UNANG BALITA UNANG ASDANG MARCH 18, 2024

HEADLINES
Headline 1 HOUSE DEPUTY MAJORITY LEADER CONGRESSWOMAN JANETH GARIN NGADTO
KANG VP SARAH: PROTECT QUIBOLOY OR RESIGN
https://www.facebook.com/photo/?fbid=440146121848380&set=a.103028458893483
Headline 2 FDA NAKIGTAMBAYAYONG SA BIR ARON MAKUNHURAN ANG PRESYO SA MGA
TAMBAL ALANG SA MGA SENIOR CITIZEN
https://www.pna.gov.ph/articles/1220983?fbclid=IwAR1Q_-
2Go5vTUOP4n5szlz4JUsCMQD_lAfTu62s5UiHIJQKClz2lgJD1bQI
Headline 3 PDEA MIPAGAWAS OG PASIDAAN BATOK SA PAGGAMIT SA MARIJUANA-
FLAVORED VAPES
https://www.gmanetwork.com/news/topstories/nation/900765/with-upsurge-pdea-warns-vs-marijuana-flavored-
vapes/story/
Headline 4: SURIGAO DEL NORTE, GIDEKLARA NGA INSURGENCY FREE
https://www.facebook.com/photo?fbid=931135622349522&set=pcb.931135725682845
Headline 5: KATAPOSANG ADLAW SA PRESIDENTIAL VOTING RUSSIA, GISUGDAN SA MGA
AKOSASYON SA PAGSABOTAHI SA UKRAINE SA ELEKSYON
https://www.reuters.com/world/europe/russias-presidential-vote-starts-final-day-with-accusations-kyiv-
sabotage-2024-03-17/

FLOW BALITA
1. PUBLIC MARKET PRICES – ANNALISA

2. ANINAW SA PANAHON – RUSHIA

3. INTERNATIONAL NEWS: KATAPOSANG ADLAW SA PRESIDENTIAL VOTING RUSSIA,

GISUGDAN SA MGA AKOSASYON SA PAGSABOTAHI SA UKRAINE SA ELEKSYON –UNCLE
FERDS
https://www.reuters.com/world/europe/russias-presidential-vote-starts-final-day-with-accusations-kyiv-
sabotage-2024-03-17/
4. international ISRAEL, NANGANDAM SA PAGBALIK SA MGA PAGKIGPULONG PARA SA
CEASEFIRE BATOK GAZA SAMTANG ANG UN MIPASIDAAN SA NAGKA GRABE NGA KRISIS
SA KAGUTOM SA GAZA - JERICHO
https://www.reuters.com/world/middle-east/israel-attend-new-ceasefire-talks-un-says-gaza-hunger-crisis-
worsens-2024-03-16/
5. NATIONAL : 64 HOUSE DEPUTY MAJORITY LEADER CONGRESSWOMAN JANETH GARIN
NGADTO KANG VP SARAH: PROTECT QUIBOLOY OR RESIGN – UNCLE FERDS
https://www.facebook.com/photo/?fbid=440146121848380&set=a.103028458893483
6. FDA NAKIGTAMBAYAYONG SA BIR ARON MAKUNHURAN ANG PRESYO SA MGA TAMBAL
ALANG SA MGA SENIOR CITIZEN - NIEZEL
https://www.pna.gov.ph/articles/1220983?fbclid=IwAR1Q_-
2Go5vTUOP4n5szlz4JUsCMQD_lAfTu62s5UiHIJQKClz2lgJD1bQI
7 PDEA MIPAGAWAS OG PASIDAAN BATOK SA PAGGAMIT SA MARIJUANA-FLAVORED
VAPES – UNCLE FERDS
https://www.gmanetwork.com/news/topstories/nation/900765/with-upsurge-pdea-warns-vs-marijuana-flavored-
vapes/story/
8 TULO KA LALAKI PATAY HUMAN GIPUSIL SA BULACAN – ANALISA
https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/metro/2024/03/17/2341117/3-sakay-ng-tricycle-pinagbabaril-
utas/amp
9 P5M KANTIDAD NGA PLANTASYON SA MARIJUANA GISUNOG – JOLIMA
https://remate.ph/p5m-marijuana-plantation-sinunog/
10. POLICE REPORT : 𝐑𝐀𝐏𝐏𝐄𝐑 𝐑𝐀𝐍𝐆𝐄𝟗𝟗𝟗 𝐎 𝐉𝐄𝐃 𝐀𝐍𝐃𝐑𝐄𝐖 𝐒𝐀𝐋𝐄𝐑𝐀 DAKPAN SA GIHIMONG HOT
PURSUIT OPERATION – VIENCIENT
https://www.facebook.com/share/p/ba8UtFaAZgmLnymm/?mibextid=oFDknk
11 STATE OF CALAMITY SA LUNGSOD SA ALBAY HAPIT NA IDEKLARA TUNGOD SA EL
NIÑO –NIEXEL
https://remate.ph/state-of-calamity-nagbabadyang-ideklara-sa-bayan-sa-albay-sa-el-nino/
12. : AUTHENTICATED BIRTH CERTIFICATE GIHATAG NGA LIBRE PARA SA MGA
RESIDENTE SA BACOLOD – KC
https://www.sunstar.com.ph/bacolod/11k-bacolod-residents-get-free-authenticated-birth-certificates
13. KAPULISAN, MOPALAWOM SA PAG IMBESTIGA S PAGPUSIL-PATAY SA KINSI-ANYOS
NGA BATAN-ON SA BRGY.SAN JOSE - MARK
https://www.facebook.com/share/v/YTcptANFLhewP2eH/?mibextid=oFDknk
14. MGA MIPATAY SA RADIO BROADCASTER, DAKPAN – JERICHO
https://www.facebook.com/photo?fbid=440110608518598&set=pcb.440108978518761
15. DUHA KA BATA PATAY, ANG USA NALUMOS, SAMTANG ANG USA NAGKUTLO SA IYANG
KINABUHI – VIENCIENT
https://www.facebook.com/photo/?fbid=440075931855399&set=pcb.440071725189153
16. LALAKI SA CAGAYAN DE ORO, NABANGGA-AN UG NALABAY NA, NATUSOK PA SA
KABILYA - REX
https://www.facebook.com/share/p/rKuvqsAC1AGpDLKQ/?mibextid=oFDknk
17. SURIGAO DEL SUR GITAY-OG SA MAGNITUDE-4.4 NGA LINOG - KC
https://remate.ph/surigao-del-sur-niyanig-ng-m-4-4-quake/
18 AGUSAN MARSH WILDLIFE SANCTUARY LAKIP SA OTSO KA PHILIPPINE SITES NGA
NADUGANG SA UNESCO WORLD HERITAGE TENTATIVE LIST – JERICHO
https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=951801826950087&id=100063608364736
19. UNANG BAGONG PILIPINAS SERVICE FAIR SA CARAGA IPAHIGAYON SA CSU – NIEZEL
https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=951310713665865&id=100063608364736
20. MENOR DE-EDAD NGA LALAKI, PATAY HUMAN NAPAAKAN UG BANAKON O' KING
COBRA! – REX
https://www.facebook.com/photo?fbid=439649551898037&set=pcb.439581655238160
21. SURIGAO DEL NORTE, GIDEKLARA NGA INSURGENCY FREE – UNCLE FERDS
https://www.facebook.com/photo?fbid=931135622349522&set=pcb.931135725682845
22. HARIBON - MADEL
https://northernwoodlands.org/outside_story/article/spider-moms
23. SPORTS GALING: SAN ANTONIO SPURS GILAMPASO SA NBA DEFENDING CHAMPION,
DENVER NUGGETS – MARK
https://apnews.com/article/spurs-nuggets-score-wembanyama-jokic-d60170609da96523eccc8c6fb792fde2
24. SHOWBIZ: -_ SOUTH KOREAN AKTOR O YEONG-SU NAPAMATUD-ANG GUILTY TUNGOD
SA SEXUAL MISCONDUCT _ MADEL
https://www.fox29.com/news/squid-game-actor-o-yeong-su-found-guilty-in-sexual-misconduct-case

4. JERICHO: sa laing international ISRAEL, NANGANDAM SA PAGBALIK SA MGA PAGKIGPULONG

PARA SA CEASEFIRE BATOK GAZA SAMTANG ANG UN MIPASIDAAN SA NAGKA GRABE
NGA KRISIS SA KAGUTOM SA GAZA. ATONG PAMATI-ON ANG DETALYE SA REPORT NI KA
AGILANG JERICHO SAVANDAL. JERICHO ASDANG NA!
JERICHO: nagpasidaan ang United Nations nga anaa karun naglihok sa Gaza kaniadtong Sabado sa
nagkagrabe nga hunger crisis ug malnutrition sa Gaza. Basi na sa datus nga gipagawas sa United Nations Relief
and Works Agency for Palestine Refugees (UNRWA) nga usa sa tulo ka mga bata nga nag edad ubos sa dos
anyos sa Gaza ang naitala nga severe malnourished, ug kini nga datus nagbutang ug dugang pressure sa Israel
tungod sa nagsingabot nga kagutom sa lugar. Kaniadtong Biyernes, ang Israel mipahayag nga magpadala kini
ug usa ka delegasyon sa Qatar alang sa dugang nga mga pakigpulong sa mga tigpataliwala pagkahuman ang
kaaway nga Hamas nagpresentar sa usa ka bag-ong sugyot alang sa usa ka ceasefire uban ang pagbayloay sa
mga hostages ug mga binilanggo. Ang delegasyon pangunahan sa chief Intel sa Mossad nga si David Barnea,
uban ni Prime Minister Benjamin Netanyahu nga nagtinguha nga tigumon ang iyang kabinete sa seguridad aron
hisgutan ang sugyot sa dili pa magsugod ang mga pakigpulong. Mahinumduman nga ang mga paningkamot sa
usa ka hunong boto napakyas sa pagsiguro sa wala pa magsugod ang balaang bulan sa Ramadan sa Islam usa ka
semana ang milabay, ug giingon sa Israel kaniadtong Biyernes nga nagplano kini ug usa ka bag-ong opensiba
batok sa usa ka kuta sa Hamas sa Rafah, ang katapusan nga medyo luwas nga lungsod sa Gaza pagkahuman sa
lima ka bulan nga gubat. Ang senior nga opisyal sa Hamas nga si Osama Hamdan mipahayag nga ang sugyot sa
grupo realistiko kaayo ug "walay makasupak niini" ug nag-angkon nga ang mga tigpataliwala positibo sa
mamahimong reaksyon niini. Ang mga pamilya sa mga hostage sa Israel ug ilang mga tigpaluyo nagpundok
pag-usab sa Tel Aviv, nag-awhag sa usa ka kasabutan alang sa ilang kagawasan. ALANG SA UNANG
BALITA , UNANG ASDANG, AKO SI KA AGILANG JERICHO SAVANDAL

14. JERICHO: MGA MIPATAY SA RADIO BROADCASTER, DAKPAN.. Sa report ni Jericho Savandal
Jericho: Nadakpan sa kapulisan ang duha sa tulo sa mga suspek sa pagpatay sa Misamis Occidental Radio
Broadcaster nga si Juan T. Jumalon o' mas naila sa iyang Screen name nga “Johnny Walker” niadtong
Nobyembre 5, 2023. Ang duha ka mga suspek nadakpan kaniadtong adlaw'ng Biyernes, Marso 15, 2024, sa
Barangay Poblacion, Sapang Dalaga. Ang mga nadakpan suspek naila nga sila si Boboy Sagaray Bongcawel,
39- anyos, ulitawo, walay trabaho, residente sa Purok-2, Barangay Manla, Sapang Dalaga, Misamis Occidental
ug si Renante Saja Bongcawel, alyas Inteng, 39- anyos, minyo, mananagat ug residente sa Purok-2, Barangay
Manla, Sapang Dalaga, Misamis Occidental. Matod pa sa tigpamaba sa Police Regional Office-10 ug ang
Misamis Occidental Provincial Police Office, nga wala na mopalag ang duha ka mga suspek atol sa dihang
gidakop sa kapulisan human gipakita ang warrant of arrest sa kasong murder gikan sa Regional Trial Court
Branch 36 lungsod sa Calamba nga gipirmahan ni Judge Michael Lotao Ajoc, samtang walay piyansa nga
gitakda alang sa ilang temporaryong kagawasan. Sumala na sa asoy ni Paul Gutierez, executive director sa
Presidential Task Force on Media Security, “Si Boboy maoy gitumbok nga nibunal ug armas sa katabang ni
Jumalon sa radio station dihang giablihan niya ang gate, samtang si Inteng giila nga drayber sa ilang getaway
motorcycle.” Ang duha nag-atubang ug kasong murder, samtang ang nahabilin nga suspek nga gunman, si Julito
Mangumpit alyas Ricky, nagpabiling gawasnon ug padayong gigukod sa kapulisan. Alang sa unang balita,
unang asdang ako si Jericho savandal.

18. JERICHO: AGUSAN MARSH WILDLIFE SANCTUARY LAKIP SA OTSO KA PHILIPPINE

SITES NGA NADUGANG SA UNESCO WORLD HERITAGE TENTATIVE LIST. SA REPORT NI
JERICHO SAVANDAL
JERICHO: Usa sa nalakip karon sa Tentative list sa United Nations Educational, Scientific, and Cultural
Organization kon Unesco World Heritage ang Agusan Marsh Wildlife Sanctuary sa Agusan del Sur sa
kategoryang natural sites uban ang Samar Island Natural Park ug Pujada Bay Protected Landscape and Seascape
nga extension sa Mount Hamiguitan Range Wildlife Sanctuary World Heritage Site sa Davao Oriental. Sumala
na nga sa kategryang cutural site, naapil sa tentative list ang Sugar Cultural Landscape sa Negros ug Panay
Islands lakip ang Guimaras, Colonial Urban Plan and Fortifications of the Walled City of Manila, Corregidor
Island ug Historic Fortifications sa Manila Bay. Sumala pa nga para sa mixed natural ug cultural sites, naapil
ang Kitanglad ug Kalatungan Mountain Ranges ug Sacred Sites sa Bukidnon ug ang The Historic Towns and
Landscape sa Taal Volcano ug ang Caldera Lake sa Batangas province. ALANG SA UNANG BALITA, UNANG
ASDANG, AKO SI JERICHO SAVANDAL

6. NIEZEL: FDA NAKIGTAMBAYAYONG SA BIR ARON MAKUNHURAN ANG PRESYO SA MGA

TAMBAL ALANG SA MGA SENIOR CITIZEN. ANG DETALYE SA REPORT IHATAG NI KA
AGILANG NIEZEL TAMAYO, NIEZEL ASDANG NA!
NIEZEL: Nakigtambayayong ang Food and Drug Administration (FDA) sa Bureau of Internal Revenue (BIR)
aron paubsan ang presyo sa mga tambal alang sa mga senior citizen pinaagi sa exemption sa value-added tax
(VAT). Nagkanayon Si FDA Director General Samuel Zacate nga ang exemption sa VAT coverage ipaagi sa
Corporate Recovery and Tax Incentives for Enterprises (CREATE) o Republic Act (RA) No. 11534. Matod pa
ni Zacate sa usa ka news forum sa Quezon City niadtong Sabado. Ang exemption sa VAT pinaagi sa balaod sa
CREATE Law, ang mga tambal gideklara na sa FDA, gi-endorso sa BIR para matanggal or mawala ang VAT.
Ang RA 11534 naghatag ug VAT exemption sa pipila ka mga tambal alang sa hypertension, cancer, sakit sa
pangisip, tuberculosis, sakit sa kidney, diabetes, taas nga kolesterol, ingon man mga tambal sa Covid-19 ug
medikal nga aparato. Subay sa CREATE law, si Zacate nagkanayon nga ang FDA gimandoan sa pag-ila ug
pagpasa sa listahan sa mga aprobado nga tambal alang sa VAT exemption ngadto sa ubang implementing
agencies, sama sa BIR. ALANG SA UNANG BALITA , UNANG ASDANG, AKO SI KA AGILANG
NIEZEL TAMAYO

11. NIEZEL: STATE OF CALAMITY SA LUNGSOD SA ALBAY HAPIT NA IDEKLARA TUNGOD

SA EL NIÑO .Sa report ni Niezel Tamayo
NIEZEL: Ang lokal nga kagamhanan sa Pio Duran sa lalawigan sa albay hapit na magdeklarar og 'state of
calamity' tungod sa dili maayong epekto sa El Niño, partikular na sa sektor sa agrikultura. Matod ni Pio Duran
Konsehal Gina Peralta-Elorde, Chairman sa Committee on Agriculture, naggool ang ilang mga mag-uuma
tungod kay naapektuhan pag-ayo ang mga humayan nga maoy nag-unang panginabuhian sa mga residente.
Sumala sa datus sa lokal nga kagamhanan, gibana-banang anaa sa usa ka libo ug dosintos trayntay dos ka
ektarya nga umahan ang apektado sa grabeng kainit. Sa trayntay tres ka barangay sa Pio Duran, baynte otso ang
natala nga kadaot nga nakaapekto sa gibana-bana nga usa ka libo ug kinintos saysintay singko ka mga mag-
uuma. Niabot na usab sa otsintay dos milyones ka pesos ang gibanabana nga kantidad sa pagkalugi sa
agrikultura. Agig tubag, plano sa lokal nga kagamhanan nga modeklarar og state of calamity sa munisipyo aron
mahatagan og mas dakong tabang ang mga apektadong mag-uuma. Samtang, gawas sa pagsulbad sa mga
butang pang-agrikultura, gitutokan usab sa lokal nga kagamhanan ang pagsulbad sa kakuwang sa suplay sa
tubig nga nakaapekto sa mga panimalay. Naghuwat na lang ang mga residente sa rasyon sa tubig gikan sa LGU.
Desidido si Mayor Alan Arandia sa planong pagdeklarar og state of calamity sa iyang konstituwente ilabi na
nga naglisod na og tubig ang mga residente. Alang sa unang BALITA, UNANG ASDANG, ako si Niezel Tamayo

19. NIEZEL: UNANG BAGONG PILIPINAS SERVICE FAIR SA CARAGA IPAHIGAYON SA CSU .
SA REPORT NI NIEZEL TAMAYO
NIEZEL: Todo ang pangandam nga gihimo karon sa rehiyon sa Caraga alang sa unang Bagong Pilipinas Service
Fair nga ipahigayon sa Caraga State University karong umaabot nga Marso baynti dos ug baynti tres sa Butuan
City. Sumala na nga adunay nagkadaiyang serbisyo ang gitanyag sa gobyerno ubos sa administrasyon ni
Presidente Ferdinand Marcos Jr., nga matod pa ang nag-unang tumong sa Bagong Pilipinas Servisyo Fair mao
ang pagdala ngadto sa katawhan sa nagkalain-laing serbisyo publiko nga may kalabotan sa trabaho, edukasyon,
panglawas, pinansya ug uban pa. Usa usab matod pa kini ka dakong kahigayonan nga makapahimulos sa kapin
sa baynte ka serbisyong medikal pinaagi sa Lab for All sa First Lady nga si Liza Araneta Marcos, gawas sa mga
baratong produkto sa Kadiwa sa Presidente. Samtang, gawas sa education sector ug agriculture sector, ang
PAGIBIG, SSS, GSIS, PAO, Integrated Bar of the Philippines, PNP, BIR, Philhealth ug uban pa, mohatag og
libreng serbisyo lakip ang Comelec Butuan nga aduna usab satellite voters registration. ALANG SA UNANG
BALITA UNANG ASDANG, AKO SI NIEZEL TAMAYO

8/ ANALISA: TULO KA LALAKI PATAY HUMAN GIPUSIL SA BULACAN. SA REPORT NI

ANALISA CLIMACO, ANN, ASDANG NA!
ANNALISA: Dead-on-the-spot ang tulo ka mga lalaki human gipusil sa wala mailhing mga mamumuno
kagahapon sa buntag sa Brgy. Basuit, San Ildefonso, Bulacan. Base sa inisyal nga impormasyon, sakay og
traysikol ang tulo ka mga biktima dihang gipusil sa wala mailhing mga suspek sa Brgy. Basuit, Sabado sa
buntag Marso 16. Sa impormasiyon, gigukod sa mga suspetsado ang traysikol hangtod nga ilang naabtan ug
gipusil hinungdan nga napatay kini diha-diha. Daghang mga residente nakadungog sa buto sa armas atol sa
insidente. Nagpadayon ang imbestigasyon sa kapolisan sa pag-ila sa mga biktima ug mga armadong suspek sa
maong krimen. ALANG SA UNANG BALITA , UNANG ASDANG, AKO SI KA AGILANG ANNALISA
CLIMACO

9.JOLIMA: P5M KANTIDAD NGA PLANTASYON SA MARIJUANA GISUNOG . Atong paminawon si

jolima mullanoida
JOLIMA: Giibot ug gisunog sa mga awtoridad sa Kalinga ang kapin sa P5 milyones ka pesos nga kantidad sa
fully grown nga mga marijuana. Saysay sa Kalinga Police Provincial Office, sa tabang sa mga concerned
citizen, nadiskubrehan sa mga awtoridad ang tulo ka plantation site sa bahin sa Brgy. Loccong ug Brgy.
Buscalan sa lungsod sa Tinglayan ug Sitio Anunang, Liwan West sa lungsod sa Rizal. Niabot ngadto sa 2,550
square meters ang kinatibuk-ang gidak-on sa tulo ka plantation site nga nadiskubre sa maong mga lugar.
Mikabat usab sa 25,250 ka fully grown nga marijuana ang giibot ug gisunog sa kampanya sa pagwagtang sa
marijuana. Walay nakit-an ug nadakpan ang mga otoridad sa dapit diin gihimo ang maong operasyon. ALANG
SA UNANG BALITA, UNANG ASDANG, AKO SI JOLIMA MULLANIDA

10. VIENCIENT : POLICE REPORT": 𝐑𝐀𝐏𝐏𝐄𝐑 𝐑𝐀𝐍𝐆𝐄𝟗𝟗𝟗 𝐎 𝐉𝐄𝐃 𝐀𝐍𝐃𝐑𝐄𝐖 𝐒𝐀𝐋𝐄𝐑𝐀 DAKPAN SA
GIHIMONG HOT PURSUIT OPERATION. Atong paminawon si Viencient Arcular
VIENCIENT: Giandam na ang kasong frustrated murder batok ni Jed Andrew Salera a.k.a."Range999", baynte
sais anyos, residente sa lungsod sa Boljoon. Ang dinakpan nasikop sa mga sakop sa Mabolo Police Station atol
sa hot pursuit operation sa buntag niadtong Marso disi siete dos mil baynte kwatro tungod sa pagpusil sa rapper
sa usa ka trayntay-siete anyos nga American national. Gebutyag sa hepe sa Mabolo Police Station , PMajor
Romeo Caacoy nga positibong gitudlo sa mga nakasaksi sa kremin ingon man naay CCTV footages nga
nakatutok sa nahitabo-an. Sa kasamtangan , ang biktima nga Amerikano nga si Michael George Richey,
ulitawo, temporaryo nga residente sa Lungsod sa Moalboal, probinsya sa sugbo anaa pa sa tambalanan . Base sa
inisyal nga imbestigasyon sigon ni PMajor Caacoy nga nagkagubot sulod sa bar ang grupo ni Range hinungdan
nga gipagawas sila sa bouncer. Samtang nagpaabot sa husay giingong kalit lang niabot ang suspek og
nagkakomprontasi sila sa biktima hangtod nga nadungog ang lanog nga boto-boto sa armas dungan sa
pagkahagba sa biktima. Human sa insidente,nasayran nga daling nisibat ang rapper palayo sa dapit samtang
daling gidala sa tambalanan ang biktima nga luwas na sa delikadong kahimtang. Samtang, nabalhog na sa
Mabolo Locked up cell si Range999 og gihikay na ang naasoyng kaso batok kaniya. ALANG SA UNANG BALITA,
UNANG ASDANG, AKO SI VIENCIENT ARCULAR

15. VIENCIENT: DUHA KA BATA PATAY, ANG USA NALUMOS, SAMTANG ANG USA
NAGKUTLO SA IYANG KINABUHI . Sa report ni VIENCIENT ARCULAR
VIENCIENT: Patay ang duha ka mga managsuong bata, usa ka 12-anyos ug ang manghod niini nga usa ka-
anyos, niadtong buntag sa adlaw'ng Biyernes, Marso 15, 2024 sa Barangay Bagumbayan, Lupon, Davao
Oriental. Sumala na sa saysay sa iyaan sa mga biktima, nga nabilin ang duha ka mga menor de-edad sa ilang
balay nga anaa sa tunga sa basakan, sa dihang namasak ang ilang mga ginikanan, ug gibinlan sa ginikanan ang
12 anyos nga bata nga si alyas "Irish", aron bantayan ang iyang usa ka anyos nga manghod nga si alyas
"Prince" kinsa natulog niadtong higayona. Nidalikyat sa pangabo ug tubig si alyas "Irish", apan sa pagbalik niya
sa ilang balay nakit-an na lamang niini ang iyang manghod nga si alyas "Prince" nga nahulog na sa kanal sa
basakan, ug wala nay kinabuhi, ug tungod sa kahadlok sa magulang nga maoy gipa bantay sa iyang manghud,
nagkutlo usab kini sa iyang kinabuhi. Anaa na karon sa ilang panimalay ang haya sa duha ka menor de-edad,
ug nanawagan karon ang pamilya sa mga biktima ug hinabang alang sa pagpalubong sa ilang kabanay.
Pahimangno sa mga ginikanan, nga dili unta isalig sa inyong menor de-edad nga mga anak ang pagbantay sa
usa ka tuig o ubos pa og ilabi na kung kini bantayanan pa, aron malikayan ang mga susama niini nga mga
trahedya ug pahinumdom usab sa mga ginikanan nga inyo gayud obligasyon ang mag- asikaso sa anak ilabina
sa mga menor de edad. Alang sa unang BALITA, UNANG ASDANG, ako si VIENCIENT ARCULAR

12 KC: AUTHENTICATED BIRTH CERTIFICATE GIHATAG NGA LIBRE PARA SA MGA

RESIDENTE SA BACOLOD . REPORT NI KC QUILARIO
KC: Mokabat sa 1,130 ka mga residente sa dakbayan nga walay birth records ang nakakuha og security paper
(SECPA) nga kopya sa ilang certificate of live birth nga libre ubos sa Birth Registration Assistance Project
(BRAP) sa Philippine Statistics Authority (PSA). Ang mga birth documents, nga authenticated copies nga gi-
isyu sa PSA, gipang-apod-apod sa mga seremonyas nga gipahigayon sa Bacolod City College Activity Center
niadtong Miyerkules. Sa usa ka pamahayag niadtong Huwebes, gipasiugda ni Mayor Alfredo Abelardo Benitez
ang kamahinungdanon sa pagbaton og birth certificate isip usa sa mga importanteng dokumento nga
gikinahanglan alang sa nagkalain-laing opisyal nga transaksyon ug rekisitos. Ang mga benepisyaryo naglakip sa
mga residente gikan sa nagkalain-laing barangay sama sa Alijis, Estefania, Felisa ug Mansilingan.
Gipangunahan ni Benitez ang distribution rites kauban ang city civil registrar Hermilo Paoyon, PSA-Negros
Occidental chief statistical specialist John Campomanes ug registration officer II Edwin Guiking. Kadtong wala
maka-claim sa SECPA nga kopya sa ilang birth certificates niadtong Miyerkules mahimong mo-file og request
sa Office of the Civil Registrar. Gitugotan sa BRAP ang ulahi nga pagrehistro sa mga rekord sa pagkahimugso
sa mga indibidwal nga nahisakop sa marginalized nga mga komunidad, lumad nga mga tawo, Muslim nga mga
Pilipino, labing kabus nga sektor sa nasud, mga senior citizen ug kadtong kasamtangang nagpuyo sa gawas sa
ilang natawhan. Kadtong gusto nga makompleto ang proseso sa ulahi nga pagparehistro gikinahanglan nga
mosumite sa minimum nga mga dokumento, lakip ang negatibo nga omnibus certification nga gi-isyu sa PSA
ug usa ka accomplished affidavit alang sa nalangan nga pagparehistro sa pagkatawo sa likod sa sertipiko sa live
birth. Kinahanglan usab ang affidavit sa duha ka tawo nga walay interes, usa ka certificate of indigency nga gi-
issue sa barangay head, ug bisan unsa nga proof of identity sama sa barangay certification, driver's license, o
uban pang mga dokumento. ALANG SA UNANG BALITA, UNANG ASDANG, AKO SI KC QUILARIO

17. KC: SURIGAO DEL SUR GITAY-OG SA MAGNITUDE-4.4 NGA LINOG. SA REPORT NI KC
QUILARIO
KC: Usa ka magnitude 4.4 nga linog ang miigo sa Surigao del Sur kaniadtong Sabado sa gabii. Base na sa taho
sa Philippine Institute of Volcanology and Seismology nga ang linog namatikdan 18 kilometros amihanang-
sidlakan sa Cortes, Surigao del Sur. Nahitabo kini alas 8:28 sa gabii ug adunay gilawmon nga 31 kilometros.
Intensity I gibati sa mosunod nga mga dapit:
Dakbayan sa Tandag, SURIGAO DEL SUR
Lungsod sa Surigao, SURIGAO DEL NORTE
Lungsod sa Cabadbaran, AGUSAN DEL NORTE
Gitay-og sa linog ang probinsiya duha ka buwan human ang magnitude 5.7 nga linog miigo niini.. ALANG SA
UNANG BALITA, UNANG ASDANG AKO SI KC QUILARIO

13. MARK: KAPULISAN, MOPALAWOM SA PAG IMBESTIGA S PAGPUSIL-PATAY SA KINSI-

ANYOS NGA BATAN-ON SA BRGY.SAN JOSE. Atong paminawon si mark ancog
MARK: Palawman pa og dugang ang gehimong imbestigasyon sa kapulisan sa Talamban sa pagpusil-patay sa
usa ka menor de edad niadtong pasado ala una sa kadlawon, Marso disi sais dos mil baynte kwatro sa Purok 4,
Brgy.San Jose bukirang bahin sa syudad sa Sugbo. Kini human adunay gisubay nga mga anggulo ang kapulisan
nga posibleng adunay kalambigitan sa nahitabong krimen. Gebutyag sa hepe sa Talamban Police Station, Police
Major Jhanie Marquez nga ilang gisubay sa pagkakaron ang motibo kabahin sa personal grudge sanglit adunay
kapuyo ang biktima ug ang pagsiaw sa kawat sa naasoy'ng lugar nga sigon sa mga residente sagad mohimo niini
mga batan-on. Nipahibalo usab ang kapuyo sa biktima nga si 'Joanna', baynte dos-anyos nga aduna siya'y
kapuyo kaniadto nga na-buntisan siya apan dili siya makasulti kon adunay kalambigitan kini sa nahitabong
insidente sanglit walay pakialam ang iyang kanhi kapuyo gani wala kini maghatag og sustento alang sa ilang
bata. Apan ang inahan sa biktima nga nagbakho og naghilak human niila sa iyang anak nga maoy gipusil-patay
sa maong dapit, nagtuo nga posible nga selos ang hinungdan nganong gipatay ang iyang anak. Nakuhaan usab
ug habig ang grupo sa mga batan-on nga kauban sa biktima ug nitug-an nga upat sila naglakaw niadtong
higayona ug kalit silang gipangrakrakan hinungdan nga nagkatibulaag silang tanan ug wala ma maklaro kon
kinsa ang namusil kanila. Sa kasamtangan, nagpadayon pa gehapon ang kapulisan pagtuki kon kinsay
responsabli sa maong panghitabo ingon man pagsubay sa tanang motibo ug anggulo bahin niini. ALANG SA
UNANG BALITA, UNANG ASDANG, AKO SI MARK ANCOG

22. UNCLE FERDS: Sa sports galling SAN ANTONIO SPURS GILAMPASO SA NBA DEFENDING
CHAMPION, DENVER NUGGETS. Atong paminawon si MARK ANCOG
MARK:.. Gilampaso sa defending champion Denver Nuggets ang San Antonio Spurs sa iskor nga 117-106, sa
National Basketball Association (NBA) atubangan sa record crowd attendance sa Austin Texas, Sabado, Marso
16, 2024 (PH time). Nagtimon sa kadaogan mao si Denver center Nikola Jokic nga mipupo og 31 puntos, pito
ka rebounds, lima ka assists ug duha ka blocks. Wa magpaapekto si Jokic sa presensiya sa higanteng Spurs
rookie nga si Victor Wembanyama. Human mapalaki si Jokic, nanginit nuon kini og mitapos sa duwa nga 13-
for-19 sa field. Mitunol si Jamal Murray og 15 puntos apilan pa sa 10 ka assists alang sa Denver, nga midaog og
lima ka sunodsunod ug ika-11 nga total sulod sa 12 ka duwa aron magpabiling leader sa Western Conference
standings. Way laing masulti ang San Antonio Spurs ug Hall-of-Famer coach nga si Gregg Popovich kundi
pagdayeg kang Jokic (Yo-kits) Sa opening quarter pa lang, mipabuto na og 12 to 0 run ang Nuggets nga
miresulta sa 19 puntos nga labaw. Ang Nuggets naa sa taas sa Western Conference standing bitbit ang 47 ka
daog ug 20 ka pilde nga baraha samtang ang Spurs naa sa pinakaubos dala ang 14 ka daug ug 53 ka pilde nga
rekord. ALANG SA UNANG BALITA, UNANG ASDANG, AKO SI KA AGILANG MARK ANCOG

16. REX: LALAKI SA CAGAYAN DE ORO, NABANGGA-AN UG NALABAY NA, NATUSOK PA SA

KABILYA. Sa report ni REX RIVAS
REX: Nagpabilin pa nga gitambalan sa Northern Mindanao Medical Center ang Nabanggan sa pickup nga
sakynan ang usa ka lalaki sa Bantiles, Brgy Bugo highway sa syudad sa Cagayan de Oro niadtong sabado sa
hapon, marso disi sais, dos mil baynte kwatro. Gikabutyag nga ang maong lalaki kamulo og subay sa kilid sa
dalan dihang kalit lamang nabanggaan ug nalagpot sa dapit nga dunay gi-construct hinungdan nga natusok ang
pipila ka kabilya sa lawas niini. Gingong nakatulog ang driver sa pickup hinungdan nabangga niini ang
nakaparking nga Bonggo Truck ug nadamay ang biktima. Sa pagkakaron, nagpabilin pa nga gitambalan ang
biktima sa Northern Mindanao Medical Center. ALANG SA UNANG BALITA, UNANG ASDANG, AKO SI REX RIVAS

20. REX: MENOR DE-EDAD NGA LALAKI, PATAY HUMAN NAPAAKAN UG BANAKON O' KING
COBRA!. SA REPORT NI KA AGILANG REX RIVAS, REX ASDANG NA
REX: Patay ang usa ka menor de-edad nga batang lalaki human kini napaakan ug halas nga banakon o' king
cobra kaniadtong buntag sa Marso 13, 2024 sa Purok 7, Sitio Canlabag, Barangay Capalayan, Surigao City.
Ang biktima naila si Regie Palma, 12- anyos ug residente sa Purok 4, Barangay Nabago, Surigao City, Surigao
Del Norte. Sumala na sa asoy sa kapolisan nga ang bata mikuyog sa ginikanan aron motabang sa pagkopras ug
lubi, ug sa didto na sa bukiran nga bahin miingon ang bata sa inahan nga gipaak siya ug halas. Nakit-an pa sa
ginikanan ang ikog sa itom nga halas, apan kalit kini nawala, ug dali nilang gisakay ang biktima sa bao-bao
samtang nanawag sila ug rescue team. Sa dalan nasugatan nila ang ambulansiya nga maoy nagdala sa biktima sa
ospital, apan pag-abot nila sa ospital gideklarar nga dead on arrival na ang bata. ALANG SA UNANG BALITA
UNANG ASDANG, AKO SI KA AGILANG REX RIVAS
22. UNCLE FERDS: ISTORYANG HARIBON by MADEL JUGAR

MADEL : Nahibalo ba mo nga gitawag og eternal love ang gugma sa usa ka spider sa iyang itlog tungod kay
kaya niya kining protektahan sulod sa nobentay noybe ka milyon ka toeg? Usa ka tem sa mga researcher sa
Capital Normal University sa Tsina ang nakakita sa usa ka tigulang nga spider o lawalawa nga adunay mga
bahin sa usa ka sac sa itlog sa ilawom sa iyang lawas nga dunay hapit sa gatosan ka lawalawa ang sulod, nga
ang tanan gisulod sa amber sulod sa 99 milyon ka tuig. Ang babaye sa nakit.ang spider naa usab nakaposisyon
sa usa ka baruganan sama sa mga babaye nga spider sa karon nga panahon nga nanalipod sa ilang mga itlog
gikan sa mga manunukob niini. Nahibaloan sa mga researchers nga kining protektib nga inahan usa ka
miyembro sa pamilya nga Lagonomegopidae, nga mailhan nga adunay dakong pares nga mga mata sa
atubangan nga parte sa ulo. Ang kini nga insekto nagpuyo kaniadtong tungatunga sa Cretaceous, nga mikabat sa
145 ka milyon ka mga tuig hangtod sa 66 milyon nga mga tuig ang nakalabay. Tungod kay ang bahin sa usa ka
sac nga itlog ug pipila nga spiderlings nga nagpadayon sa amber, giingon sa mga researcher nga kini gisugyot
nga ang 'mga tigulang nga lagonomegopid nga mga babaye tingali gitukod aron bantayan ang mga sacro sa itlog
sa ilang mga retreat o salag, ug ang napusa nga mga spiderlings mahimo’g nagpabilin kauban ang ilang inahan
sulod sa pipila ka oras, 'mabasa ang pagtuon niini nga gipatik sa Proiding of the Royal Society B: Biological
Science. Usa sa kinatibuk-an nga upat ka piraso nga Burmese amber nga nakit-an sa Myanmar ang nagsulti sa
usa ka kompleto nga istorya bahin sa pamilya sa spiders nga nabuhi sulod sa 99 milyon ka tuig na ang
nakalabay.! ..Alang sa estoryang Haribon, ako si MADEL JUGAR nga magaingun “Ang matahom nga butang mao ang pagka kat-
on ug mga bulawanong pulong”.
23. UNCLE FERDS: sa showbiz SOUTH KOREAN AKTOR O YEONG-SU NAPAMATUD-ANG GUILTY
TUNGOD SA SEXUAL MISCONDUCT. Atong paminawon si ka-agilang Madel Jugar, unsa ang imung tsika karon?
MADEL:. Guilty ang gipahamtang sa South Korean aktor nga si O Yeong-su, 79-anyos human mapamatud-an
nga kini sad-an sa sexual misconduct. Ang silot nahitabo human siya gipasakaan og kaso niadtong 2017 tungod
sa dili angay nga paghikap sa usa ka babaye apan iyang gihimakak ang mga alegasyon. Sumala sa Seongnam
Branch sa Suwon District Court, ang aktor gisentensiyahan ug walo ka bulan nga pagkabilanggo ug kinahanglan
nga mu-attend sa 40-hour sexual violence treatment program sulod sa duha ka tuig. Kaniadtong tuig 2022, ang
prosecutors mipasaka ug kaso batok sa actor pagkahuman sa reklamo sa usa ka wala mailhi nga artista. Ang
Womenlink usab, usa ka organisasyon sa katungod sa kababayen-an sa South Korea, mipasaka usab ug kaso ug
nanawagan kang O nga mangayo og pasaylo sa biktima. Taliwala sa kontrobersiya nga naglibot sa mga
alegasyon sa sexual harassment, gitangtang siya sa usa ka South Korean play nga "Love Letter." Atol sa iyang
unang hearing sa korte kaniadtong 2023, nangayo siya og pasaylo sa iyang mga dili maayong binuhatan.
Mahinumdoman nga si O ang nahimong unang South Korean nga nakadaog sa Golden Globe Award best
supporting actor sa usa ka seryeng Squid Game tungod sa iyang performance sa dystopian thriller. Alang sa mga
showbiz tsika, ako si MADEL JUGAR