‫به نام خدا‬

‫گیاه افدرا‬
‫‪Ephedra procer‬‬ ‫نام علــــــــــــمی‪:‬‬
‫نام تیره ‪Ephedraceae :‬‬
‫نام فارسی ‪ :‬ریش بز‬

‫گیاه شناسی‪:‬‬
‫افدرا گیاهی است بوته ای به ارتفاع حداکثر تا ‪ 1‬مترکه ساقه آن بند بند (در طول ساقه‬
‫دارای گره های متعددی است) و به رنگ سبز مات است‪ .‬اصوال گیاهان افدرا به صورت‬
‫بوته و گاه درختچه هستند و بی برگ به نظر می رسند‪ .‬زیرا برگهای بسیارکوچک و فلس‬
‫مانند دارند‪ .‬این برگها در محل بند ها قرار گرفته اند و به همین دلیل به شکل بوته خشک به‬
‫نظر می رسد‪ .‬این گیاهان دو پایه هستند و گلهای نر وماده آن را جدا از هم قرار دارند‪.‬‬
‫گل های ریش بز‪ ،‬زرد رنگ ‪ ،‬معطر و معموال" در اردیبهشت ماه ظاهر می شوند‪ ،‬میوه ها‬
‫به صورت پوشش قرمز گوشتی و آبدار میوه محصور شده در اواخر مردادماه قابل جمع‬
‫آوری است‪.‬‬

‫پراکنش‪:‬‬
‫این د رختچه در اقلیم خشک و نیمه خشک ایران ‪ ،‬در بیابانهای استان سیستان و بلوچستان ‪،‬‬
‫دشت کویر‪،‬‬
‫حوضه بیابانهای قم ‪،‬سمنان ‪ ،‬خراسان و دامنه های جنوبی البرز انتشار دارند‪.‬‬

‫بخش های مورد استفاده گیاه ‪:‬‬

 ‫ساقه و شاخه ها که ساقه ها در طول سال جمع آوری و خشک میشوند‬

‫ترکیبات شیمیایی‬
‫افدرین و پزدوافدرین ‪ ،‬تانن ها ‪ ،‬ساپونین ها ‪ ،‬فالون و اسانس نخستین آلکالوئید استخراج‬
‫شده از این گیاه افدرین بود‪.‬‬

‫نیازهای اکولوژیکی‬
‫افدراها اغلب در مناطق خشک و بیایانی رشد میکنند‪.‬‬
‫احتیاج به خاک خوب و زهکشی شده دارند‬
‫گیاهانی فوق العاده مقاوم به خشکی هستند‪.‬‬
‫دارای ریشه هایی هستند که تا حدود ‪ 3‬متر برای دریافت رطوبت در خاک نفوذ میکند‪.‬‬

‫تکثیر و کاشت افدرا‬

‫تکثیرافدرا از طریق بذر در پاییز و تقسیم ریشه در پاییز یا بهارانجام میشود‬
‫برای کشت بذر الزم است از گلدانهایی با خاک مناسب به نسبت ‪ 3:3‬ماسه بادی و‪ 1:3‬کود‬
‫‪.‬حیوانی استفاده نمود‬
‫در بهمن و اسفند نسبت به کشت بذر باید اقدام نمود‬
‫و زمان انتقال گلدان ها به عرصه اصلی از آبان تا بهمن سال بعد میباشد‬

‫خواص درمانی‬
‫افدرین اثری شبیه به آدرنالین دارد ‪ .‬مصرف افدرین موجب تنگ شدن عروق‪ ،‬باال رفتن‬
‫فشار خون رفع عوارض آسم وباز شدن مردمک چشم میشود‬
‫برای درمان عالئم سرماخوردگی‪،‬خس خس سینه‪،‬تسکین دهنده سرفه وخاصیت تب بر دارد‬
‫عصاره گیري به روش خیساندن (ماسراسیون) از قسمتهاي هوایي گیاه افدرا ماژور صورت‬
‫گرفت‪ .‬در ابتدا ساقه هاي پیر وریشه ها از گیاه حذف گردیدند و گیاه به مدت یك هفته‬
‫درسایه خشك شد‪.‬‬
‫بررسي اثرات ضد باكتریایي عصاره هاي آبي‪ ،‬الكلي و استني گیاه ریش بز‪:‬‬
‫در مرحله بعد توسط دستگاه آسیاب برقي پودر گیاه تهیه شد‪.‬‬
‫مقدار ‪ 33‬گرم از پودر فوق در ‪ 333‬میلي لیتر از حالل مربوطه اتانولي‪ ،‬متانولي‪ ،‬استني و‬
‫یا آبي ریخته شد‪ .‬جهت تهیه عصاره آبي‪ ،‬حالل و پودر گیاه به مدت یك ساعت به آرامي‬
‫جوشیده شده‪ ،‬تغلیظ گردید تا به حجم ‪ 33‬میلي لیتر برسد‪.‬‬
‫در مورد عصاره هاي متانولي‪ ،‬اتانولي و استني پس از ‪ 84‬ساعت قرار گرفتن ظروف‬
‫حاوي حالل گیاه عمل تغلیظ صورت گرفت تا حجم مایع باقي مانده دربالن تقطیر به حجم‬
‫‪ 33‬میلی لیتر برسد‪.‬‬
‫باكتري اشریشیا كوالي نسبت به تمام عصاره ها بجز عصاره استني مقاوم بود‪ .‬عصاره آبي‬
‫كمترین فعالیت ضد باكتریایی را نسبت به سایر عصاره ها دارا بود عصاره اتانولي داراي‬
‫قدرت عمل متوسط بود‪ .‬اشریشیا كوالي تنها به عصاره استني حساس بود‪ .‬این عصاره‬
‫قویترین عصاره این گیاه از حیث طیف اثر ضد باكتریایي است‪.‬‬
‫عصاره متانولي قدرت خوبي در اثر ضد باكتریایي برعلیه باكتریهاي گرم مثبت از خود‬
‫نشان داد‪.‬‬
‫با توجه به موارد فوق الذكر گیاه افدرا ماژور داراي خواص ضد باكتریایي میباشد و از این‬
‫حیث میتواند بر علیه طیف وسیعي از میكروارگانیسمها موثر باشد‪.‬‬