Korona jest samodzielnym, jednoczęściowym uzupełnieniem protetycznym odtwarzającym

częściowo lub całkowicie część koronową zęba. Wśród wielu rodzajów koron coraz szerzej
stosowane są obecnie korony ceramiczne, ze względu na doskonałe walory estetyczne oraz
biokompatybilność.
Korony ceramiczne zaliczamy do grupy koron osłaniających.
Zalety:

 Wysokie walory estetyczne

 Przezierność porównywalna z naturalną strukturą zęba
 Dobra tolerancja tkanek
 Brak podbudowy metalowej pozwala na zredukowanie powierzchni wargowej zęba w
sposób bardziej zachowujący jego naturalną strukturę i tkanki
Wady:

 Zmniejszona wytrzymałość (brak podbudowy metalowej)

 Trudności w dobrym dopasowaniu na obrzeżu, co może prowadzić do pęknięcia
porcelany
 Znaczna redukcja na powierzchniach językowych i aproksymalnych, gdyż konieczny
jest stopień w kształcie schodka
 Ścieranie powierzchni zwarciowych zębów przeciwstawnych
Wskazania do stosowania koron ceramicznych nie odbiegają zasadniczo od tych, które
dotyczą koron wykonywanych na podbudowie metalowej.
Dodatkowymi wskazaniami są:

 Wymagania estetyczne (ząb musi być w stosunkowo dobrym stanie)

 Brak możliwości stosowania metali w konstrukcji protezy ze względów zdrowotnych
(alergie, konieczność wykonywania badań MR w obrębie głowy)
 Rekonstrukcja okluzji
Do przeciwwskazań należy zaliczyć:

 Występowanie parafunkcji zgryzowych (np. bruksizm)

 Zaburzenia zwarcia
 Nadmiernie pochylone zęby (protruzja, retruzja)
 Znaczne przebarwienie filaru zęba
 Zęby filarowe o nadmiernej ruchliwości
 Zęby o niskich koronach klinicznych- brak retencji
 Zgryz głęboki
 Zęby wąskie w wymiarze wargowo-językowym

Planując wykonanie korony ceramicznej należy brać pod uwagę następujące parametry
materiału ceramicznego:
  Wytrzymałość materiału (co wpływa na wybór miejsca osadzenia korony- odcinek
przedni/boczny)
 Twardość (co ma wpływ na ścieralność zębów przeciwstawnych)
 Właściwości optyczne (mające wpływ na estetykę uzupełnienia)
 Szczelność brzeżną (co decyduje o długotrwałości uzupełnienia)
 Technikę cementowania (wpływa na retencję uzupełnienia)
 Wybór technologii wykonawstwa (przekłada się na koszt uzupełnienia)
Poza tym należy również rozważyć czynniki kliniczne (np. kolor preparowanego zęba,
wielkość miejsca po preparacji oraz przezierność zębów sąsiednich).

Obecnie korony ceramiczne wykonywane są w systemach:

1. Ceramiki tłoczonej
 Korony te charakteryzują się najmniejszą wytrzymałością
mechanicznąstosowane tylko w odcinku przednim
 Ich duża transparentność pozwala osiągnąć doskonały efekt estetyczny, który
jest najlepiej widoczny przy sąsiednich zębach o dużej przezierności, ale
jednocześnie ma ograniczone zastosowanie w przypadku przebarwionego
zęba filarowego
 Wykonywane są w technologii warstwowej (są licowane porcelaną, która jest
mniej abrazyjna w stosunku do tkanek zęba)
 Spodziewamy się po niej mniejszej ścieralności powierzchni zębów
przeciwstawnych
 Największy odsetek niepowodzeń wykonywania
 Stosowanie tego materiału wymaga cementowania adhezyjnego
 Przykładem są korony wykonane w systemie E-max (dawniej Empress)
2. Ceramiki infiltrowanej szkłem
 Korony te charakteryzują się większą wytrzymałością
mechanicznąstosowane zarówno w odcinku przednim, jak i bocznym
 Przezierność mniejsza niż w przypadku ceramiki szklanej (mogą skutecznie
maskować przebarwienia zrębu zęba filarowego)
 Technologia ich wytwarzania, gdzie twarda podbudowa jest licowana
porcelaną, powoduje mniejsze starcie powierzchni zębów przeciwstawnych
 Zalecane jest osadzanie tych koron za pomocą konwencjonalnych cementów,
co skraca i upraszcza procedurę cementowania
 Przykładem są korony wykonywane z systemie In-Ceram, Hi-Ceram
3. Ceramiki tlenkowej (bez fazy szklanej)
 Charakteryzują się największymi parametrami wytrzymałości mechanicznej,
dzięki czemu mogą być stosowane zarówno w odcinku przednim, jak i
bocznym łuku.
 Mają najlepsze właściwości opakerowe
  Są cementowane w sposób konwencjonalny przy użyciu cementów z grup
fosforanowych i karboksylowych
 Charakteryzują się najlepszą szczelnością brzeżną
 Najmniejszy odsetek niepowodzeń wykonywania
 Rzadki odsetek ulegania złamaniu
 Istotną wadą jest chipping, czyli odpryskiwanie warstwy ceramiki licującej
 Nie wymagają stosowania adhezyjnych technik cementowania
 Koszt ich wytworzenia jest największy
 Przykładami są systemy Procera, Lava, Cercon

W postępowaniu klinicznym podczas wykonywania korony ceramicznej należy uwzględnić

odpowiednie ukształtowanie konturu wypukłości, kontaktów stycznych, powierzchni
zwarciowej lub brzegu siecznego oraz odpowiedni stosunek brzegu korony do dziąsła
brzeżnego i kieszonki dziąsłowej.
Preparacja zęba do wykonania korony ceramicznej powinna uwzględniać:

 Maksymalizację wysokości i średnicy opracowanego zęba

 Minimalizację redukcji ścian zęba
 Zbieżność w zakresie 6-12 stopni
 Radiologiczną ocenę rozmiaru i położenia miazgi
 Wygładzenie opracowanych powierzchni
 Wystarczające chłodzenie podczas preparacji
Zakres opracowywania tkanek zęba w przypadku koron wykonywanych z ceramiki szklanej
powinien wynosić:
a) Okolica przyszyjkowa ze stopniem: 0,8-1mm
b) Powierzchnie osiowe: 1-1,5mm
c) Powierzchnia zgryzowa: co najmniej 1,5mm
d) Brzeg sieczny: 2mm
W przypadku zastosowania ceramiki tlenkowej zakres opracowywania tkanek powinien być
większy:
a) Okolica przyszyjkowa ze stopniem: 1-1,2mm
b) Powierzchnie osiowe: 1,2-1,5mm
c) Powierzchnia zgryzowa: co najmniej 1,5mm
d) Brzeg sieczny: 1,5-2,5mm
Przygotowanie zęba filarowego ma na celu zapewnienie właściwej retencji, szczelności
brzeżnej oraz korzystnego efektu estetycznego przyszłemu uzupełnieniu protetycznemu.
Opracowanie zębów filarowych w przypadku uzupełnień całkowicie ceramicznych nie
odbiega od ogólnie przyjętych zasad obowiązujących przy preparacji w celu wykonania
protez na podbudowie metalowej.
 Preparację rozpoczyna się od opracowania powierzchni żujących lub siecznych.
Redukcję powierzchni żującej należy wykonać tak, aby uzyskać odpowiednią ilość
miejsca na materiał uzupełnienia w zwarciu. Ponadto odpowiednia długość
opracowanego zęba zapewnia prawidłową retencję uzupełnienia.
 Najwłaściwsza redukcja brzegu siecznego powinna wynosić od 2mm do 1/3 długości
anatomicznej korony zęba, a sam brzeg powinien być płaski. W przypadku
opracowywania zębów odcinka przedniego stopień redukcji brzegu siecznego należy
kontrolować zarówno w zwarciu centralnym, jak i w pozycji doprzedniej.
 Zasięg preparacji ścian zęba mieści się w przedziale 1,3-1,6mm
 Kolejną czynnością jest opracowanie powierzchni stycznych, przedsionkowych,
podniebiennych i językowych. Redukcja tych powierzchni powinna wynosić 1-1,5mm
grubości, w zależności od zaleceń producenta systemu ceramicznego
 W przypadku preparacji powierzchni podniebiennych zębów siecznych górnych nie
zawsze tak duże opracowanie jest możliwe, wtedy za absolutne minimum należy
uważać 0,8mm.
 Opracowując ściany zęba należy pamiętać o ich odpowiednim stopniu zwężania.
Zalecany jest minimalny stopień zwężania, dla uzyskania maksymalnej powierzchni
przylegania i retencji. Stopień zwężania powinien wynosić od 6 do 15
stopnimniejszy stopień zwężania powoduje zwiększenie retencji uzupełnienia
 Zbytnia zbieżność ścian filaru wpływa niekorzystnie na wytrzymałość uzupełnienia, a
opracowanie zbyt bliskie równoległości ścian powoduje wzrost koncentracji naprężeń
w materiale  według niektórych zbieżność powyżej 20 stopni jest możliwa w dobie
dostępności systemów wiążących
 Bardzo ważne jest opracowanie okolicy przydziąsłowejprawidłowo opracowany
brzeg przydziąsłowy powinien mieć kształt stopnia, gdyż największe obciążenia
podczas żucia kierowane są na brzeg uzupełnieniazalecane jest wykonanie stopnia
typu shoulder z zaokrąglonym wewnętrznym kątem lub chamfer z pochyłym
wewnętrznym kątem
a) Stopień shoulder:
 O kącie 90 stopni- zalecany do wykonywania uzupełnień ceramicznych w
systemach Cerestore, Dicor i w większości systemów ceramiki tradycyjnej
 Powiększenie kąta stopnia powyżej 90 stopni- może powodować wzrost
ryzyka złamań materiału ceramicznego podczas obciążenia
 W przypadku materiału In-Ceram zalecane jest zaokrąglenie brzegu
stopnia w celu poprawy szczelności brzeżnej na etapie synteryzacji
aluminy poprzez zmniejszenie jego skurczu.
 Badania wykazały, że większą wytrzymałość mają korony ze stopniem typu
shoulder
 b) Stopień chamfer:
 Jest prostszy do wykonania
 Zalecany w większości systemów ceramiki tłoczonej i systemach CAD/CAM
(jest łatwiejszy do zeskanownia, wymaga mniejszej i oszczędniejszej
preparacji oraz daje korzystniejszy efekt estetyczny
 W badaniach stwierdzono, że najlepszą szczelność brzeżną uzupełnień In-
Ceram uzyskano w przypadku wykonania stopnia typu chamfer
 Kolejną istotną wartością jest określenie szerokości stopnia. Obecnie w wielu
systemach zalecane jest wykonywanie stopnia o jednakowej szerokości na całym
obwodzie. szerokość stopnia powinna wynosić od 0,8 do 1,5mm
 Końcowym elementem preparacji brzegu poddziąsłowego jest usunięcie
nawisających pryzmatów szkliwnych w postaci tzw. Wargi szkliwnej. Nawisy te mogą
utrudniać prawidłowe odczytanie brzegu preparacji, a pozostawione mogą ulegać
odłamaniu pogarszając szczelność brzeżną uzupełnienia.
 Następną cechą stopnia jest stosunek do brzegu dziąsłabrzeg korony może być
umiejscowiony naddziąsłowo, dodziąsłowo lub poddziąsłowo. Zalecana głębokość
umiejscowienia brzegu korony wynosi około 0,5mm.
 najczęściej stosowanym ze względów estetycznych jest brzeg poddziąsłowy.
Jest to szczególnie zalecane w przypadku konieczności zamaskowania
przebarwień zrębu zęba. Brzeg korony poddziąsłowej powinien znaleźć się w
obrębie kieszonki dziąsłowej (w połowie jej głębokości), tak aby nie naruszyć
przyczepu nabłonkowego.
 Przy stosowaniu uzupełnień ceramicznych, które nie będą zmieniały
istniejącego koloru zęba dopuszczalne jest umiejscowienie brzegu
uzupełnienia dodziąsłowo lub naddziąsłowo.
 Zakończenie preparacji powinno odbywać się przy pomocy wierteł o bardzo drobnym
nasypie diamentowym w celu wygładzenia opracowanych powierzchni, które
powinny być zaokrąglone, bez ostrych stopni, aby nie powstały naprężenia, które
mogą uszkodzić uzupełnienie.

Ceramika odlewana:
 Dostarczana w postaci gotowych prefabrykatów
 Pozwala na wykonywanie twardej podbudowy w technice traconego wosku i
odlewania w urządzeniu odlewniczym
 Prefabrykat występuje zazwyczaj w jednym kolorze, a powstałą z niego podbudowę
licuje się tradycyjną porcelaną
 Przedstawicielem tej grupy jest materiał Dicor firmy Dentsplay oraz materiał
Cerestore
 Obecnie technologia ta nie jest szeroko wykorzystywana, ze względu na duży odsetek
niepowodzeń
Techniki odlewania:
1. Wymodelować koronę z wosku z kanałem odlewniczym
2. Zatopić ją w masie ogniotrwałej w mufie i wygrzać
3. Stopić szkło w temperaturze 1370 stopni
4. Odlać ceramikę w piecu z wirówką
5. Zatopić przezroczystą koronę w ceramizacyjnej masie ogniotrwałej
6. W piecu do ceramizacji przez 6-10 godzin w temperaturze 1075 stopni przeprowadzić
proces krystalizacji ceramiki (mleczna barwa)
7. Ucharakteryzować poprzez malowanie lub ewentualne licowanie

Ceramika tłoczona (prasowana):

 Dostarczana jest w postaci gotowych, wstępnie spieczonych prefabrykatów
 Bloczki materiału są wykonywane z matrycy szklanej opartej na bazie szkła
krzemowego oraz zawierają fazę krystaliczną
 Uzupełnienia w tym systemie wykonywane są metodą traconego wosku. Wstępnie
należy wykonać podbudowę z wosku i zatopić ją w specjalnym pierścieniu. Po
wypaleniu wosku, uplastyczniony termicznie bloczek materiału ceramicznego zostaje
wtłoczony do powstałej formy.
 Materiał ceramiczny dostarczany jest w asortymencie różnych kolorów i stopni
przezierności
 Wtłoczone formy mogą być pełno-konturowymi uzupełnieniami lub stanowić twardą
podbudowę, która jest licowana tradycyjną porcelaną
 Technologia ta charakteryzuje się brakiem skurczu podczas tłoczenia, a wiec
uzupełnienia są modelowane w oryginalnej wielkości
 Technologia ta pozwala uniknąć powstawania porów w procesie technologicznym, co
zwiększa znacząco jej walory wytrzymałościowe
 Wzorcowym przykładem z tej grupy materiałów jest ceramika Empress
Techniki tłoczenia:
1. Wykonać woskowe wzorzec korony na modelu
2. Zatopić go w masie ogniotrwałej, w kuwecie z kanałem odlewowym połączonym z
ceramiczną wlewką
3. Wybrać formę w temperaturze 800 stopni Celsjusza w celu wypalenia wosku
4. Tabletki ceramiki leucytowej (gotowe prefabrykaty) umieścić w kanale tłoczenia i
rozgrzać do temperatury 1150 stopni. Tabletki ceramiki dwukrzemian litu rozgrzać do
temperatury 920 stopni
5. W kanale umieścić aluminiowy tłok i wtłoczyć ceramikę pod ciśnieniem 3,5 bara do
formy w miejsce wypalonego wosku
6. Wygrzać, a następnie powoli ostudzić formę
7. Odciąć kanały, opracować, wypiaskować, oczyścić koronę
8. Dostosować do modelu
9. Charakteryzować barwieniem, techniką nawarstwiania ceramiki lub cut-back
 Inne:

Techniki spiekania:

a) Metoda z wykorzystaniem folii platynowej:

1. Odlać model dzielony z gipsu
2. Na model opracowanego zęba nałożyć cienką folię platynową o grubości 0,025 mm
3. Pierwszą warstwę stanowi porcelana aluminiowa (50% tlenku aluminium) w formie
proszku zmieszanego z wodą, należy nałożyć ją pędzelkiem na folię platynową
4. Folię wraz z rdzeniem zdjąć z modelu włożyć do pieca i wypalić
5. Wypalony rdzeń z folią nałożyć na model
6. Następnie nałożyć warstwę ceramiki zębinowej i szkliwnej, wypalić w temperaturze
niższej o 20°
7. Nałożyć glazurę i wypalić
8. Usunąć folię z wnętrza korony

Wadą tej techniki jest konieczność usunięcia dziąsłowej części modelu gipsowego, która
decyduje o zarysie i profilu wyłaniania przyszłych uzupełnień.

b) Na modelu z masy ogniotrwałej:

1. Odlać modele gipsowe (model dzielony i niedzielony). Pokryć opracowany model
zęba lakierem dystansującym (1 mm od brzegu preparacji)
2. Powielić fragment modelu dzielonego z masy ogniotrwałej na bazie fosforanów
3. Zaznaczyć granicę preparacji na modelu powielonym
4. Odgazować masę ogniotrwałą (1100 stopni Celsjusza przez 5 minut)
5. Zmieszać ceramikę w formie proszku z wodą
6. Nanieść i wypalić warstwę opakerową, a następnie przyszyjkową
7. Nałożyć pędzelkiem na model warstwy ceramiki zębinowej i szkliwnej. Kolejne
wypalanie ceramiki odbywają się w temperaturze niższej o 20 stopni Celsjusza od
poprzedniej. Ceramikę modeluje się z nadmiarem. Charakteryzacja korony farbkami
8. Poddać obróbce końcowej za pomocą diamentowych wierteł
9. Glazurować (645 stopni) i wypolerować
10. Usunąć model z masy ogniotrwałej za pomocą piaskowania

Technika gęstwy ceramicznej infiltrowanej szkłem:

1. Wykonać model dzielony z gipsu
2. Kikut powlec lakierem dystansującym
3. Powielić go z ogniotrwałej masy
4. Gęstwę aluminy lub spinelu w postaci płynu zmieszanego z proszkiem, nałożyć na
model
5. Osuszyć i wypalić przez 4 godziny w temperaturze 1120 stopni Celsjusza (w wyniku
procesu synteryzacji powstaje porowate jądro korony)
6. Jądro infiltrować szkłem o odpowiedniej barwie i wypalić przez 4 godziny w
temperaturze 1100 stopni Celsjusza
7. Usunąć nadmiar szkła za pomocą szlifowania i piaskowania
8. Na rdzeń nałożyć warstwę porcelany (zębinową i szkliwną), skondensować i wypalić