 Le të jetë f një relacion me fillim bashkësinë X dhe mbarim bashkësinë Y .

Relacioni f quhet funksion nëse çdo element x të bashkësisë së fillimit X e çifton me

të shumtën një element y të bashkësisë së mbarimit Y . E shënojmë f : X  Y .
 Le të jetë dhënë funksioni f : X  Y me bashkësi përcaktimi E dhe bashkësi të vlerave
të funksionit F . Funksioni f quhet pasqyrim nëse bashkësia e përcaktimit e funksionit
është e barabartë me bashkësinë e fillimit të tij domethënë nëse E  X .
 Pasqyrimi f quhet injektiv nëse çdo dy fytyra të ndryshme kanë shëmbëllime të
ndryshme
( ( x1 , x2 )  X 2 , [ x1  x2  f ( x1 )  f ( x2 )] )
 Pasqyrimi f quhet syrjektiv nëse bashkësia e vlerave të funksionit është e barabartë me
bashkësinë e mbarimit domethënë F  Y ( Y  f ( X ) )
 Funksioni f : X  Y quhet pasqyrim bijektiv nëse ai është njëkohësisht injektiv dhe
syrjektiv. Me fjalë të tjera, pasqyrimi f është i tillë që për çdo y nga bashkësia Y
ekziston vetëm një x nga bashkësia X i tillë që y  f ( x) . Simbolikisht shprehet:
( E  X , y Y , ! x  X , y  f ( x) ) .

1
 Funksioni y  f ( x) quhet funksion çift nëse për çdo x nga bashkësia e përcaktimit X kemi
 x  X dhe f ( x)  f ( x) .
Grafiku i një funksioni çift është simetrik në lidhje me boshtin e ordinatave.
 Funksioni y  f ( x) quhet funksion tek nëse për çdo x nga bashkësia e përcaktimit X kemi
 x  X dhe f ( x)   f ( x) .
Grafiku i një funksioni tek është simetrik në lidhje me origjinën e sistemit koordinativ.

2
 Funksioni y  f ( x) quhet periodik në X nëse për çdo x nga X ekziston numri më i vogël real
pozitiv T , ku x  T  X , x  T  X dhe f ( x  T )  f ( x)
 Numri real T quhet periodë e funksionit.
 f ( x  p)  f ( x) nëse p  k  T ku k është një numër i plotë ( k  Z )

3
 Funksioni y  f ( x) quhet i kufizuar nga sipër në bashkësinë X nëse bashkësia e vlerave të
funksionit është e kufizuar nga sipër domethënë nëse ekziston të paktën një numër real M i
tillë që për çdo x nga X të kemi f ( x)  M .
 Funksioni y  f ( x) quhet i kufizuar nga poshtë në bashkësinë X nëse bashkësia e vlerave të
funksionit është e kufizuar nga poshtë domethënë nëse ekziston të paktën një numër real m i
tillë që për çdo x nga X të kemi f ( x)  m .
 Funksioni y  f ( x) quhet i kufizuar në bashkësinë X nëse është i kufizuar si nga sipër dhe nga
poshtë domethënë nëse ekzistojnë dy numrat realë M dhe m të tillë që për çdo x nga X
të kemi m  f ( x)  M . Për funksionin e kufizuar në një bashkësi X mund të japim dhe këtë
përkufizim.
 Funksioni y  f ( x) quhet i kufizuar në bashkësinë X nëse ekziston të paktën një numër real
pozitiv K i tillë që për çdo x nga X të kemi f ( x)  K

4
 Funksioni y  f ( x) quhet i zmadhueshëm (rritës) në bashkësinë X nëse për çdo dy vlera x1
dhe x2 të variablit x të tilla që x1  x2 për vlerat përgjegjëse të funksionit të kemi
f ( x1 )  f ( x2 ) . Pra, ( ( x1 , x2 )  X 2 , x1  x2  f ( x1 )  f ( x2 ) ).
 Funksioni y  f ( x) quhet jo i zvogëlueshëm (jo zbritës) në bashkësinë X nëse për çdo dy vlera
x1 dhe x2 të variablit x të tilla që x1  x2 për vlerat përgjegjëse të funksionit të kemi
f ( x1 )  f ( x2 ) . Pra, ( ( x1 , x2 )  X 2 , x1  x2  f ( x1 )  f ( x2 ) ).
 Funksioni y  f ( x) quhet i zvogëlueshëm (zbritës) në bashkësinë X nëse për çdo dy vlera x1
dhe x2 të variablit x të tilla që x1  x2 për vlerat përgjegjëse të funksionit të kemi
f ( x1 )  f ( x2 ) . Pra, ( ( x1 , x2 )  X 2 , x1  x2  f ( x1 )  f ( x2 ) ).
 Funksioni y  f ( x) quhet jo i zmadhueshëm (jo rritës) në bashkësinë X nëse për çdo dy vlera
x1 dhe x2 të variablit x të tilla që x1  x2 për vlerat përgjegjëse të funksionit të kemi
f ( x1 )  f ( x2 ) . Pra, ( ( x1 , x2 )  X 2 , x1  x2  f ( x1 )  f ( x2 ) ).

5
Shqyrtojmë dy funksionet y  g ( x) të X - it në Y dhe y  f ( x) të Y ' -it në Z ku Y  Y ' .
Le të jetë një vlerë e çfardoshme x  X . Për këtë x gjëndet shëmbëllimi i vetëm g ( x) i tillë që
y  g ( x)  Y . Meqënëse Y  Y ' atëherë dhe y  g ( x)  Y ' . Për këtë y  g ( x) gjendet
shëmbëllimi i vetëm z  f ( y)  f ( g ( x))  Z . Në këtë mënyrë, pas zbatimit të njëpasnjëshëm të
këtyre dy funksioneve, çdo element x  X është çiftuar me një element të vetëm z  f ( g ( x)) të
bashkësisë Z .
Funksionin me bashkësi pëcaktimi X , bashkësi mbarimi Z dhe graf bashkësinë e çifteve të
renditura ( x, f ( g ( x))) e quajmë përbërje të funksioneve g dhe f e cila shënohet f g (lexohet
f rreth g ).
Shkruajmë f g : x  f ( g ( x)) ku f g : X  Z .
Domethënë [ z  f ( g ( x))]  [ y  g ( x)  z  f ( y)] .
E paraqesim skematikisht

g f
x g(x) f(g(x))

f g

6
 Nëse f është një funksion çfarëdo i X – it në Y , atëherë funksioni g i Y – it në X që
plotëson njëkohësisht barazimet ( g f )( x)  x (1) dhe ( f g )( y)  y (2) quhet funksion i
anasjellë i funksionit f .
 Vërtetohet se kur një funksion ka funksion të anasjellë, ai është i vetëm.
 E shënojmë simbolikisht atë f 1 dhe duke marrë g  f 1 tek barazimet (1) dhe (2), ato do të
shkruhen ’ ( f 1 f )( x)  x dhe ’ (f f 1 )( y)  y .
 Kusht i nevojshëm dhe i mjaftueshëm që një funksion të ketë funksion të anasjellë është që ai
të jetë pasqyrim bijektiv.
 Një funksion monoton rritës (zbritës) i X – it në Y , ku X është bashkësia e përcaktimit dhe
Y është bashkësia e vlerave të funksionit, ka funksion të anasjellë.

7
8
9
10
11