Media społecznościowe jako nowe

media

Damian Gałuszka

2021
Media społecznościowe jako nowe media
Autor/Autorka: Damian Gałuszka

Wprowadzenie
Media społecznościowe stanowią współcześnie jeden z najważniejszych obszarów wirtualnego wymiaru rzeczywistości, jak i
wiodące narzędzie komunikacyjne. Rok 2020 jest pod tym względem przełomowy, ponieważ po raz pierwszy w historii
użytkownicy różnych portali społecznościowych stanowią ponad połowę ( 51%) – tj. 3,96 mld – światowej populacji ludzi [1].

Obserwuje się też znaczący wzrost poświęcanego na obecność w mediach społecznościowych czasu z poziomu 90 minut w 2012
roku do 143 minut w 2019 roku [2]. To nieustannie pogłębiające się zaangażowanie wykracza poza zagadnienie kontaktów
online, gdyż jak wynika z deklaracji internautów, media te wywołują ambiwalentne reakcje. Z jednej strony ułatwiają one dostęp
do informacji, ułatwiają komunikowanie czy poszerzają swobodę wyrażania opinii, ale jednocześnie zagrażają prywatności
osobistej, są źródłem rozpraszających bodźców w ciągu dnia czy też polaryzacji w kwestii poglądów politycznych [3].

DEFINICJA

Definicja 1: Media społecznościowe

Media społecznościowe stanowią relatywnie nowe zjawisko medialne, gdyż ich historia rozpoczyna się dopiero na przełomie
XX i XXI wieku, kiedy to funkcjonowały takie portale jak SixDegrees, LiveJournal, Friendster, a później MySpace czy wreszcie
od 2004 roku Facebook, a ich trzy zasadnicze cechy to:

1. umożliwienie użytkownikom tworzenia, pobierania oraz udostępniania treści;

2. publikowania profili oraz informacji osobistych;
3. a także nawiązywania kontaktów z innymi [4].

W ujęciu bardziej formalnym media społecznościowe można definiować jako: „kanały internetowe, które umożliwiają
użytkownikom oportunistyczną interakcję i wybiórczą autoprezentację, w czasie rzeczywistym lub asynchronicznie, zarówno
dla szerokiego, jak i wąskiego grona odbiorców, którzy czerpią dla siebie wartość z treści tworzonych przez użytkowników i
postrzeganych interakcji z innymi” [5].

Cechy szczegółowe mediów społecznościowych

Carr i Hayes w swoich poszukiwaniach adekwatnego i teoretycznie użytecznego rozumienia mediów społecznościowych
proponują omówienie, które uświadamia charakter mediów społecznościowych jako nowych mediów [6]:

Są narzędziem internetowym (internet-based), dlatego do poprawnego działania wymagają dostępu do internetu, dzięki
czemu umożliwiają wchodzenie w interakcje z ludźmi z całego świata. Co więcej, nie są ograniczone tylko do formy stron
internetowych, a coraz większą popularność zyskują alternatywne formy dostępu, takie jak dedykowane aplikacje. Jest to
więc medium skomputeryzowane i zależne od cyfrowych technologii telekomunikacyjnych, które posiada zarówno odkrytą
dla użytkowników warstwę kulturową, jak i traktowaną zazwyczaj jako „czarna skrzynka” warstwę skomputeryzowaną (np.
algorytmy odpowiedzialna za wyświetlanie treści).
Zapewniają dostęp do asynchronicznych i stale dostępnych kanałów komunikacyjnych, przez co umożliwiają nawiązywanie
interakcji w czasie rzeczywistym, to znaczy wymagających jednoczesnej współobecności i uwagi nadawcy i odbiorcy
komunikatu, jak i realizowanych asynchronicznie, czyli rozłożonych w czasie. Media społecznościowe integrują oba te
podejścia, co wynika zarówno z implementowanych funkcjonalności wideorozmów czy czatów, jak i faktu, że działają one –
podobnie jak wiele wirtualnych światów znanych z gier cyfrowych – także podczas nieobecności użytkownika w trybie
online. Wylogowanie z portalu nie powoduje, że serwis przestaje funkcjonować, dlatego przesłane wiadomości czy
powiadomienia docierają do obiorcy, ale z opóźnieniem zależnym od decyzji o ponownym zalogowaniu. Te cechy zwracają
też uwagę na modularną budowę portali społecznościowych, w skład której wchodzi wiele odmiennych funkcjonalności.
Stwarzają poczucie interaktywności, co stanowi warunek niezbędny do zakwalifikowania danego medium jako
społecznościowe, gdyż nawiązywanie interakcji społecznych wymaga informacyjnego sprzężenia zwrotnego między
nadawcą i odbiorcą komunikatów. Wrażenie interakcji może być jednak pozorne, gdyż logika działania portali
społecznościowych nie zawsze gwarantuje faktyczną współobecność – nawet zapośredniczoną – użytkowników. Na przykład
bezpośrednia wiadomość w Messengerze może być przesłana przez bota, a reakcja na tweeta znanej osoby niekoniecznie
przez nią zarejestrowana. Niektóre opcje oparte na geolokalizacji wzmacniają poczucie społecznej współobecności.
Korzyści płynące z obecności w mediach społecznościowych wynikają nie tyle z konsumpcji treści wygenerowanych przez
konkretnego nadawcę, ale z partycypowania w licznych interakcjach między użytkownikami i interaktywnie wytwarzanej
 oraz dystrybuowanej w ich ramach zawartości. Co więcej, to w dużej mierze od użytkowników zależy ocena jakości czy
przydatności udostępnianych danych – zarówno na poziomie jednostkowych (osobista perspektywa), jak i wspólnotowym
(ilość i rodzaj publicznie dostępnych reakcji). Ta cecha uświadamia potencjał tego rodzaju środków przekazu do ograniczania
niejednoznaczności, dostarczania wskazówek czy szerszego angażowania zmysłów odbiorcy.
Media społecznościowe pozwalają na masową komunikację osobistą (masspersonal communication) i ta cecha odróżnia je
od mediów tradycyjnych, w których dominuje jednostronny przekaz informacji. W takim schemacie komunikacyjnym
indywidualni nadawcy mogą transmitować treści na masową skalę (np. popularni twórcy na YouTube), ale też z wielości
aktów interpersonalnych kontaktów mogą wyłaniać się umasowione przekazy, na przykład podczas żywiołowych dyskusji w
komentarzach. Uwidacznia się tu autonomia użytkowników określana przez zakres ich poczucia swobody w odniesieniu do
przyjmowanych treści i kontroli nad kanałem ich przekazu niezależnie od nadawcy.

PODSUMOWANIE

Podsumowanie 1: Media społecznościowe jako wiodący kanał komunikacji

Media społecznościowe stanowią obecnie jeden z wiodących społecznych środków przekazu, co potwierdzają rosnące
wskaźniki zaangażowania ludzi w tę formę komunikacji. W ich ramach wytworzyła się nowa przestrzeń licznych,
wielopoziomowych i usieciowionych transmisji oraz kontaktów inter- i ekstrapersonalnych na niespotykaną wcześniej skalę.
Jednocześnie niektórzy użytkownicy wykazują ambiwalentne do nich podejście, wskazując na negatywne efekty
zaangażowania w ten obszar współczesnej mediasfery.

ZADANIE

Zadanie 1: Dyskusja wokół mediów społecznościowych

Treść zadania:

Na portalu TED.com obejrzyj jedną z prezentacji poświęconych mediom społecznościowym (możesz skorzystać z taga
„social media”, który znajdziesz na tej liście https://www.ted.com/topics/ ), a następnie w 3-5 zdaniach opisz swoje
wnioski z seansu, starając się je odnieść do własnej obecności na portalach społecznościowych.

Publikacja udostępniona jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach 3.0 Polska. Pewne
prawa zastrzeżone na rzecz autorów i Akademii Górniczo-Hutniczej. Zezwala się na dowolne wykorzystanie treści publikacji pod
warunkiem wskazania autorów i Akademii Górniczo-Hutniczej jako autorów oraz podania informacji o licencji tak długo, jak tylko
na utwory zależne będzie udzielana taka sama licencja. Pełny tekst licencji dostępny na stronie
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/.

Data generacji dokumentu: 2021-07-31 18:23:09

Oryginalny dokument dostępny pod adresem: https://pre-epodreczniki.open.agh.edu.pl/openagh-permalink.php?

link=202463271b7ec72c50c6c31fe2098b50

Bibliografia

1. Kemp, S.: Digital 2020 July Global Statshot, WeAreSocial, dostęp:31.08.2020

2. Famemass: How Much Time Do People Spend On Social Media In 2019? [Infographic], dostęp:31.08.2020
3. Clement, J.: Global impact of social media on daily life 2019, Statista.com, dostęp: 31.08.2020
4. Siapera E.: Understanding New Media, SAGE Publications, London 2018.
5. Carr, C. T., Hayes, R. A.: Social Media: Defining, Developing, and Divining, Atlantic Journal of Communication 2015, nr 23(1), p.
50, dostęp: 31.08.2020
6. Carr, C. T., Hayes, R. A.: Social Media: Defining, Developing, and Divining, Atlantic Journal of Communication 2015, nr 23(1), pp.
50-52, dostęp: 31.08.2020

Autor: Damian Gałuszka