Ang buhay ni Dr.

Jose Protacio Rizal Mercado y Alonzo Realonda

Mga Mahahalagang tala sa Buhay ng Bayani

Kapanganakan - Hunyo 19, 1861; Kalamba Laguna

Buong pangalan - Jose Protacio Rizal Mercado y Alonzo Realonda.

Bininyagan noong - Hunyo 22, 1861; ni Padre Rufino Collantes.

Ninong - Padre Pedro Cazanas

Ang Magkakapatid na Rizal

1. Saturnina Rizal Mercado de Hidalgo

2. Paciano Rizál Mercado y Alonso Realonda - itinuring niyang pangalawang ama
3. Narcisa Rizal Mercado y Alonzo Realonda Rizal-Lopez
4. Olimpia Rizal Mercado y Alonzo Realonda
5. Luisa
6. Maria
7. Jose
8. Conception
9. Josefa
10. Trinidad
11. Soledad

PINAGMULANG LAHI

 Nuno sa ama (Lolo) - Domingo Lamco; Chinese man; galing sa Fukein City-Chang Chow dumating sa Manila-1690
 Ines dela Rosa asawa ni Domingo Lamco.
 1731 - "Mercado" ang kanyang ginamit dahil sa pagiging negosyante
 Francisco Mercado - naging anak nila na napangasawa ni Cirila Bernacho
 8 yrs old - naulila si Francisco sa ama at naiwan sa ina.
 Colehiyo de San Jose-Manila - nag aral sya ng Latin at Pilosopiya
 Teodora Alonzo - nakilala sa Colehiyo De Santa Rosa
 Hunyo 28, 1848 - petsa ng kanilang kasal at nanirahan sa Kalamba

 Dona Teodora Alonzo - nagmula sa lahi ni Lakandula; pinakahuling hari ng Tondo.

 Eugenio Ursua - nuno ni Teodora; may lahing Hapones; napangasawa si Benigna
 Regina - naging anak nila;
 Manuel de Quintos - abogadong Intsik-Filipino taga Pangasinan; napangasawa ni Regina
 Brigida - anak nila Regina; napangasawa sa isang maymang kastila na taga Binan Laguna
 Teodora Morales Alonzo - naging anak nila Brigida; Ina ni Rizal

MGA ALAALA NG KABATAAN

3yrs old - nagsimulang magaral ng abakada

Tahimik at Mapagmasid
Mahilig magbasa at makinig sa usapan ng nakatatandang kapatid
Pagpipinta, Pagsusulat, Paglililok - kanyang kinatutuwaan (hobby)
Mahusay sa pagsusulat
8yrs old - isinulat niya ang kanyang unang tula; "Sa Aking Mga Kababata"
Sumulat din ng dula na may Himig at Katatawanan na itinanghal sa pistang bayan sa Kalamba
Kwento ng Gamugamo - isang magandang alaala sa diwa ng batang Rizal
"El Amigo de Los Ninos" - lumang aklat na itinuro ng kanyang ina na basahin; ngunit nakita niya ang kawalang gana ni
Rizal sa binabasa
Sa nakitang pagkamatay ng mga gamugamo, hindi pagkalungkot, manapay na paghanga ang kanyang naramdaman
Hinangaan nila ang pagiging martir ng mga ito
4yrs old - unang pagkaranas ng kasiphayuan; dahil sa pagkamatay ng kanyang kapatid na si Concha
10yrs old - nasundan ang kanyang kasiphayuan nang mabilanggo ang kanyang Ina; sa bintang na pakikiisa sa tankang
paglason sa asawa ng kanyang kapatid ni Jose Alberto
2 & half - nakalaya ang Ina ni Rizal sa pagkakabilanggo sa tulong ng kanilang abogado na sina Don Francisco De Mercado
at Don Manuel Manzano; at sa kahusayan ng kanyang kapatid na babae na kinatuwaan ng gobernador heneral
Lalong napatunayan ang katarungan ng lipinan ng masaksihan niya ang pagbitay sa tatlong Paring Pilipino na sina Padre
Mariano Gomez, Jose Burgos, Jacinto Zamora
Pebrero 17, 1872 - petsa ng pagbitay sa tatlong pari
maagang natutunan ni Rizal ang pagdarasal, pagrorosaryo at pagsisimba

ANG PAG-AARAL AT PAGLALAKBAY

Dona Teodora Alonzo - unang guro ni Rizal na kanyang Ina

Pag-babasa & pagdarasal - mga unang natutunan niya
Unang napansin ng kanyang ina ang kanyang angking talino nang makapagsulat siya ng tula
Maestro Celestino & Maestro Lucas Padua - naging guro ni Rizal
Ginoong Leon Monroy - ang nagturo ng Kastila at Latin; matalik na kaibigan ng kanyang ama
Unang pumasok siya sa paaralan ng Binan sa pagtuturo ni Justiniano Aquino Cruz
Siya ay hindi likas na palaaway subali't hindi diya umuurong sa laban kapag alam niyang siya'y nasa katwiran

Sa Ateneo de Manila

11yrs old - nang mag-aral si Rizal sa Ateneo de Manila

Bantulot ang paaralan na siya ay tanggapin sa dalawang dahilan; 1. nahuli siya sa pagpapatala. 2. maliit siya at mukhang
sakitin
Siya ang napiling Emperor (president) sa klase nila dahil siya ang pinakamarunong sa kanilang lahat
Marso 23, 1877 - nakamit ang pinakamataas na kasangalan ng matapos ang kursong "Bachiller En Artes" sa gulang na 16
yrs old

Sa Unibersidad ng Santo Tomas

Kursong Medisina - ipinatala niya upang matulungan ang kaniyang ina na may sakit sa mata
Tinapos din niya at ipinasa ang pagsususlit sa kursong Surbeyor sa Atrneo
Nakita niya sa paaralang ito ang kawalang galang nga mga mag-aaral na Pilipino kaya't labis ang kanyang pagkadismaya
sa pag-aaral sa paaralang iyon at nagpasyang magpatuloy ng kanyang pag-aaral sa ibang bansa

Sa Espanya

Mayo 3, 1880 - siya ay palihim na umalis ng bansa; ginamit niya ang pangalang Jose Mercado
Labis ang kalingkutang kanyang dinanas ng siya'y nasa Espanya. Kumalat ang sakit na Cholera; labis niyang dinamdam
ang kalungkutan at pamamayat ni Leonor Rivera na kanyang kasintahan
Ang paghihirap ng kanyang pamilya ay labis din nyang dinamdam;
tinaasan ang buwis ng lupang kanilang sinasaka dahilang galit ng isang Dominikong Pari na bigyan siya ng isang pabo
Hunyo 21,1884 - natapos ni Rizal ang Kursong Medisina sa Unibersidad Central de Madrid; hindi niya nakuha ang
kanyang diploma sa dahilang di niya naisumite ang kanyang tisis (thesis) at sa di pagbabayad sa kaukulng halaga para sa
pagtatapos.
1885 - natapos niya ang Kursong Pilosopiya sa paaralang ding yon nung sumunod na taon

Sa Berlin

 Berlin - isa sa mga hinangaan ni Rizal

 Minsan ay nahirang siyang tagapanayam sa isang Unibersidad
 "Tatlong Metrical Art" - kanyang inilahad na hinangaan ng lahat at umani ng maraming papuri.
 Maraming kugaliang Aleman ang pinuri ni Rizal
 Paris & Germany - nagtungo siya roon upang magpakadalibhasa sa paggagamot ng mga mata at malaki kanyang
natutunan kay Dr. Louis Wecker
 Heidelberg - nagtrabaho si Rizal sa ospital na ito sa pamamahala ni Dr, Otto Becker.

Sa Hapon

Isa pa rin sa nagpatibok ng kanyang puso ang dalagang si Osei-san

Sa Amerika

Nakita niya ang discriminasyon sa pagitan ng mga puting amerikano sa mga Instik at Itim na Amerikano

Sa London

Pagkagaling sa Amerik ay pinili ni Rizal na tumungo sa London dahil;

1. Upang lubos na mapahusay sa wikang Ingles

2. Upang pag-aralan ang aklat ni Morga Luna; "Sucesos de las Islas Pilipinas"

3. sumulat siya ng mga artikulo na pawang tumuligs sa mga Prayleng Kastila dahil sa kanilang pang-aabuso na inilathala
nya sa pahayagang "La Solidaridad"

MGA BALITA SA KANYANG BAYAN NA LABIS NIYANG KINABAHALA

1. Ang pagkabilanggo ng 800 Pilipino na lumagda sa petistyong nilahad ni Doroteo Cortes at sinulat ni M.H. del Pilar.
Hiningi ng petisyon na paalisin ang mga prayle sa Pilipinas

2. Pagpapakulong sa mga taga-Kalamba kasama ang ilang kaanak ni Rizal dahil sa petisyon ng mga ito sa pamamalakad
ng mga lupang pansakahan.

3. Ang pagtuligsa sa kanya nina Senador Salamanca at Vid sa hukuman at nina Wenceslao Retana at Pablo Feced sa mga
pahayagang Kstila

4. Si Manuel T. Hidalgo, asawa ni Saturnina ay ipinatapon ni Gobernador-Heneral Weyler sa Bohol

5. ang pagkakulong ng kaibigan ni Laureano Viado. isang kamag-aral sa UST dahil sa pagtatago nito ng sipi ng Noli Me
Tangere sa knyang tahanan

6. Ang La Solidaridad ay pahayagang inilunsad ni Graciano Lopez Jaena noong 1889. Ito ay pahayagan sa samahang
Asociation La Solidaridad na siyang naglalathala ng mga artikulong isinulat ni Rizal.

7. Ang pagsusulat niya ng La Vision de Fray Rodriguez ay isang sagot pagbatikos sa kanyang nobelang Noli Me Tangere.

8. Sa Los Agricultores Filipinas (ang mga Pilipinong magsasaka) ay inilarawn niya ang kaawa-awang kalagayan ng mga
magsasaka sa Pilipinas.

9. Pebrero 22, 1889 - sinulat siya ang "Sa mga kababaihan ng Malolos"

Sa Paris

Marso 19, 1889 - hinikayat ni Rizal ang kanyang mga kababayang nasa Paris na magtatag ng isang samahan na
nagnganaglang KIDLAT CLUB

Nakuha niya ang suporta ni Ferdinand Blumentritt at itinatag nya ang isang samahang tinatawag na "International
Association of Filipinologist"

Sa Belgium

Lumipat sya dito upang magtipid

Sa bansang ito sinimulan niya ang pagsulat ng nobelang "El Filibusterismo"

Maraming artikulo ang kanang sinulat na inilathala niya sa pahayagang La Solidaridad:

MADRID

Humingi ng katarungan para sa kanyang pamilya at kababayan sa kalamba.

Nalaman niya na si Leonora ay nagpakasal sa inhiryerong Ingles.

nabuo ang aklat na karugtong ng Noli Me Tangere dahil sa pagtulong ni Valentin Ventura

Sa kakulangan ng salapi ay muntik na niya itong hindi napalimbag

Mga Pag-Ibig sa Buhay ni Rizal

1. Segunda katigbak - labing apat na taong gulang nakatira sa Lipa; Unang pagkabigo dahil nagtakda na siyang ikasal kay
Maria Luz

2. Miss L - dalagang maputi at kaakit-akit

3. Leonor Valuenzuela - taga Pagsangjan, Laguna; sinuyo sya ni Rizal sa pamagitan ng mga liham na ibisibol na tinta.

4. Leonor Rivera - itinuring na tunay na pag-ibig ni Rizal.

5. Consuelo Ortega y Rey - nahalina si Rizal sa bbaeng Espanyola dahil sa kalungkutan. Inalayan niya ito ng tula "A La
Senorita C.O.y R"

6. O' Sei-san - natuklsan nila ang pagkakatulad ng knilang hilig sa buhay; Naging "interpreter" niya ang dalaga at tinuruan
naman niya ito sa pagsasalita ng Niponggo.

8. Gertrude Beckett - Dalagang Ingles na may kulay lupang buhok, asul na mata at mapupulang pisngi. Ang malambing
nilang tawagan ay "Gette" at "Pette"

9. Susanne Jacoby - taga Belgium n umakit kay Rizal noong siya ay nangungulila kay Leonora R.

10. Nellie Boustead - taga Madrid na inibig ni Rizal dahil s kalungkutang idinulot na pagpapakasal ni Leonora R.

11. Josephine Bracken - dumating ang dalaga sa panahong nagdurusa si Rizal sa pagkamatay ni Leonora R. Ang dalaga ay
kasama ng tiyuhing nitong si G. George Taufer na sinadyang puntahan si Rizal sa Dapitan.

DAHILAN NG PAGBABALIK SA PILIPINAS:

operahan ang mata ng kanyang ina

matulungan ang kaniyang kababayan na matagal ng inaapi

makita ang ibinunga ng nobelang Noli sa bayan.

alamin ang dahilan ng hindi pagsulat ni Leonora R.

Unang inasikaso niya ang La Liga Filipina na isinulat ang saligang batas sa Hong Kong

DAPITAN

Hulyo 14, 1892 - isinaka sa barkong (Kapitan Ricardo Carcinero) papuntang Dapitan

Apat na taon siyang namalagi

Hunyo 31, 1896 - natapos ang kanyang pananatili at bumalik kasama ang kanyang asawa at kapatid