Chronisch hoesten bij kinderen

Prof. Dr. Mieke Boon

PollEv.com/miekeboon084
 Casus 1

• Karel is vijf jaar. Zijn moeder brengt hem naar uw consultatie omwille van
hoesten. Hij heeft geen koorts en is algemeen niet ziek maar hoest al
maanden aan een stuk. Kareltje heeft vooral last van een nachtelijke hoest,
zo tegen de ochtend aan. Overdag moet hij vooral hoesten na inspanningen.
De moeder heeft ook opgemerkt dat Kareltje meer hoest bij koud en mistig
weer. Een keer was er ook een piepende ademhaling. In de zomer heeft
Kareltje helemaal geen problemen gesteld.
• Karel heeft al drie keer een otitis gehad. Hij werd nog nooit in het
ziekenhuis gehospitaliseerd.
• Kareltje is het tweede kind van gezonde, niet verwante ouders. Zijn zusje
heeft wat eczeem gehad als baby. De jongste zus van de moeder heeft
hooikoorts. De moeder is heel ongerust omdat het dochtertje van haar
oudste zus lijdt aan mucoviscidose. De ouders roken niet. Er zijn geen
huisdieren.
• Kareltje is een eerder mollig baasje (gewicht 18 kg= P75; en lengte 100 cm
P25). Op het ogenblik van de consultatie stel je bij klinisch onderzoek
helemaal geen afwijkingen vast.
 Meest waarschijnlijke diagnose

1. Astma

2. Herhaalde respiratoire infecties met postvirale

hoest

3. Postnasale drip

4. Mucoviscidose
 Casus 1

• Karel is vijf jaar. Zijn moeder brengt hem naar uw consultatie omwille van
hoesten. Hij heeft geen koorts en is algemeen niet ziek maar hoest al
maanden aan een stuk. Kareltje heeft vooral last van een nachtelijke hoest,
zo tegen de ochtend aan. Overdag moet hij vooral hoesten na inspanningen.
De moeder heeft ook opgemerkt dat Kareltje meer hoest bij koud en mistig
weer. Een keer was er ook een piepende ademhaling. In de zomer heeft
Kareltje helemaal geen problemen gesteld.
• Karel heeft al drie keer een otitis gehad. Hij werd nog nooit in het
ziekenhuis gehospitaliseerd.
• Kareltje is het tweede kind van gezonde, niet verwante ouders. Zijn zusje
heeft wat eczeem gehad als baby. De jongste zus van de moeder heeft
hooikoorts. De moeder is heel ongerust omdat het dochtertje van haar
oudste zus lijdt aan mucoviscidose. De ouders roken niet. Er zijn geen
huisdieren.
• Kareltje is een eerder mollig baasje (gewicht 18 kg= P75; en lengte 100 cm
P25). Op het ogenblik van de consultatie stel je bij klinisch onderzoek
helemaal geen afwijkingen vast.
 Hoe stel je diagnose van astma?

1. Longfunctie

2. Allergietesten

3. Klinische diagnose

4. Combinatie van voorgaande

 Mucoviscidose

• Wat is de kans dat Kareltje mucoviscidose

heeft?
1. ½

2. ¼

3. 1/40

4. 1/200

5. 1/2500
 Mucoviscidose

• Zweettest?
1. Ja

2. Nee
 Mucoviscidose
• Zweettest
– Eenvoudige test, weinig invasief, betrouwbaar
– Ernstige ziekte
– Familiale geschiedenis!

• Mucoviscidose
– Autosomaal recessief
– Combinatie chronisch longlijden en pancreasinsufficiëntie
– Vroege diagnose erg bepalend voor prognose

• Diagnose mucoviscidose
– Sinds 1/2019 neonatale screening via Guthrie
– Milde vormen kunnen gemist worden
 Welke test nog bijkomend relevant?

1. Rx thorax

2. Longfunctie

3. Allergietesten

4. Humorale immuniteit
 Behandeling

1. Puff Salbutamol (SABA)

2. Puff Salbutamol (SABA) + Ipatropiumbromide

3. Puff Fluticasone (ICS)

4. Puff Fluticasone (ICS) + Salbutamol (SABA)

5. Montelukast (LTRA)

6. Orale steroiden
 Therapie en follow-up

• Start inhalatiesteroiden
• Salbutamol voor inspanning

• Terugzien na 8-tal weken

– Investigaties indien niet beter
 CASUS 2
• Fatma is acht jaar. De ouders komen met haar consulteren omwille van
hoesten. Fatma is niet acuut ziek en heeft geen koorts. Ze hoest zowel
overdag als 's nachts. Soms kan ze fluimen opspuwen. Ze heeft last om grote
inspanningen te doen. Soms heeft ze een licht piepende ademhaling. Ze
kreeg al heel veel behandelingen: antibiotica (Bactrim®, Augmentin ® en nog
andere), Pulmicort® turbohaler, verstuiving met Bisolvon ®. De kinesist werd
al eens ingeschakeld voor ademhalingskinesitherapie. Af en toe gaat het een
periode beter maar de moeder vindt niet dat de behandelingen lang helpen:
het hoesten herbegint telkens opnieuw. Fatma hoest sinds ze een zuigeling
is. Ze heeft bijna altijd neusloop en had al verscheidene keren een loopoor.
Ook in de zomer is haar hoesten niet beter. Ze kreeg alle nodige vaccinaties
en werd nog nooit in het ziekenhuis opgenomen.
• Fatma is het oudste kind uit een gezin van vijf kinderen. Het jongste broertje
heeft het Down syndroom. Hij heeft een hartafwijking en heeft ook heel veel
luchtweginfecties. Geen enkele van de andere kinderen heeft
gezondheidsproblemen. De ouders zijn van Turkse afkomst en zijn neef en
nicht. Er zijn geen huisdieren. De vader rookt in huis.
• Fatma heeft een gewicht van 22 kg en een lengte van 122 cm (beide op P25).
 Differentieel diagnose
1. Mucoviscidose

2. Primair Ciliaire Dyskinesie

3. Immuundeficiëntie

4. Tuberculose

5. Persisterende bacteriële bronchitis

6. Congenitale anatomische afwijking

7. Vreemd voorwerp
 CASUS 2
• Fatma is acht jaar. De ouders komen met haar consulteren omwille van
hoesten. Fatma is niet acuut ziek en heeft geen koorts. Ze hoest zowel
overdag als 's nachts. Soms kan ze fluimen opspuwen. Ze heeft last om grote
inspanningen te doen. Soms heeft ze een licht piepende ademhaling. Ze
kreeg al heel veel behandelingen: antibiotica (Bactrim®, Augmentin ® en nog
andere), Pulmicort® turbohaler, verstuiving met Bisolvon ®. De kinesist werd
al eens ingeschakeld voor ademhalingskinesitherapie. Af en toe gaat het een
periode beter maar de moeder vindt niet dat de behandelingen lang helpen:
het hoesten herbegint telkens opnieuw. Fatma hoest sinds ze een zuigeling
is. Ze heeft bijna altijd neusloop en had al verscheidene keren een loopoor.
Ook in de zomer is haar hoesten niet beter. Ze kreeg alle nodige vaccinaties
en werd nog nooit in het ziekenhuis opgenomen.
• Fatma is het oudste kind uit een gezin van vijf kinderen. Het jongste broertje
heeft het Down syndroom. Hij heeft een hartafwijking en heeft ook heel veel
luchtweginfecties. Geen enkele van de andere kinderen heeft
gezondheidsproblemen. De ouders zijn van Turkse afkomst en zijn neef en
nicht. Er zijn geen huisdieren. De vader rookt in huis.
• Fatma heeft een gewicht van 22 kg en een lengte van 122 cm (beide op P25).
 Diagnostiek
1. Rx Thorax

2. Zweettest

3. Trilhaarbiopt

4. Oppuntstelling immuniteit

5. Tuberculine skin prick test

6. Evt bronchoscopie en CT thorax

 CASUS 3

• Sarah is bijna drie maanden oud en hoest sinds 5 weken. Sarah was a terme geboren met een
geboortegewicht van 3500 g. Ze stelde in de materniteit behalve een conjunctivitis geen problemen.
Op de leeftijd van 6 weken kreeg ze neusloop. Na enkele dagen begon ze ook te hoesten. Die hoest
nam progressief toe en is nu angstaanjagend voor de ouders. Soms heeft Sarah hoestbuien waar ze
moeilijk uitkomt. Deze hoestbuien komen vooral 's nachts voor en eindigen soms met braken. Sarah
eet nog goed en heeft nooit koorts gehad. De ouders hebben geen piepende ademhaling opgemerkt.
De huisarts gaf al een behandeling met antibiotica (amoxicilline) en een aerosol met mucolytica en
bronchodilator (1 ml Mistabron®, 5 druppels Ventolin® en 20 druppels Atrovent®).
• Sarah is het eerste kind van jonge, niet verwante ouders. De vader is Nederlander. De paternele
grootvader sukkelde recent ook met een langdurige hoest. De moeder had als kind astma en heeft nu
nog steeds een allergische rhinitis. Ze is allergisch voor huisstofmijt en graspollen. De ouders roken
niet. Ze hebben een kat als huisdier.
• Klinisch onderzoek: Gewicht 4900 g (P25); Lengte 59 cm (P50); Schedelomtrek 39 cm (P50);
• Vitale parameters : temp 36.7 °C; ademhaling 36/min; pols 114/min; BO 84/52 mmHg NKO: normaal ;
Thorax: geen hyperinflatie, normale auscultatie; Abdomen: geen lever- of miltvergroting, geen
massa's.
• Huid: discreet nattend eczeem op het gelaat met verscheidene krabletsels.
 Differentieel diagnose

1. Chlamydia pneumoniae

2. Aangeboren luchtwegafwijking: vasc ring, TOF, cleft

3. CF/PCD

4. Pertussis

5. Reflux

6. Astma/viral induced wheezing

 CASUS 3

• Sarah is bijna drie maanden oud en hoest sinds 5 weken. Sarah was a terme geboren met een
geboortegewicht van 3500 g. Ze stelde in de materniteit behalve een conjunctivitis geen problemen.
Op de leeftijd van 6 weken kreeg ze neusloop. Na enkele dagen begon ze ook te hoesten. Die hoest
nam progressief toe en is nu angstaanjagend voor de ouders. Soms heeft Sarah hoestbuien waar ze
moeilijk uitkomt. Deze hoestbuien komen vooral 's nachts voor en eindigen soms met braken. Sarah
eet nog goed en heeft nooit koorts gehad. De ouders hebben geen piepende ademhaling opgemerkt.
De huisarts gaf al een behandeling met antibiotica (amoxicilline) en een aerosol met mucolytica en
bronchodilator (1 ml Mistabron®, 5 druppels Ventolin® en 20 druppels Atrovent®).
• Sarah is het eerste kind van jonge, niet verwante ouders. De vader is Nederlander. De paternele
grootvader sukkelde recent ook met een langdurige hoest. De moeder had als kind astma en heeft nu
nog steeds een allergische rhinitis. Ze is allergisch voor huisstofmijt en graspollen. De ouders roken
niet. Ze hebben een kat als huisdier.
• Klinisch onderzoek: Gewicht 4900 g (P25); Lengte 59 cm (P50); Schedelomtrek 39 cm (P50);
• Vitale parameters : temp 36.7 °C; ademhaling 36/min; pols 114/min; BO 84/52 mmHg NKO: normaal ;
Thorax: geen hyperinflatie, normale auscultatie; Abdomen: geen lever- of miltvergroting, geen
massa's.
• Huid: discreet nattend eczeem op het gelaat met verscheidene krabletsels.
 Diagnostiek

• Aspiraat voor pertussis

• Rx Thorax

• Rx SMD?

• Echocardiografie?
 Beleid

• Macrolide antibioticum
– Niet zozeer verbeteren van symptomen, wel
vermindering van besmettelijkheid

• Indien verder verbeterend geen andere

diagnostiek

• Vaccinaties vervolledigen
 Hoesten

• Acuut
• Subacuut
• Chronisch
– >4-8w
 Anamnese

• Type hoest
– Vochtig/droog
– Overdag/nacht/inspanning
– Hoestbuien
– Duur, onset, herhaling, seizoenaal voorkomen
• Triggers, begeleidende symptomen
– Verkoudheden, inspanning, voedingsmomenten
– Neuslast, wheeze, dyspnee, stemgeluid, gastro-intestinale klachten
• Medicatie
– Voor hoest, welk effect?
– Andere
• Voorgeschiedenis
– Persoonlijk
– Familiaal: atopie, respiratoire symptomen
– Blootstelling (nicotine gebruik, huisdieren, infecties), reizen
 Klinisch onderzoek

• Biometrie
• NKO
• Thorax: hyperinflatie, asymmetrie
• Auscultatie, grondig!!
• Clubbing?
• Hoest?
 Red flags

• Neonatale onset
• Sputumproductie
• Hoesten bij voeding
• Plotse onset
• Geassocieerd nachtzweten/gewichtsverlies
• Continuë niet verbeterende of toenemende
hoest
• Tekens van chronisch longlijden: clubbing…
Acute onset, persisterend
Chronische hoest
 BESLUIT

• Hoest is een symptoom, oorzaak kan banaal of

ernstig zijn
• Grondige anamnese en klinisch onderzoek
• Aanvullend onderzoek
– Rx Thorax
– Spirometrie
– Gericht
• Wat frequent is, is frequent, maar denk aan de
zebra’s
 BESLUIT

• Behandeling
– Geen evidentie voor
• Antitussiva
• Mucolytica
– Eventueel korte trial astmatherapie
– Stop nicotine blootstelling!
– Geen evidentie voor blinde behandeling anti-
refluxmedicatie, rhinosinusitis
– Zo veel mogelijk gericht
• Follow-up voorzien om evolutie te beoordelen
 Lectuur
• Recommendations for the assessment and management of cough in children, M D Shields, A
Bush, M L Everard, S McKenzie, R Primhak, on behalf of the British Thoracic Society Cough
Guideline Group , Thorax 2008;63(Suppl III):iii1–iii15. doi:10.1136/thx.2007.077370

• Use of Management Pathways or Algorithms

in Children With Chronic Cough, CHEST Guideline and Expert Panel Report. Anne B. Chang,
MBBS, PhD, MPH; John J. Oppenheimer, MD; Miles M. Weinberger, MD, FCCP; Bruce K.
Rubin, MD; Kelly Weir, BSpThy, MSpPath, PhD, CPSP; Cameron C. Grant, MBChB, PhD;
Richard S. Irwin, MD, Master FCCP; on behalf of the CHEST Expert Cough Panel , Chest 2017;
151(4):875-883

• Managing Chronic Cough as a Symptom in Children and Management Algorithms: CHEST

Guideline and Expert Panel Report. Chang AB, Oppenheimer JJ, Irwin RS; CHEST Expert
Cough Panel. Chest. 2020 Jul;158(1):303-329.

• ERS guidelines on the diagnosis and treatment of chronic cough in adults and children
Morice A, Millqvist E, Bieksiene K eta l. Eur Respir J 2020;55:1901136