Επιρρήματα

Επιρρήματα είναι οι άκλιτες λέξεις που προσδιορίζουν ένα ρήμα και

φανερώνουν τόπο , χρόνο , ποσό , βεβαίωση, δισταγμό , άρνηση
π.χ. Έλα εδώ
Βλέπει καλά
Θέλω πολύ
Φεύγει σήμερα
Τα επιρρήματα προσδιορίζουν επίσης και επίθετα ή άλλα επιρρήματα
π.χ. Ο καιρός είναι πολύ άσχημος
Ο Νίκος ήρθε κάπως αργά.

Τα επιρρήματα είναι 5 ειδών. Παρακάτω υπάρχει συγκεντρωτικός πίνακας

με τα επιρρήματα.
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
Τοπικά (πού;) Χρονικά(πότε;) Τροπικά(πώς;) Ποσοτικά(πόσο;)
Ερωτηματικά πού; πότε; πώς; πόσο;
Αόριστα κάπου κάποτε αλλιώς κάμποσο
αλλού άλλοτε αλλιώτικα
πουθενά πότε πότε κάπως
κάπου κάπου
Δεικτικά εδώ τότε μαζί τόσο
εκεί ποτέ έτσι
παντού τώρα
Αναφορικά όπου όποτε όπως όσο
οπουδήποτε οποτεδήποτε ως οσοδήποτε
καθώς
σαν
Διάφορα πάνω ξανά καλά μόνο
κάτω πάλι καλώς πολύ
χάμω ήδη κακά περισσότερο
καταγής συνήθως κακώς λιγάκι
δεξιά ύστερα σιγά σχεδόν
αριστερά μόλις άξαφνα αρκετά
έξω ακόμη ίσια τουλάχιστον
εμπρός πια ωραία περίπου
δίπλα κατόπιν χωριστά μάλλον
απέναντι έπειτα ακουστά καθόλου
ψηλά συχνά ίσια διόλου
χαμηλά πρώτα μπρούμυτα πάνω κάτω
κοντά πρωτύτερα μεμιάς εξίσου
μακριά εξαρχής μονομιάς διόλου
 μέσα νωρίς ανάσκελα ολωσδιόλου
έξω αργά επίσης ολότελα
πέρα εγκαίρως ιδίως ακριβά
αντίπερα αδιάκοπα κυρίως φθηνά
γύρω χθες προπάντων τζάμπα
ολόγυρα προχθές εξάλλου δωρεάν
νότια απόψε ελληνικά
βόρεια ανήμερα γαλλικά
δυτικά αύριο φράγκικα
ανατολικά πέρσι χωριάτικα
αντίκρυ πρόπερσι συνεχώς
ολόγυρα κ.ά φέτος ευτυχώς
σύντομα δυστυχώς
αυθημερόν περίφημα
παλιά επικεφαλής
του χρόνου κ.ά ειδεμή
τυχόν
του κάκου
αγενώς
ευγενώς
οκλαδόν
σταυροπόδι
μονορούφι κ.ά
Βεβαιωτικά Αρνητικά Διστακτικά
ναι όχι ίσως
βέβαια δεν τάχα
βεβαιότατα μην άραγε
μάλιστα όχι βέβαια δήθεν
σωστά πιθανόν
ορισμένως
αλήθεια
οπωσδήποτε

Σχηματισμός επιρρημάτων σε –ως και –α από επίθετα

Επίθετα Επιρρήματα
ευχάριστος, -η , -ο ευχάριστα ευχαρίστως
καλός , -ή ,-ό καλά καλώς
κακός , -ιά , -ό κακά κακώς
βέβαιος , -α , -ο βέβαια βεβαίως
σπάνιος , -α , -ο σπάνια σπανίως
νότιος , -α , -ο νότια νοτίως
συνεχής , -ής , -ές συνέχεια συνεχώς
σαφής , -ής , -ές σαφώς
διεθνής , -ής , -ές διεθνώς
Παρατηρήσεις:
1. Από επίθετα με καταλήξεις: -ος -η -ο ,-α -ο -ος , -ος –ια –ιό , -ος –
ια –ο παράγονται επιρρήματα που έχουν καταλήξεις : -α και –ως
2. Από επίθετα με καταλήξεις : -ης –ης –ες παράγονται επιρρήματα
κυρίως με κατάληξη –ως
3. Τα επιρρήματα με κατάληξη –α παράγονται από τον πληθυντικό του
ουδετέρου των επιθέτων
π.χ. στραβός – στραβή – στραβό
τα στραβά (πληθυντικός)
στραβά (επίρρημα)
καλός – καλή – καλό
τα καλά (πληθυντικός)
καλά (επίρρημα)
4. Τα επιρρήματα που σχηματίζονται συγχρόνως με καταλήξεις –α και
–ως δεν έχουν την ίδια σημασία
π.χ. Το δέχτηκε ευχάριστα (το δέχτηκε με ευχάριστο τρόπο)
Δέχτηκε ευχαρίστως (δέχτηκε με ευχαρίστηση)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να συμπληρώσεις με τα αντίθετα επιρρήματα τις προτάσεις

Ο Νίκος κάθεται (μπροστά) …………………. από το Βαγγέλη

Το σπίτι βρίσκεται (πίσω) ………………….. από το υδραγωγείο
Δεν βλέπω (κοντά) ……………….. χωρίς τα γυαλιά
Θα έρθω (χθες) ………………….
Το άλλο αυτοκίνητο μας προσπέρασε (αργά) …………………..
Πολύ (φθηνά) …………………. αγόρασες το παντελόνι.
(αδίκως) …………………. τον τιμώρησες
(Δυστυχώς) …………………… κερδίσαμε
Θα πάμε (χώρια) …………………..
Λυπάμαι τόσο (λίγο) ……………….. που θα φύγεις!
2. Να σχηματίσεις επιρρήματα με δύο τρόπους (σε –ως και –α) από τα
παρακάτω επίθετα:
-ως -α
βόρειος ………………… …………………
ακριβής ………………… …………………
άμεσος ………………… …………………
δύστυχος ………………… …………………
ευχάριστος ………………… …………………
καλός ………………… …………………
κακός …………………. ………………….

3 Αναγνώρισε τα επιρρήματα και γράψε δίπλα στο καθένα τι είδους

είναι, όπως στο παράδειγμα:
τώρα  χρονικό αμέσως  ………………
πάνω  …………….. απέναντι  ………………
καλώς  …………….. αλήθεια  ………………
αρκετά  …………….. νωρίς  ………………
καταγής  …………….. πρόπερσι  ………………
βόρεια  …………….. κάμποσο  ………………
ίσως  …………….. μονομιάς  ………………
χθες  …………….. πέρα  ………………

4 Ξαναγράψε δίπλα σε κάθε πρόταση , αντικαθιστώντας τη λέξη με και

το ουσιαστικό με ένα τροπικό επίρρημα

Μας μίλησε με ευγένεια  ……………………………………..

Τον αγκάλιασε με στοργή
Τον κοίταξε με προσοχή
Τον κτύπησε με ακρίβεια
Τον κοίταξε με συμπάθεια
Μπήκε με βιασύνη
 ……………………………………..
 ……………………………………..
 ……………………………………..
 ……………………………………..
 ……………………………………..