Meme Cerrahisi Sonrası Hemşirelik Bakımı

Doç. Dr. Melek Serpil Talas

Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi

Giriş
Meme kanseri hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde kadınlarda en sık görülen ve en
sık ölüm nedeni olan kanser türüdür. Günümüzde meme kanserinin tedavisinde en sık
önerilen cerrahi yaklaşımlar modifiye radikal mastektomi ve lumpektomi ile birlikte aksiller
lenf nodlarının diseksiyonu ve 3-4 hafta sonrasında radyoterapi uygulanmasıdır.
Meme kanserinin cerrahi tedavisi ile ilgili en önemli komplikasyonları aksiller lenf nodu
diseksiyonuna bağlı lenfödem, omuz hareket kısıtlılığı ve duyu kaybı olduğu bildirilmektedir
Lenf ödemin ortaya çıkma sıklığını hastaya uygulanan hemşirelik bakım hizmetleri
etkilemektedir. Kol ödeminin hemşire tarafından ele alınması önleyici ve tedavi edici
uygulamaların her ikisini de içerir.
Meme Kanseri Cerrahisinde Hemşirelik Bakımı
Meme kanseri cerrahisinde perioperatif hemşirelik bakım fiziksel bakım ve destekleyici
bakımdan oluşur. Destekleyici bakım bilgi/eğitim verme, emosyonel destek sağlama ve sosyal
destek sağlama olarak sıralanabilir.
Postoperatif Bakım
Ameliyat sonrası bakımın temel hedefleri, homeostatik dengeyi düzenlemek, hastanın hızla
optimal fonksiyonuna dönmesini ve güvenliğinin sağlanması ve hastayı olabilecek en iyi
sağlık durumuna getirmektedir.
Hastanın postoperatif hemşirelik bakımı genel olarak aşağıda yer alan hemşirelik
tanılarına göre yapılmaktadır;
1. Cerrahi işlem ve cerrahi drenaj ile ilgili doku hasarı, kas ve sinir zedelenmesine bağlı akut
ağrı ve rahatsızlık
2. Cilt bütünlüğünün bozulması ve lenf nodlarının çıkarılmasıyla ilişkili enfeksiyon riski
3. Memenin bir bölümün ya da tamamının kaybı ile ilişkili beden imajında bozulma
4. Etkilenen taraftaki omuz ve kol hareketlerinde sınırlılık nedeniyle özbakımda yetersizlik
5. Etkilenen kol, meme ya da göğüs duvarında duyuları algılama bozuklukları
6. Memenin kaybı, beden imajında değişikliklere bağlı seksüel disfonksiyon riski ve
eşinin/partnerinin tepkisinden korkma
7. Etkilenen taraf kol ve omuzun hareketliği için egzersizlerle ilgili bilgi eksikliği
8. Aksiller lenf nodlarının alınması ile ilişkili etkilenen taraf kol ve elin cilt bakımına ilişkin
bilgi eksikliği
9. Meme kanseri tanısı, memenin bir bölümü ya da tamamının kaybı ve geleceğin
belirsizliğine bağlı anksiyete
10. Ödem, kanama, mastektomi ve lenf nodlarının diseksiyonuna bağlı doku perfüzyonunda
bozulma
Normal ameliyat sonrası bakım dışında meme cerrahisi sonrasındaki bakım aşağıda yer alan
hedeflere göre yapılır:
a) Ameliyat sonrasında vital bulguları izlenir ve etkilenen taraftaki koldan kan basıncı
alınmaz.
b) Postoperatif akut ağrının ve rahatsızlık giderilmesi
c) Cilt bütünlüğünün sağlanması ve cerrahi alanda enfeksiyonun önlenmesi, insizyon ve
drenaj alanında enfeksiyon belirtilerinin (kızarıklık, ödem, ağrı, akıntı, koku) olmaması
d) Pozitif beden imajını yükseltmek, değişen beden imajını kabul etmesi ve tedaviye uyumlu
olması sağlanarak hastanın kendi bakımı ile ilgili kararlara ve uygulamalara katılımını
sağlamak, meme kaybı ile yaşamayı öğrenmesi
e) Postoperatif duyuların/hislerin kontrolü
f) Seksüel fonksiyonun iyileştirilmesi
g) Meme cerrahisi sonrası görülen komplikasyonların önlenmesine yönelik hastaya öz-
bakımına ilişkin bilgi ve becerilerin kazandırılması
Sonuç. Meme cerrahisi hemşireliği hastalara fiziksel, emosyonel, psikososyal destekleyici
bakım sunar ve hastaların yaşam kalitesinin artmasına yardım eder.

Yararlanılan Kaynaklar
1. Lewis SM, Collier IC, Heitkemper MM. Medical Surgical Nursing Assessment and
Management of Clinical Problems. St. Louis: Mosby, 1996.
2. Black MJ, Matassarın-Jacobs E. Nursing Care of The Client With Breast Disorders,
Medical Surgical Nursing, London: WB Saunders Company, 1993.
3. Lemone P, Burke K. (Eds) Medical-Surgical Nursing Critical Thinking in Cilient Care, Fith
Edition, Pearson Education LTD, New Jersey, 2010.
4. Black JM, Hawks JH, Keene AM. (Eds). Medical-Surgical Nursing, 6th edition, Volume 2,
W.B. Saunders Company 2001
5. Ignatavicius DD, Workman ML. Medical Surgical Nursing, W.B. Saunders Campany
2002.