‫القواعد األربع‬

Pat a manga Onayan

Rk i Shaykhol Islam:
Imam Mohammad Bin Abdul Wahhab
(1115-1206 H.)

Initogalin sa Basa Mranaw i:

Shaykh Abdullah “Abu Hanin” M. Edres
Bachelor’s Degree in Islamic Law (Shari’ah)
Imam Muhammad Bin Saud Islamic University
Riyadh, Kingdom of Saudi Arabia, 2020

Inimpidan i:
Shaykh Abdul Jalil “Abu Mueen” P. Faker
Master’s Degree in Doctrine
Islamic University of Medina
Kingdom of Saudi Arabia, 2020

©Copyright 2016
Pat a manga Oanayan 2

So pagari niyo go wata iyo a si:

Abdullah (Abu Hanin) M. Edres

Email:
abdedres99@gmail.com
aedres1990@gmail.com

Twitter:
@abdedres99

Instagram:
ibn_edres

Contact Number:
+63564988079/+639617823594

‫حقوق الطبع حمفوظة‬

Copyright Reserved
Pat a manga Oanayan 3


Phanagipoon ako ko Ngaran o Allah
a Masalinggagaw a Makalimoon
Pat a manga Oanayan 4

Pitowa

So langon o bantogan na matatangkd a rk o

Allah, go so sanang go so rinaw na san ko Nabi
tano a Mohammad  na taman ko manga
tonganay niyan go so manga Sahabah niyan sa
kasamasama iran.

Giyangkai a Kitab a mapontok a inisorat i

Shaykh Mohammad Bin Abdul Wahhab  a
bithowan iyan sa Pat a Manga Onayan na aya
kinitogalinn tano ron sa Basa Mranaw na sabap ko
kipphamangndaon tano ron ko manga Masjid go sii
ko manga Summer na samporna ko kababaloy niyan
a pd a phagndodan ko manga Madrasah na
miyakhinanglan a kinitogalin’n tano ron sa Basa
Mranaw ka an iran pkhatondog so gii ron
kapamagosaya.

Panamaring ka i kasaboting ka sii ka an

kaomani so andang a sabot ka ko agamang ka na
samporna ko kiphapantagn ka ko Kadnan ka a
Kadnan o manga Kaadn.

Pphamangnin tano ko Allah a mabaloy aya a

ikhlas sii Rkaniyan go kanggonaan o manga pagari
tano na aya mala na so manga mori a taw tano, go
pphamangnin tano ko Allah  a mapd aya ko
Pat a manga Oanayan 5

manga timbangan o manga amal tano a manga

pipiya sa alongan a mawri.

Inisorat i:
Abdullah (Abu Hanin) M. Edres
Pat a manga Oanayan 6

Makmpt a thotolan ko Kiyapagintaw i Shaykh

Mohammad Bin Abdul Wahhab  go so
Kiyapanolon iyan

So Ngaran iyan go so Bangnsa niyan:

Skaniyan si Shaykhol Islam Imam

Mohammad Bin Abdul Wahhab Bin Solaiman
. Aya a Bangnsa niyan na At Tamimy.

So Kinimbawataanon go so Ingd iyan go so

kiyawapat iyan:

Inimbawata skaniyan ko ragon a 1115 ko

Hijrah, sii sa ingd a Oyaynah a pd anan sa Najd a
matatago sa lupa a Arab, sii miyagintaw ko walay a
mappno a kalbihan go ilmo.

Miyawapat skaniyan ko ragon a 1206 ko

Hijrah, sii skaniyan kiyapantagi sa Dir’iyyah go ron
skaniyan minikobor.

Pd sa karina sa kapakaoontol o Panarima iyan

go so Panolon iyan na da a miyaadn a
kapanongganoy ko kobor iyan go so pd a manga
kobor ko oriyan o kiyawapat iyan, knaba
sisimintowa go knaba plaawiya a pphamangniyan
Pat a manga Oanayan 7

sa tabang odi na so salakaw san a kapanakoto a

pphanongganowin ko miyangawawapat.

So Kiyapaganad iyan sa Ilmo:

Si Shaykh  na miyakalangag sa Qur-an

ko da niyan pn kisampay sa sapolo ragon a idad
iyan, na miyakapangadi sa Fiqh ki Ama iyan, go
skaniyan na mapasang i kapamatiya.

So manga palokloksan i Shaykh  na

palaya manga ala a Olama, ka si Ama iyan a si
Shaykh Abdul Wahhab  na miya Mofti
skaniyan sa Oyaynah, go miya Cali skaniyan sa
Horaymila.

Somiyong si Shaykh  sa Makkah go sa

Madinah go sa Basrah go sa Iraq go sii ko manga pd
a ingd sa kna oba matag miyakaisaisa, sa aya sabap
na pphaganad sa ilmo.

Aya kibibida i Shaykh  ko salakaw ron a

miyaganad sa Ilmo na:

1. Tanto a mala i panagontaman ko

kapaganad sa ilmo.
2. Mabagr so ilmo odi na sabot iyan.
Pat a manga Oanayan 8

3. Mas mala so oras iyan ko kapaganad sa

ilmo batadilabaw ron ko di mipndowadowa a ilmo.
4. Mala i Barakah (kabarakat) so ilmo iyan
sabap sa miyailay so rarad iyan.

So Masa niyan:

Si Shaykh  na so masa niyan na madakl

a miyaadnon a makasosopak ko Islam lagid o:

1. Kapanakoto.
2. Kakhapir.
3. Kambabago ko Agama (Bid’ah).
4. Kainoranti ko Agama.
5. Madakl a grupo a kadadagan.
6. Kambaradosa.
7. Miyapnas so manga ala a manga tanda o
Islam, go so salakaw san.

Na so kiyapakaoma i Shaykh  na palaya

niyan anan siyorang go siyangka iyan anan langon.

Minithoona iyan sa ingd a Dir’iyyah so Datu

a si Mohammad Bin Saud  na mimbgaya siran
sa kapasadan sa phagogopaan iran so
kaphakadayamanga ko Tawhid go so
kapakaphamondasa ko Kokoman o Allah sii ko
liyawaw o lupa, na sii ko oriyan o kiyapakambabid
Pat a manga Oanayan 9

iran na miyada angkanan a miyaadn ko masa iran a

khipakasosopak ko Agama.

Ininggolalan iyan so kipphanolon’n ko

kaparatiyayaa ko Allah (Tawhid), na miyokiton sa
margn, na pd sa kiyargni ron a kiyabogawaon sa
Basrah sii ko oriyan o kiyasangkaa niyan kiran ko
manga okit iran a Bid’ah go so manga kadadagan
iran, go so kinisagdaan iyan ko manga Olama iran
sa di ran kaptharo.

So Miyamangisorat iyan a manga Kitab:

Madakl a minisorat iyan a manga Kitab a

mala a kiyanggonai ron, na aya di ron
mipndowadowa na so: Kitab At Tawhid, go so Al
Qawāid Al Arba’, go so Al Osōl Ath Thalāthah
(Tlo a manga Pakaasal ko Aqidah) go so salakaw
san a tanto ko madakl a piyakandaklan o Allah sa
mapiya sabap ko kiyatarimaaon o manga Olama.

So manga Kabokhagan a initmpo ki Shaykh

:

Si Shaykh Mohammad Bin Abdul Wahhab

 na isa skaniyan ko madakl a minitmpo ron a
kabokhagan ko manga panolon iyan; sa aya sabap
na katii:
Pat a manga Oanayan 10

1. Sabap ko tabiat o Panolon iyan go so

kapakaoontol o okit iyan, sabnar a minitalingoma
niyan so Islam a linang a da a missmboron a manga
kipang, go sabnar a miyasorang iyan so tabiat o
manga taw ko masa niyan, na miyabaloy so okit
iyan a ikksa sangkoto a masa niyan, na timpowan
iran sa manga kabokhagan so okit iyan go so
Panolon iyan.

2. Sabap ko kaito o bilangan o Ahlus Sunnah

Wal Jamā’ah go so kadakl o bilangan o manga taw
a gii mbabago.

Pitharo o Sofiyan Ath Thawri :

ْ َ ْ ‫الَّشق َوأَن‬ ُّ ‫ت ب َر ُجل م ْن أَ ْهل‬
ُ‫ت بالْ َغ ْرب فَاقْ َرأه‬ ْ َّ ‫السنَّة ب‬ َ ْ َ َ
ِ ٍ ِ ‫« ِإذا س ِمع‬
ِ ِ ِ ِ ِ ِ
ْ َ َّ ُّ ْ َ َّ َ َ َ َّ
.»‫السَلم ف ِإن أه ِل السن ِة ق ِليل‬
«Pabila a adn a man’g ka a mama a pd ko Ahlus
Sunnah sa sbangan a ska na sii ka sa sdpan na
salamang ka ka mataan a so Ahlus Sunnah na maito
i bilangan».

Pitharo i Hasan Al Bashry :

ُّ َ َ ْ ُ َّ َ ُ ُ ُ َ َ ْ ُ َّ َ َ َّ ُّ َ ْ َ َ
ِ َّ‫اهلل ف ِإنكم أقل انل‬
.»‫اس‬ ‫«يا أهل السن ِة تربطوا ر ِِحكم‬
Pat a manga Oanayan 11

«Hay Ahlus Sunnah na mbkbks kano pangninta a

ikalimo kano o Allah ka mataan a skano i lbi a maito
i bilangan ko manga taw».

Pitharo i Yunos Bin Obaid :

َ ُ ْ َ ْ َ َ ْ ُ َ ْ َ َ َّ ُّ َ ُ َ ْ َ ً ْ َ َ ْ َ
»‫ وأغرب ِمنها من يع ِرفها‬،‫«ليس شيئا أغرب ِمن السن ِة‬
«Da a nganin a phakalawan sa kikksaan ko Sunnah,
na aya da a lawanon a ikksa na so matao ron».

3. Sabap ko kalbod o manga okit odi na lalan

a kapkhabambar o manga kabokhagan a minitmpo
ki Shaykh Mohammad Bin Abdul Wahhab .

4. So kiyaosara ko masa o kapnay-hajji a gii

makathothoona so manga hajj a makapopoon ko
oman i darpa na ron piyakaokit so kabokhagan a
initmpo ki Shaykh go so Panolon iyan, na
piyam’gan siran sa manga kitab a iniangkob ki
Shaykh, na so kiyan’gaon o manga taw na
inisampay ran ko manga darpa iran, na giyanan i isa
a miyabaloy a okit a kiyasabapan sa kiyabambar o
manga kabokhagan a initmpo ki Shaykh .

Aya dn a saksi sa kapakaoontol o Panolon i

Shaykh  na so kiyapakararad iyan sa mapiya
go so kiyaonga niyan sa mapiya, sa taman imanto
Pat a manga Oanayan 12

na gii kanggonaan o manga taw so Ilmo iyan go so

rarad o Panolon iyan.

Pphangnin tano ko Allah sa ibgay niyan ki

Shaykh  so balas a da a taman iyan ko
kiyarasay niyan go mapd skaniyan ko manga taw a
inikalimo siran o Allah a pd ko manga Nabi go so
manga Shahid go so Miphapatiis go so manga Salih.

Inisorat i Shaykh:
ABDULLAH “Abu Hanin” M. EDRES
Pat a manga Oanayan 13

َ َّ َ َ َ ْ َ َ ْ ْ َ ْ َّ َ َ َ ْ َ َّ ُ َ ْ َ
‫ أن يتوّلك ِِف‬،‫يم‬ ِ ‫ رب العر ِش الع ِظ‬،‫أسأل اّلل الك ِريم‬
َ.‫ار ًًك أَ ْينَ َما ُكنْت‬ َ َ َ َْ ْ ََ َ
َ َ‫ك ُمب‬ َ ْ ُّ
ِ ‫ادلنيا َو‬
‫ وأن َيعل‬،ِ‫اآلخرة‬
َ َ َ َ َ ُ ْ َ َ َ َ َ َ ْ ُ َ ْ َّ َ َ َ ْ َ ْ َ َ
‫ َو ِإذا‬،‫َب‬ ‫ و ِإذا ابت ِِل ص‬،‫وأن َيعلك ِممن ِإذا أع ِطي شكر‬
َ َّ ُ َ ْ ُ ُ َ َّ َ َ َّ َ َ ْ ْ َ َ
.ِ‫الس َعادة‬ ‫ ف ِإن ه ُؤّل ِء اثلَلث عنوان‬،‫استَغف َر‬ ‫أذنب‬
Phangning ko ko Allah a Maginawa, a Khirk
ko Arsh a Mala a tabangan ka Niyan ko doniya go
sa Alongan a Mawri, go balowin ka Niyan a
Barakah (ndadaklan a mapiya) sii ko apiya anda ka
matatago.
Go balowin ka Niyan a igira a bigan na
mananalamat, go igira a miyasogat a tpng na gii
zabar, go igira a miyadosa na pphamakot mamangni
sa rila, ka mataan a giyanan a tlo i katatagoan ko
kathagompiya.
Pat a manga Oanayan 14

َ َّ َ َّ َ ْ َّ َ َ َ ُ َّ َ َ َ ْ َ ْ َ ْ
‫ ِملة‬- ‫ أن اْل ِني ِفية‬:- ‫ أرشدك اّلل ِلطاع ِت ِه‬- ‫اعلم‬
َّ َ َ َ َ َ َ َ ‫ْ َ َ َ ْ َ ْ ُ َ َّ َ َ ْ َ ُ ُ ْ ً َ ُ د‬
ُ‫اّلل‬ ‫ وبِذلِك أمر‬،‫ أن تعبد اّلل وحده ُم ِلصا َل ادلين‬:- ‫إِبرا ِهيم‬
ۡ ُ َۡ َ ََ َ َ َ َ َ َ َ ََ ْ ُ ََ َ َ َ َ
‫ۡلن‬ ِ ‫ ﴿وما خلقت ٱ‬:‫ وخلقهم لها؛ كما قال تعاَل‬،‫اس‬ ِ َّ‫َجيع انل‬
ِ
ُُۡ َ ۡ َ
ِ ‫وٱ ِۡلنس إَِّل ِِلَعبد‬
.﴾٥٦ ‫ون‬
Tangkdang ka -Pangninta a nggonanaong ka
o Allah ko onot Rkaniyan-: A mataan a aya
kitaliyadok ko Agama -a okit o Ibrahim- na: So
kasimbaang ka ko Allah ko kaisaisa Niyan a tolabos
Rkaniyan so okit a kapagintaw, giyanan i sabap a
siyogo o Allah so langon o manga taw, go inadn
Iyan siran a makapantag ko simba; sa lagid o
kiyatharoaon o (Allaho) Taala: ﴾Na da a
Kiyaadna Ko ko manga Jinn go so manga Manosiya
a romowar sa ana Ko iran mazoasoat﴿(1).

1. Surah Adh Dhariyat: 56.

Pat a manga Oanayan 15

َ َ َ ْ َّ َ ْ َ ْ َ َ َ َ َ َ َ َ َّ َّ َ َ ْ َ َ َ َ
‫ فاعلم أن ال ِعبادة‬:‫ف ِإذا عرفت أن اّلل خلقك ِل ِعباد ِت ِه‬
ً َ َ َّ َ ُ َ َ َ َّ َّ َ َ َ ْ َّ ‫اد ًة إ َّّل َم َع‬
َ َ َّ َ ُ
‫ كما أن الصَلة ّل تسَّم صَلة‬،‫يد‬ ِ ‫اتلو ِح‬ ِ ‫ّل تسَّم ِعب‬
َّ ‫إ َّّل َم َع‬
َ ‫الط َه‬
.‫ار ِة‬ ِ
Na igira a kiyatokawan ka a mataan a so
Allah na aya kiyaadna Niyan rka na makapantag ko
simba Rkaniyan: Na tangkdang ka a mataan a so
simba na di khabthowan sa simba inonta o
misartaon so Tawhid (kapakaisaisaa ko Allah),
lagid o sambayang a di khabthowan sa sambayang
inonta o misartaon so kazoti(1).
َ َ َ َ ْ َ ْ َ َ ْ ْ ‫فَإ َذا َد َخ َل د‬
‫ َكْل َ َد ِث ِإذا دخل‬،‫الَّش ُك ِِف ال ِعبَاد ِة ف َس َدت‬ ِ
َ
ْ َ ْ ُ َ َ َ ْ َ ََ َ ََ َ
‫ِني أن َي ْع ُم ُروا‬ ‫ْشك‬ َ َ َّ
ِ ‫ ﴿ما َكن ل ِلم‬:‫ِِف الطهار ِة؛ كما قال تعاَل‬
ْ ‫ك َحب َط‬ َ َ ُ ْ ُ ْ ْ َُْ ََ َ َ
‫ت‬ ِ ِ ‫ج َد اَّللِ شاهِدِين لَع أنف‬
ِ ‫س ِهم بِالكف ِر أولئ‬ ِ ‫مسا‬
َ َ
َ ُ َ ْ ُ ُ ْ َ
.﴾١٧ ‫اِلون‬ ِ ‫أع َمال ُه ْم َو ِِف انلارِ هم خ‬
Na igira a minikmbot so kapanakoto ko
simba na miyabinasa niyan (so simba), sa lagid o

1. Mlagid san so kazoti sa hadas a mala go so hadas a maito. So hadas a

mala na gii nggolalan ko kapphakaliyo o mapoti a rogo ko
piyamalongan, mlagid o mokit sa kambabangonan sa walay antaa ka
taginpn odi na so salakaw san, Na aya kazoti ko makapantag san na
kaphaygo. So pman so hadas a maito na asara a makapagabdas. [So
Mindiyorobasa].
Pat a manga Oanayan 16

hadas(1) igira a minikmbot ko kazoti, sa lagid o

kiyatharoaon o (Allaho) Taala: ﴾Da mapatot ko
manga pananakoto so kapthanosa iran ko manga
Masjid o Allah, zasaksian iran so manga ginawa
iran ko kaongkir, siran man na miyailang so manga
galbk iran, na so Naraka na siran na tatap
siranon﴿(2).

َ َْ ََ ْ َ َ َ ْ ‫ت أَ َّن د‬َ ْ‫فَإ َذا َع َرف‬

،‫الَّش َك ِإذا خال َط ال ِعبَادة أف َس َدها‬ ِ
ََّ َ ْ َ َ َ ْ َ ُُ َ َ َ َ َ َْ َ َ ْ ََ
َ
‫ عرفت أن‬،‫ار‬ َ َّ
ِ ‫ادلين ِِف انل‬ ِ ِ ‫ ِمن اْل‬،‫احبه‬
ِ ‫ وصار ص‬،‫وأحبط العمل‬
َ ْ َ َ ‫َ َ َّ َ َ َ ْ َ َ ْ َ ُ َ َ َ َ َّ َّ َ ْ ُ َ د‬
َ
‫أهم ما عليك مع ِرفة ذلِك لعل اّلل أن ُيلصك ِمن ه ِذ ِه‬
َّ ُ ْ ‫َّ َ َ َ َ د‬
.‫اّلل‬
ِ ‫ِه الَّشك ِب‬ ِ ‫ و‬،‫الشبك ِة‬
َ َ ُ َ ََ َ َ ََ َْ َ ْ َ َ ََ َ
.‫اهلل ت َعاَل ِِف ِكتَ ِاب ِه‬ ‫وذلِك ِبمع ِرف ِة أرب ِع قوا ِعد ذكرها‬
Na igira a katokawan ka a mataan a so
kapanakoto na igira a minikmbot ko simba na
kiyabinasaan iyan (so simba), go miyailang iyan so
galbk, go miyabaloy so gii ron nggalbk a pd ko
manga tatap ko Naraka, na miyatangkd ka a mataan
a aya kinanglan rka na maknal ka oto ka oba
kalokalo na so Allah na pokasn ka Niyan sa giyanan
a sarimpokt, a skaniyan so kisakoton ko Allah.

1. Giyanan so kajojonob o taw, mlagid o Jonob a mala lagid o:

kambabangonan sa walay go so salakaw ron antaa ka Jonob a maito lagid
kapasong sa ig. [So Mindiyorobasa].
2. Surah At Tawbah: 17.
Pat a manga Oanayan 17

Giyoto so kapaganada ko Pat a manga

Onayan a inaloy o Allaho Taala ko Kitab Iyan.
Pat a manga Oanayan 18

َ ُ ُ َ َْ
‫القاعِدة األول‬
Paganay a Onayan

َّ ُ ُ َ ْ ُ َ َ َ َ َّ َ َّ ُ ْ َّ َ َ َ ْ َ ْ َ
‫اّلل‬
ِ ‫اَّلين قاتلهم رسول‬ ِ ‫أن تعلم أن الكفار‬
ْ ُْ َّ ُ َ ْ َ ُ َ َّ َّ َ َ ُّ ُ
‫ المح ِِي‬،‫ازق‬ ِ ‫ م ِقرون ِبأن اّلل هو اْلا ِلق الر‬
َ ْ ْ َ َ ْ ُْ ُْ ََْ ُ
ُ ‫األ‬ ُ ‫ ال ْ ُم َدبد‬،‫ت‬ُ ْ‫ال ْ ُممي‬
‫السَلمِ ؛‬ ‫ِف‬ ‫ك‬ ‫ل‬ ‫ذ‬ ‫م‬ ‫ه‬‫ل‬ ‫خ‬ ‫د‬‫ي‬ ‫م‬ ‫ل‬‫و‬ ، ‫ور‬ ‫م‬ ‫يع‬ ‫م‬َ ‫ِل‬ ِ ‫ر‬
ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ
َۡ َ َٓ ُ ُ ُۡ َ ََ ُ َ ُ َّ َ
‫ۡرض‬ ِ ‫ ﴿قل َمن يَ ۡر ُزقكم م َِن ٱلسماءِ وٱۡل‬:‫ادل ِِلل ق ْوُلُ تعاَل‬ ‫و‬
ۡ َ ۡ ُ ُۡ َ َۡ ۡ ُ َ
‫ت‬ ِ ِ ‫أمن َي ۡمل ِك ٱلس ۡم َع َوٱۡلبص َٰ َر َو َمن ُي ِرج ٱلح م َِن ٱل َمي‬
ۡ َُ ُ َ ُ َُ َ َ َ َۡۡ ُ َُ ََ َ ۡ َ َ َۡ ُ ۡ َُ
‫َّلل فقل‬ ‫ح ومن يدبِر ٱۡلمر فسيقولون ٱ‬ ِ ‫ويخ ِرج ٱلميِت مِن ٱل‬
َ ُ َ َََ
.﴾٣١ ‫أفَل تتقون‬
So katokawing ka sa mataan a so manga
Kapir a inithidawa o Rasolollah  na
tatarimaan iran a mataan a so Allah na Skaniyan i
Miyangadn a Pphagpr, a Pphangoyag a
Pphangimatay, a gii Nggiragiray ko langon manga
btad, na da anan niyan siran misold ko Islam; Aya
Dalil na so katharo o (Allaho) Taala: ﴾Tharoang
ka Ya Mohammad a antawaa i pphagpr rkano
phoon ko kawang go so lupa? go ino anatwaa i
phapaar ko kan’g go so manga kailay? go antawaa
i pphakagmaw ko oyagoyag a phoon ko miyatay?
go antawaa i pphakagmaw ko miyatay phoon ko
Pat a manga Oanayan 19

oyagoyag? go antawaa i gii nggiragiray ko btad?

Na ptharoon iran dn a so Allah, na tharoang ka a
ino kano di phananggila?﴿(1).

1. Surah Yunos: 31.

Pat a manga Oanayan 20

ُ َ َّ ُ َ َ ْ
‫القاعِدة اثلانِية‬
Ikadowa a Onayan
َ َ َّ ْ ْ َ َ ْ َّ َ َ َ ْ ُ َ ْ َ َ َ َ ُ ُ َ ْ ُ َّ َ
‫ب‬
ِ ‫ ما دعوناهم وتوجهنا ِإَل ِهم ِإّل ِلطل‬:‫أنهم يقولون‬
َّ َ َ ْ ُ ْ
َ ‫الش َف‬
.‫اع ِة‬ ‫القرب ِة و‬
Mataan a siran na gii ran tharoon a: Da a
kiyasimba ami kiran go kiyapangadapa ami kiran
rowar sa iploloba ami sa okit a kapakarani ami (ko
Allah) go makasapaat rkami (ko Allah).

َ ۡ ُ ََ َ ََ ُ َ َ ُْ ُ ََ
‫ ﴿أَّل َِّللِ ٱِلِين ٱۡلال ِص‬:‫فد ِِلل الق ْرب ِة؛ ق ْوُلُ تعاَل‬
ُ
َ َٓ ُ َُ ۡ ُ َُُۡ َ ََٓ َۡ ٓ ُ ْ َُ َ َ
ِ‫ِين ٱَّتذوا مِن دونِهِۦ أو ِِلاء ما نعبدهم إَِّل ِِلق ِربونا إَِل ٱَّلل‬ ‫وٱَّل‬
َ َ َ ُ َۡ ُ َۡ َ ۡ
‫َّلل َّل‬
ُ
‫َّلل َيك ُم بَيۡ َن ُه ۡم ِِف َما ه ۡم فِيهِ ُي َتل ِفونَۗ إِن ٱ‬ ٰٓ َ ‫ُزل‬
‫َف إِن ٱ‬
َ َ ُ
.﴾٣ ‫َي ۡهدِي َم ۡن ه َو كَٰذِب كفار‬
Aya Dalil ko kaploloba sa okit ko
kapakarani (ko Allah); na so katharo o (Allaho)
Taala: ﴾Na siran a miyamangowa sa salakaw ko
Allah a panarigan (na pitharo iran) a: Da a
kapsimba ami kiran a rowar sa ang kami ran
mapakarani ko Allah sa samporna a kapakarani,
mataan a so Allah na khokomn Iyan siran ko nganin
a siran na di siranon phagayonayon, mataan a so
Pat a manga Oanayan 21

Allah na di Niyan thoroon so taw a skaniyan na

bokhag a miyongkir﴿(1).

ُ َ ََُُۡ َ َ َ ُ ُ ْ َ َ َ َّ ُ َ َ
ِ‫ون ٱَّلل‬
ِ ‫د‬ ‫ِن‬
‫م‬ ‫ون‬ ‫د‬ ‫ب‬ ‫ع‬‫ي‬ ‫و‬ ﴿ :‫اَل‬ ‫ود ِِلل الشفاع ِة؛ قوُل تع‬
َ ‫ون َ ٰٓه ُؤ ََّلٓ ِء ُش َف َٰٓع ُؤنَا ع‬
.﴾ِ‫ِند ٱَّلل‬
َ ُ ُ َ َ ۡ ُ ُ َ َ َ َ ۡ ُ ُّ ُ َ َ َ
‫ما َّل يُضهم وَّل ينفعهم ويقول‬
Go aya Dalil ko kapanapaat; na so katharo
o (Allaho) Taala: ﴾Na psimba siran sa salakaw ko
Allah, so di kiran phakabinasa go di kiran
phakaompiya, go gii ran tharoon: a siran aya na
phakasapaat rkami sii ko Allah﴿(2).

ْ َ َ َ َ َّ ْ َ َ َ َ َ َ َ َ ُ َ َ َّ َ
.‫اعة ُمث ِبتَة‬‫ وشف‬،‫ شفاعة من ِفية‬:‫ان‬
ِ ‫والشفاعة شفاع‬
‫ت‬
So kapanapaat na dowa a Kapanapaat:
Kapanapaat a ilang, go Kapanapaat a thatakna.

َّ ْ َ ْ ُ َ ْ ُ ْ َ َ َ ُ َّ ْ َ ْ ُ َ َ َّ َ
َ ‫اّلل ف‬
‫يما‬ ِ ِ ‫ْي‬ِ ‫ ما َكنت تطلب ِمن غ‬:‫فالشفاعة المن ِفية‬
ْٓ ُ َ َ َ ُّ ََ َ َ َ ُ َ ُ َّ َ ُ َّ َّ ْ َ َ ُ ْ َ َ
‫ ﴿يٰٓأيها ٱَّلِين ءامنوا‬:‫ادل ِِلل ق ْوُلُ تعاَل‬
َ ‫ّل يق ِدر علي ِه إِّل اّلل؛ و‬
ُ ََ ۡ َ َ ۡ َ َ ۡ َ ُ َٰ َ ۡ َ َ ْ ُ َ
ۡ َ
‫أن ِفقوا مِما رزقنكم مِن قب ِل أن يأ ِِت يوم َّل بيع فِيهِ وَّل خلة‬
َ َٰ ُ َ َ ۡ َ َ َ
.﴾٢٥٤ ‫َوَّل شفَٰ َعة َۗ َوٱلك َٰ ِف ُرون ه ُم ٱلظل ُِمون‬

1. Surah Az Zomar: 3.
2. Surah Yunos: 18.
Pat a manga Oanayan 22

Aya Kapanapaat a ilang na: So nganin a

aya btad iyan na sii gii pamangniya ko salakaw ko
Allah sii ko nganin a da a phakagagaon a rowar ko
Allah; aya Dalil na so katharo o (Allaho) Taala:
﴾Hay Miyamaratiyaya na pammgay kano ko
inibgay Ami rkano ko dapn kapakatalingoma o
gawii a da a kaphasai ron, go da a
kambobolayokaon, go da a Kazasapaataon, na so
da pamaratiyaya na siran so manga darowaka﴿(1).

َّ َّ َ ُ َ ْ ُ َّ َ ُ َ ْ ُ ْ ُ َ َ َّ َ
‫ َوالشافِ ُع‬،‫اّلل‬
ِ ‫ِه ال ِِت تطلب ِمن‬ ِ :‫والشفاعة المث ِبتة‬
ْ ُ َ َ ُ َ ْ َ ُ َّ َ َ ْ َ ُ َ ُ ُ ْ َ ْ َ َ َ َّ ْ
‫َل َوع َمله َبع َد‬ ‫ والمشفوع َل من ر ِِض اّلل قو‬،‫ُمك َرم ِبالشفاع ِة‬
ۡ َ ََ َ َ ََ ْ
َ ‫ ﴿ َمن َذا ٱَّلِي ي َ ۡش َف ُع ع‬:‫اَل‬
.﴾‫ِندهُ ٓۥ إَِّل بِإِذنِهِۦ‬ ‫الذ ِن؛ كما قال تع‬ِ
Na aya Kapanapaat a thatakna na: Skaniyan
so sii gii pamangniya a idin ko Allah, go so
phanapaat na isslaon so kapanapaat, go so zapaatn
na masosoaton so Allah ko katharo iyan go so galbk
iyan ko oriyan o kaidin o (Allah); lagid o
kiyatharoaon o (Allaho) Taala: ﴾Na ba adn a taw
a makaphanapaat sa hadapan Iyan a rowar sa idin
Iyan﴿(2).

1. Surah Al Baqarah: 254.

2. Surah Al Baqarah: 255.
Pat a manga Oanayan 23

ُ َ َّ ُ َ َ ْ
‫اثلة‬
ِ ‫القاعِدة اثل‬
Ikatlo a Onayan

َ ‫د‬ ََُ َُ ََ َ َ َ َّ َّ َّ َ
‫اس متفرقِني ِِف‬ ٍ ‫ ظهر لَع أن‬ ‫أن انل ِِب‬
َ ْ َ َْ ُ ُْ َ ْ َ ْ ُْ ْ َ َ
َ َ‫ َو ِمنْ ُه ْم َم ْن َي ْع ُب ُد األنْبي‬،‫ك َة‬
‫اء‬
َ
ِ‫ ِمنهم من يعبد المَلئ‬،‫ِعبادا ِت ِهم‬
ِ
ْ ْ َْ َ َ َ َْْ ُُْ َ ْ َ ْ ُْ َ َ
‫ َو ِمن ُه ْم َم ْن‬،‫ار‬ َ ‫ج‬َ ‫ح‬ ‫ و ِمنهم من يعبد األشجار واأل‬،‫اْلني‬ َّ
ِ ِ ‫َوالص‬
َ
‫ َول ْم‬ ‫اّلل‬
َّ ُ ُ َ ْ ُ َ َ َ َ َْ َ ْ َّ ُ ُ ْ َ
ِ ‫ َوقاتلهم رسول‬،‫يعبد الشمس َوالقم َر‬
َ ُ َ َ َٰ َ ۡ ُ ُ َٰ َ َ َ َ َ ُ َ ُ َّ َ ْ ُ َ ْ َ ْ ‫ُ َ د‬
‫َّت َّل تكون‬ ‫ ﴿وقتِلوهم ح‬:‫ادل ِِلل ق ْوُلُ تعاَل‬ ‫يفرق بينهم؛ و‬
ُّ ُ ُ َ ُ
.﴾ِ‫ِين ُك ُهۥ َِّلل‬ ‫ف ِۡت َنة َويَكون ٱِل‬
Mataan a so Nabi  na adn a
kiyambowatan iyan manga taw a mbidabida i
psimbaan, adn a pd kiran a psimba sa manga
Malaikat, go adn a pd kiran a psimba sa manga Nabi
go so manga Shalih, go adn a pd kiran a psimba sa
manga kayo go manga ator, go adn a pd kiran a
psimba sa alongan go olan, na inithidawa siran o
Rasolollah  sa da niyan siran
pakambidabidaa; aya Dalil na so kiyatharoaon o
(Allaho) Taala: ﴾Na pakimbonoay kano kiran sa
taman sa da a maadn a kapanakoto, go mabaloy so
Agama a langon rk o Allah﴿(1).

1. Surah Al Anfal: 39.

Pat a manga Oanayan 24

ُ َ َ ََ ُ َ َ َْ ْ َّ ُ َ َ
‫ ﴿ َوم ِۡن َءايَٰتِهِ ٱِلۡل‬:‫فد ِِلل الشم ِس َوالقم ِر؛ ق ْوُلُ تعاَل‬
َۡ َ ْ ُ َۡ َ َُ َۡ َ ُ ۡ َ ُ َ َ
‫ج ُدوا ل ِلش ۡم ِس َوَّل ل ِلق َم ِر‬ ‫وٱنلهار وٱلشمس وٱلقمر َّل تس‬
َ َ ُ ‫َوْۤاوُدُجۡسٱ َِّللِِۤ ٱَّلِي َخلَ َق ُهن إن ُك‬
.﴾٣٧ ‫نت ۡم إِياهُ ت ۡع ُب ُدون‬ ِ
Aya Dalil ko Alongan go so olan; na so
katharo o (Allaho) Taala: ﴾Go pd sa manga tanda
Iyan so gagawii go so daondaw, go so Alongan go
so Olan, Di niyo zojodi so Alongan go so Olan, na
sojodi niyo so Allah a Miyadn kiran o skano na
Skaniyan bo i psimbaan iyo﴿(1).

ْ ُ َ َ ۡ َُ َُۡ ََ َ ََ َُْ َ َْ ُ َ
ِ ‫ ﴿وَّل يأمركم أن تت‬:‫َود ِِلل المالئ ِك ِة؛ قوُلُ تعاَل‬
‫خذوا‬
َ َ َ ٰٓ َ ۡ
.﴾َۗ ‫ٱل َملئِكة َوٱنلبِ ِيۧ َن أ ۡربَابًا‬
Go aya Dalil ko manga Malaikat; na so
katharo o (Allaho) Taala: ﴾Go di (patot) i ba
Niyan rkano sogoon a kabaloya niyo ko manga
malaikat go so manga Nabi a manga katohanan﴿(2).

ُ ‫ِإَوذ قَ َال ٱ‬
َ ِ‫َّلل َيَٰع‬ ۡ َ َ َ ُ َ َ َْ ُ َ
‫يَس ٱ ۡب َن‬ ﴿ :‫َود ِِلل األنبِياءِ؛ ق ْوُلُ تعاَل‬
َ َ
‫ون ٱَّللِه قال‬
ُ
‫د‬ ‫ِن‬‫م‬ ‫ني‬
ۡ َ َٰ َ َ ُ َ
‫ه‬ ‫ل‬ ‫إ‬ ‫ّم‬
ِ ‫أ‬‫و‬ ‫ون‬
ُ
‫ِذ‬ ‫َّت‬ ‫ٱ‬ ‫اس‬
ِ ‫ِلن‬ ‫ل‬ ‫ت‬ َ َ‫َم ۡريَ َم َءأ‬
َ ۡ‫نت قُل‬
ِ ِ ِ ِ

1. Surah Fossilat: 37.

2. Surah Ali Imran: 80.
Pat a manga Oanayan 25

ُۡ ُ ُ
‫نت قل ُت ُهۥ‬ َ ۡ َ َ َ ُ َ ۡ َ ٓ ‫ون‬
ُ ُ َ َ َ َ َ ُۡ
ٍّۚ ‫َل أن أقول ما لي َس َِل ِِب‬
‫ق إِن ك‬ ِ ‫سبحَٰنك ما يك‬
َ َ َۡ َۡ َ َٓ َۡ َ َ ََ
‫فق ۡد َعل ِۡم َت ُهۥ ت ۡعل ُم َما ِِف نف َِس َوَّل أعل ُم َما ِِف نفسِك إِنك‬
.﴾١١٦ ‫وب‬ ‫ي‬ َ َ‫أ‬
ُ ‫نت َعل َٰ ُم ٱ ۡل ُغ‬
ِ
Go aya Dalil ko manga Nabi; na so
katharo o (Allaho) Taala: ﴾Gowani na pitharo o
Allah: a Hay Eysa a wata o Maryam! bang ka
pitharo ko manga manosiya a baloya ako niyo go si
ina a dowa a tohan a salakaw ko Allah? na pitharo
iyan: a Miyasotisoti Ka (Hay Kadnan ko) da rakn
mapatot i ba akn tharoa so di rakn patot, o sakn na
pitharo akn na sabnar a katawan Ka skaniyan,
katawan Ka so sisii ko ginawa ko na di akn katawan
so sisii ko ginawang Ka, mataan a Ska i Matao ko
da mapayag﴿(1).

َ َ ْ ُ َ ََ ُ َ َ َّ ُ َ
‫ِين َزع ْم ُت ْم‬ ‫ ﴿ق ِل اد ُعوا اَّل‬:‫ِي؛ ق ْوُلُ تعاَل‬ ِ ‫َود ِِلل الص‬
‫اِل‬
ً ْ َ َ ُ ْ َ ُّ َ ْ َ َ ُ ََ ُ
٥٦ ‫الُض عنك ْم َوَّل َتوِيَل‬ ِ ‫م ِْن دونِهِ فَل َي ْمل ِكون كشف‬
َْ َ ََ ْ َ َ ُ َ َ َ ُ
‫ِين يَ ْد ُعون يَبْ َتغون إَِل َرب ِ ِه ُم ال َوسِيلة أ ُّي ُه ْم أق َر ُب‬
َ ‫ك اَّل‬
ِ ‫أولئ‬
ً ‫ك ََك َن َمْ ُذ‬
‫ورا‬
َ َ َ َ َ َُ َ َ َ ُ َ ََ ََُْ َ َ ُ ََْ
ِ ‫ويرجون رْحته ويخافون عذابه إِن عذاب رب‬
.﴾٥٧
1. Surah Al Maidah: 116.
Pat a manga Oanayan 26

Go aya Dalil ko manga Shalih; na so

katharo o (Allaho) Taala: ﴾Tharoang ka: Tawaga
niyo so siran a initgo niyo (a manga katohanan) a
salakaw ko Allah, na da a mipapaar iran ko
kapokas rkano o morala go di ran khitogalin ‫۝‬
Siran man na so siran a pphanongganowin iran na
gi iran mbabanogan sa okit i kapakarani ran ko
Kadnan iran, (gii siran magoradorad) o antaa kiran
i lbi ron a marani, go aarapn iran so limo Iyan, go
ikaalk iran so siksa Iyan﴿(1).

َ َٰ ‫ ﴿أَفَ َر َء ۡي ُت ُم ٱلل‬:‫اَل‬
‫ت‬
َ ََ َُُْ َ ْ َْ َ َ َْْ ُ ََ
‫ار؛ قوُل تع‬
ِ ‫ار واألحج‬ ِ ‫ود ِِلل األشج‬
ُۡ
.﴾٢٠ ‫ى‬ ٰٓ ‫اثلَ َة ٱۡل ۡخ َر‬ َٰ ‫َوٱلۡ ُعز‬
ِ ‫ َو َم َن َٰو َة ٱثل‬١٩ ‫ى‬
Go aya Dalil ko manga Kayo go so manga
Ator; na so katharo o (Allaho) Taala: ﴾Ay dapat
iyo ko (barahala) a Al Lat(2) go so Ozza?(3) ‫ ۝‬Go
so Manat(4) a ikatlo a salakaw (baadn a
kaphakagaga iran)?﴿(5).

1. Surah Al Isra: 57.

2. Siran so manga Shalih ko pagtaw o Noh . [So Mindiyorobasa].
3. Manga ator a sinimba a salakaw ko Allah. [So Mindiyorobasa].
4. Manga kayo a sinimba a salakaw ko Allah. [So Mindiyorobasa].
5. Surah An Najm: 19-20.
Pat a manga Oanayan 27

ْ ََ َ َ َّ َ ُ َ
‫جنَا َم َع انلَِّبد‬ ‫ر‬ ‫خ‬ : ‫ال‬ ‫ق‬  ‫ِث‬ ْ ‫ي‬ ‫الل‬ ‫د‬ٍ ‫ق‬
ِ ‫ا‬‫و‬َ ‫ِب‬ ‫أ‬ ‫يث‬ ‫د‬
ِ ‫ح‬‫و‬َ
ِ ِ ِ ِ
ُْ ْ َ ُ َ َ ُ ُ َْ َ َُْ َ
،‫ني وَنن حدثاء عه ٍد ِبكف ٍر‬ ٍ ‫ن‬ ‫ح‬ ‫َل‬ ِ‫ إ‬
َ
َ ‫ون ب َها أ ْسل‬َ ُ ََُ َ َْ َ ُ ُ ْ َ َ ْ َ ْ ُ َ
،‫حتَ ُه ْم‬ ِ ِ ‫ يعكفون ِعندها وينوط‬،‫َّش ِكني ِسدرة‬ ِ ‫ول ِ ِلم‬
ْ ْ َّ َ ُ َ َ َ ْ ُ َ َ ْ
‫اّلل! اج َعل‬ ‫ول‬ ‫س‬‫ر‬ ‫ا‬‫ي‬ :‫ا‬‫ن‬ ‫ل‬‫ق‬ ‫ف‬ ‫ة‬
ٍ ‫ر‬‫د‬‫س‬ ‫ب‬ ‫ا‬
َْ ََ َ
‫ن‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ف‬ ، ‫اط‬
ٍ ‫و‬َ ْ ‫ات أَن‬
ُ َ ََ َ َ ُ
‫ ذ‬:‫يقال لها‬
ِ ِِ
َّ ُ ُ َ َ َ َ َ
ْ ُ َ ْ َُ َ َ َ
ْ َ َ َ
‫اّلل‬
ِ ‫ فقال رسول‬،‫اط‬ ٍ ‫اط كما لهم ذات أن َو‬ ٍ ‫نلَا ذات أن َو‬
َ ْ َ َّ َ ْ ُ ْ ُ ُ َ ُّ َ َّ ُ َ ْ َ ُ َّ
‫اَّلي نف ِِس ِبي ِد ِه‬ ِ ‫ قلتم و‬،‫ إِنها السَن‬،‫ «اّلل أكَب‬:
َ ْ َُ َ َ ًَ ََ ْ َ ْ
‫ ﴿اجعل نلا إِلها كما لهم آل ِهة﴾» [أخرجه‬:‫كما قالت بنو ِإْسا ِئيل‬
َ َ ْ َُ ْ َ َ َ َ

.]‫الرتمذي‬
Go so Hadith i Abu Waqid Al Laythy 
a pitharo iyan: Lominiyo kami a pd ami so
Rasolollah  sii sa Honayn a skami na bago
kami ko Islam, na adn (a kayo) o manga mosrik a
sidrah, a rrtkan iran go ipzambir iranon so manga
gomaan iran a aya ipmbtho ron na: Dhato Anowat,
na siyagadan ami so kayo a sidrah na pitharo ami a:
Ya Rasolallah! snggay kaming ka (sa kayo) a Dhato
Anowat sa lagid iran a adn a Dhato Anowat iran, na
pitharo o Rasolollah : «Allaho Akbar,
mataan a skaniyan na manga okit, miyakatharo
kano Ibt ko so ginawa ko na sii sa tangan Iyan, sa
lagid o kiyatharoa o mbawataan o Israil ko Musa:
Pat a manga Oanayan 28

﴾Snggay kaming ka sa tohan a lagid o manga tohan

iran﴿(1)» [Piyakaliyo i Tirmidhi].

1. Surah Al A’raf: 138.

Pat a manga Oanayan 29

ُ َ َّ ُ َ َ ْ
‫الرابِعة‬ ‫القاعِدة‬
Ikapat a Onayan

َ‫األ َّولني‬َ ْ َّ َ َ َّ َ َ ً ْ ُ َ ْ َ َ َ َ ْ ُ َّ َ
ِ ‫َّش ِِك زمانِنا أغلظ ِِشَك ِمن األو ِلني؛ ِألن‬ ِ ‫أن م‬
ُ ْ ُ َ َّ ‫د‬ َ ُ ُْ َ َ َّ َ ُ ُْ
‫َّشكو َز َمانِنَا‬ ِ ‫م‬ ‫و‬ ، ‫ة‬
ِ ‫د‬ ‫الش‬ ‫ِف‬ِ ‫ون‬ ‫ص‬ ‫ل‬
ِ ‫ُي‬ ‫و‬ ،ِ
‫ء‬ ‫ا‬ ‫خ‬ ‫الر‬ ‫ِف‬ ِ ‫ون‬ ‫َّشك‬
ِ ‫ي‬
َّ ‫د‬ َ َّ َ ُ ْ
.‫الرخا ِء َوالشد ِة‬ ‫ِشك ُه ْم دا ِئم ِِف‬ ِ
ْ
َ ‫ك َد َع ُوا ٱ‬ ۡ ُ ۡ ْ َ َ َ ُ
َ َ ْ ُ َّ ََ
‫َّلل‬ ِ ‫ ﴿فإِذا َرك ُِبوا ِِف ٱلفل‬:‫ادل ِِلل قوُلُ تعاَل‬ ‫و‬
َ ُ ۡ ُ ۡ ُ َ َ ۡ َ ۡ ُ َٰ َ َ َ َ ُ َ ‫ني‬َ ‫ُمل ِص‬ُۡ
.﴾٦٥ ‫ْشكون‬ ِ ‫ي‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫ا‬‫ذ‬ ‫إ‬
ِ ِ ‫ب‬ ‫ل‬ ‫ٱ‬ ‫َل‬ ِ ‫إ‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫ى‬ ‫َن‬ ‫ا‬‫م‬ ‫ل‬ ‫ف‬ ‫ِين‬ ‫ِل‬ ‫ٱ‬ ‫َل‬ ِ
Mataan a so manga mosrik sa masa tano
imanto na kiyasobraan iyan sa kapanakoto so
miyangaoona; kagiya a mataan a so miyangaoona
na pphanakoto siran ko masa kapakadadaya, na
thotolabos siran ko masa a margn, na so manga
mosrik sa masa tano imanto na tatap a pphanakoto
siran ko masa a kapakadadaya go margn.
Aya Dalil na so katharo o (Allaho) Taala:
﴾Na igira a miyakada siran ko kapal na mangni
siran ko Allah sa totolabosn iran Rkaniyan so
kapagagama, na kagiya a sabtn Iyan siran a iraot
siran ko kalupaan, na samawto na siran na
pphanakoto siran﴿(1).

1. Surah Al Ankabot: 65.

Pat a manga Oanayan 30

ُ.‫اّلل أَ ْعلَم‬
ُ َّ ‫َو‬
So Allah i lbi a Matao.

***
