‫جلسه اول‬ ‫ورتل القرآن ترتیال‬

‫تالوت و تجوید‬

‫استاد ‪ :‬قاری حجت هللا بشه یي‬

 ‫مقدمه‬

‫«بسم هللا الرمحن الرحيم»‬

‫اصوالً قرآن به "ترتیل" نازل شده است و قرائت آن نیز باید بر اساس "ترتیل" صورت گیرد‪.‬‬
‫ترتیل در لغت‪ :‬عبارت است از‪ :‬منظم و مرتب کردن است‪.‬‬
‫و در اصطالح‪ :‬خواندن قرآن کریم به صورت صحیح‪ ،‬واضح‪ ،‬و با رعایت نمودن قواعد تجوید همراه‬
‫با ت ّدبر در معانی آیات‪.‬‬
‫ترتیل سه مرتبه دارد که قرار ذیل میباشد‪:‬‬
‫‪ -1‬مرتبه تحقیق‪" :‬و آن عبارت از خواندن قرآن کریم با حد اکثر آرامش و تأنی"‪.‬‬
‫در این روش قواعد تجوید کامال رعایت می گردد‪.‬‬
 ‫ادامه‬

‫‪ .2‬مرتبه تحدیر آن عبارت از خواندن قرآن کریم با سرعت زیاد‬

‫قرائت به روش حدر فقط برای کسانی شایسته است که اوالً در امر قرائت‬
‫داری تجربه کافی و حسن اداء قواعد بوده و در اثر سرعت در قرائت حروف و‬
‫کلمات را ضایع نسازد‪,‬و در عین سرعت قادر به تدبر الزم در معانی و مفاهیم‬
‫آیات باشد‬
‫‪ . 3‬مرتبه تدویر و آن عبارت از خواندن قرآن کریم با سرعت متوسط‬
‫روش تدویر اختیار اکثر اهل اداء و قرائت است؛ زیرا نه آنقدر سریع است‬
‫که در قواعد تجوید خلل وارد کند‪ ,‬و نه آنقدر کند است‬
 ‫تعریف تجوید‬

‫تعریف تجوید‬
‫تجوید در لغت تحسین یعنی زیبا ساختن و نیکو کردن را گویند‬
‫تجوید در اصطالح عبارت است از اداء نمودن حروف قرآن کریم با رعایت مخارج صفات‬
‫و احکام آن‬
‫تعریف تجتعریف تجویدتعریف‬
‫کریم است‪ ‬تجویدوید‬ ‫موضوع علم تجویدحروف‪ ,‬و کلمات نورانی قرآن‬
‫اقسام علم تجوید‪‬‬
‫علم تجوید عملی‬ ‫علم تجوید نظری‬
‫علم تجوید نظری عبارت از دانستن قواعد و احکام که مرتبط بر تالوت قرآن کریم میباشد‬
‫علم تجوید عملی عبارت از خواندن قرآن کریم و تالوت آن همانطور که بر رسول هللا ﷺ‬
‫نازل شده‬
‫جوید‬
 ‫‪ ‬ارکان علم تجوید‬
‫‪ 1‬شناخت مخارج حروف ‪2‬شناخت صفات حروف ‪ 3‬شناخت احکام حروف ‪4‬تمرین و‬
‫تکرار زیاد‬
‫‪ ‬غرض علم تجوید‪ :‬صحیح اداء کردن حروف درست خواندن قرآن کریم و جلوگیری از‬
‫لحن خطا در آن است‬
‫‪ ‬فایده علم تجوید‪:‬و آن عبارت از توانائی یافتن بر صحیح خواندن قرآن کریم و حاصل‬
‫نمودن رضای هللا متعال می باشد‬
 ‫اهمیت علم تجوید‬

‫اهمیت علم تجوید را در نکات زیر می توانیم روشن کنیم‪:‬‬

‫‪ -1‬علم تجوید زبان مسلمان را کمک میکند در خواندن صحیح و درست قرآن‬
‫کریم و جلوگیری از واقع شدن در خطا‪ ،‬و همچنان کمک میکند بر تدبر قرآن‬
‫کریم‪.‬‬
‫‪ -2‬علم تجوید قاری قرآن را بر مرتبهی ترتیل و اتقان‪ ،‬و حسن اداء و تالوت‬
‫میرساند‪.‬‬
‫‪ -3‬تطبیق عملی علم تجوید صدای مسلمان در تالوت قرآن کریم زیبا و قشنگ و‬
‫جاذبه دار میسازد‪.‬‬
‫‪ -4‬علم تجوید به صاف شدن زبان در تالوت قرآن کریم کمک می کند‪ ،‬و‬
‫همچنان کمک میکند بر شناخت صحیح از زبان عربی‪.‬‬
 ‫آداب تالوت قرآن کریم‬

‫آداب تالوت قرآن کریم به دو قسم است‪:‬‬

‫قسم اول‪ :‬آداب باطنی‪:‬‬
‫‪ .1‬اخالص‪ :‬یعنی هدف از تالوت خشنودی هللا متعال باشد‪.‬‬
‫وضوءکریمباشد‪( .‬و بدان که‪ :‬تالوت در حالت‪ ,‬جنابت‪,‬‬ ‫کننده با‬
‫تالوت قرآن‬ ‫‪ .2‬طهارت‪ :‬یعنی مستحب است که تالوت آداب‬
‫حیض‪ ,‬و نفاس حرام است‪ ,‬و جایز نیست)‪.‬‬
‫‪ .3‬تدبر در معانی‪ :‬یعنی تالوت کننده هنگام تالوت فکر کند که خداوند جل جالله به چه چیز اور را‬
‫امر نموده‪ ,‬و از چه چیز او را منع نموده است تا مطابق آن عمل نماید‪.‬‬
‫‪ .4‬ادامه تالوت تا وقت الفت قلب‪ :‬و زمانیکه به قلب یک نوع ماللت و خستگی رخ داد به تالوت باید‬
‫خاتمه داده شود‪ ,‬و وقتی که دوباره به قلب نشاط و خوش حالی دست داد دوباره به تالوت پرداخته‬
‫شود‪.‬‬
 ‫ادامه‬
‫قسم دوم‪:‬‬
‫آداب ظاهری‪ :‬و آن به دو قسم ذیل است‪:‬‬
‫آداب لفظی‪ :‬برخی آن قرار ذیل است‪:‬‬
‫‪ -1‬گفتن استعاذه‪ ,‬و بسمله‪ :‬یعنی تالوت را با گفتن‪" :‬أعوذ باهلل من الشیطان الرجیم" و "بسم هللا الرحمن الرحیم"‬
‫آغاز کردن‪.‬‬
‫‪ -2‬رعایت تجوید‪ :‬یعنی مخارج‪ ,‬و صفات‪ ,‬و احکام حروف را رعایت گردد‪ ,‬و از لحن (خطا) دوری شود‪.‬‬
‫‪ -3‬رعایت لهجه عربی‪ :‬یعنی قرآن کریم مطابق به لهجه و صوت عرب تالوت شود‪ ,‬و از لهجه اهل کتاب‬
‫اجتناب گردد‪.‬‬
‫‪ -4‬خوش آوازی کردن‪ :‬یعنی سعی شود تا قرآن کریم به صوت زیبا و شرین تالوت شود‪.‬‬
‫اعتدال در صوت‪ :‬یعنی اگر قاری می خواست جهرا ً تالوت نماید باید در آواز خود اعتدال و میانه روی کار گیرد‬
 ‫آداب فعلی‪:‬‬
‫برخی آن قرار ذیل است‪:‬‬
‫‪ .1‬مسواک زدن‪ :‬تا بد بویی دهن زایل شود‪ ,‬و مجرای تالوت (حلق‪ ,‬و سینه صاف) شود‪.‬‬
‫‪ .2‬معطر بودن‪ :‬یعنی بهتر است که انسان در وقت تالوت معطر و خوش بوی باشد‪.‬‬
‫‪ .3‬تشهد وار نشستن‪ :‬یعنی بهتر است که قاری هنگام تالوت تشهد وار بنشیند‪.‬‬
‫‪ .4‬رو به قبله نشستن‪ :‬یعنی بهتر است که قاری هنگام تالوت رو به قبله بنشیند‬
‫سواالت‬
.....? ‫اختتام جلسه‬ 0093782808282
QARI HUJJATULLAH PASHAIE