Fale – rozchodzace się w przestrzeni zaburzenia stanu materii lub pola.

Wspolna cecha fal jest

zdolność do przenoszenia energii.

Rodzaje fal:
-mechaniczne
-elektromagnetyczne
-materii
Fale harmoniczne – jeśli zaburzenie jest drganiem harmonicznym
Fala biegnaca – punkty o jednakowej fazie (np. grzbiety) poruszają się.
Fala stojaca – grzbiety i doliny nie przemieszczają się , drgania osrodka zwane drganiami
normalnymi.

Funkcja falowa :
𝜓 = 𝜓(𝑥, 𝑦, 𝑧, 𝑡)
W przypadku płynu – fala opisuje zmiany gestosci lub ciśnienia spowodowane przejściem fali.
cial stalych – przemieszczenie atomow z polozenia równowagi
fal elektromagnetycznych – natężenie pola magnetycznego lub elektrycznego

Jeśli 𝜓 skalarem to fala skalarna. (przykładem fala akustyczna w gazie, (fala cisnieniowa))
Fala wektorowa – fala elektromagentyczna.

Fala która zależy tylko od x i t:

𝜓 = 𝜓(𝑥, 𝑡)
Np. plaska akustyczna :
𝜓 = 𝜓0 sin(𝜔𝑡)
Zaburzenie osrodka przemisci się o 𝑡0 i znajdzie się w x:

𝜓(𝑥, 𝑡) = 𝜓0 sin 𝜔(𝑡 − 𝑡0 )

𝑥 2𝜋
𝑡0 = 𝜔= 𝑣⋅𝑇=𝜆
𝑣 𝑇
2𝜋
Liczba falowa : 𝑘 = 𝜆
.

Są to funkcje fali płaskiej. Zbiór punktów których faza ma ta sama wartość – powierzchnia falowa /
czoło fali . Dla fali płaskiej pow falowe sa plasczyzny (x=const) jest ich infty.

Linie które w każdym pukcie sa prostopadle do pow falowej – promienie fali, wskazują kierunek
propagacji . Dla plaskiej rownolegle do osi x i zorientowane jak os x.

Fale kuliste i koliste pochodzą od zrodel puntowych, walcowe od liniowych.

Podzial ze względu na kierunek przemieszczania sie:

Podluzne – kierunek rownolegly do kierunku propagacji. Sa sprężyste mogą propagować w plynach i
ciałach stalych.

Poprzeczne – kierunek drgan prostopadly do kierunku propagacji. Tylko w ciałach mających

sprzezystosc postaci (ciala stale).

Jeśli -x to +x jeśli +x to -x
 𝜔
𝑣=
𝑘
Własciwosci fal:

-harmoniczne opisane jako cos/sin

-dowolny ruch 2 fal można opisac jako superpozycja fal harm. (anal forirera)
- powierzchnia falowa – zbior punktów o tej samej fazie
- linie prostoapdle do pow . to promienie fal
-fale harm można przedstawić w zapisie zespolonym:
𝜓(𝑥, 𝑡) = 𝐴0 𝑒 𝑖(𝜔𝑡−𝑘𝑥) = 𝐴0 𝑒 𝑖𝜔𝑡 𝑒 −𝑖𝑘𝑥
Zasada superpozycji – jeśli propagują 2 fale to wypadkowe zaburzenie osrodka jest rowne sumie
poszczególnych zaburzen.

Predkosc propagacji w zaleznosci od osrodka :

Zgodnie z II zasda dynamiki:

𝐹∆𝑡 = 𝑚∆𝑣
𝐹 ∆𝑙
naprezenie 𝜎 = 𝑆
;𝜀 = 𝑙
𝐹 = 𝜎𝑆
𝑙
𝑣=
∆𝑡
Jeśli działanie sily nie zmienia dlugosci preta ( odskztalcenie postaciowe):
𝐾
𝑣 = √ − dla gazow o stalej temp K = cisnienie
𝜌

𝐺
𝑣 = √ − dla cia lstalych G modol Younga.
𝜌

Interferncja fal:
𝜓1 = 𝜓0 sin(𝜔𝑡 − 𝑘𝑥) = 𝜓 sin 𝜙1
𝜓2 = 𝜓0 sin(𝜔𝑡 − 𝑘𝑥) = 𝜓 sin 𝜙2
∆𝜙 = 𝜙2 − 𝜙1 = 𝜑
Wypadkowe drgania sa suma:
𝜑 𝜑
𝜓 = 2𝜓 sin (𝜔𝑡 − 𝑘𝑥 + ) cos (− )
2 2
Warunkiem koniecznym interferncji fal jest ich koherentność (spojnosc)

Energia przenoszona przez fale :

Moc sinusoidalnej fali mechanicznej:
𝑇𝜔2 2
𝑃= 𝐴
2𝑣 𝑜
Dyspersja fal – ośrodki dyspersyjne – fale o rozncyh długościach rozchodzą się z rozna predkoscia np.
pryzmat dla swiatla .
niedyspersyjne – rozchodzą się z taka sama v.
Pacczka falowa -
powstaje wskutek superpozycji fal harmonicznych o czestotliwosci z przedzialu ∆𝜔 i amplituda
opisanych funkcja gaussa.
im mniejsza ∆𝜔 tym paczka bardziej rozmyta w czasie.
- rozchodzi się z predkoscia grupowa.

Zjawisko doplera – zmiana czestotliwosci wynikająca z wzajemnego ruchu obserwatora i zrodla.