Professional Documents
Culture Documents
Tam Rekabet Piyasasi
Tam Rekabet Piyasasi
Mal piyasalarında rekabet türüne göre Tam Rekabet Piyasası (TRP) ve Eksik Rekabet
Piyasalarının (ERP) ortaya çıktığını bir önceki bölümde ifade etmiştik. Piyasa ekonomisinin
temel dayanağı TRP’dir. Bu yaklaşımda tüm piyasalar Tam Rekabet Piyasası koşullarına
sahip kabul edilir. Oysa ki, gerçek hayatta hemen hemen hiçbir piyasada Tam Rekabet
koşulları oluşmaz. Gerçekte Eksik Rekabet Piyasalarından biri ortaya çıkar. Ancak, bir
sonraki bölümde inceleyeceğimiz Eksik Rekabet Piyasalarının hangi yönlerinin “eksik”
olduğunu ancak TRP’nı tam olarak öğrenerek anlayabiliriz.
1
P S P
TR
TR
3000
2000
1000
0 Q
10 20 30
2
P
P0 D = AR
Q
0
P0 D = AR = MR
Q
0
Toplam kâr ( Π ), katlanılan toplam maliyetlerle elde edilen toplam gelirler arasındaki
farktır.
Π = TR − TC
Toplam gelir (TR) ile toplam maliyet (TC) arasındaki fark pozitif ise ekonomik kâr söz
konusudur.
TR>TC ise Ekonomik Kâr
Toplam gelir (TR) toplam maliyete eşit ise normal kâr vardır. Normal kâr, firmanın
örtük ve sabit maliyetlerini karşıladığı gelir düzeyini ifade eder. Firma, değişken maliyetlerini
karşılayamaz ancak, günlük faaliyetlerini kârını artıracağı beklentisi ile devam ettirir.
TR=TC ise Normal kâr
AR MC
AC
MR
MC ATC
P A X B
D = AR = MR
C
N
0 Q
QA Q0 QB
X; denge noktası
Q0; denge üretim hacmi
P; satış fiyatı
C; ortalama maliyet
TR alanı; 0PXQ0
TC alanı; 0CNQ0
Π alanı; CPXN
TC
TR TR
TC
TP B
X
A
Y
0 Q
QA Q0 QB
TP
4
0 − Q A ⇒ Zarar
Q A − Q B ⇒ Eko.Kar
Q B − ∞ ⇒ Zarar
Q A ⇒ Normalkar
Q B ⇒ Normalkar
Q0 ⇒ Maksimum.Kar
AVC
P2 B
A
P1
0 Q
Q1 Q2 Q3
Ürünün fiyatının ortalama değişken maliyete eşit olduğu (P=AVC) üretim düzeyine (A
noktası) firmanın kapanma noktası denir. Firma yalnızca AVC’den yüksek fiyat seviyelerinde
üretimini sürdürecektir.
Fiyat P2 olduğunda ortalama toplam maliyet (ATC) karşılanmaktadır. P=ATC durumu
(B noktası) firmanın başabaş (normal kâr) noktasıdır.
Fiyat P3 olursa, yeni denge noktası olan C noktası ortalama toplam maliyetin (ATC)
üzerinde olduğu için (P>ATC) firma ekonomik kâr elde eder.
AVC üzerinde olan fiyat seviyeleri firmayı mal üretmeye yönelteceği için; marjinal
maliyet eğrisinin ortalama değişken maliyet eğrisi üzerinde kalan kısmına firmanın kısa
dönem arz eğrisi denir.
LRMC=MC=LRATC=ATC=MR=AR=P
5
LRMC=Uzun Dönem Marjinal Maliyet
MC= Marjinal Maliyet (Kısa Dönem)
LRATC= Uzun Dönem Ortalama Toplam Maliyet
ATC= Ortalama Toplam Maliyet (Kısa dönem)
MR= Marjinal Gelir
AR= Ortalama Gelir
P=Fiyat
AR MC
AC ATC
MR LRMC
MC
LRATC
P0 D = AR = MR=P
0 Q
Q0