3.

1 Khái niệm màn hình LCD:

Công nghệ màn hình tinh thế lỏng hay còn gọi là màn
hình LCD (Liquid Crystal Display) là loại công nghệ
hiển thị bởi các tế bào (các điểm ảnh) chứa tinh thể lỏng
có khả năng thay đổi thính phân cực của ánh sáng và do
đó thay đổi cường độ ánh sáng qua khi kết hợp với các
kính lọc phân cực. Một cách dễ hiểu, LCD là loại công
nghệ màn hình dùng đèn nền để tạo ánh sáng chứ không
tự phát sáng
được.
3.2Nguồn gốc màn hình LCD:
Vào năm 1888, Friedrich Reinitzer đã công bố phát hiện về
tinh thể lỏng và mô tả tính chất của chúng trong một loạt các
nghiên cứu. Ông đã phát hiện rằng các chất lỏng này có khả
năng thay đổi cấu trúc mạng tinh thể theo cách mà ánh sáng
được truyền qua, một tính chất mà sau này trở thành cơ sở
cho màn hình LCD.
Tuy nhiên, dù Friedrich Reinitzer đã có công trong việc
khám phá và mô tả về tính chất của chất lỏng tinh thể, nhưng
không phải ông là người đã phát triển màn hình LCD như
chúng ta hiểu ngày nay. Công việc ứng dụng và phát triển
công nghệ LCD thành các sản phẩm thực tế đã được thực
hiện bởi nhiều nhà khoa học và kỹ sư sau này, và George H.
Heilmeier thường được coi là một trong những người lãnh
đạo trong lĩnh vực này.
Năm 1964, George H. Heilmeier đã công bố một báo cáo
nghiên cứu về một loại hiển thị mới dựa trên tinh thể lỏng,
mà sau này trở thành cơ sở cho các màn hình LCD hiện đại.
Ông đã đạt được nhiều thành tựu và giải thưởng trong sự
nghiệp của mình, bao gồm Giải thưởng Kyoto cho Tiến sĩ
Kỹ thuật năm 2005.

3.3Cấu tạo của màn hình LCD

3.3Cấu tạo của màn hình LCD gồm 6 lớp xếp chồng lên
nhau:
(1) Kính lọc phân cực thẳng đứng có tác dụng lọc ánh
sáng tự nhiên khi vào: Kính lọc phân cực thẳng đứng
thường được đặt ở trước màn hình, giúp hạn chế ánh
sáng từ các hướng không mong muốn và tăng cường độ
tương phản của hình ảnh.
(2) Lớp kính có điện cực ITO: Lớp này thường được sử
dụng để tạo điện trường, điều chỉnh vị trí của các tinh
thể lỏng, từ đó điều khiển ánh sáng qua màn hình.
(3) Lớp tinh thể lỏng: Lớp này chứa các tinh thể lỏng, có
khả năng thay đổi vị trí để điều chỉnh ánh sáng đi qua,
tạo ra hình ảnh trên màn hình.
(4) Lớp kính có điện cực ITO chung: Điện cực ITO
chung giúp đảm bảo việc điều khiển chính xác của tinh
thể lỏng trên toàn bộ màn hình.
(5) Kính lọc phân cực nằm ngang: Kính lọc phân cực
nằm ngang thường được đặt phía sau màn hình, giúp
điều chỉnh hướng phát ra của ánh sáng, từ đó tạo ra một
hình ảnh rõ ràng và có độ tương phản cao.
(6) Gương phản xạ, tác dụng phản xạ lại ánh sáng với
người quan sát: Gương phản xạ được sử dụng để tăng
cường độ sáng của hình ảnh, đặc biệt là khi có ánh sáng
môi trường yếu.

3.4.1 Nguyên lí hoạt động:

Nguyên lý cơ bản:
Màn hình LCD hoạt động dựa trên sự điều khiển của
tinh thể lỏng (Liquid Crystal) bên trong. Tinh thể lỏng
có khả năng thay đổi cấu trúc của nó khi được đặt
trong một môi trường điện trường.
Cấu trúc cơ bản:
 Màn hình LCD bao gồm hai lớp kính có điện cực

(ITO - Indium Tin Oxide) chứa tinh thể lỏng ở giữa.

Các tinh thể lỏng được bao quanh bởi các tấm phân
cực (polarizing filters) để điều chỉnh hướng ánh
sáng.
 Khi không có áp dụng điện áp, các tinh thể lỏng sẽ

đặc, không thể thay đổi hướng của ánh sáng, dẫn
đến màn hình không hiển thị.
Hoạt động khi áp dụng điện áp:
 Khi một điện áp được áp dụng qua các điện cực,

cấu trúc của các tinh thể lỏng sẽ thay đổi. Điều này
làm thay đổi hướng của ánh sáng đi qua, tạo ra các
điểm sáng hoặc tối trên màn hình.
 Các điểm sáng này tạo thành hình ảnh trên màn

hình. Điều khiển điện áp ở mỗi điểm ảnh cho phép

 tạo ra hình ảnh với màu sắc và độ tương phản
mong muốn.
3.4.2Mọi nguyên lý bên trên đều dựa trên các hiện tượng
vật lý như sau:
Hiện tượng điện cực kích thích: Khi một điện áp được áp
dụng qua một điện cực, nó tạo ra một trường điện xung
quanh điện cực đó. Trường điện này có thể ảnh hưởng đến
các tinh thể lỏng trong màn hình LCD.
Hiện tượng tinh thể lỏng chuyển đổi vị trí: Tinh thể lỏng
trong màn hình LCD có khả năng thay đổi cấu trúc của
chúng dưới tác động của trường điện. Khi có sự thay đổi này
xảy ra, tinh thể lỏng có thể thay đổi hướng của ánh sáng đi
qua.
Hiện tượng phân cực ánh sáng: Trong màn hình LCD, có
sử dụng các tấm phân cực để điều chỉnh hướng phát ra của
ánh sáng. Khi ánh sáng đi qua các tấm này, nó được phân
cực thành một hướng cụ thể, tạo ra một hình ảnh rõ ràng trên
màn hình.
Hiện tượng chặn ánh sáng: Khi không có điện áp được áp
dụng, tinh thể lỏng trong màn hình LCD giữ nguyên cấu trúc
và không thay đổi hướng của ánh sáng đi qua. Do đó, không
có ánh sáng nào được truyền qua các tấm phân cực, dẫn đến
màn hình không hiển thị hình ảnh.
3.5.1Tinh thể lỏng được phân làm 3 loại:
• Smectic
• Nematic(Chiral nematic)
• Cholesteric
nhưng chỉ tinh thể nematic được sử dụng nhiều trong màn
hình tinh thể lỏng hay LCD
3.5.2 Dựa trên kiến trúc cấu tạo, màn hình LCD được chia
thành 2 loại chính:
3.5.2.1 LCD ma trận thụ động (dual scan twisted nematic,
DSTN LCD)
Cơ chế hoạt động: DSTN LCD sử dụng một cấu trúc ma
trận phức tạp để hiển thị hình ảnh. Màn hình này chia mỗi
pixel thành hai phần, mỗi phần được quét bởi hai dòng dẫn
điện riêng biệt. Điều này tạo ra một cấu trúc "dual scan", nơi
mỗi dòng pixel được quét hai lần trong mỗi chu kỳ làm mới.
Đặc điểm: DSTN LCD thường có một số đặc điểm như thời
gian đáp ứng chậm, tốc độ làm mới hình ảnh thấp, và hiện
tượng nhoè khi xem hình ảnh động. Điều này là do cấu trúc
phức tạp của màn hình, cùng với hiệu ứng từ việc chuyển
đổi trạng thái tinh thể lỏng.
Cải tiến và công nghệ liên quan: Công nghệ HPD (Hybrid
Passive Display) được giới thiệu nhằm cải thiện hiệu suất
của DSTN LCD bằng cách sử dụng vật liệu tinh thể lỏng
mới để giảm thời gian chuyển đổi trạng thái. Tuy nhiên, các
cải tiến này không đạt được sự thành công rộng rãi do giới
hạn của cấu trúc DSTN LCD.
Sự phát triển của công nghệ: DSTN LCD đã trở nên lỗi
thời và đã được thay thế bởi các công nghệ màn hình LCD
tiên tiến hơn như TFT-LCD (Thin Film Transistor Liquid
Crystal Display) và IPS-LCD (In-Plane Switching Liquid
Crystal Display), cung cấp hiệu suất và chất lượng hình ảnh
tốt hơn.
3.5.2.2 LCD ma trận chủ động (TFT LCD - Thin Film
Transistor) LCD ma trận chủ động
Cơ chế hoạt động: TFT LCD sử dụng các transistor màng
mỏng để kiểm soát mỗi pixel trên màn hình. Mỗi pixel được
điều khiển bởi một transistor, giúp tạo ra một cấu trúc "chủ
động" trong việc hiển thị hình ảnh. Cấu trúc này cho phép
màn hình TFT LCD có thời gian đáp ứng nhanh và tốc độ
làm mới hình ảnh cao.
Đặc điểm: TFT LCD thường có thời gian đáp ứng nhanh,
tốc độ làm mới hình ảnh cao, và hiệu suất màu sắc tốt. Điều
này làm cho nó trở thành một lựa chọn phổ biến cho các ứng
dụng yêu cầu hiệu suất cao như máy tính, điện thoại di động,
máy tính bảng, và màn hình hiển thị công nghiệp.
Cải tiến và công nghệ liên quan: Công nghệ TFT LCD liên
tục được cải tiến để cải thiện hiệu suất, tiết kiệm năng lượng,
và chất lượng hình ảnh. Một số biến thể của TFT LCD bao
gồm IPS (In-Plane Switching), VA (Vertical Alignment), và
MVA (Multi-Domain Vertical Alignment), mỗi loại có ưu
điểm riêng trong việc cải thiện góc nhìn, tương phản, và độ
sắc nét của hình ảnh.
Ứng dụng:
Điện thoại thông minh và máy tính bảng: TFT LCD được
sử dụng rộng rãi trong điện thoại thông minh và máy tính
bảng. Ví dụ, iPhone của Apple sử dụng màn hình TFT LCD
trên một số mô hình, còn các mẫu điện thoại Samsung
Galaxy và máy tính bảng Galaxy Tab cũng sử dụng TFT
LCD.
Màn hình máy tính và màn hình hiển thị công nghiệp:
TFT LCD được sử dụng trong các màn hình máy tính để bàn
và màn hình hiển thị công nghiệp để cung cấp hiệu suất cao
và chất lượng hình ảnh tốt. Các màn hình Dell, HP, ASUS,
và LG thường sử dụng công nghệ TFT LCD.
Thiết bị y tế và thiết bị y tế di động: TFT LCD được tích
hợp vào các thiết bị y tế như máy siêu âm, máy chụp CT, và
các thiết bị y tế di động như máy chụp hình X di động và
máy theo dõi sức khỏe.
Thiết bị điều khiển công nghiệp và thiết bị đồng hồ công
nghệ: TFT LCD được sử dụng trong các thiết bị điều khiển
công nghiệp như máy CNC, thiết bị tự động hóa nhà máy,
cũng như trong các thiết bị đồng hồ công nghệ thông minh
như đồng hồ thông minh Apple Watch và Samsung Galaxy
Watch.
Xe hơi và thiết bị giải trí trong xe hơi: TFT LCD được
tích hợp vào các màn hình trên bảng điều khiển xe hơi để
hiển thị thông tin điều khiển, hệ thống giải trí trong xe hơi,
và hệ thống định vị GPS.
3.6.1 Ưu điểm của màn hình LCD:
Tiết kiệm điện năng: LCD tiêu thụ ít điện năng hơn so với
CRT và plasma, giúp tiết kiệm chi phí hoạt động.
Kích thước nhẹ, mỏng: LCD thường nhẹ và mỏng, dễ dàng
để vận chuyển và lắp đặt trong không gian hẹp hơn.
Khả năng hiển thị màu sắc tốt: LCD thường có khả năng
hiển thị màu sắc rõ ràng và sắc nét, đặc biệt là trong các mô
hình cao cấp.
Khả năng điều chỉnh độ sáng: Màn hình LCD thường có
thể điều chỉnh độ sáng để phù hợp với điều kiện ánh sáng
môi trường.
Tuổi thọ dài: Tuổi thọ của màn hình LCD thường cao hơn
so với CRT và plasma.
Nhìn rõ nội dung dù ở vị trí nào: Màn hình được trang bị
góc nhìn 160 theo chiều dọc,
ngang nên dù đứng ở tư thế nào vẫn nhìn thấy được nội
dung hiển thị, nhất là khi cần
trình chiếu nội dung ở phòng diện tích lớn.

3.6.2 Nhược điểm của màn hình LCD:

Góc nhìn hạn chế: Màn hình LCD thường có góc nhìn hẹp
hơn so với CRT và plasma, nghĩa là hình ảnh có thể mất đi
tính sắc nét khi xem từ góc khác nhau.
Đen không sâu: Mặc dù có cải tiến, nhưng LCD vẫn thường
không thể hiển thị màu đen sâu như OLED và plasma, dẫn
đến mức độ tương phản thấp hơn.
Thời gian đáp ứng chậm: Một số màn hình LCD có thời
gian đáp ứng chậm, dẫn đến hiện tượng mờ hoặc ghosting
khi xem các hình ảnh chuyển động nhanh.
Nguy cơ hỏng hóc pixel: Màn hình LCD có thể gặp vấn đề
về pixel hỏng, làm giảm chất lượng hình ảnh.
Khả năng chiếu sáng yếu trong môi trường ánh sáng
mạnh: Trong điều kiện ánh sáng mạnh, màn hình LCD có
thể khó nhìn hoặc mất đi tính sắc nét do ánh sáng xâm nhập
từ bên ngoài.