TRIEÄU CHÖÙNG TOÅN THÖÔNG BAÙN

CAÀU ÑAÏI NAÕO

LEÂ MINH
GIAÛI PHAÃU HOÏC ÑAÏI THEÅ CUÛA BAÙN
CAÀU NAÕO
– Hai baùn caàu naõo (chöùc naêng caûm giaùc, vaän ñoäng vaø
trí tueä)
– Khe doïc giöõa
– Theå chai
– Sôïi lieân keát
– Sôïi phoùng chieáu
GIAÛI PHAÃU HOÏC ÑAÏI THEÅ CUÛA BAÙN
CAÀU NAÕO (tieáp theo)
– Chaát xaùm
– Chaát traéng
– Caùc haïch ñaùy (hay haïch neàn), caùc caáu truùc cuûa gian
naõo (vuøng treân ñoài thò, ñoài thò, phaàn tieáp sau ñoài thò,
phaàn döôùi ñoài vaø phaàn haï ñoài)
CAÙC LOAÏI VOÛ NAÕO
– Voû naõo môùi (neocortex): coù 6 lôùp phaân bieät roõ
raøng, chieám 90% voû naõo cuûa con ngöôøi
– Voû naõo khaùc (allocortex): voû naõo cuõ (paleocortex;
voû thuyø ñaûo phía ngoïn, voû tieåu thuyø hình haït ñaäu,
vaø voû khöùu giaùc sô caáp) voû naõo coå (archicortex;
toå chöùc haûi maõ)
– Voû naõo trung gian (mesocortex): ôû voû hoài vieàn, voû
trong raõnh khöùu giaùc, voû caïnh haûi maõ vaø voû
phaàn hoác maét
CAÙC KHE, RAÕNH & THUYØ NAÕO
– Khe trung taâm (coøn goïi laø khe Rolando)
– Raõnh beân (coøn goïi laø raõnh Sylvius)
– Thuyø traùn
– Thuyø ñính
– Thuyø thaùi döông
– Thuyø chaåm.
 Frontal lobe (thùy trán)
 Central sulcus (rãnh trung
tâm)
 Parietal lobe (thùy đính)
 Parieto-occipital sulcus
(rãnh đính-chẩm)
 Thùy chẩm (occipital
lobe)
 Preoccipital notch (khe
trước chẩm)
 Temporal lobe (thùy thái
dương)
 Superior temporal sulcus
(rãnh thái dương trên
 Sylvian fissure (khe
Sylvius)
 Frontal lobe (thùy trán)
 Cingulate gyrus (hồi đai)
 Parietal lobe (thùy đính)
 Parieto-occipital fissure
(khe đính-chẩm)
 Occipital lobe (thùy
chẩm)
 Calcarine fissure (rãnh
cựa)
 Temporal lobe (thùy thái
dương)
THUYØ TRAÙN
– 4 hoài chính (gyrus): hoài traùn höôùng leân (hoài tröôùc
trung taâm), hoài traùn treân, hoài traùn giöõa vaø hoài traùn
döôùi
– Tieåu thuyø caïnh trung taâm
– Hoài traùn döôùi: phaàn hay hoài hoác maét (pars orbitalis),
phaàn tam giaùc hay hoài tam giaùc (pars triangularis),
phaàn naép hay hoái naép (pars opercularis)
Hình 1. Caùc thuyø, caùc hoài vaø caùc raõnh voû naõo nhìn ôû maët
ngoaøi cuûa baùn caàu naõo (DeJong’s The Neurologic
Examination, 5th edition, p 610, 1992.)
 1. Thuyø traùn 2. Raõnh traùn döôùi 3. Hoài traùn giöõa 4. Raõnh traùn
giöõa 5. Raõnh traùn treân 6. Hoài traùn treân 7. Raõnh tröôùc trung taâm
8. Hoài tröôùc (raõnh) trung taâm
 9. Raõnh Rolando (raõnh trung taâm) 10. Hoài sau (raõnh) trung taâm
11. Raõnh sau trung taâm 12. Tieåu thuyø (hoài) ñính döôùi 13. Hoài treân
vieàn 14. Thuyø ñính 15. Tieåu thuyø ñính treân 16. Hoài goùc 17.
Ranh giôùi ñính-chaåm 18. Thuyø chaåm 19. Khaác tröôùc chaåm 20.
Thuyø thaùi döông 21. Raõnh Sylvius (raõnh beân) 22. Hoài thaùi döông
treân
 23. Hoài thaùi döông giöõa 24. Raõnh thaùi döông giöõa 25. Hoài thaùi
döông döôùi
 26. Raõnh döôùi thaùi döông 27. Cöïc thaùi döông 28. Hoài hoác maét
29. Nhaùnh tröôùc ngang 30. Hoài tam giaùc 31. Cöïc traùn 32. Nhaùnh
tröôùc doïc ñöùng 33. Hoài traùn döôùi
 34. Hoài naép (Löu yù: caùc soá trong hình khoâng phaûi laø soá cuûa caùc
dieän Brodmann)
Hình 2. Caùc thuyø, hoài, raõnh voû naõo ôû maët trong cuûa baùn
caàu naõo (DeJong’s The Neurologic Examination, 5th
edition, p 611, 1992)
 1. Thuyø traùn 2. Raõnh vieàn 3. Theå chai 4. Raõnh cuûa
theå chai 5. Hoài vieàn 6. Tieåu thuyø caïnh trung taâm 7.
Raõnh Rolando (raõnh trung taâm) 8. Thuyø vieàn 9. Thuyø
ñính 10. Khe ñính-chaåm
 11. Hoài cheâm 12. Thuyø chaåm 13. Raõnh cöïa 14. Hoài
löôõi 15. Raõnh haûi maõ 16. Raõnh thaùi döông döôùi 17.
Khe nhaùnh beân 18. Hoài thaùi döông döôùi 19. Hoài hình
thoi 20. Hoài haûi maõ
 21. Hoài moùc 22. Thuyø thaùi döông 23. Khe khöùu 24.
Cöïc thaùi döông 25. Cöïc traùn
 (Löu yù: caùc soá trong hình khoâng phaûi laø soá cuûa caùc dieän
Brodmann)
THUYØ TRAÙN (tieáp theo)
– Hoài traùn höôùng leân (dieän vaän ñoäng sô caáp - primary
motor area): nôron vaän ñoäng treân boù thaùp cheùo
(boù voû-gai beân) + boù goái (boù voû-haønh).
– Dieän tröôùc vaän ñoäng (premotor area): thieát laäp chöông
trình môùi cuûa cöû ñoäng
THUYØ TRAÙN (tieáp theo)
– Hoài traùn giöõa coù dieän Brodmann 8: trung khu cöû ñoäng
lieác nhìn lieân hôïp cuûa hai maét sang phía ñoái beân
– Hoài tam giaùc vaø phaàn cuûa hoài naép ngay saùt caïnh vôùi
noù ôû baùn caàu öu theá (baùn caàu traùi): dieän Broca hay
trung khu ngoân ngöõ Broca
THUYØ ÑÍNH
– 5 hoài caáu taïo neân thuyø ñính (hoài sau raõnh trung taâm,
tieåu thuyø ñính treân, tieåu thuyø ñính döôùi, hoài treân vieàn
vaø hoài goùc)
– Hoài sau raõnh trung taâm – dieän caûm giaùc sô caáp hay
nguyeân phaùt (primary sensory area)
THUYØ ÑÍNH (tieáp theo)
– Tieåu thuyø ñính treân coù chöùc naêng lieân quan tôùi söï
töông taùc haønh vi cuûa con ngöôøi vôùi moâi tröôøng chung
quanh
– Tieåu thuyø ñính döôùi laø phaàn cuûa thuyø ñính coù chöùa
hoài treân vieàn vaø hoài goùc (ÔÛ baùn caàu öu theá: chöùc
naêng tích hôïp caùc thoâng tin giaùc quan khaùc nhau 
ngoân ngöõ vaø nhaän thöùc
THUYØ THAÙI DÖÔNG
– 3 hoài ôû maët ngoaøi (hoài thaùi döông treân, hoài thaùi
döông giöõa vaø hoài thaùi döông döôùi)
– Hoài thaùi döông treân coù hoài ngang Heschl (dieän
thính giaùc sô caáp), vaø dieän Wernicke (baùn caàu öu
theá)
– Hoài thaùi döông döôùi: chöùc naêng nhaän bieát caùc
hình thuø thò giaùc vaø maøu saéc
– Ôû maët trong cuûa thuyø thaùi döông coù hoài hình thoi
(fusiform gyrus) vaø hoài haûi maõ (hippocampal
gyrus) vôùi phaàn tieáp noái veà phía ngoïn laø hoài moùc
(uncus).
THUYØ ÑAÛO

– Thuyø ñaûo (insula) coøn ñöôïc goïi laø ñaûo cuûa Reil laø
phaàn naèm vuøi laáp trong khe beân
THUYØ CHAÅM

– beà maët ngoaøi cuûa cöïc sau cuûa baùn caàu naõo
– maët trong cuûa thuyø chaåm: khe cöïa, hoài cheâm
(cuneus) ôû phía treân vaø hoài löôõi ôû phía döôùi
– dieän thò giaùc sô caáp (primary visual area).
MAËT TRONG CUÛA BAÙN CAÀU NAÕO

– Hoài vieàn (gyrus cinguli), hoài haûi maõ vaø hoài moùc
(ñaõ moâ taû ôû ñoaïn tröôùc)
– Hoài vieàn vaø hoài moùc ñöôïc noái lieàn vôùi nhau qua
caùi eo (isthmus)
– Thuyø vieàn (limbic lobe) : hoài vieàn, eo, hoài haûi maõ,
haïnh nhaân vaø caùc nhaân vaùch.
– Hoài vieàn bao quanh moät caáu truùc coù teân goïi laø theå
chai (corpus callosum) voán ñöôïc caáu taïo bôùi caùc
sôïi meùp qua laïi giöõa hai baùn caàu naõo, giuùp cho
hai baùn caàu lieân laïc maät thieát vôùi nhau veà maët
caáu truùc vaø chöùc naêng.
 MAËT TRONG CUÛA BAÙN CAÀU NAÕO
(tieáp theo)

– Thuyø vieàn (limbic lobe) : hoài vieàn, eo, hoài haûi maõ,
haïnh nhaân vaø caùc nhaân vaùch.
– Theå trai (corpus callosum)
ÑAËC ÑIEÅM CAÁU TRUÙC TEÁ BAØO HOÏC
CUÛA VOÛ NAÕO

– 6 lôùp (phaân loaïi Brodmann): lôùp phaân töû, lôùp haït

ngoaøi, lôùp thaùp, lôùp haït trong (lamina granularis
interna), lôùp haïch, lôùp ña daïng
–  Brodmann phaân bieät voû naõo ra thaønh 52 dieän khaùc
nhau (Brodmann’s areas)
KHAÙI NIEÄM VEÀ ÑÒNH KHU CAÙC VUØNG
CHÖÙC NAÊNG CUÛA VOÛ NAÕO

– töø naêm 1800 ñeán 1825,

– 1861, Broca: söï phaù huyû hoài traùn thöù ba beân traùi 
maát khaû naêng noùi
– baèng côù laâm saøng: taêng ñaùp öùng cuûa moät loaïi chöùc
naêng khi trung khu cuûa noù bò kích thích ; maát moät
loaïi chöùc naêng khi trung khu bò huyû hoaïi
– “vuøng caâm”
KHAÙI NIEÄM “BAÙN CAÀU ÖU THEÁ”
– moät baùn caàu naøy coù troäi hôn baùn caàu kia veà moät soá
loaïi chöùc naêng naøo ñoù
– Ôû con ngöôøi ta baùn caàu öu theá laø baùn caàu ñaûm nhieäm
caùc chöùc naêng ngoân ngöõ, nhaän thöùc vaø cöû ñoäng
phöùc taïp höõu yù
– 99% ngöôøi thuaän tay phaûi coù baùn caàu öu theá ôû beân
traùi, vaø caùc trung khu ngoân ngöõ ñeàu naèm ôû baùn caàu
naøy
KHAÙI NIEÄM “BAÙN CAÀU ÖU THEÁ” (tieáp
theo)
– 50% ngöôøi thuaän tay traùi coù baùn caàu öu theá laø baùn
caàu beân traùi; ngöôøi thuaän tay traùi coù trung khu
ngoân ngöõ ôû caû hai baùn caàu phaûi vaø traùi
– baùn caàu beân phaûi coù vai troø troäi hôn: hoaït ñoäng khaùi
quaùt hoùa vaø nhaän bieát khoâng gian ba chieàu, hoaït
ñoäng aâm nhaïc
TOÅN THÖÔNG THUYØ TRAÙN
– Toån thöông dieän vaän ñoäng & tröôùc vaän ñoäng
– Toån thöông dieän vaän ñoäng maét cuûa thuyø traùn
– Toån thöông dieän ngoân ngöõ vaän ñoäng
– Toån thöông caùc dieän lieân keát cuûa thuyø traùn
TOÅN THÖÔNG DIEÄN VAÄN ÑOÄNG & DIEÄN
TRÖÔÙC VAÄN ÑOÄNG
– chöùng lieät cöùng nöûa ngöôøi ñoái beân (do toån thöông huyû
hoaïi)
– ñoäng kinh co giaät (do toån thöông kích thích)
– thaát ñieàu ñoái beân vôùi beân toån thöông (do toån thöông
caùc dieän 6, dieän 8 vaø hoài traùn giöõa, caùc sôïi phoùng
chieáu traùn-caàu ñi xuoáng tôùi caàu naõo)
TOÅN THÖÔNG DIEÄN VAÄN ÑOÄNG MAÉT
CUÛA THUYØ TRAÙN
– Dieän Brodmann 8 (frontal motor eye field)
– Laø trung khu cuûa caùc cöû ñoäng maét lieân hôïp höõu yù
lieác nhìn ngang sang phía ñoái beân
– Toån thöông  cuûa maát chöùc naêng lieác nhìn ngang
phoái hôïp cuûa hai maét sang phía ñoái beân, hai maét
“lieác nhìn veà beân coù toån thöông”
– coøn laán sang caû dieän 6 vaø dieän 9.
 TOÅN THÖÔNG DIEÄN NGOÂN NGÖÕ VAÄN
ÑOÄNG

– Dieän Broca,
– Töông öùng vôùi dieän Brodmann 44 taïi phaàn (hoài) naép
(pars opercularis) cuûa hoài traùn döôùi
TOÅN THÖÔNG DIEÄN NGOÂN NGÖÕ VAÄN
ÑOÄNG
– chöùc naêng ngoân ngöõ dieãn ñaït: dieän Brodmann 45
(phaàn tam giaùc), dieän 47 (phaàn hoác maét) vaø dieän 46
ngay phía treân dieän 45
– Toån thöông huyû hoaïi  maát ngoân ngöõ Broca
– Toån thöông kích thích  thaùo lôøi (logorrhea)
 TOÅN THÖÔNG CAÙC DIEÄN LIEÂN KEÁT CUÛA
THUYØ TRAÙN

– Caùc dieän Brodmann 9, 10, 11, 12, 32 vaø caùc dieän

khaùc coøn laïi cuûa thuyø traùn
– Boàn choàn, maát taäp trung, giaûm maát trí nhôù gaàn, maát
trí nhôù veà caùc chi tieát, maát khaû naêng söû duïng kinh
nghieäm ñaõ coù, höng caûm, thôø ô laõnh caûm, maát tính
chuû ñoäng, tö duy trì treä, keùm khaû naêng lieân heä caùc söï
kieän vôùi nhau, maát khaû naêng tö duy tröøu töôïng hoaù,
deã noåi noùng, maát khaû naêng töï kieàm cheá haønh vi tình
duïc
TOÅN THÖÔNG THUYØ ÑÍNH
– Caùc dieän Brodman 3, 1, 2 (hoài sau raõnh trung taâm laø
dieän caûm giaùc sô caáp)
– caùc dieän Brodmann 5a, dieän 5b vaø dieän Brodmann 7
– Caùc dieän 5 vaø 7  dieän caûm giaùc taâm lyù
(psychosensory area)
TRIEÄU CHÖÙNG CAÛM GIAÙC CUÛA TOÅN
THÖÔNG THUYØ ÑÍNH
– Kích thích dieän 3,1,2 dò caûm ôû nöûa ngöôøi ñoái beân
– Toån thöông huyû hoaïi dieän 3, 1, 2  taêng ngöôõng kích
thích caûm giaùc ôû nöûa ngöôøi ñoái beân
TRIEÄU CHÖÙNG CAÛM GIAÙC CUÛA TOÅN
THÖÔNG THUYØ ÑÍNH
– Toån thöông caùc dieän lieân keát caûm giaùc  suy giaûm
khaû naêng nhaän thöùc toång hôïp veà caûm giaùc.
– Caùc trieäu chöùng caûm giaùc trong toån thöông thuyø ñính:
taêng ngöôõng nhaän bieát caûm giaùc ñau, maát khaû naêng
phaân bieät söï khaùc bieät veà nhieät ñoä, giaûm khaû naêng
phaân bieät caùc kích thích xuùc giaùc vaø ñònh vò kích
thích xuùc giaùc, roái loaïn khaû naêng nhaän bieát tö theá
caùc khôùp, giaûm hay maát caùc khaû naêng nhaän bieát hình
veõ treân da, giaûm nhaän bieát hình theå ñoà vaät baèng xuùc
giaùc, maát phaân bieät hai ñieåm, maát phaân bieät söï khaùc
bieät veà troïng löôïng
Hieän töôïng taét lòm caûm giaùc

– Khoâng nhaän bieát caûm giaùc ôû nöûa thaân bò beänh khi

kích thích cuøng moät luùc caû hai beân thaân theå
– Neáu kích thích rieâng töøng nöûa beân thaân theå moät thì
nhaän bieát caûm giaùc bình thöôøng
TRIEÄU CHÖÙNG CAÛM GIAÙC CUÛA TOÅN
THÖÔNG THUYØ ÑÍNH KHOÂNG ÖU THEÁ
– Boû queân nöûa thaân beân traùi
– Maát khaû naêng nhaän thöùc veà / vaø maát khaû naêng xaây
döïng trong khoâng gian ba chieàu
– Maát khaû naêng nhaän thöùc veà tình traïng beänh taät
(anosognosia)
TRIEÄU CHÖÙNG CAÛM GIAÙC CUÛA TOÅN
THÖÔNG THUYØ ÑÍNH KHOÂNG ÖU THEÁ
– Maát khaû naêng nhaän thöùc veà nöûa ngöôøi beân lieät
(somatotopoagnosia hay asomatognosia)
– Maát khaû naêng toång hôïp hình thuø (amorphosynthesis)
 CAÙC TRIEÄU CHÖÙNG KHAÙC CUÛA TOÅN
THÖÔNG THUYØ ÑÍNH

– baùn manh ñoàng danh hay goùc manh döôùi ñoàng danh
– roái loaïn ngoân ngöõ tieáp nhaän, roái loaïn nhaän thöùc, roái
loaïn cöû ñoäng höõu yù giaùc quan)
TOÅN THÖÔNG THUYØ CHAÅM

– chæ coù moät chöùc naêng duy nhaát laø chöùc naêng thò giaùc
– bao goàm ba dieän Brodmann 17, 18, vaø 19
– Dieän 17 (dieän thò giaùc sô caáp) tieáp nhaän caùc daïng thoâ
sô nhaát cuûa kích thích thò giaùc nhö maøu saéc, kích
thöôùc, ñoä saùng choùi vaø ñoä trong suoát
TOÅN THÖÔNG THUYØ CHAÅM

– kích thích voû naõo cöïa aûo thò thoâ sô

– Toån thöông huyû hoaïi voû cöïa moät beân  baùn manh
ñoàng danh, toån thöông voû cöïa caû hai beân  muø voû
naõo
Dieän taâm lyù thò giaùc
– Dieän Brodmann 18 (vuøng caïnh vaân) laø thieát yeáu ñoái
vôùi quaù trình nhaän daïng ñoà vaät
– Dieän 19 (vuøng quanh vaân): chöùc naêng nhaän thöùc caùc
hình aûnh moät caùch phöùc taïp vaø tinh teá hôn, hoài töôûng
thò giaùc, lieân keát thò giaùc vaø ñònh höôùng khoâng gian
TRIEÄU CHÖÙNG CUÛA TOÅN THÖÔNG CAÙC
DIEÄN 18 & 19
– Toån thöông kích thích: aûo thò coù hình thuø roõ
– Toån thöông phaù huyû: coá ñònh nhìn khoù khaên, giaøm
khaû naêng chuù yù thò giaùc, maát nhaän bieát hình aûnh
khoâng gian ba chieàu, roái loaïn trí nhôù thò giaùc, ñònh vò
thò giaùc caùc ñoà vaät khoù khaên, maât khaû naêng ñònh vò
baûn thaân hoaëc ñònh vò ñoà vaät trong khoâng gian, maát
nhaän thöùc veà caùc moái töông quan cuûa caùc ñoà vaät
trong khoâng gian
TRIEÄU CHÖÙNG CUÛA TOÅN THÖÔNG CAÙC
DIEÄN 18 & 19
– Hoäi chöùng Anton (do toån thöông caùc dieän 18 vaø 19
caû hai beân): maát khaû naêng ñònh höôùng thò giaùc + phuû
nhaän tình traïng bò muø
– Kích thích  cöû ñoäng vaän nhaõn lieân hôïp sang phía
ñoái beân vaø keøm theo laø co ñoàng töû
– Toån thöông  maát khaû naêng nhìn ñuoåi baét theo ñoà
vaät, maát phaûn xaï rung giaät nhaõn caàu quang ñoäng
TOÅN THÖÔNG THUYØ THAÙI DÖÔNG
– Ôû maët treân cuûa ñoaïn sau hoài thaùi döông treân coù vuøng
voû naõo thính giaùc laø hoài ngang cuûa Heschl (dieän
Brodmann 41 vaø 42)
– Dieän 41 vaø 42 noái keát tieáp theo vôùi dieän Wernicke veà
ôû phía sau
– Hoài thaùi döông treân coøn ñöôïc xem laø nôi coù trung khu
tieàn ñình (chöa ñònh vò ñöôïc chính xaùc trung khu naøy)
HÌNH CAÙC TRUNG KHU NGOÂN NGÖÕ
1. Dieän Broca
2. Dieän vaän ñoäng cuûa mvuøng maët
3. Boù cung
4. Hoài goùc
5. Dieän Wernicke
6. Raõnh Sylvius
HÌNH CAÙC TRUNG KHU NGOÂN NGÖÕ
1. Dieän Broca
2. Hoài goùc
3. Dieän lieân keát thò giac
4. Dieän Wernicke
5. Planum thaùi döông
6. Hoài Heschl
TRIEÄU CHÖÙNG CUÛA TOÅN THÖÔNG
THUYØ THAÙI DÖÔNG
– Söï kích thích hoài thaùi döông treân: aûo thính mô hoà,
maát thaêng baèng vaø choùng maët
– Söï huyû hoaïi hoài Heschl ôû moät beân khoâng gaây ra ñieác,
khaû naêng ñònh vò aâm thanh bò giaûm suùt nhieàu ôû beân
ñoái dieän toån thöông, thính löïc suy giaûm ôû caû hai beân,
roái loaïn khaû naêng nhaän bieát caùc noát nhaïc
TRIEÄU CHÖÙNG CUÛA TOÅN THÖÔNG
THUYØ THAÙI DÖÔNG
– Toån thöông huæy hoaïi hoài thaùi döông treân coù theå gaây
ra choùng maët vaø maát thaêng baèng, beänh nhaân deã bò
ngaõ veà phía ñoái dieän vôùi beân coù toån thöông.
– Toån thöông huyû hoaïi trung khu Wernicke gaây ra chöùng
maát ngoân ngöõ Wernicke
TRIEÄU CHÖÙNG CUÛA TOÅN THÖÔNG
THUYØ THAÙI DÖÔNG
– Hoài thaùi döông giöõa (dieän Brodmann 21) lieân quan
vôùi heä thò giaùc, khi bò kích thích coù theå gaây ra xoay
hai maét veà beân ñoái dieän, nghieâng thaân mình veà beân
ñoái dieän vaø cöû ñoäng chaân tay cuûa nöûa ngöôøi ñoái beân
TRIEÄU CHÖÙNG CUÛA TOÅN THÖÔNG
THUYØ THAÙI DÖÔNG
– Trong thuyø thaùi döông coøn coù caùc tia thò maø söï toån
thöông coù theå daãn ñeán trieäu chöùng baùn manh hay goùc
manh treân ñoàng danh ñoái beân
– Phaàn sau cuûa caùc hoài thaùi döông giöõa vaø thaùi döông
döôùi noái keát vôùi tieåu naõo qua ñöôøng thaàn kinh thaùi
döông-caàu-tieåu naõo do ñoù toån thöông thuyø thaùi döông
coù theå gaây ra trieäu chöùng thaát ñieàu ñoái beân
Hoäi chöùng Kluver – Bucy (toån thöông
thuyø thaùi döông hai beân)
– maát nhaän thöùc thò giaùc (coøn goïi laø muø taâm lyù:
khoâng phaân bieät ñöôïc ngöôøi laï vôùi ngöôøi quen)
– hay duøng mieäng ñeå thaêm doø moâi tröôøng chung
quanh
– taêng hoaït ñoäng tình duïc
– maát caùc caûm xuùc nhö sôï haõi hay noùng giaän
– aên nhieàu,
– taêng phaûn öùng vôùi kích thích thò giaùc
– giaûm trí nhôù
Ñoäng kinh thuyø thaùi döông
– aûo thanh
– aûo khöùu
– aûo thò (ñaëc bieät laø deùjaø vu hoaëc jamais vu)
– cöû ñoäng nhai, cöû ñoäng phöùc taïp khaùc (ñi boä, ñaùnh
ñaøn, côûi quaàn aùo, v.v…)
– maát trí nhôù trong côn
– haønh vi hung döõ.
 Queân toaøn boä thoaùng qua (transient
global amnesia)

– Chæ keùo daøi trong voøng vaøi giôø

– Maát ñoät ngoät toaøn boä trí nhôù veà caùc söï kieän môùi (trí nhôù
gaàn); trí nhôù töùc thì vaø trí nhôù xa coøn nguyeân veïn
– Lieân quan ñeán tình traïng keùm töôùi maùu nhaát thôøi cuûa caùc
caáu truùc cuûa maët trong thuyø thaùi döông.
 VAI TROØ CUÛA THEÅ CHAI (CORPUS
CALLOSUM)

– Sperry R.W. trong thaäp nieân 70 cuûa theá kyû 20 (ñöôïc

giaûi Nobel): phaân coâng roõ raøng giöõa hai baùn caàu phaûi
vaø traùi
– Baùn caàu beân traùi cuûa ngöôøi thuaän tay phaûi: ngoân ngöõ,
veà söï kieåm soaùt caùc cöû ñoäng höõu yù, veà tö duy loâgic
toaùn hoïc vaø phaân tích
– Baùn caàu beân phaûi cuûa ngöôøi thuaän tay phaûi: nhaän
thöùc vaø xaây döïng trong khoâng gian ba chieàu, nhaän
thöùc coù tính caùch toång hôïp, hoaït ñoäng aâm nhaïc, vaø
söï nhaân caùch hoaù caùc khuoân maët
 VAI TROØ CUÛA THEÅ CHAI (CORPUS
CALLOSUM) (tieáp theo)

– Hai baùn caàu lieân laïc vaø trao ñoåi thoâng tin vôùi nhau
nhôø theå chai
– Tröôøng hôïp theå chai bò caét ñöùt, hai baùn caàu khoâng
coøn lieân laïc vôùi nhau do ñoù seõ hoaït ñoäng rieâng leû
– Beänh caûnh laâm saøng coù theå gaëp ñöôïc trong tình
huoáng naøy ñöôïc goïi teân laø hoäi chöùng theå chai
(callosal syndrome) hay hoäi chöùng phaân ly
(disconnection syndrome)
TRIEÄU CHÖÙNG TOÅN THÖÔNG THEÅ CHAI
– Baát thöôøng thò giaùc
– Maát ñoïc nöûa beân
– Maát söû duïng cöû ñoäng höõu yù yù-vaän beân traùi
– Maát vieát beân traùi
– Maát ñònh danh ñoà vaät khi sôø baèng baøn tay traùi
– Taét lòm thính giaùc tai traùi
 Baát thöôøng thò giaùc

– Moãi moät baùn caàu ñeàu ghi nhaän vaø löu tröõ ñöôïc caùc hình
aûnh coù trong thò tröôøng töông öùng
– Nhöng chæ coù baùn caàu traùi môùi dieãn ñaït vaø lieân laïc ñöôïc
veà caùi gì maø noù thaáy
 Maát ñoïc nöûa beân

– Maát khaû naêng ñoïc caùc vaät lieäu ñöôïc phoùng vaøo nöûa
thò tröôøng traùi (hemialexia)
– Nhöõng tín hieäu naøy ñöôïc ñöa veà voû naõo thò giaùc ôû thuyø
chaåm beân phaûi nhöng ñaõ khoâng ñöôïc ñöa qua trôû laïi
hoài goùc beân traùi ñeå xöû lyù
 Maát söû duïng cöû ñoäng höõu yù yù-vaän beân
traùi
– Duøng lôøi noùi yeâu caàu beänh nhaân ñöa tay phaûi leân
chaøo theo kieåu nhaø binh: beänh nhaân laøm ñöôïc
– yeâu caàu beänh nhaân ñöa tay traùi leân chaøo: beänh nhaân
khoâng thöïc hieän ñöôïc cöû ñoäng naøy
– Giaûi thích: lònh noùi ñaõ ñöôïc tieáp nhaän taïi baùn caàu öu
theá vaø ñaõ ñöôïc hieåu nhöng do theå chai bò ñöùt ñoaïn
neân ñaõ khoâng ñöôïc chuyeån sang baùn caáu beân phaûi
voán laø baùn caàu ñieàu khieån tay traùi (left ideomotor
apraxia).
 Maát vieát beân traùi

 Beänh nhaân coù toån thöông taïi theå chai thì maát khaû naêng
vieát baèng baøn tay traùi
 Maát ñònh danh ñoà vaät khi sôø baèng baøn
tay traùi
– Beänh nhaân bò phaân ly hai baùn caàu nhaém maét seõ
khoâng goïi ñöôïc teân cuûa ñoà vaät caàm trong baøn tay
traùi cuûa hoï nhöng laïi ñònh danh ñöôïc ñoà vaät ñoù neáu
caàm ñoà vaät naøy ôû baøn tay phaûi (left tactile anomia)
– Giaûi thích: thoâng tin xuùc giaùc veà ñoà vaät ñoù ôû baøn tay
traùi ñaõ ñöôïc ñöa veà baùn caàu phaûi vaø ghi nhaän taïi baùn
caàu naøy nhöng sau ñoù ñaõ khoâng ñöôïc chuyeån sang
baùn caàu öu theá ôû beân traùi
 Taét lòm thính giaùc tai traùi

– Khoâng nghe thaáy ñöôïc ôû beân tai traùi khi ñöôïc kích thích
aâm thanh taïi hai tai cuøng moät luùc
– Giaûi thích: noäi dung cuûa aâm thanh ñöôïc nghe beân tai traùi
ñöôïc ñöa veà thuyø thaùi döông phaûi nhöng ñaõ khoâng ñöôïc
chuyeån sang thuyø thaùi döông traùi ñeå nhaän thöùc
 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

1. AFIFI A.K., BERGMAN R.A. (1998). Cerebral cortex. In:

Functional Neuroanatomy, McGraw-Hill, p337 – 385.
2. CAMBIER J., MASSON M., DEHEN H. (1994).
Neuropsychologie. In: Abreùgeùs de Neurologie 7th Edition,
Masson, p 143 – 181.
3. HAERER A.F. (1992). Diagnosis and localization of
intracranial disease. In: DeJong’s The Neurologic
Examination 5th Edition, J.B. Lippincot Company, p 603 –
627.
4. VICTOR M., ROPPER A.H. (2001). Neurologic disorders
caused by lesions in particular parts of the cerebrum. In:
Adams and Victor’s Principles of Neurology 7th Edition
(2001), McGraw-Hill, p 464 – 498.