I.

한옥- NHÀ TRUYỀN THỐNG HÀN QUỐC

1. 초가집과 기와집

• Giới thiệu về 한옥

Thời xa xưa người dân Hàn Quốc từng sống trong các hang động hoặc các hình thức nhà tạm khác.

Vào thời kì đồ đá cũ, họ sống chủ yếu trong những ngôi nhà nhỏ có xà và cột được xây dựng bằng cách
đào nông xuống đất. Các vì kèo và cột được lợp bằng gỗ, mái thì được lợp bằng cỏ.

Trong Thời đại đồ đồng, con người sống trong những ngôi nhà tương đối rộng rãi với nhiều cột bên trong.

Và trong thời đại đồ sắt, bếp lò và 온돌 (hệ thống sưởi sàn) đã được thêm vào để cải thiện chức năng
sưởi ấm và những ngôi nhà lợp ngói với ngói đất nung lợp trên mái xuất hiện, điều này đã tiến một bước
theo hướng mà một 한옥 truyền thống trông giống như bây giờ.

 한옥 bắt đầu được xây dựng trong thời đại của triều đại 조선. Và từ "한옥" lần đầu tiên được định nghĩa
vào năm 1975 là “những ngôi nhà được xây dựng theo phong cách đặc trưng của Hàn Quốc không bị ảnh
hưởng bởi các phong cách của phương Tây”. Theo nghĩa hẹp, nó có nghĩa là “nhà ở”, tuy nhiên ở nghĩa
rộng hơn, nó có nghĩa là “toàn bộ kiến trúc truyền thống Hàn Quốc”. Trong thời đại của triều đại 조선,
vua 태조- vị vua đầu tiên của triều đại 조선 đã mở ra chính sách ép đạo phật và tôn kính nho giáo triệt
để, vua 태조 đã xây dựng nhà nước 조선 dựa trên các nguyên tắc của Nho giáo mới làm tư tưởng thống
trị, thay thế hoàn toàn cho Phật giáo. Chính vì thế đây là triều đại cuối cùng của Hàn Quốc và là triều đại
Nho giáo cầm quyền lâu nhất. Vì vậy, Nho giáo đóng một vai trò rất lớn trong việc thiết kế nhà ở thời bấy
giờ. Hơn nữa, các khu vực và tầng lớp xã hội của người Hàn Quốc ảnh hưởng rất lớn đến hình dạng của
한옥 cùng với các nguyên liệu thô được sử dụng trong công trình của họ. Hiện nay số lượng những ngôi
nhà 한옥 truyền thống đang giảm dần đi vì sự tàn phá của chiến tranh cũng như sự phát triển của các
công trình kiến trúc hiện đại, tuy nhiên vẫn còn những ngôi làng 한옥 truyền thống ở 남산 hay 북촌
hoặc là 부산,... vẫn giữ được nét đẹp văn hóa này. Nó cũng trở thành nguồn cảm hứng sáng tạo kiến trúc
cho những ngôi nhà hiện đại ngày nay ở Hàn Quốc.
• Vị trí

Từ xa xưa, người Hàn Quốc đã rất coi trọng vị trí của ngôi nhà, họ coi vị trí nhà ở tốt là nơi âm dương hòa
hợp, tin rằng bất kì hình thể xác định nào cũng đều sinh ra các nguồn năng lượng tiêu cực và tích cực ( âm
- dương ) nên phải được cân đối(Hanbok Hàn Quốc sử dụng đa màu sắc và gắn liền với triết lý âm dương
ngũ hành theo quan niệm của phương Đông. Gam màu được ưa chuộng nhất là xanh da trời, vàng, đỏ,
trắng và đen tương ứng với năm yếu tố theo thuyết ngũ hành: kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Hay người Hàn
cũng áp dụng triết lý âm dương ngũ hành trong ẩm thực. Bao gồm: sự hài hòa âm dương của khách thể
(thức ăn) – sự hài hòa âm dương của chủ thể (con người)). 한옥 thường được xây ở những vị trí có đồi
hoặc núi để chắn gió lạnh ở phía sau, và có dòng suối hoặc sông chảy qua phía trước để dễ dàng tiếp cận
với nguồn nước. Ngoài ra, người Hàn Quốc thích những khu vực hướng về phía Nam, nơi có thể nhận
được nhiều ánh sáng mặt trời và cản được gió lạnh. Việc các chung cư Hàn Quốc xếp thành dãy cũng phản
ánh xu hướng ưa chuộng quay mặt về phía Nam.
• Các kiểu 한옥:
- 초가집(nhà tranh): là kiểu nhà có mái làm bằng rơm rạ, sậy, v.v. Những ngôi nhà tranh là ngôi nhà
đại diện cho người dân bình thường ở Hàn Quốc từ thời kỳ đồ đá cho tới giữa thế kỉ 20
- 기와집(nhà mái ngói): là kiểu nhà có mái lợp bằng ngói. Nhà ngói có nhiều màu sắc và chủng loại
khác nhau tùy theo địa vị xã hội.
- 너와집: là kiểu nhà có mái được lợp bằng các tấp lợp, các tấm lợp có thể bằng gỗ hoặc đá xanh. Kiểu
nhà này từng được những người nông dân đốt nương làm rẫy sử dụng vào những ngày nắng, vật liệu
mái co lại để thông gió, còn vào những ngày mưa, nó hút ẩm và ngăn nước mưa rò rỉ và chủ yếu chỉ
tìm thấy ở vùng núi
- 귀틀집: là kiểu nhà được xây dựng bằng cách đặt những khúc gỗ lớn chồng lên nhau theo hình chữ 井
và lấp đầy những khoảng trống bằng đất và cũng chủ yếu chỉ tìm thấy ở vùng núi.

• 초가집과 기와집(Nhà tranh và nhà mái ngói)

 Nhà tranh: sở dĩ được gọi như vậy vì người dân thường tận dụng rơm rạ còn sót lại từ việc trồng lúa
để làm mái tranh. Ngoài ra rơm rạ rỗng nên có tác dụng làm giảm cái nóng của mặt trời vào mùa hè
và cũng ngăn hơi ấm của ngôi nhà thoát ra ngoài vào mùa đông. Tuy mái tranh dễ bị mục nát và rất
dễ bắt lửa gây xảy ra hỏa hoạn nhưng nó mang lại cảm giác ấm áp, mềm mại và dễ chịu, đồng thời vì
được thay mới mỗi năm một lần nên luôn tạo cảm giác sáng sủa và sạch sẽ. Các bức tường được làm
bằng cách dùng đất sét đỏ trộn với rơm rạ đã được băm nhuyễn để tăng thêm độ nhớt và sự kết dính
giữa các nguyên vật liệu, ngoài ra việc bôi đất sét đỏ cũng là để giải phóng năng lượng ngăn ngừa
bệnh tật trong cơ thể con người. Sàn được trang bị 온돌 (hệ thống sưởi sàn) để giữ ấm vào mùa
đông và hút ẩm vào mùa hè. Với những vật liệu rẻ và dễ dàng tìm thấy như vậy thì nhà tranh thường
là nhà ở của những người dân bình thường hoặc những học giả nghèo.
 Nhà mái ngói: là kiểu nhà có mái lợp bằng ngói. Thông thường người ta sử dụng ngói đen làm bằng
đất sét, nhưng những ngôi nhà nơi người có địa vị cao hơn sinh sống thì được lợp bằng ngói xanh
làm bằng men xanh. Hình dáng phần chóp mái ngói là một đường cong tự nhiên dường như bị uốn
cong đang muốn bay lên trời. Phần thân nhà và cột nhà thường được làm bằng gỗ và ngôi nhà được
bao quanh bởi bức tường đá. Sàn cũng được làm bằng gỗ và có hệ thống sưởi ở phía dưới. Vì nó có
kết cấu phức tạp và nguyên liệu đắt đỏ nên chủ yếu được sử dụng bởi giới quý tộc. Khi nhắc đến vẻ
đẹp Hàn Quốc, đường cong tự nhiên của mái nhà 한옥 hay đường cong tinh tế của 저고리 thường
được lấy làm ví dụ.

2. Cấu trúc của Hanok

• Hình dạng:

Các hình dạng của 한옥 có sự khác nhau tuỳ từng khu vực.

 Ở khu vực phía Bắc. mùa đông lạnh và kéo dài vì vậy 한옥 ở khu vực này có dạng hình hộp giống
chữ Hàn Quốc "ㅁ" để chắn gió lạnh và giữ ấm cho ngôi nhà.
 Do thời tiết ấm hơn nên ở miền Nam, 한옥 thường được xây dựng với cấu trúc hình chữ “ㅡ” để
thông gió tốt hơn. Để gió lưu thông tốt, nhà ở đây có khu vực sinh hoạt lát sàn gỗ thoáng đãng và có
nhiều cửa sổ.
  Miền Trung là nơi giao thoa khí hậu giữa hai khu vực Bắc và Nam nên có khí hậu ôn hòa. 한옥
thường được xây dựng với cấu trúc hình chữ “ㄱ” và “ㄴ” , có sàn nhà hẹp và ít cửa sở hơn so với
khu vực phía Nam .

• Cách bố trí và các đặc trưng cấu trúc của 한옥

Cấu trúc của 한옥 chủ yếu là được hình thành bởi hai bộ phận chính là 마루 và 온돌. Ngoài ra, cấu trúc
của 한옥 còn có tường, cổng chính, sân nhà, bậc thang đá, hệ thống phòng, phòng bếp.v.v.

 마루와 온돌

Sàn nhà làm bằng gỗ mang lại sự mát mẻ vào mùa hè và hệ thống sưởi mang lại sự ấm áp vào mùa đông.
Phòng 온돌 được phát triển ở khu vực phía Bắc lạnh giá và sàn nhà làm bằng gỗ được phát triển ở khu
vực phía Nam nóng bức. Sự hài hòa giữa các kết cấu khác nhau như sàn gỗ và hệ thống sưởi là nét độc
đáo của 한옥 khó tìm thấy ở các quốc gia khác. Rất khó để tìm thấy sàn gỗ và hệ thống sưởi trong các
ngôi nhà Trung Quốc. Những ngôi nhà ở Nhật Bản có phòng có sàn gỗ và chiếu tatami, nhưng không có
phòng 온돌 có chứa hệ thống sưởi.

 낮은 담과 대문

Những bức tường và cổng ở Hàn Quốc không cao.

Những ngôi nhà tranh của người dân thường được làm bằng đất hoặc đá và thấp. Nó không đủ cao để
ngăn chặn trộm cắp hay thú vật mà chỉ dùng để đánh dấu ranh giới giữa nhà người này với nhà người kia.
Cổng chính của ngôi nhà tranh là 사립문 được làm bằng nhiều cành cây đan xen vào nhau. Dù có 사립문
nhưng cũng có thể nhìn thấy hết được bên trong căn nhà nên ngăn cản người ngoài vào nhà cũng chẳng có
ích gì, nó chỉ đơn giản là một cách cửa để thể thiện rằng bên trong là một căn nhà. Giống như 사립문,
hàng rào của một 한옥 cũng thấp đến mức có thể dễ dàng nhìn thấy khung cảnh bên trong, điều đó thể
hiện rõ tình cảm của người Hàn Quốc, họ sống như một cộng đồng ruột thịt và luôn tin tưởng lẫn nhau.

Tường của những ngôi nhà mái ngói được xây tương đối chắc chắn bằng đá và đất, cổng chính thường
được dựng bằng gỗ và cũng được nâng lên để che chắn bên trong nhiều hơn một chút so với những ngôi
nhà tranh. Tuy nhiên, so với các quốc gia khác, tường và cổng của Hàn Quốc tương đối thấp nhìn không
khác gì đang mở cửa cho người ngoài vào.

한옥 được cấu trúc theo kiểu bạn phải đi qua sân, đi lên sàn rồi mới vào phòng. Lúc này, hãy cởi giày
trên bậc thang đá trước khi bước lên sàn. Người xưa có câu: ‘댓돌 위에 신발이 가지런히 놓인 집은
도둑이 들지 않는다‘ có nghĩa là 'Nhà nào để giày ngay ngắn trên bậc đá thì khó có kẻ trộm'. Bạn có thể
đọc được thái độ của những người trong nhà bằng cách nhìn họ cởi giày, và những ngôi nhà 한옥 “kín
đáo” đến mức ngay cả đôi giày để trên đá cũng có thể được nhìn thấy từ bên ngoài bức tường. Đặc biệt,
khu vực phía Nam có khí hậu ấm áp nên có nhiều ngôi nhà lợp tranh hình chữ ㄱ, có tầm nhìn thoáng ra
sân.

Ở Hàn Quốc, trường học cũng giống như những ngôi nhà cho nên hàng rào cũng thấp, cũng có thể nhìn
thấy rõ các lớp học ở phía sau sân chơi. Ngược lại, tường và cổng của người Trung Quốc cao đến mức có
thể che khuất bên trong ngôi nhà. Hầu hết các trường đều có tòa nhà ngay trước cổng và phía sau là sân
chơi nên không nhìn rõ được bên trong trường.

 방

Tất cả các phòng của 한옥 đều được nối lại với nhau. Tòa nhà chính của 한옥 được xây dựng với 안방
( phòng ngủ chính), 대청( sảnh chính), 건넌방(phòng đối diện với phòng ngủ và phòng khách) và
사랑방(phòng khách), cạnh cổng chính là nhà kho, phòng chứa đồ hoặc 행랑채(nơi người hầu ở)

Cạnh cổng ngôi nhà mái ngói có một 사랑채 là nơi đàn ông sinh sống. Nếu đi qua cửa giữa và vào nhà
chính là không gian dành cho nữ thì không gian của nam và nữ sẽ được tách biệt. Sân sau có ống khói để
hút khói bếp và nơi để đặt những chiếc chum đựng gia vị.

Sàn nhà được làm bằng gỗ nên có 대청마루 và 툇마루 kết nối không gian của 안방 và 건넌방 lại với
nhau. 대청마루 rộng nên vào mùa hè người ta ăn, ngủ, làm lễ cúng tổ tiên ở đây. Đó là nơi trò chuyện của
gia đình, tương tự như phòng khách ngày nay.

Phòng bếp thường là căn phòng gắn liền với phòng ngủ chính nơi gia chủ ở. Trong phòng bếp có một
부뚜막 để đặt nồi cơm, 아궁이 để đốt lửa nấu cơm, có 살강 để bày bát đĩa. Nên ngày xưa bàn ăn
thường được dọn sẵn trong bếp rồi mới mang vào phòng. Có một 우물(cái giếng) gần bếp và một 장독대.
장독대 đảm nhận vai trò là nơi cất giữ những gia vị cơ bản để ăn quanh năm, ở trong những căn nhà của
người hàn Quốc Ngày nay, tủ lạnh đã thay thế vai trò đó, nên người Hàn Quốc thường ưa chuộng tủ lạnh
cỡ lớn.

 Mở rộng: Ở 서울 có Làng 한옥 trên núi 남산 và Làng 한옥 ở 북촌 gần Ga tàu điện ngầm 안국, nơi
bạn có thể tận hưởng cuộc sống dân cư cổ kính. Đặc biệt, tại Làng 한옥 ở 남산, bạn có thể xem biểu
diễn đám cưới truyền thống đồng thời chiêm ngưỡng những ngôi nhà truyền thống từ triều đại 조선.