Prawo finansowe – wykład 18.10.2023r.

Normatywne ujęcie finansów publicznych -> zakres normowania

Art. 3 ustawy o finansach publicznych

Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich
rozdysponowywaniem, w szczególności:
1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych;
2) wydatkowanie środków publicznych;
3) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu paostwa;
4) zaciąganie zobowiązao angażujących środki publiczne;
5) zarządzanie środkami publicznymi;
6) zarządzanie długiem publicznym;
7) rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.

Słowniczek:
1.Gromadzid, to zgodnie ze sjp:
1) Zbierad, składad w 1 miejscu jakieś rzeczy
2) Pozyskiwad jakieś wartości lub dobra niematerialne
3) Skupiad wokół siebie

2.Wydatkowad, to zgodnie ze sjp:

1) Wydad pieniądze na coś
2) Zużyd coś
Zasady wydatkowania są określone w ufp oraz w formie umów, np. dotacyjnych.

Wydatkowanie środków publicznych Gromadzenie

- Charakter ciągły i dwustronny

- Charakter strumieniowy (ciągi wydatków w sektorach paostwowych)
3. Finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu paostwa
Definiuje się jako zapotrzebowanie na środki finansowe niezbędne do sfinansowania deficytu,
budżetu paostwa, budżetu środków europejskich oraz rozchodów budżetu paostwa (art. 76)
Finansowanie ich obejmuje zaciąganie zobowiązao finansowych w imieniu Skarbu Paostwa, w
szczególności w drodze emisji papierów wartościowych oraz zaciągania pożyczek i kredytów na rynku
krajowym i zagranicznym, spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązao oraz przeprowadzenie innych
operacji finansowych, związanych z zarządzaniem długiem, w tym operacji związanych z finansowymi
instrumentami pochodnymi (art. 77)

4. Zaciąganie zobowiązao angażujących środki publiczne – powstawanie zobowiązao tworzących

paostwowy dług publiczny oraz innych zobowiązao Skarbu Paostwa, do których spłacania
zaangażowane są środki publiczne. *poręczenia, gwarancje+

5. Zarządzanie środkami publicznymi

- stanowi częśd systemu administrowania finansami publicznymi;
- na zarządzanie środkami publicznymi składają się operacje mające za przedmiot środki publiczne,
inne niż ich gromadzenie i wydatkowanie;
- czynności zarządzania mogą mied charakter przygotowawczy, podsumowujący, formalny lub
techniczny, np. inicjowanie i przygotowanie różnego rodzaju analiz strategicznych, założeo
programowych, planów, dokumentów politycznych;
- obejmuje także organizowanie wykonywania zadao finansowych w zakresie ewidencji,
sprawozdawczości, rachunkowości, kontroli finansowej oraz audytu wewnętrznego, egzekucji
finansowej i obsługi finansowej

* Wśród czynności związanych z zarządzaniem istotną rolę spełnia aktywnośd legislacyjna

uprawnionych podmiotów, przede wszystkim Ministra Finansów i Rady Ministrów w zakresie
dysponowania środkami publicznymi. Składa się na nią nie tylko opracowywanie rządowych
projektów ustaw i aktów wykonawczych oraz opiniowanie projektów aktów normatywnych, mających
skutki dla dochodów i wydatków publicznych, ale także przeprowadzanie stałych ocen i analiz
obowiązującego stanu prawnego, wraz z badaniem skuteczności prawa finansowego.

6. Zarządzanie długiem publicznym (inaczej operatywne zarządzanie) – oznacza ogół

usystematyzowanych działao obejmujących planowanie, organizowanie, realizowanie i kontrolę,
kształtujących wielkośd i strukturę długu, poziom i strukturę kosztów obsługi zadłużenia oraz innych
rozchodów związanych z długiem publicznym.
*minimalizowanie długu publicznego

Procesowi zarządzania podlega każdy dług publiczny!

Z pojęciem zarządzania długiem publicznym związana jest polityka długu publi. obejmująca zespół
decyzji określających wielkośd i strukturę długu publi. i kosztów jego obsługi oraz ich usytuowanie w
systemie polityki budżetowej paostwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

7. Rozliczenie z budżetem Unii Europejskiej (art. 202-210)

Do tej kategorii nie zostały zaliczone procesy związane z gromadzeniem i rozdysponowaniem
środków publicznych pochodzących z pomocy udzielanej przez paostwa członkowskie Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), mimo że te są również środkami publicznymi.
Katalog operacji składających się na finanse publiczne ma charakter katalogu otwartego.

Zakres pojęcia „finanse publiczne” wynikający z art.3 ufp jest znacznie szerszy niż katalog dziedzin
składających się na „dział finanse publiczne” w rozumieniu ustawy o działach administracji rządowej.

O finansach publicznych można mówid tylko w przypadku, gdy gospodarowanie środkami dotyczy
środków publicznych.

{Zakres podmiotowy ufp -> Art. 3a ufp nas nie obowiązuje}

Art. 4
1. Przepisy ustawy stosuje się do:
1) jednostek sektora finansów publicznych
2) innych podmiotów w zakresie, w jakim wykorzystują środki publiczne lub dysponują tymi środkami

2. Przepisy dotyczące jednostek samorządu terytorialnego stosuje się odpowiednio do związków

metropolitalnych oraz związków gmin i powiatów.

Zasady wynikające z art. 4 ufp – brak odpowiednika w poprzednich ustawach

- funkcja porządkująca przepisu – interpretowany łącznie z art. 1 ułatwia wykładnię poszczególnych
przepisów ustawy
- do jednostek sektora finansów publicznych przepisy ustawy o finansach publicznych należy
stosowad wprost, z wyjątkiem, że dla niektórych jednostek należy uwzględniad przepisy zawarte w
rozporządzeniach wydanych na podstawie ufp. *reżim budżetowy+
- do pozostałych jednostek sektora finansów publicznych stosuje się zasady określone w ustawach
odrębnych regulujących działalnośd tych podmiotów (a w zakresie nieunormowanych ufp)

Stosowanie ufp do „innych podmiotów” (art.. 4 ust 1 pkt 2)

Inne podmioty to podmioty niebędące jednostkami sekatora finansów publicznych.
podmioty te stosują ustawę w ograniczonym zakresie, tzn. tylko w takim, w jakim wykorzystują środki
publiczne lub dysponują tymi środkami.
„Innymi podmiotami” mogą byd:
- osoby prawne,
- jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej,
- osoby fizyczne.

Stosowanie przepisów ustawy do innych podmiotów – warunki

O zastosowaniu wobec tych podmiotów przepisów ufp uzależnione jest od zaistnienia co najmniej
jednej z dwóch przesłanek:
1. Wykorzystywaniem środków publicznych lub
2. Dysponowaniem środkami publicznymi przez te podmioty

Wykorzystywad – wg sjp – osiągad z czegoś korzyśd, pożytek, korzystad z czegoś

W doktrynie podkreśla się, że wykorzystywanie jest określonym procesem, którego realizacja jest z
reguły rozłożona w czasie.

Dysponowad – wg sjp – rozporządzad czymś, wydawad polecenia, dostarczad lub przekazywad.

(jednorazowe wydatkowanie środków publicznych)