Psychologia pracy

dr Małgorzata Artymiak
Człowiek w sytuacji pracy
praca jako przestrzeń zagrożeń dla pracownika

• Wypalenie zawodowe
• Pracoholizm
• Mobbing
• Bezrobocie
Człowiek w sytuacji pracy
praca jako przestrzeń zagrożeń dla pracownika

PRACOHOLIZM

Obsesyjno-kompulsywna forma zaburzeń zachowania przejawiająca się w

przymusie nieustannego zaangażowania w pracę lub inną aktywność o charakterze
pracy (Wojdyło, 2005)
• Pracoholizm osobowościowy
• Pracoholizm sytuacyjny (pseudopracoholizm)
Człowiek w sytuacji pracy
praca jako przestrzeń zagrożeń dla pracownika
PRACOHOLIZM

• Wewnętrzny przymus pracy związany z cechami osobowości anankastycznej

• Przeciążenie pracą ( w odróżnieniu od obciążenia nią)
• Odniesienie do każdego rodzaju aktywności ukierunkowanej na cel postrzeganej
przez jednostkę jako praca
• Odniesienie do różnych pozycji zawodowych (nie tylko kierowniczych)
• Obecność fizjologicznego komponentu – uzależnienie od adrenalizy wydzielanej
w sytuacji stresu
• Występowanie objawów psychosomatycznych

(Frąszczak, 2002)
Człowiek w sytuacji pracy
praca jako przestrzeń zagrożeń dla pracownika
PRACOHOLIZM - TYPOLOGIA

Pracoholicy niestrudzeni (relentless workaholics)

Perfekcjonizm, potrzeba aprobaty społecznej, silny przymus pracy, celem jest wysoka
efektywność i jakość

Pracoholicy bulimiczni (bulimic workaholics)

Oscylowanie między okresami bezczynności a stanami intensywnej aktywności.

Pracoholicy z deficytem koncentracji uwagi (attention-deficyt workaholics)

Cenią ryzyko i wyzwania, szybko się nudzą, pracują bez planu, zaangażowani równolegle w
kilka zadań, nie kończąc ich, nieustannie poszukują stymulacji, mogą wywoływać sytuacje
kryzysowe
Człowiek w sytuacji pracy
praca jako przestrzeń zagrożeń dla pracownika
PRACOHOLIZM - TYPOLOGIA

Pracoholicy rozkoszujący się pracą (savoring workaholics)

działają metodycznie, z rozwagą, perfekcjonizm, drobiazgowość, kłopoty z domykaniem
zadań, niska wydajność

Pracoholicy troskliwi, opiekuńczy (careaholic workaholics)

Charakterystyczne dla profesji, w których nadrzędną wartość stanowi pomoc innym
Człowiek w sytuacji pracy
praca jako przestrzeń zagrożeń dla pracownika
PRACOHOLIZM – konsekwencje

• Korelacja z doświadczeniem konfliktu ról oraz konfliktu praca-rodzina

• Korelacja dodatnia ze stresem ogólnym
• Korelacja dodatnia ze stresem w pracy
• Koreluje ujemnie z afektem pozytywnym
• Koreluje ujemnie z afektem negatywnym
• Ryzyko wypalenia zawodowego
• Pogorszenie funkcjonowania rodzinnego
• Wyższy poziom dolegliwości somatycznych
Człowiek w sytuacji pracy
praca jako przestrzeń zagrożeń dla pracownika
PRACOHOLIZM – konsekwencje

• Korelacja z doświadczeniem konfliktu ról oraz konfliktu praca-rodzina

• Korelacja dodatnia ze stresem ogólnym
• Korelacja dodatnia ze stresem w pracy
• Koreluje ujemnie z afektem pozytywnym
• Koreluje ujemnie z afektem negatywnym
• Ryzyko wypalenia zawodowego
• Pogorszenie funkcjonowania rodzinnego
• Wyższy poziom dolegliwości somatycznych