SEERA ITTIIN

BULMAATA
GAMTAA
BARATTOOTA
MUSLIMAA
YUUNIVARSIITII
 SEENSA
BAAFATA FUULA
BOQONNAA -1 : TUMAALEE QAJEELFAMA
WALIIGALAA………………………………………………………………………………4
Keeyyata 1: Mata-duree Gabaabaa……………………………………………………………………………………………..4

Keeyyata 2: Moggaasa maqaa……………………………………………………………………………………………………..4

Keeyyata 3: Hiikkaa………………………………………………………………………………………………………………………4

Keeyyata 4: Qaama seera qabeessa…………………………………………………………………………………………….5

Keeyyata 5: Afaan Hojii fi afaan ittiin waliigalan……………………………………………………………………………5

Keeyyata-6 : Kaayyoo Gamtaa Barattoota Musliimaa Yuunivarsiitii Salaalee ……………………………….5

Keeyyata 7: Hojiilee gamantaa barattoota musliimaa Yuunivarsiitii Salaalee ……………………………….5

Keeyyata 8: Iddoo danbiin bulmaataa kun itti raawatu…………………………………………………………………5

BOQONNAA -2 Caasaa Gamtaa Barattoota Musliimaa

Yuunivarsiitii Salaalee fi dambii ittiin bulmaataa……………………………6
Keeyyata 9: Caasaa Gamtaa…………………………………………………………………………………………………………..6

Kutaa 1: Mana Maree Gorsaa……………………………………………………………………7

Keeyyata 10: Gurmaa’ina Mana Maree Marii…………………………………………………………………………………7
Keeyyata 11: Itti Gaafatamummaa Mana Marichaa………………………………………………………………………..8

Keeyyata 12: Walgahii Mana Maree……………………………………………………………………………………………….8

Keeyyata 13: Ulaagaalee miseensummaa mana maree…………………………………………………………………..9

Kutaa 2ffaa: Jama'aa Gamtaa jala jiru………………………………………………….. …..9

Keewwata 14: Ulaagaalee miseensummaa gamtichaa……………………………………………………………………..9

Keeyyata 15: Hariiroo gamtichaa fi jaarmiyaalee isa jala jiran gidduu jiru………………………………………..10
Keeyyata 16: Gamtaa keessaa bahuu……………………………………………………………………….……………………..10

Kutaa 3: Koree Odiitii fi Inspeekshinii………………………………………………………….10

Keeyyata 17: Ijaarsa koree……………………………………………………………………………………………………….........10
Keeyyata 18: Itti Gaafatamummaa Koree……………………………………………………………………………...……….11

Kutaa 4: Koree Hojii Raawwachiiftuu…………………………………...……………………11

Keeyyata 19: Ijaarsa Koree……………………………………………………………………………………………………………….11
Keeyyata 20: Itti Gaafatamummaa Koree…………………………………………………………………………………………11

1|Page
Kutaa 5: Imaama, Amira Olaanaa fi Iti Aanaa Gamtichaa………………………….12
Keeyyata 21: Imaamaa fi Amiira gamtichaa………….…………………………….…………………………………..…….12

Keeyyata 22 Itti gafatamummaa itti aanaa Amiira……………………………………………………………………………13

Keeyyata 23: Filannoo angafaa fi itti aanaa amiira…………………………………………………………………………13
Keeyyata 24 :Ulaagaalee Amiiraa fi itti anaan amiiraa filachuuf……………………………………………………..13

Kutaa 6: Barreessaa Gamtichaa…………………………………………………………….....14

Keeyyata 25: Ittigaafatamummaa Barreessaa gamtichaa………………………………………………………………..14
Keeyyata 26 :Haala Barreessaan gamtichaa itti filamuu……………………………………………………………………14

Kutaa 7ffaa: Kutaa qiraa fi Da'waa………………………………………………………………14

Keeyyata 27: Hundeeffama caasaa Qiraat fi Da'waa ………………………………………………………………….…….14
Keeyyata 28: Ittigaafatamummaa damee Qiraat fi Da'waa……………………………………………………………..15

Kutaa 8: Kutaa Dhimma Faayinaansii…………………………………………………………15

Keeyyata 29: Hundeeffama Kutaa Dhimma Faayinaansii………………………………………………………………….15
Keeyyata 30: Ittigaafatamummaa Kutaa Dhimma Faayinaansii……………………………………………………….15

Kutaa 9: Kutaa Barnootaa fi Leenjii……………………………………………………….......16

Keeyyata 31: Hundeeffama Kutaa Barnootaa fi Leenjii…………………………………………………………………….16
Keeyyata 32: Seenaa Duubbee Kutaa Barnootaa fi Leenjii………………………………………………………….......16

Kutaa 10: Kutaa Dhimma Hawaasummaa.………………………………………………….17

Keeyyata 33: Hundeeffama Kutaa Dhimma Hawaasummaa…………………………………………………….........17
Keeyyata 34: Ittigaafatamummaa damee dhimma hawaasummaa………………………….…………….. ……17

Kutaa 11: Odeeffannoo fi Hariiroo Hawaasaa ……………………………………………………..……………………17

Keeyyata 35: Hundeeffama Kutaa Odeeffannoo fi Hariiroo Hawaasaa…………………………………………….17

Keeyyata 36: Kutaa Odeeffannoo fi Hariiroo Hawaasaa…………………………………………………….............. .18

Kutaa 12: kutaa seeraa………………………………………………………….......................18

Keeyyata 37: Hundeeffama Kutaa Seeraa……………………………………………………......................................18
Keeyyata 38: Keewwata labsichaa duubatti deebi’uu……………………………………………………....................18

Kutaa 13: Mana Maree Dubartootaa…………………………...…............................19

Keeyyata 39: Hundeeffama mana maree…………………………...……………………………………………………........19
Keeyyata 40: Fudhatamummaa mana marichaa…………………………...…………………………………………………19

Kutaa 14: Koree Hojii Raawwachiiftuu Dubartootaa…………………………...………19

Keeyyata 41: Hundeeffama koree…………………………...……………………………………………………....................19
Keeyyata 42: Dandeettii koreen…………………………...……………………………………………………......................19

Kutaa 15: Iti Aanaa Kutaa Dubartootaa……………………………….......................20

2|Page
Keeyyata 43: Filannoo namoota bakka bu’anii fi bakka bu’oota…………………………...……………………......20

Kutaa 16 : Amira fi iti Aanaa amiira dubartootaa…………………………………......20

Keeyyata 44: Haala filmaata Amira itti aanaa amiira dubartootaa…………………………...…………………......20
Keeyyata 45: Ittigaafatamummaa Amira dubartootaa…………………………...……………………………………….21
Keeyyata 46: Ittigaafatamummaa itti aanaa amiira dubartootaa…………………………...………………………..21

BOQONNAA-3 : TUMAALEE ADDA ADDAA...………………………………….22

Kutaa 1: Sirna Faayinaansii Gamtichaa………………………………………….............22
Keeyyata 47:Herreega Baankii Gamtaa…………………………...……………………………………………………………..22
Keeyyata 48:Madda Galii…………………………...………………………………………………………………...……………….22
Keeyyata 49: Ramaddii Baajataa…………………………...……………………………………………………………….........22

Kutaa 2: Barattoota fedhii addaa barbaadan………………………………………………23

Keeyyata 50: Murtoolee barattoota fedhii addaa ilaallatu…………………………...………………………………..23

Kutaa 3: Adeemsa filannoo………………………...…………………...………………………..23

Keeyyata 51:Haalota filannoon itti raawwatamu…………………………...…………………………………………………23
Keeyyata 52: Koree filannoo raawwachiisu…………………...……………………………………………………..….........23

Kutaa 4: Geggeessaa fi hojiirraa daangessuu……………………………………………..23

Keeyyata 53: Geggeeessa Kabajaa…………………………...……………………………………………………………………..23
Keeyyata 54: Hojiirraa daangessuu fi Ari’uu…………………………...………………………………………………………..24
Keeyyata 55: haalduree malee ari’amu…………………………………………………………………………………………..24

Kutaa 5: Murtii yeroo cehuumsaa…………………………………………...………………..24

Keeyyata 56：Filmaata amiirootaati fi bakka bu’oota caasaa yeroo cehumsaa………………………….....24

Kutaa 6 : Dambii foyyeesu fi dhiimmotta walfakkattan………………………………24

Keeyyata 57 : Dirqamsiisaa dambiichaa…………………………...…………………………………………………………….24
Keeyyata 58 : Hiikkaa dambiichaa…………………………...……………………………………………………………………..24
Keeyyata 59 : Dambii Fooyyeessu…………………………...……………………………………………………………….......25
Keeyyata 60 : Yeroo dambiin hojii irra oolu …………………………...………………………………………………………..25

3|Page
BOQONNAA -1 : TUMAALEE QAJEELFAMA
WALIIGALAA

Keeyyata 1: Mata-duree Gabaabaa Gamtaa Barattoota Musliimaa yuunivarsiitii salaaleetti Danbii

ittiin Bulmaata Gamtaa Barattoota Muslimaa yuunivarsiitii salalee jedhamee yaamamuu danda’a.

Keeyyata 2: Moggaasa maqaa Maqaan gamtichaa guutuun "Gamtaa Barattoota Musliimaa

Yuunivarsiitii Salalee kan jedhamu yoo ta'u, asxaaf, Chaappaa fi titar keessatti itti fayyadamuuf
mijatuuf, akka barbaachisummaa isaatti gabaabfamuu ni danda’a

Keeyyata 3: Hiikkaa Akkaataan galuumsa jechootaa hiika biroo yoo kennuu baate, tumaa kana
keessatti:

1.Dhiira:- Wanta adda bahee ifoome malee danbii kana keessatti wantti dhiiraaf kaayame
dubraafis ni ta’a.

2.Jama’aa:- Gumii ykn gurmuu barattoota muslimaa barnoota amantaa fi hawwasumma

geggeeffachuuf kan hundaa’ee dha.

3.Musliima:- Uumama namaa ta’ee Gabbartii tokkochummaa Rabbii fudhatee;Nabi

Muhammad(nagahaa fi rahmanni RabbiiIsarra haa jiraatu) ergamaa isa xumuraati jedhee amanee
fudhatee;walumaa galatti seera amantaa islaamaa fudhatee hojirra kan oolchuudha,

4.Amiira:- Barataa muslimaa dhiiraa kan ta’e bakka bu’ummaa hawaasa barattootaatiin filamee fi
qindeessaa waliigalaati jechuudha.

5. Danbii :- Seera miseensonni ijaarama tokko keessatti kabajuu fi hojii irra oolchuu qabanii dha.

6.Seektara:- ykn caasaa ;Ergama jama’aa waliigalaa keessatti dalagaa mataa isssa
ittigaafatamummaan kan bahatuudha.

7.Nama:- Qaama umamaan ykn seeraan namuummaa arkate jachudha.

8.Yuuniversiitii :- Dhaabbata barnoota olaanoo yuuniversiitii mootummaa,kolleejii

dhuunfaa,kolleejjii barsiisotaa,kolleejjii ogummaaa fi teknikaa fi leenjisaa fayyaa garagaraa of
keessatti kan hammateedha.

9.Gamta:- yuunivarsiitii salaaleetti jama’aa barattoota muslimaa jechuudha.

4|Page
Keeyyata 4: Qaama seera qabeessa Akka heera Rippablika dimookraatawa fedaraalawa Itiyoophiyaa
keeyyata 27(2) Lammiin kamuu mirga dhaabbata amantaa isaa ijaarrachuu,mana marii waliigala
dhimmoota islaamummaa itiyoophiyaatti heera majliisa keeyyata 4(1) akkasuma, akkasumas mana
marii waliigalaa dhiimmoota islaamummaa egnuummaa seeraa keennuuf labsii ba’ee
lakkoofsa1207/2012 Keeyyata 2 bu’ureeffachuun yeroo hindaangeffamneef dhaabbate jira.

Keeyyata 5: Afaan Hojii fi afaan ittiin waliigalan

1.Afaanii fi afaan barattoota gamticha keessa jiran hundaa , akkasumas gamtaa hawaasa
jiduutti haala danda’ameen sababii ittiin waliif galan ta’uun ni tajaajilu.

2. Afaan hojii hawaasaa ykn gamtichaa afaan hojii mootummaa federaalaati.

Keeyyata-6 : Kaayyoo Gamtaa Barattoota Musliimaa yuunivarsiitii salalee:

1.Barattoonni muslimaa yuunivarsiiticha keessatti amantaa isaanii irratti akka
jabaatan,tokkummaa isanii eeguu fi eegsisuun akka jiraatan gochuu.

2.Yuuniversiiticha keessatti rakkoolee sababa amantaatiin mirga amantaa miidhan ykn dhiiban
waliin ta’anii furmaata murteessuu.

3.Barattoonni muslimaa yuuniversiitichaa dhimma kamuu irratti akka of danda’anii fi hawwaasa

muslimaa naannoo isaa jiru akka gargaaru taasisuu.

4.yuunivarsiiticha keessatti wantoota barattoota musliimaarratti dhiibbaa uuman karaalee

seeraan,siyaasaan,akkasuma birookraasiin dhufu deebisuuf yaaluu,akkasuma wantoota barattoota
muslimmarratti amantaa isaanii akka bilisaan hin geggeeffaanne daangessan seeraa fi danbii kamuu
qaama dhimmi ilaallatu wajjiin ta’uun furuuf yaaluu.

5.Yuuniversiiticha keesatti barattonni muslimaa hordoftoota amantaa biraa wajjiin waldanda’uu fi

wal kabajuun misooma biyyaatiif kaka’uumsa akka qabaatan taasisuu.

Keeyyata 7: Hojiilee gamtaa barattoota musliimaa yuunivarsiitii salaalee

1.Naannawa yuuniversiitichaatti masjiidota ijaaruu fi jajjabeessuuf qindeessuu.

2.Masjiida naannawa yuuniversiitichaattii argaman keessatti barnoonni Qur’aanaa fi kitaabaaa

akka baratamu haala mijeessuu.

3. Barattoota hanqinna diinadgee qaban meeshaa fi wantoota garagaraaan gargaaruu.

4. Ijoollee hawaasa muslimaa naannoo yuuniversiitichaa jaraniif deeggarsa amantaa fi

barnootaa taasisuu.

5. Barattoota musliimaa yuunivarsiitichaa akkasuma hunda hawwaasa musliimaaf karaa

tokkummaa fi beekkumsa amantaa itti guddifatan da’awaa, koonfaransii fi leenjii garagaraa
qopheessuu fi qindeessuu

Keeyyata 8: Iddoo danbiin bulmaataa kun itti raawatu Dambiin kun barattoota muslimaa
yuunivarsiiticha keessa jiran irratti raawwata

5|Page
BOQONNAA -2 CAASAA GAMTAA
BARATTOOTA MUSLIIMAA YUUNIVARSIITII
SALAALEE FI DANBII ITTIIN BULMAATA
GAMTICHAA
Keewwata 9: Caasaa Gamtaa
1. Caasaa fi jaarmiyaalee armaan gadii yoo gamtichi jaarmiyaa dabalataa uumuun barbaachisaa ta’ee
itti mul’ate malee hin qabaatu.

1. Mana Maree Gorsaa

1. Koree Hojii Raawwachiiftuu

1. Kutaa qiraati fi Da'awaa

2. Kutaa dhimma faayinaansii

3. Kutaa Barnootaa fi Leenjii

4. Kutaa Dhimma Hawaasummaa

5. Kutaa Odeeffannoo fi Hariiroo Hawaasaa

6. Kutaa seeraa

2. Koree Odiitii fi Inspeekshinii

3. Gumiiwwan gamtaa jala jiran

4. Mana Maree Dubartootaa

1. Koree Hojii Raawwachiiftuu Dubartootaa

1. Itti aanaa dura taa'aa dubartootaa kutaa tokkoon tokkoo

2. Qabxiileen dambii kana keessatti ibsaman jiraatanis tokkoon tokkoon caasaa/kutaa itti
gaafatamuummaa isaa ba’atuf akka isa gargaaruf caasaa fi dambii mataa isaa qopheessee Mana
Maree Gorsaa Gamtichaaf dhiyeessun akka ragga’u taasisa ,erga ragga’e booda hojiitti dabarsa.

6|Page
3. Gurmaa'insi gamtichaa fi sadarkaan aangoo isaa diyaagiraamii armaan gadii irratti hundaa'a.

Kutaa 1: Mana Maree Gorsaa

Keewwata 10: Gurmaa’ina Mana Maree Marii
1. Manni marii gamtichaa qaama gamtichaa sadarkaa olaanaa qabateedha.

2. Miseensonni mana maree marii jama’aa miseensa gamtichaa ta’an hundaan kan bakka bu’an yoo
ta’u, Jama’aan hundi bakka bu’a tokkoon kan bakka bu’amu ta’a. Kana malees, amiirri olaanaa
gamtichaa, itti aanaa amiiraa fi barreessaan mana marichaa miseensoota kawonsilii keessaa filamu.

7|Page
3. Barri hojii miseensota mana maree waggaa lama yoo ta’u miseensi tokko marsaa lamaa ol
miseensa ta’uu hin danda’u.Haa ta’u malee Yeroon aangoo miseensi Mana Maree tokkoo Amiira
Gamtichaa ta’uu isaatiin hanga Amiira Gamtichaa ta’etti.

Keewwata 11: Itti Gaafatamummaa Mana Marichaa Manni Maree Marii Gamtichaa kaayyoo
waliigalaa armaan gadii qaba:

1. Sochii waliigalaa Gamtichaa ilaalchisee yaadota Amiiraa ykn Itti aanaa Amiiraa dhiyeessan irratti ni
mari’ata. Furmaatas lafa kaa'a.

2. Gaaffilee fi yaada dameewwan gamtichaa adda addaa irraa dhiyaataniif deebii ni kenna. 3. Amiira
olaanaa fi itti aanaa gamtichaa akkasumas bakka bu’oota damee ni fila.

4. Bu’uura dambii kanaatiin Amiirri Olaanaa, Itti aanaan Amiira ykn bakka bu’oonni seektarichaa hojii
isaanii raawwachaa hinjiran jedhe yoo amane namoota birootiin bakka busa. Akkasumas yeroo
aangoo isaanii xumuran hoggansa haaraa ni muuda.

5. Seerota, dambiilee fi sanadoota biroo dameewwan Gamtichaa adda addaatiin dhiyaatan ni

raggaasisa. Hojii irratti sirnaan Irra jiraachuu isaanii mirkaneessa.

6. Waliigaltee fi walta’insa Gamtichi qaamolee biroo waliin karaa Amiiraa fi namoota isa jala jiran
waliin godhu.Ni raggaasisa.

7. Yeroo barbaachisaa ta’ee itti mul’atutti caasaa dabalataa waldichaa ni uuma; Kutaalee/sektaroota
jiran ni fooyyessa; Barbaachisaa Yommuu ta’u akka isaan digaman taasisa.

8. Dambii kana akkaataa dambii kana keessatti ibsameen ni fooyyessa.

Keewwata 12: Walgahii Mana Maree

1. Dura taa'aan mana marichaa amiira olaanaa gamtichaati. Amiir Olaanaan sababa kamiinuu yoo
hin argamne Itti aanaan Amiir; Itti aanaan Yoo hin argamne barreessaan dura taa’aa ta’ee ni tajaajila.
Sadan isaaniiyyuu yoo hin argamne miseensonni walgahii sanaaf dhiyaatan walitti qabaa ofii isaanii
irraa Isaan filatu.

2. Manni Marichaa yoo xiqqaate waggaatti al lama walga’ee sochiiwwanii fi akka waliigalaatti gara
fuulduraatti jiraachuu Gamtichaa irratti gadi fageenyaan ni mari’ata. (semestera tokko keessatti al
tokko) walgahii ni qabaata.

3. Dhimma Gamtichaa irratti walgahii ariifachiisaa gaggeessuun yeroo barbaachisaa ta’etti, Amiira
Olaanaa, Itti Aanaa Amiira ykn Barreessaan dhiheessun walitti qabamuu danda'a.

4. Miseensi Mana Maree kamiyyuu walgahii ariifachiisaa gara Amiira Olaanaa, Itti aanaa Amiiraatti
ykn Barreessaatti akka waamu gaafachuu. danda'a Yaadni dhihaate miseensota mana maree 1/4n
yoo deeggarame walgahiin ni waama.

5. Miseensonni mana maree keessaa %50 + 1 yoo argaman walgahii guutuu ta’a.

6. Walgahiin mata duree tokko irratti yeroo sadii waamamee walgahii sadanuu keessatti xumuramuu
kan hin dandeenye yoo ta’e, miseensoota kanneen walgahii sadaffaa irratti argaman argamanin
walgahichi ni taasifama.

7. Keewwata kana keewwatni xiqqaan 6 walgahii ajandaalee armaan gadiitiin waamame hin eeru.
Kunneen

8|Page
 1. Walgahii dambii kana fooyyessuu;

2. Seerotaa fi dambiiwwan dameewwan Gamtichaa adda addaatiin akka ragga’aniif Mana

Mareedhaaf dhiyaatan raggaasisuuf walgahii waamame;

3. Walgahii gamtichaaf amiira olaanaa, itti aanaa amiira, barreessaa ykn itti gaafatamaa kutaa
haaraa filachuuf waamame;

4. Qaamolee lakkoofsa 3 irratti caqafaman addaan kutuu fi hojii irraa ari’uuf walgahii waamamee fi

5. Dhimmoota biroo jiraachuu waldichaan walqabatan irratti mari’achuuf .

8. Dambii kana keessatti yookiin qajeelfama Manni Maree kenne keessatti haala biraatiin yoo ibsame
malee, Manni Marichaa hundi Murtoon sagalee caalmaadhaan adeemsa sagalee kennuu banaa
ta’een kennama.

9. Dura taa’aan Mana Marichaa yoo sagalee kennuu baatellee yoo wal qixa ta’e sagalee kennuu ni
qabaata.

10. Manni Marichaa barbaachisaa ta’ee yoo arge miseensota Gamtichaa biroo walgahii isaaf waamuu
ni danda’a. Haa ta’u malee, qaamoleen kun Miseensa mana marichaa yoo ta’an malee mirga filachuu
hin qaban.

Keewwata 13: Ulaagaalee miseensummaa mana maree

1. Miseensonni mana maree ulaagaalee armaan gadii guutuu qabu.

1. Muslima ;

2. Yunivarsiitii salalee keesstti Yoo xiqqaate barataa waggaa lammaffaa (ykn kan kanaan wal
gitu).

3. jama’aa yunivarsiitii keessatti hirmaataa cimaa;

4. Beekumsaa fi hubannoo amantiitiin fooyya’aa;

5. Sababaa fi ragaadhaan amanuu fi amansiisuu kan danda’u;

6. Fedhii fi

7. Saalli dhiiraa kan ta’e

2. Manni Marichaa barbaachisaa ta’ee yoo arge ulaagaalee dabalataa dabaluu ni danda’a.

3. Gumiin inni bakka bu’u miseensa tokko irratti amantaa yoo dhabe, kan biraan bakka bu’uu
danda’a. Gumichi kana mana maree sanaaf barreesse Beeksifamuu qaba.

Kutaa 2ffaa: Jama'aa Gamtaa jala jiru

Keewwata 1 4: Ulaagaalee miseensummaa waldichaa Gumiin tokko miseensa waldichaa ta’uuf
ulaagaalee armaan gadii guutuu qaba.

1. Jama’aan kan hundeeffame barattoota muslimaa yuunivarsiitii Salaalee kessatti argamun ,

Barattoota Musliimaa loogii malee tajaajiluuf;

9|Page
 2. Amiir Jama’aa akkasumas hoggantoonni jaarmiyaa Jama’aa irra caalaan isaanii barattoota
yunivarsiitichaa ta’uu isaanii;

3. Jamaatichi dhiibbaa siyaasaa kamirraayyuu bilisa ta’uu qaba;

4. Kaayyoo fi mul’ata gamtichaa fudhachuu;

5. Yuunivarsiitii sana keessatti Jama'aan biraa miseensa Gamtichaa ta'e jiraachuu dhabuu;

6. Manni Maree Marii Gamtichaa akka barbaachisummaa isaatti ulaagaalee dabalataa dabaluu ni
danda’a.

Keewwata 15: Hariiroo gamtichaa fi jaarmiyaalee isa jala jiran gidduu jiru
1. Jamaa’oonni Gamticha jala jiran carraa karaa Gamtichaa (fakkeenyaaf, carraa barnoota bilisaa
barattootaaf; Leenjii fi deeggarsa biroo gamtichi kennu )loogii tokko malee walqixa fayyadamuuf
mirga qabu.

2. Gamtaan dhimma keessoo fi sagantaa Jamaa’aa keessa seenuu hin danda’u yoo Jama’aan
gaafate malee.

3. Jama’aan hundi Gamticha keessatti bakka bu’ummaa haqa qabeessa ta’e argachuuf mirga qabu.
Kun bakka bu'oota Jamaati Mirga dameelee Gamticha jala jiran irratti hojjechuu fi hirmaachuu kan
hammatudha.

4. Jamaataa fi sochii gamtichaa gidduutti waldhabdeen yoo uumame hanga danda’ametti

mariidhaan akka hiikamuuf ni yaalama. Mariin furmaata argachuu yoo dadhabe hojiin gamtichaa
dursa ni kennama.

Keewwata 16: Gamtaa keessaa bahuu

1. Jam’aan tokko gamticha keessaa ba’uuf yoo murteesse mana maree gamtichaa beeksisuudhaan
bahuu ni danda’a. Manni marichaa Jamaa'aan bahuun isaa miidiyaalee Gamtichaa hunda irratti karaa
kutaa odeeffannoo fi hariiroo hawaasaa labsamuu qaba.

2. Manni Marichaa qabeenyaafi raawwii galmee waliin walqabatee qajeelfama bal’aa kennuu ni
danda’a.

Kutaa 3: Koree Odiitii fi Inspeekshinii

Keeyyata 17: Ijaarsa koree
1. Koreen Odiitii fi Inspeekshinii Mana Maree Marii Gamtichaaf itti gaafatamummaa kan qabu yoo
ta’u, miseensota jaha qaba

2. Miseensonni miseensota Mana Maree Marii keessaa filataman lama, miseensota barnoota
odiitii fi inspeekshiniin walqabatan lama. Barattoonni yoo xiqqaate waggaa lammaffaa (ykn sadarkaa
walfakkaatu) ta’an Mana Maree Gorsaa Gamtichaatiin filatamu Barattootaa fi miseensota filatamoo
lama Mana Maree Dubartootaa irraa of keessaa qaba.

3. Koreen kun hojii itti kenname raawwachuuf gurmaa’insaa fi qajeelfama mataa isaa qopheessee
mana maree keessatti ni raggaasisa; Hojii Isaa irrattis baasii ni baasa.

4. Barri hojii Koree kanaa bara hojii Mana Marichaa ta’a.

10 | P a g e
 5. Koreen kun yoo xiqqaate semestera tokkotti al tokko kan walga’u yoo ta’u, miseensonni
walakkaan yoo argaman walgahii guutuu ta’a.

6. Koreen kun miseensota isaa keessaa dura taa’aa fi barreessaa ni filata.

7. Murtoon sagalee caalmaadhaan kennama.

Keewwata 18: Itti Gaafatamummaa Koree

1. Hojii waliigalaa fi adeemsa faayinaansii gamtichaaa yoo xiqqaate semestera keessatti al tokko
gamaaggamuun Mana Maree Gorsitootaaf gabaasa dhiyeessu. Gabaasa odiitii ni dhiheessa.

2. Dhuma waggaatti gamtichi gabaasa hojiiwwan waggaa keessatti hojjetaman of keessaa qabu ni
qopheessa; Qaawwa gabaasa kana keessatti argamee fi Tarkaanfiiwwan sirreeffamaa of keessatti
qabata.

3. Bulchiinsa maallaqaa fi qabeenya sirnaan ni hordofa. Qaama qaawwa qabuuf yeroo qaawwi jiru
Tarkaanfiiwwan sirreeffamaa fi sirreeffamaa ni beeksisa. Bu'aa qorannoo kanaa Mana Maree
Gamtichaaf ni gabaasa

4. Dambii kana dabalatee seerotaa fi dambiiwwan gamtichaa biroo sirnaan hojiirra ooluu isaanii ni
hordofa.

5. Gabaasa odiitii fi inspeekshinii semestera tokkoon tokkoon isaanii Barreessaa fi Kutaa

Odeeffannoo Gamtichaa waliin ta’uun sirnaan galmeessuu. Ni godha. Akkasumas akka
barbaachisummaa isaatti ummataaf ni ibsama.

6. Hojiiwwan biroo Mana Maree Gorsaan itti kenname ni raawwata.

Kutaa 4: Koree Hojii Raawwachiiftuu

Keeyyata 19: Ijaarsa Koree
1. Koreen Hojii Raawwachiiftuu Amiira, Itti aanaa Amiira, Barreessaa fi bakka bu’oota damee
tokkoon tokkoo of keessaa qaba. Hojii guyyaa guyyaa gamtichaa ni geggeessa. Mana Maree Mariitiif
itti gaafatamummaa qaba.

2. Barri hojii Koree kanaa bara hojii Mana Marichaa ta’a.

3. Yoo xiqqaate ji’atti al tokko walga’ee sochii waldichaa irratti gadi fageenyaan mari’ata. Yoo
miseensonni walakkaan argaman Yaa'ii ta'a.

4. Murtoon hundi marii booda sagalee ifa ta’een kan kennamudha Sagalee caalmaadhaan ni
fudhatama

5. Sagaleen abbaa murtii yoo sagalee walqixa ta’e ni lakkaa’ama.

6. Amiir Olaanaan Gamtichaa Dura Taa’aa Koree yeroo ta’u; Yoo amiir hin argamne itti aanaan. Itti
aanaan yoo hin argamne barreessaa-walitti qabaa Ni ta'u. Sadan isaanii iyyuu yoo hin argamne,
hirmaattonni walitti qabaa mataa isaanii keessaa ni filatu. Yeroo kanattis walitti qabaan barreessaa
ta'e Ni tajaajila.

Keeyyata 20: Itti Gaafatamummaa Koree Koreen Hojii Raawwachiiftuu aangoo armaan gadii ni
qabaata, yoo Manni Marichaa mariidhaan kenne malee.

11 | P a g e
 1. Seektaroota/kutaalee gamtaa isa jala jiran ni to’ata; Gabaasa yeroo hunda isaan dhiheessan ni
dhaggeeffata. Akka Barbaachisummaa isaatti Fooyya'iinsa erga godhee booda Mana Maree
Gamtichaaf ni dhiyeessa.

2. Sirreeffama barbaachisaa qajeelfamaa fi dambii seektaroota bu’uuraa akkasumas jaarmiyaalee

haaraatiin bahan Kana gochuudhaan gara Mana Maree Marii Gamtichaa geessa.

3. Rakkoo seektara tokkoon tokkoon aangoo isaa jala jiru furuuf ni yaala; Dhimmoota aangoo
isaatiin ala ta’an irratti Mana Maree mariisisuu Ni geggeessa.

4. Dhaabni dameewwan Gamtichaa keessatti Ittigaafatamummaa keessa jiru tokko dirqama isaa
sirnaan bahuu yoo dadhabee fi hanga walgahii itti aanu Mana Marichaa Eegguun waldicha irratti
miidhaa kan geessisu yoo ta’e qaama sana ni uggura; Yeroo barbaachisaa ta’etti nama bakka bu’us ni
muuda. Murtee kana walgahii mana maree itti aanuuf ni gabaasa.

5. Seemisteera hunda gabaasa hojii waliigalaa naannoolee isa jala jiran dabalatee Mana Maree
Gorsaa Gamtichaaf ni dhiyeessa.

Kutaa 5: Imaama, amiira olaanaa fi itti aanaa gamtichaa

Keeyyata 21: Iimaama fi amiiraa gamtichaa

A. Imaama gamtichaa

a.hal-duree filannoo imaamaa

1.Musliima ta’uu

2.kan ragaan amanuu fi amansiisuu danda’u akkasumas waan hoojjatamu hundaa amiirota jama’aa
waliin mari’achuun hojjachuu kan danda’u

3.beekumsa amantii (qur’aana ,hadith fi kkf) fooyyaa’aa kan qabu

4.ga’eessa ta’uu

5.nama nama kakaasu ,amala gaarii fi murte qabu

6.Tola ooltumaan

7. Saalli dhiira

8.Yuunivarsiitichaa keessa waggaa lamaa fi sanii olturuu kan danda’u

9. Barbaachisaa ta’ee yoo arge manni marichaa ulaagaalee biroo ittii dabaluu ni danda’a

b.ittigaafatamummaa imaamaa

1.salaata shanan dura bu’ummaan salaachisuu

2.jama’aa qur’aana qaraasisuu

3.jama’aa seenaa rasuulaa(SAW) barsiisuu

4.hubannoo fi seera(shari’aa) amantii jajjabeessuuf; hojiilee ,ta’iiwwan fi hirmaannaa jama’aa gara

garaa keessatti haala mijeessuu

12 | P a g e
B.Amiira olaanaa gamtichaa

 Itti gaafatamummaa amiira gamtichaa

1. Koree hojii raawwachiiftuu gamtichaa ni to’ata, ni qindeessa.

2. Walgahii idilee fi ariifachiisaa Mana Maree Mariitiin gaggeeffamu ni dursa.

3. Gamtaa guutuu bakka bu’ee dhimma kamiinuu qaamolee biroo waliin ni walqunnama; kanaas
mana maree kawonsiilitif dhiheessuun, ni raggaasisa. Waltajjii kamiyyuu irratti gamtaa bakka bu'uun
hirmaatee ergaa dabarsa.

4. Herrega baankii maqaa waldichaan baname irratti mallatteessaa ta'a.

5. Koree hojii raawwachiiftuu waliin ta’uun hojii guyyaa guyyaa waldichaa ilaalchisee murtii ni
kenna; raawwata.

6. Hojiiwwan biroo Manni Marichaa itti kenname ni raawwata.

Keeyyata 22: Itti gaafatamummaa Itti aanaa Amiira

1. Amiir Olaanaa yeroo hin jirretti bakka Amiira Olaanaa ni hojjeta.

2. Gabaasaa fi dhimmoota ijoo dameelee Gamtichaa biroo irraa walitti qabaman bifa sanadaatiin
qopheessuun Amiiraaf ni kenna.

3. Kutaa odeeffannoo fi hariiroo hawaasaa ni to’ata.

4. Hojiiwwan biroo Mana Maree Marii, Koree Hojii Raawwachiiftuu ykn Amiira Olaanaa
Gamtichaatiin ramadaman ni raawwata.

Keeyyata 23: Filannoo angafaa fi itti aanaa amiira

1. Amiirri Olaanaa fi Itti aanaan ulaagaalee Dambii kana keeyyata 24 jalatti tumaman hunda
guutuu qabu.

2. Kaadhimamaa jama’aa gamticha jala jiran, miseensota mana maree marii ykn miseensota koree
hojii raawwachiiftuutiin dhiyaachuu qabu.

3.Amira fi itti anaa amiraa filachuun sababii kanneen armaan gadiiitif gaggefamu danda’u.
Lakkoofsa 3 ala sababoota jiraniif amiirri gaggeefamu kabajaan kan gaggeefamu ta’a.gamtichaanis
waraqaan raga kan keennamu ta’a.

1.Amiira duraanii yeroon isaa yoo xumurame.

2. Amiira duraanii eebbiifama yoo ta’e.

3. Amiira duraanii yoo kawonsilidhaan gaggeefame ykn

4. Amiira duraanii rakkoon akka inni hojii isaa hinraawwanne isa dhorkuu yoo isa qunnamee
waraqaa hojii gadhiisu yoo galchee.

4.Rakkoon dirqamsiisaa ta’e yoo umamee male Amiira duraanii fi/ykn itti anaa amiiraa duraanii osoo
isaan hinbu’iin yoo xiqqaate ji’a lama dura ni filatama.

13 | P a g e
5. Amiira fi itti anaan amiiraa mana marii gamtichaatin kan filataman yoo ta’u ,itti gaafatamummaan
isaanii mana marii gamtichaa fi koree hojii raaawwachiftuu gamtiichaatif ta’a. yeroon hojii isaani
waggaa lama ta’a.

6. Amiira fi itti anaan amiiraa ta’aani qamoonni muudaman kalattin miseensa kawonsilii ta’u. Amiirri
filamees walitti qabaa kawonsilii ta’a.

Keeyyata 24 :Ulaagaalee Amiiraa fi itti anaan amiiraa filachuuf Yeroo Amiira Olaanaa fi Itti aanaa
Mana Maree filatu ulaagaalee armaan gadii ilaaluunis dirqama ta'a.

1. Yoo xiqqaate barataa waggaa lammaffaa (ykn kan kanaan walgitu) yuunivarsiitii miseensa
gamtichaa ta’e keessatti;

2. Beekumsaa fi hubannoo amantiitiin fooyya’aa;

3. Dandeettii geggeessummaa fi dandeettii namoota waliin wal qunnamuu qabaachuu;

4. Tola Ooltummaadhaan;

5. Sababaa fi ragaadhaan amanuu fi amansiisuu danda’uu qaba;

6. Miseensota waldichaan amala gaarii qaba jedhamuun;

7. Saalli dhiiraa dha;

8. Manni Marichaa barbaachisaa ta’ee yeroo argatu ulaagaalee biroo ilaaluu ni danda’a:

Kutaa 6: Barreessaa Gamtichaa

Keeyyata 25: Ittigaafatamummaa Barreessaa gamtichaa
1. Kutaa odeeffannoo fi hariiroo hawaasaa Gamtichaa itti aanaa ta’uun ni hooggana.

2. Walgahiin Mana Maree Marii fi Koree Hojii Raawwachiiftuu barreeffamaan ni ergama; Ajandaa
qabata.

3. Walgahii idilee fi ariifachiisaa Mana Marichaa Muummichaa fi Itti Aanaa Amiroota Gamtichaa
waliin ta’uun ni waama.

4. Odeeffannoo gamtichaa hunda walitti qabee karaa odeeffannoo fi hariiroo hawaasaatiin raabsa.

5. Koreen Hojii Raawwachiiftuu gabaasa ni qopheessa; Akka barbaachisummaa isaatti ni geessisa.

6. Manni maree fi koreen hojii raawwachiiftuu faayidaa biroo nuuf kennu

Keeyyata 26 :Haala Barreessaan gamtichaa itti filamu

1. Barreessaan Gamtichaa ulaagaalee Dambii kana keewwata 24 jalatti Amiira Olaanaa fi Itti
aanaadhaaf kaa’aman hanga danda’ametti akka guutu ta'uu qaba.

2. Barreessaan miseensota Mana Maree keessaa ni filatama; Mana marichaafis itti

gaafatamummaa qaba. Yeroon hojii waggaa sadiidha.

3. Haalli dirqisiisaan yoo jiraate malee barreessaan haaraan barreessaan duraanii osoo hin
deemin ji’a lama dura filatamuu qaba dirqama.

14 | P a g e
 4. Kaadhimamaa dhiyeessu kan danda’u miseensota Mana Marichaa qofa.

Kutaa 7ffaa: Kutaa qiraati fi Da'waa

Keeyyata 27: Hundeeffama caasaa Qiraati fi Da'awaa
1. Caasaan Qiraati fi Da'awaa koree miseensota jaha qabuun hoogganama. Sadan isaanii Mana
Maree Marii Gamtichaatiin kan filataman ta'a Sadi bakka bu'oota dubartootaa Mana Maree
Dubartootaan filatamanidha. Garuu miseensa mana maree ta'uuf Dirqama hin qaban.

2. Miseensooni dambii kana keewwata 24 jalatti ulaagaalee Amiira fi itti anaa amiraatif
(Dubartootaaf lakkofsa 7 alaa )ka’aman gutu qabu.

3. Miseensonni hogganaa fi itti aanaa hoggantoota damichaa of keessaa ni filatu. Yeroo deeggaraan
inni guddaan dhiira ta’u; miseensota dubartootaa irraa Itti Aanaan Dubartootaa ni filatamu.

4. Barri hojii miseensotaa bara hojii Mana Marichaa ta’a.

5. Miseensonni qophii fi qajeelfama barbaachisoo dabalataa wixineessuun Mana Maree Mariitiif ni

dhiyeessu; Isaan ni raggaasisu.

Keeyyata 28: Ittigaafatamummaa damee Qiraati fi Da'waa Hojiiwwan kutaan Qiraati fi Da'awaa
gamtichaa hojii idilee guyyaa guyyaa isaa keessatti raawwatu kanneen armaan gadii of keessatti
qabata: kan dabalatudha

1. Adeemsa qiraati ykn Da’awaa keessatti qormaanni hawaasummaa, siyaasaa fi diinagdee

mudachuu malu yoo jiraate Koree hojii raawwachiiftu fi Kutaa Seeraa waliin ta’uun furuuf ni hojjeta;

2. Sagantaa Da'awaa adda addaa kan beekumsa amantaa barattootaa dagaagsuu fi tokkummaa
eeguu danda'u Qindeessuu.

3. Dameelee biroo fi qaamolee alaa waliin ta’uun, jama’ota Gamticha jala jiran keessatti, akkasumas
hawaasa Musliimaa akka waliigalaatti. Sagantaa Qiraati fi Da'awaa hawaasni hojjatamu deeggaruuf.

4. Hojiiwwan seektaroota gamtichaa biroo waliin ta’uun hojjetamuu danda’anii fi rakkoolee waliinii
bifa mariitiin hiikamuu akka danda’an taasisu.

Kutaa 8: Kutaa Dhimma Faayinaansii

Keeyyata 29: Hundeeffama Kutaa Dhimma Faayinaansii
1. Kutaan Dhimma Faayinaansii koree miseensota jaha qabuun kan hoogganamudha. Sadan
isaanii Mana Maree Marii Gamtichaatiin kan filataman ta'a Sadi bakka bu'oota dubartootaa Mana
Maree Dubartootaan filatamanidha. Garuu miseensa mana maree ta'uuf Dirqama hin qaban.

2. Barri hojii Koree kanaa bara hojii Mana Marichaa ta’a.

3. Miseensonni Dura Taa’aa fi Itti Aanaa Dura Taa’aa Kutaa ni filatu.

4. Miseensonni qophii fi qajeelfama barbaachisoo dabalataa wixineessuun Mana Maree Mariitiif ni

dhiyeessu; Isaan ni raggaasisu.

15 | P a g e
Keeyyata 30: Ittigaafatamummaa Kutaa Dhimma Faayinaansii Dirqamni biraa yoo kenname malee,
Kutaan Dhimma Faayinaansii Gamtichaa dursa armaan gadii qofa qabaata.

1. Yoo seera shari’aatiin namoota dhuunfaa, waldaalee qabeenya maallaqaa gamtichaaf barbaaduu
keessatti hin dhorkamne Maddoota biroo waliin mari’achuu fi gaafachuu;

2. Yaada koree hojii raawwachiiftuu gamtichaatiin qophaa’e erga madaalamee booda hojiilee
waldichaa barbaachisoo ta’aniif ramaduu.

3. Haala dinagdee (maallaqaa) gamtichaa, baasii bahe, galii argate, fi waadaa gara fuula duraa
beellama galame ji’a 1tti koree hojii raawwachiiftuuf gabaasuu

Kutaa 9: Kutaa Barnootaa fi Leenjii

Keeyyata 31: Hundeeffama Kutaa Barnootaa fi Leenjii
1. Kutaan Barnootaa fi Leenjii koree miseensota jaha qabuun kan hoogganamudha. Sadan isaanii
Mana Maree Marii Gamtichaatiin kan filatamanidha, Akkasumas isaan keessaa sadii bakka bu'oota
dubartootaa Mana Maree Dubartootaan filatamanidha. Garuu miseensa mana maree ta'uuf dirqama
hin qaban.

2.Miseensooni dambii kana keewwata 24 jalatti ulaagaalee Amiira fi itti anaa amiraatif
(Dubartootaaf lakkofsa 7 alaa )ka’aman gutu qabu. Akkasumas sadarkaa barnootaa gaarii qabaachuu
qabu.

3. Barri hojii Koree kanaa bara hojii Mana Marichaa ta’a.

4. Miseensonni Dura Taa’aa fi Itti Aanaa Dura Taa’aa Kutaa ni filatu.

5. Miseensonni qophii fi qajeelfama barbaachisoo dabalataa wixineessuun Mana Maree Mariitiif

ni dhiyeessu; Isaan ni raggaasisu.

Keeyyata 32: Seenaa Duubbee Kutaa Barnootaa fi Leenjii Mana Maree Gorsaa Gamtichaatiin haala
biraatiin yoo itti gaafatamummaan biraa hinkennamin ,itti gaafatamummaan Kutaa Barnootaa fi
Leenjii :

1. Barattoota Musliimaa Yuunivarsiitii keessatti barnoota isaanii irratti deeggarsa addaa

barbaadaniif barnoota (tutoring) kennuu Qindeessa.

2. Barattoota Musliimaa rakkoo diinagdee qaban yuunivarsiitii keessatti kutaa faayinaansii

gamtichaa waliin adda baasuu Qindoominaan rakkoo isaanii furuuf ni qindeessa.

3. Leenjiiwwan dandeettii barattoota Musliimaa fooyyessuu danda’an ni qopheessa;

4. Barattoonni Musliimaa sadarkaa hundarra jiran barnoota isaanii keessatti akka milkaa’aniif
dhaabbilee adda addaa waliin walitti dhufeenya Uumuudhaan ni hojjeta.

5. Namoota dhuunfaa barattoota yunivarsiitiin alatti deeggarsa barnootaa barbaadan irratti

hubannoo gaarii qaban waliin walitti dhiyeenyaan, Marii fi hayyama isaanii erga gaafateen booda
bu'aa qorannoo koree hojii raawwachiiftuu gamtichaaf ni dhiheessa.

16 | P a g e
 6. Dhaabbilee fi jaarmiyaalee barnootaa biyya keessaa fi biyya alaa waliin tahuun barattoota
muslimaatiif Carraa barnootaa, leenjii hojii fi carraa hojii ni mijeessa;

7. Yeroo barbaachisaa ta’etti hoggantoota gamtichaa sadarkaa adda addaatti, hoggantoota waldoota
gamticha jala jiraniif, fi Warra dandeettii fi beekumsa waldoota barattootaa sadarkaa adda addaa
irratti qaban waliin ta’uun hoggansa leenjii ni qopheessa;

8. Barattoonni barnoota isaanii haala barbaachisaa ta’een barachaa jiraachuu fi barnootaa

barbaachisaa ta’ee fi rakkoolee kanaan walqabatan barachaa jiraachuu fi dhiisuu isaanii Ji’a 2tti al
tokko qorannoo gaggeessuun bu’aa isaa Mana Mareef dhiheessa akka mari’atuuf. Kutaa 10: Kutaa
Dhimma Hawaasummaa

Keeyyata 33: Hundeeffama Kutaa Dhimma Hawaasummaa

1. Kutaan Dhimma Hawaasummaa koree miseensota jaha qabuun kan hoogganamudha. Sadan
isaanii Mana Maree Marii Gamtichaatiin kan filataman ta'a Sadi bakka bu'oota dubartootaa Mana
Maree Dubartootaan filatamanidha. Miseensonni jahan hundi miseensota mana maree isaanii tahuu
qabu.

2.Miseensooni dambii kana keewwata 24 jalatti ulaagaalee Amiira fi itti anaa amiraatif
(Dubartootaaf lakkofsa 7 alaa )ka’aman gutu qabu.

3. Barri hojii Koree kanaa bara hojii Mana Marichaa ta’a.

4. Miseensonni Dura Taa’aa fi Itti Aanaa Dura Taa’aa Kutaa ni filatu. dubartii Itti Aantuu Dhimma
Dubartootaas ni filattu.

5. Miseensonni qophii fi qajeelfama barbaachisoo dabalataa wixineessuun Mana Maree Mariitiif ni

dhiyeessu; Isaan ni raggaasisu.

Keeyyata 34: Ittigaafatamummaa damee dhimma hawaasummaa Dameen dhimma hawaasummaa

dursa armaan gadii qaba, yoo Yaa’iin Marii Gamtaa dursa dabalataa kenne malee.

1. Walitti dhufeenyi hawaasummaa barattoonni Musliimaa yunivarsiiticha keessa jiran qaamolee

biroo waliin qaban fooyya’aa fi hunda galeessa akka ta’uuf haala mijeessa.

2. Barattoota Muslimaa sababa waldhabdee fi walitti bu’iinsa jireenya hawaasummaa fi siyaasaa

keessatti uumamuu malu irraa kan ka’e Of eeggannoo akka godhanii fi qaama rakkoo sanaa akka hin
taaneef odeeffannoon haalaa fi yeroo barbaachisaa ta’een akka isaan bira ga’u ni taasisa;

3. Barattoonni muslimaa dambii yuunivarsiitii kabajuun bilisummaa isaaniif kennametti

fayyadamuun barbaachisaadha ,Leenjii hubannoo uumuu akka fudhatan taasisa;

4. Pirojektoota misoomaa jireenya hawaasa Musliimaa fooyyessuu danda’an ni boca; qaamolee

dhimmi ilaallatu waliin Pirojektoota ni raawwata, haala pirojektootaa ni madaala; Achirra
dhaabbachuudhaan barbaachisaa ta’ee yoo argame mana marii wajjiin ta’uun murtoo ni kenna.

Kutaa 11: Kutaa Odeeffannoo fi Hariiroo Hawaasaa

17 | P a g e
 Keeyyata 35: Hundeeffama Kutaa Odeeffannoo fi Hariiroo Hawaasaa
1. Kutaan Odeeffannoo fi Hariiroo Hawaasaa itti aanaa Amiraa fi Barreessaa Itti aanaatin kan
hoogganamudha. Kana malees gama dubartootaatiin itti aanaan amiira dubartootaa itti aanaa itti
gaafatamaa ta'uun damee dubartootaa ni hooggana.

2. Miseensonni sadeen qophii fi qajeelfama barbaachisaa dabalataa wixineessuun Mana Maree

Mariitiif ni dhiyeessu; ni raggaasisu.

Keeyyata 36: Duubbee Kutaa Odeeffannoo fi Hariiroo Hawaasaa Mana Mareetiin haala biraatiin yoo
ramadame malee, Kutaan Odeeffannoo fi Hariiroo Hawaasaa itti gaafatamummaa armaan gadii ni
qabaata:

1. Miidiyaa Gamtichaa hunda ni to’ata;

2. Hojii waliigalaa waldichaa ni deeggara; Yeroo barbaachisaa ta'etti ummataaf ni ibsama.

3. Qajeelfama kana dabalatee seerotaa fi dambiiwwan waldichi baase biroo gara afaanota birootti
hiikuudhaan Miidiyaan ni raabsa;

4. Qaamoleen waa’ee waldichaa odeeffannoo barbaadaniif odeeffannoo akka argatan ni

mijeessa;

5. Eeyyama koree hojii raawwachiiftuutiin gamticha ilaalchisee ibsa ni kenna;

6. Weebsaayitii fi fuula hawaasummaa maqaa gamtichaatiin akka sochiin gamtichaa barattoota

hundaaf dhaqqabamaa ta’u ni uuma, ni hoggana.

7. Barattoonni hanga danda’ametti sochii waldichaa keessatti akka hirmaatan ni hojjeta; Haala
yaada itti kennan Haala ni mijeessa.

8. Kutaalee gamtichaa biroo waliin, miidiyaaleen gamtichaa hundi, barsiisa amantaa fi wantoota
barbaachisoo ta’an Qopheessaa fi raabsa.

9. Dirqama biroo dambii kanaan kenname kamiyyuu ni raawwata.

Kutaa 12: kutaa Seera

Keeyyata 37: Hundeeffama Kutaa Seeraa
1. Kutaan Seeraa koree miseensota jaha of keessaa qabuun kan durfamudha. Lama miseensota
Mana Maree Gorsaa irraa, lama Mana Maree Dubartootaa irraa, Akkasumas miseensonni lamaan
barattoota yoo xiqqaate barattoota waggaa sadaffaa barnoota seeraa fi mana maree gorsaa
ta’aniidha.

2. Barri hojii Koree kanaa bara hojii Mana Marichaa ta’a.

3. Koreen kun miseensota isaa keessaa dura taa’aa fi itti aanaa dura taa’aa ni filata

4. Koreen kun qophii fi qajeelfama barbaachisoo dabalataa wixineessee mana maree mariitiif ni
dhiyeessa; niraggaasisa.

18 | P a g e
Keeyyata 38: Itti gaafatamummaa Kutaa Seeraa Mana Maree Marii Gamtichaatiin haala biraatiin yoo
itti dabalame malee, Kutaan Seeraa itti gaafatamummaa armaan gadii ni qabaata.

1. Labsii fi dambiiwwan mootummaan ykn dhaabbileen adda addaa barattoota muslimaa

akkasumas walumaa galatti baasan Bilisummaa amantii hawaasa Musliimaa, akka hin daangessine
mirkaneessuu fi yeroo daangeffaman Qaamolee dhimmi ilaallatu waliin ta’uun sirreeffama gochuuf;

2. Akka heera mootummaatti barattoonni muslimaa dhaabbilee barnoota olaanoo akkasumas

kanneen hawaasa muslimaa keessaa ta’an. Waltajjii hubannoo uumuu mirgi fi dirqamni adda
baafamuu danda’u uumuu.

Kutaa 13: Mana Maree Dubartootaa

Keeyyata 39: Hundeeffama mana maree
1. Mana Maree Dubartootaa bakka bu’aa tokko kan jama’aa Gamticha jala jiran bakka bu’u;
Dubartoota hogganaa fi itti aanaa amiiraa fi Kutaa dubartootaa tokkoon tokkoon kutaa irraa kan
ijaaramu ta'a.

2. Manni Marichaa dhimma dubartootaa irratti aangoo sadarkaa olaanaa qaba. Murtee mana
marichaa mana maree mariitiin kuffisuu kan danda'u Yeroo sagalee 3/5ffaan mormu qofa.

3. Qajeelfamni walgahii Mana Marichaa qajeelfama walgahii Mana Marichaa keeyyata 12 jalatti
ibsamee wajjin tokko.

4. Barri hojii Mana Marichaa bara hojii kawonsuilii Marichaa ta’a. Keeyyata 40: Ittigaafatamummaa
mana marichaa

1. Mana Maree Marii Keeyyata 11 jalatti ibsa dhiiraa keessatti ibsame kan dubaraa wajjin wal
qixa.

2. Hirmaannaa dubartootaa Gamticha keessatti ilaalchisee dambii fi qajeelfama ni diriirsa;

3. Gurmaa’inaafi qajeelfama dabalataa wixineessuun raggaasisuun Mana Maree Marii Gamtichaa

ni hooggana; Yeroo sirrii ta'ettillee Hojii irratti dabarsa.

Kutaa 14: Koree Hojii Raawwachiiftuu Dubartootaa

Keeyyata 41: Hundeeffama koree
1. Koreen kun tokkoon tokkoon seektara keessatti amiira olaanaa dubartootaa, itti aanaa amiiraa fi
itti aanaa dura taa’oota damee dubartootaa ni muuda. Hojii guyyaa guyyaa kutaa dubartootaa
gamtichaa ni geggeessa. Mana Maree Dubartootaaf itti gaafatamummaa qaba.

2. Barri hojii Koree kanaa bara hojii Mana Marichaa ta’a.

3. Yoo xiqqaate ji'atti al tokko walga'ee sochii dubartootaa Gamticha keessatti gadi fageenyaan
mari'ata. Walakkaa miseensotaa Yoo gahaa ta’an walgahii guutuu ta’a.

4. Murtoon hundi marii booda sagalee ifa ta’een kan kennamudha.yoo sagaleen walqixa ta’e
sagaleen walitti qabaa ni lakaa’ama .

19 | P a g e
 5.Walitti qabduuun koree Amira dubartootaati.

Keeyyata 42: Ittigaafatamummaa koree Koreen kun qaama seera baasu olaanaa dhimma
dubartootaa Gamticha keessatti yoo ta’u, aangoowwan armaan gadii qaba.

1. Gabaasa hojii itti aanaa dubartootaa seektaroota tokkoon tokkoon isaanii ni dhaggeeffata;
Achirraa murtoo ni murteessa.

2. Gamtichi haala hunda hammateen socho’aa jiraachuu fi dhiisuu isaa qorachuu, Mana Maree
Dubartootaaf yaada furmaataa dhiyeessu fi Mana Maree Gamtichaaf ni dhiheessa.

3. Qajeelfama hirmaannaa dubartootaa gamtichaa fi hawaasa waliigalaa guddisuuf gargaaru Mana

Maree Dubartootaa pirojektoota bocuu fi raggaasisu ni hooggana.

4. Qaamni bakka itti aanaa dubartootaa yoo hojii isaani siritti hinhoojatin fi Walgahii Mana Maree
Dubartootaa eeguun Gamticha irratti miidhaa yoo qabaate qaama sana addaan kuta; Yeroo
barbaachisaa ta’etti Nama bakka bu'u ni muuda. Murtee kana walgahii mana maree itti aanuuf ni
gabaasa.

5. Semestera hunda gabaasa hojii waliigalaa Mana Maree Dubartootaaf ni dhiyeessa.

6. Dambii kanaa fi dirqama biroo qaamolee Gamtichaa dhimmi ilaallatu irraa kennaman ni
raawwata.

Kutaa 15: Itti Aanaa Kutaa Dubartootaa

Keewwata 43: Filannoo namoota bakka bu’anii fi bakka bu’oota
1. Dambii kana keessatti akka ibsametti alatti kutaaleen hojii gamtichaa hundi dubartiin
hoogganamu qaban.

2. Hoggantoonni Itti Aanaa Sektara Dubartootaa Mana Maree Dubartootaan kan filataman yoo
ta'u, kaadhimamaa kan kaadhimamu Jamaatota Gamticha jalatti argamaniin. ykn miseensota Mana
Maree Dubartootaatiin kan dhiyaatu.

3. Itti aanaan damee hundi ulaagaalee dambii kana keeyyata 24 jalatti ibsaman hunda guutuu qabu
(Keewwata 7 irraa kan hafe)

4. Barri hojii Koree kanaa bara hojii Mana Marichaa ta’a.

5.Kutaa hojii isaanitin dhiimma dubaartii waliin wal qabatu irratti murtoo dhuumaa ni
dabarsu.Murteen isaani kan jijjiiramu yoo koree hojii raawachiiftu dubartootaatin ,mana marii
gamtichaa ,mana marii dubartootaa ykn koree marii gatichaatin ta’a.

6. koree hojii raawachiiftu dubartootaatif yoo xiqqaate wagaatti yeroo tokko gabaasa ni galchuu.

7.Dambii kanaafi kutaalee gamtichaa irraa itti gafatamummaa isaanif kennamu ni bahatu.

Kutaa 16: Amiraa fi Itti antu Amira Dubaratootaa

Keeyyata 44: filannoo amiiraa fi itti aantuu amiira dubartootaa

20 | P a g e
 1. Hoggantuun dubartootaa fi itti aantuu amiiraa mana maree dubartootaatiin kan filataman yoo
ta’u, akkaataa dambii kana keewwata 24 (lakkoofsa 7 malee) tiin Ulaagaalee hunda guutuu qabu.

2. Kaadhimamtuun miseensota Jamaatotaa fi/ykn Mana Maree Dubartootaa Gamticha jala jiraniin
dhiyaachuu ni danda’a.

3. Barri aangoo isaanii waggaa lama yoo ta'u Mana Maree Dubartootaaf itti gaafatamummaa qabu.

4. Kanneen hoggantuu fi itti aantuu amiira dubartootaa ta'uun filataman ofumaan miseensa mana
maree dubartootaa ta'u. Amiir ta'e Dura teessuu Mana Maree Dubartootaa taatee ni filatamti.

5. Qajeelfama dabalataa dambii kana keewwata 23 jalatti ibsame dubartootaaf akkaataa qajeelfama
keewwata kana keessatti ibsameen Hoggantuu fi Itti aantuu Amiiraan hojiirra ni oola.

Keeyyata 45: Ittigaafatamummaa itti Amiira dubartootaa

1.Mana marii dubartootaa fi koree hojii raawwachiftuu walitti qabdu taa’un gaggeesiti.

2. Kutaale gamticha jala jiran bakka bu’uun waliigalte ni mallatteesiti , kanas mana marii
dubartootaaf dhiiheessun ni raggaasiftii.

3.Gamticha kessatti dhiimma dubartootaan walqabatan bekkamtii hojii raawwachiftuu irra

argamuun beeksiisa ni baafti.

4.Mana marii dubartootaa , mana marii kawonsilii fi qaamoota biroo fudhatama qaban irraa itti
gaafatamummaa dhufu ni hoojjatti.

Keeyyata 46: Ittigaafatamummaa itti aantuu amiira dubartootaa

1. Amiirri olaanaa dubartootaa yeroo hojii ishee irratti argamuu dadhabde bakka amiira olaanaa
butee hoojjattti.

2. Barreessituu walgahii Mana Maree Dubartootaa fi Hojii Raawwachiiftuu Dubartootaa taatee

tajaajilti.

3. Gabaasaa fi odeeffannoowwan biroo damee dubartootaa Gamticha keessatti walqabatan

walitti qabdi.

4. Itti aanaa itti gaafatamtuu damee odeeffannoo fi hariiroo hawaasaa dubartootaa gamtichaa
taatee hojjetti.

5. Qaamota dhimmi ilaallatu biroo irraa Ittigaafatamummaa kennaman ni raawatti.

21 | P a g e
BOQONNAA-3 : TUMAALEE ADDA ADDAA

Kutaa 1: Sirna Faayinaansii Gamtichaa

Keeyyata 47:Herreega Baankii Gamtaa
1.Gamtichi hojii isaa qarummaa fi gahuumsaan hojjachuuf herreega baankii kan qabu ta’a.

2.Herreegni Baankii gamtaa mallatoolee nama afur qabaachuu qaba.isaanis,Amiira

waliigalaa,ittigaafatamaaa dhimma mallaqaa,miseensa kawuunnsilii keessa kan filatame tokkoo fi
dubartoota keessa mana mariif tan filatamte takka kan qabuudha

3.Baasii hamma qr.10,000 baasuuf mallatton nama afur keessaa lama jiraachuun ni ta’a.Garuu achii
ol taanaan mallaattoon nama afranii jiraachuu qaba.

4.Inni lakk.3 akkuma jirutti ta’ee dhimmi dirqamsiisaan yoo uumame,kawuunsilii miseensa marii
keessa qaamni lama mallatteessee hamma qr,100,000 akka baasu ajajuun ni danda’ama.

5.Barri hojii warra mallatteesitootaa yeroo caasaa irratti bobba’an dalagan yoo ta’u,bahuun dura ji’a
lama dursanii mallatteessa bira ramaduu ykn bakka buusuu qabu.

6.Caasaaleen gamtichaa haayyama hojii raawachiisafi beekkamti mana marii kawonsiiliitin herrega
baankii ofii isaaniiti fi piroojektoota hojjataniif herreega baankii banu ni danda’u.

Keeyyata 48:Madda Galii Maddi galii gamtaa isaan armaan gadiiti

1.Gargaarsaafi kennaa warra tola ooltotaa.

2.Sagantaalee maallaqa sassaabbi adda addaa.

3.Deeggarsa waldaalee islaamaa irraa argamanii fi

4.Karaalee madda galii kan islaamummaan hin dhoorkine kan biraa.

Keeyyata 49: Ramaddii Baajataa

1.Dalagaa hunda gamtaaf hojjachuuf hundi manni marii erga walii galee booda baasiin kan bahu
ta’a. Kun akkuma jirutti ta’ee , dalagaalee gama shamarranii qofaaf barbaachisu manni marii
shamarranii baasii hanga 10,000 baasuu danda’a. Kanaa ol taanaan gama mana marii kawunsiliitti
qajeelfama.

2.Inni lakk.1 akkuma jirutti ta’ee dhimmi ariifachiisaa ykn dirqamsiisaan argamnaan koreen hoji
raawwachiiftuu gamtaa ykn koreen hoji raawwachiiftuu shamarranii hamma qr.5,000 akka baasuu
eeyyamni kennamuuf danda’a.

22 | P a g e
 3.Kaayoo gamtaa galmaan gahuuf tokkoo tokkoon caasaa hojiilee rawwataniif baasiilee
barbaachisan koree marii ykn mana marii dubartootaatif erga dhheesanii ragga’ee boda hojii irra kan
oliuu ta’a.

4.Caasaaleen hundii baasiilee bahaniif ragaa waliin qindessuun bifa sanadaaattin kaa’u qabu.

Kutaa 2: Barattoota fedhii addaa barbaadan

Keeyyata 50: Murtoolee barattoota fedhii addaa ilaallatu Barattoota yuuniversiitii fedhii addaa qaban
gara amantitiin ykn barnootaatin bifa addaatiin gargaarsi akka taasifamuuf caasaan kamuu gargaarsa
taasisuuf qaba.

Kutaa 3: Adeemsa filannoo

Keeyyata 51: Ibsa Haalota filannoon itti raawwatamu
1.Amiirri walii gala gamtaa,itti aanaa,barreessaa fi bakka bu’oonni caasaa kawuunsilii mana
mariitiin kan filataman yoo ta’u akkasuma gama shamarraanittin Amiirri walii gala gamtaa,itti
aantuu,barreessituu fi bakka bu’oonni caasaa kawuunsilii mana mariitiin filataman.koreen oditii fi
inspekshiinii qaama keeyyatni 17(2) eereemaniin filatamu.

2.Filannoon kamuu gaggeffamuun dura Keyyata 52(1) irratti hundaa’uun qaamni filannoo
geggeessu miseensoota kessaa nama 5 koree filannoo raawwachituu ni dhaaba.isaan kessaa walitti
qabaa ni fila.

3. Koreen filannoo raawwachiisu torbaan filatame keessatti,guyyaa filannoon

geggeeffamu,daangeefama yeroo eeruun kennamuu kaayuu fi wantoota barbaachisan beeksisuu,
kutaa walqunnamsiisa ummataa fi odeefannoon ni ifoomsuu.

4.Koreen qaamoota eeraman dambii kanaan ni qeebala.yeroon qaama bakka bu’u filachuun
dhaabbatu eenyuummaa warra eeeramee kutaa walqunnamsiisa ummataa fi odeefannoon waliin
ta’uun midiyaalee gamtichaa hunda irratti ni ifoomsuu.

5.Koreen eeramtoonni hundi ulaagaaalee kaayame guutuu isaani raggasisa, Dabalataan mormiin
jiraannaan ni qorata murtee isaas ni dabarsa.

6. Koreen torbaan tokko filannoon dura,mana marii filannoo gegeessaniif eeramtoota ulaagaalee
barbaachisu guutan ni ergaaf.

7.Guyyaa filannoo walitti qabaan koree walitti qabaa mana marii ta’uun yoo tajaajilu koree keessaa
tokkoo bareessaa mana marii ta’a.

8.Manni marii filannoo gegeessu filannoon hundi sagalee ifaan akka gegeffamu taasisa, yoo faallaan
murteeffame malee.

9.Filannoon hamma geggeeffamuuf hooganaan duraa yoo kan hin turre ta’e itti aanaan isaa bakka
bu’a .itti aanaan yoo hin jirre mana marii irraa qaamni dhimmi ilaallatu yeroodhaaf hoogganaa biraa
fila.

Keeyyata 52: Koree filannoo raawwachiisu

1.Dhimmi dirqamsiisaan yoo jiraate malee korichi ji’a tokko dura ijaaramuu qaba.

2.Miseensi koree amala gaariin beekkamuu fi walqixuummaa qabaachuu qabu.

23 | P a g e
 3.Qaamni koree filannoo raawwachiisu keessa jiru filannoo sanirratti hirmaatuu hin danda’u.

4.Eeyyama mana mariitiin korichi kutaa dabalataa hojiidhaaf isa gargaaru ijaaruu danda’a. Kutaa 4:
Geggeessaa fi hojii irraa daangessuu

Keeyyata 53: Geggeeessa Kabajaa

1. Miseensa bara hojii isaa xumuree fi akka inni dalagaa gamtaa hin hojjanne isa dhoorku isa
2. hojii isaa fi waraqaa ragaa kan qabu ta’uu qaba.

Keeyyata 54: Hojii irraa daangessuu fi Ari’uu

1.Miseensi mana marii sochiilee gamticha miidhu keessatti yoo himaaate ykn ittigaafatamummaa
isatti kenname haalaan bahachaa kan hinjiraannee yoo ta’e ykn miseensa mana marii kesssaa barataa
, jam’aa ykn itti gaafatamaan yoo 37 mormii isa irratti dhiihesse keyyata kana lakkoofsa 2 jalatti qamni
eramee isa ugguuru ykn ari’uu ni danda’u.

2.Bakka bu’oota caaasaa koreen hojii raawachiiftuu isaan ugguuru kan danda’u yoo ta’u,itti annaa
dubartootaa koreen hojii raawachiiftuu duubartootaa isaan ugguru ni danda’a.manni maree
dubartootaa miseensa mana maree ,Amiira ,itti aanaa ,bakka bu’oota caasaalee adda addaa fi
qaamoota inni filuu kamuu ugguruu fi ari’uu ni danda’a.

3.Qaamni dalagaarra daangeffame ykn ari’ame amantaa islaamummaa hanga hin jijjiirreetti gamtaa
irraa akkuma barataan muslimaa tajaajila argatu innis tajaaajila argata.

Keeyyata 55: haalduree malee ari’amu Dambii kana kessatti Inni keeyyata 54 akkuma jirutti ta’ee
wantoota armaan gadii hojjatee argamnaan haalduree malee ari’ama.

1.Amantaa islaamummaa yoo dhiise

2.Beekaa dalagaa gamtaa miidhu yoo hojjatee fi

3.Hojiilee seeraan alaa yoo dalagee fi qamni dhimmi ilaallatu yakkumaa yoo itti murteesseedha.

Kutaa 5: Murtoolee Yeroo Cee’umsaa

Keeyyata 56：Filmaata amiirootaati fi bakka bu’oota caasaa yeroo cehumsaa Dambii kana
kuutaa 3 jalatti murtiilee kan argaman akkuma jiran yeroo hundaa’u hoggantoonni filataman akkaata
itti anuun taha:

1. kaawnsiliin marii gamtichaa yeroo ji’a jaha hin caalleef kan tajajiluu, amiira ,itti anaa fi
bareessaa nifilatama. Akkasuma manni marii dubartootaa amiira,ittii aantuu fi berresituu dubartoota
kan filatuu ta’a.

2. itti aanaan, barressaan fi ittii aantuun dubartootaa kutaa odeeffanno fi haawaasa gamtichaa ni
hogaannu.Amirri fi Amirii dubartii ittii gaafatamuummaa dambii kanaan itti keenname hanga bakka
bu’aan dhaabbtaa ta’e filamu kan gaggeesan ta’a.

3. Kaawnsiliin mariiti fi manni maree dubartootaa dambii kana kessatti keeyyata sadaffaa kutaa
sadaffaa kessatti akkaataa geggeessa filanoo gamtiichaa bu’uureeffachuun Amiiira fi bakka bu’oota
gamtichaa yeroo ji’a jaha keesstti filata .

24 | P a g e
 4. Amiiroonni yeroodhaaf filataman dhaabbataan filamtamuu ni danda’uu. Kutaa 6 : Dambii
foyyeesu fi dhiimmotta walfakkattan

Keeyyata 57 : Dirqamsiisaa dambiichaa Dambii ittiin bulmaataa Amaariffaa qopheeffamee fi afaaan

birotin qopheeffaman jidduutti waldhabbin hikkaa yoo argamee kan amaariifaatu dursa.

Keeyyata 58 : Hiikkaa dambiichaa

1.Tumaa kana kesattii ‘Hikka’ jechuun murtiilee dambiii kana kesstti jiraniif ibsa jechuudha.

2.Murtiileen dambii kana kessattii argaman yeroo hikkaman akkaataa kaayyoo fi duudhaa
dhaabbatiichaa haala walgituun ilaalcha gaariin tahu qaba.

3.Murtiilee dambii kana kessatti waldhabbin hikkaa yokiin walitti bu’iinsii yoo argamee murtiin
marii kaawnsiilii dhiimma kana qoofa irratti osoo hin taane dhiimmoota achiin booda dhuuufaniif
murttii isa dhuumaa kan keennu ta’a.

4.yeroo dhiiimmii dambii kana kessatti ifaan hin eramiin mudatuu kaawinsiiliin marii fi manni
maree dubartootaa yookiin caasaaleen hojii geeggeessiitu isaan jala jiran kessaa qamnii akkaan
dhimmii isa ilaallattu murtii kan keennu ta’a. murtii kan kan murteessee hojii geggeessitu
dubartootaa yokiin manni maree duabrtootaa yokiin komiiteen hojii rawwachiftuun yoo ta’e
kaawinsiilii mariitif ka dhiihaaatu ta’a.

Keeyyata 59 : Dambii Fooyyeessu

1.Dambiin ittin bulmaataa kun akka fooyya’uuf jama’aan miseensa dhaabbatichaa ta’e , jama’aa
,miseensa kaawinsilii marii gamtaa ,miseensa hojii raawwachiiftuu Mana marii dubartootaa yokiin
miseensa hojii raawwachiiftuu dubartootaa irraa dhiihaachuu danda’a.

2. Yadnii fayyessuu hojii raawwachiiftuu yokiiin miseensa hojii raawwachiiftuu dubartootaa

(dhiima dubartii ilaallatu) dhiihaachuu danda’a.

3. Qaamni yaadnii fooyyessu isaaaf dhiihaate yeroo torbaan tokko keessatti walgahii taa’uun
murtii nidabarsa. Yoo deebisaan isaa haatatamaan kan ta’u ta’e yaadaa foyyeesuu gara kaawunsilii
marii gamtichaati fi mana marii dubartootaati kan geeffamu ta’a.

4. Manni marii dubartootaa fi kaawunsiili marii yadnii foyyeessu yeroo isaan qaqqabu yeroo ji’a
tokkko hincaallee keessatti marii geggeessuun murtii ni dabarsa. Yaadni foyyeessu mana marii
lamaan irraa haarka 3/5 dhaan yoo deggaramee nifoyyeeffama.

5. Murtiilee keeyyata kana keessa jiran akkuma jiranitti ta’e , boqonnaa 3ffaa kutaa 3 jala kan jiruu
dambii raawwii filmaataa foyyeessuu mana marii lammaan irraa dabalataan jama’aalee gamticha jala
jiran haarkii walakkaa olin deggaramu qaba.

Keeyyata 60 : Yeroo dambiin hojii irra oolu Dambiin ittin bulmaataa kuni erga mariin gamtichaa
murteeffame akka lakkoofsa itiiyoophiyaatti hadha____/____/________ irraa jalqabee kan hojii
jalqabuu ta’a.

25 | P a g e