Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 44

Katedra Mechaniki Stosowanej i Biomechaniki M-01

WPROWADZENIE DO MES
WYKŁAD 3

dr inż. Justyna Miodowska

Wykład przygotowany z wykorzystaniem materiałów dydaktycznych dr hab. Jana Bielskiego, prof. PK


W2 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

PODSUMOWANIE
4. Rozwiązanie układu jest rozwiązaniem zadania, bo wyznacza wartości stopni
swobody, które pozwalają narysować deformację całej konstrukcji, policzyć
odkształcenia, naprężenia, siły wewnętrzne i siły węzłowe.
5. Ten algorytm rozumowania będzie obowiązywał zawsze niezależnie od typu
zadania.
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

MES – PŁASKI ELEMENT BELKOWY (ZGINANIE PROSTE)


układ lokalny
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

MES – PŁASKI ELEMENT BELKOWY (ZGINANIE PROSTE)


układ lokalny
 u1   q1  u - przemieszczenie
 v  q  wzdłuż osi pręta,
 1   2
1   q3  v - przemieszczenie
q   
e
prostopadłe do osi
u 2  q4  pręta,
 v 2   q5  Φ - kąt obrotu przekroju
    zginanej belki
2   q6 

wektor stopni swobody


elementu w układzie lokalnym !
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

MES – PŁASKI ELEMENT BELKOWY (ZGINANIE PROSTE)


układ lokalny
 u1   q1  u - przemieszczenie
 v  q  wzdłuż osi pręta,
 1   2
1   q3  v - przemieszczenie
q   
e
prostopadłe do osi
u 2  q4  pręta,
 v 2   q5  Φ - kąt obrotu przekroju
    zginanej belki
2   q6 

wektor stopni swobody


elementu w układzie lokalnym !
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

UWAGA:
 węzłowe i elementowe stopnie swobody odpowiadają typowi
problemu do rozwiązania: pręt, belka, tarcza, płyta, powłoka,
masa skupiona, …
 liczba stopni swobody zależy też od przyjętego wymiaru zadania:
1D, 2D, 3D
 ten sam model konstrukcji (np. belka) może być dyskretyzowany
różnymi typami elementów: zginanie płaskie – 2 stopnie swobody w
węźle; zginanie przestrzenne – 4 stopnie swobody w węźle; zginanie
przestrzenne + skręcanie + rozciąganie – 6 stopni swobody węźle
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

UWAGA:
 węzłowe i elementowe stopnie swobody odpowiadają typowi
problemu do rozwiązania: pręt, belka, tarcza, płyta, powłoka,
masa skupiona, …
 liczba stopni swobody zależy też od przyjętego wymiaru zadania:
1D, 2D, 3D
 ten sam model konstrukcji (np. belka) może być dyskretyzowany
różnymi typami elementów: zginanie płaskie – 2 stopnie swobody w
węźle; zginanie przestrzenne – 4 stopnie swobody w węźle; zginanie
przestrzenne + skręcanie + rozciąganie – 6 stopni swobody węźle
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

ODKSZTAŁCENIE ELEMENTU (HIPOTEZA BERNOULLI’EGO)


W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

ODKSZTAŁCENIE ELEMENTU (HIPOTEZA BERNOULLI’EGO)


e 2 e
du d v
 x  0   y 
e e e
 2 y nie jest stałe wzdłuż elementu!
dx dx
rozciąganie/ zginanie
ściskanie
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

ODKSZTAŁCENIE ELEMENTU (HIPOTEZA BERNOULLI’EGO)


e 2 e
du d v
 x  0   y 
e e e
 2 y nie jest stałe wzdłuż elementu!
dx dx
rozciąganie/ zginanie
ściskanie

trzeba umieć policzyć wartości funkcji ue(x) i ve(x) dla dowolnego x,


mając do dyspozycji wartości węzłowe - stopnie swobody elementu
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

ODKSZTAŁCENIE ELEMENTU (HIPOTEZA BERNOULLI’EGO)


e 2 e
du d v
 x  0   y 
e e e
 2 y nie jest stałe wzdłuż elementu!
dx dx
rozciąganie/ zginanie
ściskanie

trzeba umieć policzyć wartości funkcji ue(x) i ve(x) dla dowolnego x,


mając do dyspozycji wartości węzłowe - stopnie swobody elementu

APROKSYMACJA
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

APROKSYMACJA (przybliżanie) funkcji polega na wyznaczeniu


takiej funkcji W(x), która przybliża funkcję f(x) w przedziale [x1, xn],
przy określonym kryterium np. minimalizacji normy

Q  f  x W  x

W(x) nazywamy funkcją aproksymującą,


a funkcję f(x) - funkcją aproksymowaną.

W  x   a00  x   a11  x    amm  x 

k x  - funkcje bazowe
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

APROKSYMACJA (przybliżanie) funkcji polega na wyznaczeniu


takiej funkcji W(x), która przybliża funkcję f(x) w przedziale [x1, xn],
przy określonym kryterium np. minimalizacji normy

Q  f  x W  x

W(x) nazywamy funkcją aproksymującą,


a funkcję f(x) - funkcją aproksymowaną.

W  x   a00  x   a11  x    amm  x 

k x  - funkcje bazowe
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

APROKSYMACJA (przybliżanie) funkcji polega na wyznaczeniu


takiej funkcji W(x), która przybliża funkcję f(x) w przedziale [x1, xn],
przy określonym kryterium np. minimalizacji normy

Q  f  x W  x

W(x) nazywamy funkcją aproksymującą,


a funkcję f(x) - funkcją aproksymowaną.

W  x   a00  x   a11  x    amm  x 

k x  - funkcje bazowe
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH
Interpolacja jest przybliżaniem funkcji
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH f(x) wewnątrz zadanego przedziału [x1, xn].

x1 xint xn
Ekstrapolacja jest przybliżaniem funkcji
f(x) W3
poza zadanym
– METODA przedziałem
ELEMENTÓW [x1, xn].
SKOŃCZONYCH

x1 xn xext
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

Zakładamy funkcje interpolacyjne, które pozwolą nam


policzyć dla dowolnego x (wewnątrz elementu) obie
składowe przemieszczenia przy pomocy stopni swobody  q1 
q 
 2

 11 ( x) 12 ( x) 13 ( x) 14 ( x) 15 ( x) 16 ( x)   q3 


e
u ( x)
e

 e    ( x )  ( x )  ( x )  ( x )  ( x )  ( x )   q 
 v ( x)  21  21 22 23 24 25 26  2 x6  4 
 q5 
 
q6  61
Te funkcje interpolacyjne będziemy nazywać
elementowymi funkcjami kształtu* (shape functions)
*Te funkcje nie mówią jaki kształt ma element tylko jaki kształt miałaby
funkcja, która opisuje wybraną wielkość na tym elemencie – może to
być linia prosta, parabola czy sinusoida.
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

u  x 
e

 e   U ( x)  Φ ( x)q
e e e

 v  x 
wektor uogólnionych odkształceń macierz operatorów różniczkowych

 du   d  B e
 0 ( x)  dx   dx 0 
u ( x ) 
ε ( x)  
e
   2    v( x)   D  U e
( x )  D  Φ e
( x )  q e

  ( x)   d v   0 d 
2
 2 
 dx 2   dx 

ε ( x)  B q
e e e Odkształcenie jako macierz geometryczna
pomnożona przez stopnie swobody
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

odkształcenie (uogólnione)
 E
ε  B q
e e e macierz geometryczna (odkształceń)
stopnie swobody elementu N

siły (wewnętrzne) w elemencie - uogólnione naprężenia A
 N e
  A e
E e
0   0 
Ne   e      E ε
e e
 E e
 B e
 q e
 C e
 q e

M g   0 I ze E e    

macierz sił wewnętrznych


prawo Hooke’a
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH
Zgromadzona w układzie energia wewnętrzna (odkształcenia) musi być równa
pracy jaką wykonały sił wewnętrzne. Zał: brak rozpraszania energii.

1 1   e
Lw    dV   dl   dA  q   B E B dl  q
1 eT eT e e
ඵ d𝐴 = 𝐴
2 (V ) 2 ( l ) ( A) 2  
 ( l )  (𝐴)

ඵ 𝑦 2 d𝐴 = 𝐼𝑧
   0   y   E e  E e   0   y  (𝐴)

ඵ 𝑦d𝐴 = 𝑆𝑧 = 0
(𝐴)
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH
Zgromadzona w układzie energia wewnętrzna (odkształcenia) musi być równa
pracy jaką wykonały sił wewnętrzne. Zał: brak rozpraszania energii.

1 1   e
Lw    dV   dl   dA  q   B E B dl  q
1 eT eT e e
ඵ d𝐴 = 𝐴
2 (V ) 2 ( l ) ( A) 2  
 ( l )  (𝐴)

ඵ 𝑦 2 d𝐴 = 𝐼𝑧
   0   y   E e  E e   0   y  (𝐴)

ඵ 𝑦d𝐴 = 𝑆𝑧 = 0

  0 y  2 0 y  dA
(𝐴)

     
e 2 2 2
dA E
( A) ( A)


 E e ε02 Ae  κ 2 I ze 
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH
Zgromadzona w układzie energia wewnętrzna (odkształcenia) musi być równa
pracy jaką wykonały sił wewnętrzne. Zał: brak rozpraszania energii.

1 1   e
Lw    dV   dl   dA  q   B E B dl  q
1 eT eT e e
ඵ d𝐴 = 𝐴
2 (V ) 2 ( l ) ( A) 2  
 ( l )  (𝐴)

ඵ 𝑦 2 d𝐴 = 𝐼𝑧
   0   y   E e  E e   0   y  (𝐴)

ඵ 𝑦d𝐴 = 𝑆𝑧 = 0

  0 y  2 0 y  dA
(𝐴)

     
e 2 2 2
dA E
( A) ( A)
 E e Ae 0   0 

 E ε A κ I
e 2
0
e 2 e
z    0
    
E e I ze    
 ε Eε
eT e e

 0
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

PRACA SIŁ WĘZŁOWYCH


 n1   p1  n - siła normalna,
 t    t - siła poprzeczna (styczna),
 1   p2  mg - moment zginający
 m g 1   p3 
p 
e
  1 eT e
 n2   p 4  LZ  p q
2 1 eT e e
 t 2   p5  LZ  q k q
    2
mg 2   p6  k eqe  pe
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

PRACA SIŁ WĘZŁOWYCH


 n1   p1  1 eT e e 1 eT   e
 t    LZ  q k q Lw  q   B E B dl  q
eT e e
2  (l ) 
 1   p2  2  
 m g 1   p3 
p 
e
  (zadanie całkowania po obszarze elementu)
 n2   p 4 
 t 2   p5  1 eT e e  1 qe T  Be T Ee Bedl  qe
    q kq  (l ) 
mg 2   p6  2 2  

macierz sztywności elementu


W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

Transformacja do globalnego układu współrzędnych

element
w układzie lokalnym

stopnie swobody
w układzie lokalnym

konstrukcja
w układzie globalnym
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

Transformacja do globalnego układu współrzędnych

stopnie swobody
w układzie globalnym
konstrukcja
w układzie globalnym

Tylko stosując układ


Warunki globalny czyli jeden,
nierozdzielnośc wspólny dla wszystkich
i elementów, możemy
mówić o zgodności
przemieszczeń !
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

XOY – układ globalny


i, j – wersory osi układu globalnego
r  rX i  rY j
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

XOY – układ globalny


i, j – wersory osi układu globalnego
r  rX i  rY j
xOy – układ lokalny
i’, j’ – wersory osi układu lokalnego
r'  rxi' ry j'

rX i  rY j  rxi'ry j' |·ji i·i'  cos X , x  t11


i·j'  cos  X , y   t12
rX  rx i'·i  ry j'·i rY  rx i'·j  ry j'·j i'·j  cos x, Y   t 21
i·i  j·j  1 i·j  j·i  0 j'·j  cos Y , y   t 22
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

rX  t11 t12   rx  r  Tr' T T  T 1


 r   t  r 
 Y   21 t22   y  T - ortogonalna macierz transformacji
r'  TTr
T
 u1   t11 t12 0 U1   u1    t11 t12 0
T
0 0 0  U 
 v   t 0  V   v   t  1
 1   21 t22  1 0 
 1    21   V1 
t22 0 0 0
1   0 0 1  Φ1  1    0 0 1  0 0 0  Φ 
   1
 u2   0 0   U 2 
T
T 0 0  t11 t12
 u2   t11 t12 0 U 2  v   t   
 v   t 0 V   2  0 0 0  21 t22 0    V2 
 2   21 t22  2 2   0 0 0  0 0 
1   Φ2 
2   0 0  q e  R eQ e
1  Φ2 
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

T -1
q R Q p R P Re  Re
e e e e e e

k q p
e e e

k R Q R P
e e e e e
K R k R
e eT e e

eT eT macierz sztywności elementu


R k R Q  R R ePe
e e e
transformowana do układu globalnego
K Q Pe e e
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

• transformacja do układu globalnego…


• agregacja …
• więzy…  (znane niektóre spośród Qe w układzie
globalnym)
• rozwiązanie układu równań MES…  Qe, Pe
• transformacje powrotne do układów lokalnych…  qe, pe
• wyliczenie wyników elementowych (siły węzłowe,
naprężenia, odkształcenia)…
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

• transformacja do układu globalnego…


• agregacja …
• więzy…  (znane niektóre spośród Qe w układzie
globalnym)
• rozwiązanie układu równań MES…  Qe, Pe
• transformacje powrotne do układów lokalnych…  qe, pe
• wyliczenie wyników elementowych (siły węzłowe,
naprężenia, odkształcenia)…
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

 q1 
q 
 2

 11 ( x) 12 ( x) 13 ( x) 14 ( x) 15 ( x) 16 ( x)   q3 


e
u ( x)
e

 e    ( x )  ( x )  ( x )  ( x )  ( x )  ( x )   q 
 v ( x)  21  21 22 23 24 25 26  2 x6  4 
 q5 
 
q6  61

u ( x)  au  bu x
e
przemieszczenie osiowe
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

N L N
l
 E
N x 
x0  x x0  x

u x     x dx   dx N
x0 x0
E x Ax  
A
u  x   u0 
N
x
EA
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

u ( x)  au  bu x
e
przemieszczenie osiowe

u e (0)  u1  q1 , u e (l )  u2  q4
q4  q1
au  q1 , bu 
l
q4  q1  x
u e x   q1 
x
x  1  q1  q4
l  l l
u e  11q1  12 q2  13q3  14 q4  15q5  16 q6
 x x
11  1  , 12  0, 13  0, 14  , 15  0, 16  0
 l l
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

 q1 
q 
 2
 11 ( x) 12 ( x) 13 ( x) 14 ( x) 15 ( x) 16 ( x)   q3 
e
u e ( x)
 e    ( x )  ( x )  ( x )  ( x )  ( x )  ( x )   q 
 v ( x)  21  21 22 23 24 25 26  2 x6  4 
 q5 
 
q6  61

przemieszczenie giętne

v ( x)  av  bv x  cv x  d v x
e 2 3
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

T1 T2
L
M1 M2

M g x    M 1  T1 x
M g x 
  v' '  x 
E x I z x 
1 
vx   EI z  M 1 x  T1 x  Cx  D 
2 1 3
2 6 
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

v ( x)  av  bv x  cv x  d v x
e 2 3
przemieszczenie giętne

v e (0)  v1  q2 v e ' (0)  1  q3 , v e (l )  v2  q5 , v e ' (l )  2  q6

av  q2
bv  q3
cv   3q2  2q3l  3q5  q6l  / l 2
dv  2q2  q3l  2q5  q6l  / l 2
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

 3 x 2
2 x 3
  2 x 2
x 3

v  0q1  1  2  3 q2   x 
e
 2 q3 
 l l   l l 
 3 x 2
2 x 3
   x 2
x 3

0q4   2  3 q5    2  q6
 l l   l l 
macierz funkcji kształtu
 x x 
1  l 0 0
l
0 0 
Φ( x)  
3x 2 2 x 3 2 x 2 x3 3x 2 2 x 3 x 2 x3 
 0 1 2  3 x  2 0  3   2
 l l l l l 2
l l l 
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

Be  DΦe (x) macierz odkształceń (geometryczna)

d  x x 
 dx 0  1  0 0 0 0 
 Φ( x2)   l l
0 d  3x 2 2 x 3 2 x 2 x3 3x 2 2 x 3 x 2 x3 
 2  0 1 2  3 x  2 0  3   2
 dx    l l l l l 2
l l l 

 1 1 
  0 0 0 0 
Be   l l
6 12 x 4 6x 6 12 x 4 6x 
0  3  2 0  2 3  2
 l 2
l l l l l l l 
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH
W3 – METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH

 n1   u1 
 t  v 
 1   1
 mg 1   1 
   
 n2  u 2 
 t   v2 
 2   
 mg 2  2 

You might also like