FIL123A

ARALIN 1: KATUTURAN, KATANGIAN AT Sosyolohikal- pangyayari sa lipunan o kapaligiran ay may

KAHALAGAHAN NG WIKA kinalaman sa paghubog at pagbuo sa pagpapaunlad ng wika.

Sosyolingguwistik- tinatalakay kung paano ginagamit ang

Wika- nagsimula sa salitang “lengua” na ang literal na
kahulugan ay dila at wika.
Edward Sapir- ang wika ay isang likas at makataong
pamamaraan
wika sa aktuwal na pananalita. Iba ang wika ng tao sa loob ng
tahanan, paaralan at sa korte. May pagkakaiba sa paggamit ng
wika ang mga mayayaman sa mahihirap, ang mga nakapag-
aral sa hindi nakapag-aral.

Henry Gleason, 1988- ang wika ay masistemang balangkas Aguila 1995- nagiging sosyal ang isang bata sa sandaling
magkaroon ng kakayahang makipag-usap sa iba
Caroll (1964)- ang wika ay Sistema ng mga sagisag
Antas ng Wika- mabisang palatandaan kung anong uri ng tao
Dr. Aurora Batnag- ang Pilipinas ay multilinggwal at ang indibiduwal at kung aling antas-panlipunan siya
multicultural nabibilang
Katangian ng Wika ANTROPOLOHIKAL
1. Ang wika ay asistemang balangkas Panopio, et al. (1992:3)- ang antropolohiya ay isang sangay ng
2. Ang wika ay sinasalitang tunog agham na tumutukoy sa pag-aaral ng tao at ng kaniyang
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos lipunan.
4. Ang wika ay arbitraryo-
5. Ang wika ay patuloy na ginagamit Antropos- tao
6. Ang wika ay nakabatay sa kultura
Logos- pag-aaral
7. Ang wika ay dinamiko
Antropolohiya- pinag-aaralan at tinatalakay sa agham na ito
KAHALAGAHAN NG WIKA
hindi lamang ang lahat ng uri ng tao kundi ang marami ring
1. Instrumento ng Komunikasyon bahagi ng buhay panlipunan.
2. Nag-iingat at nagpapalaganap ng kaalaman
Lingguwistikang Antroplohikal- iba’t ibang tuon ng pag-aaral
3. Nagpapayabong ng kultura
ang mga dalubhasa hinggil sa wika tulad ng makasaysayang
4. Simbolo ng Soberanya
lingguwistika, naglalarawang lingguwistika, at
5. Nagsisilbing Lingua Franca
sosyolongguwistika.
ARALIN 2: ANG SIMU-SIMULANG WIKA
ARALIN 3: MGA TEORYA SA PAGKATUTO NG WIKA
MGA HALIMBWA NG TEORYA HINGGIL SA
I. TEORYANG BEHAVIORISM
PINAGMULAN NG WIKA PROPONENT: B.F Skinner
1. Tore ng Babel- naghangad ang tao na higitan ang Naniniwala si Skinner na ang paulit-ulit na pagpaparinig ng
kapangyarihan ng Diyos tunog, paggamit at pagpapakilala sa gramatika ng isang wika
2. Teroyang Bow-Wow- tunog na nililikha ng hayop ay nagpapabilis sa pagkatuto ng wika.
3. Teoryang Ta-Ta- Kasabay at kaugnay ng nagsasalita ang
II. TEORYANG INNATISM
bawat kumpas
PROPONENT: Noam Chomsky
4. Teoryang Pakikisalamuha- likas na pangangailangan ng
Ang pagkatuto sa wika ay likas sa tao. Isa itong kasangkapang
tao
bukod tangi sa lahat.
Kontak- nakikipag-usap ngunit nagpapapahayag ng
III. TEORYANG INTERACTIONIST
hangarin
PROPONENT: Jerome Brunner
Panawagan- Pakikiusap nang tahasan sa kapaligiran Binigyang diin ni Bruner na mahalaga ang pakikisalamuha sa
subalit hindi sa kaniyang kapuwa intelektuwal na pag-unlad ng tao.

5. Teroyang Yo-He-Ho- pwersang pisikal IV. ZONE OF PROXIMAL DEVELOPMENT

6. Teoryang Ding-Dong- tunog ng mga bagay sa paligid
7. Teoryang Musikal- melodiya, tono, at hindi
naikokomunika
8. Teroyang Pooh-Pooh- masidhing damdamin
9. Teroyang Tararaboom-De-Ay- ritwal at dasal
MGA TEORYANG MAKAAGHAM HINGGIL SA
PINAGMULAN NG WIKA
Karanasan- mga kaalaman ng tao na nakukuha sa
pamamagitan ng paggawa ng isang bagay
Kinagisnan- nakamulatan o natutuhan ng mga tao noong bata
pa
Paniniwala- mga bagay na ating pinaniniwalaan
PROPONENT: Lev Vygotsky-
Sa kaniyang ZPD, ipinaliwanag niya na ang bahagi ng utak ay
maaaring mapaunlad upang unti-unting matutuhan ang wika
at mga kaugnay na kaalaman.
V. TEORYANG COGNITIVE
PROPONENT: Jean Piaget
Ang pagkatuto ng wika ay umaayon o umaalinsabay sa paglaki
ng isang bata.
NATURE VS NUTURE
Nature- Ito ang biological/genetic predispositions o kung
paano nadedebelop gaya ng resulta sa genetic inheritance at
iba pang biological factors katulad ng kulay ng mata.
FIL123A
Nurture- Naglalarawan ng impluwensiya ng kapaligiran at
pagkatuto. Nakukuha sa pamamagitan ng mga karanasan at
natutuhan matapos mapanganak.
VI. TEORYANG MAKATAO- binibigyang halaga ang
nararamdaman ng mga mag-aaral.
Language Acquisition Device- Ito ay isang likas na
mekanismong nagpoproseso at tumutulong upang matutuhan
ang wika.
Child Directed Speech- Ang lahat ng input mula sa pakikipag-
usap ng bata ay nananatili sa kaniyang utak na kaniyang
gagamitin.
Language Acquisition Support System- Ito ay isang suporta at
pamamaraan o scaffolding para sa pagkatuto ng wika.
ARALIN 4: MGA DULOG SA PAGTUTURO-
PAGKATUTO NG WIKA
TEORYANG BRAIN-BASED LEARNING
Craine at Caine (1991)- ang pagkatuto ang pangunahing
gampanin ng utak.
PAGKATUTONG TASK-BASED
Michael Breen (1987)- ang task ay alinmang binalangkas na
pagkatutong pangwika na may tiyak na layunin, nilalaman,
paraan at inaasahang matamo sa mga gagawa nito
CONTENT-CENTERED EDUCATION
Brinton, Snow at Weshe (1989- ito ay ang integrasyon ng mga
pagkatuto ng mga nilalaman sa mga layunin ng pagtuturo ng
wika. Kailangang alam ng guro ang kaniyang mga itinuturo
COMMUNITY-BASED
May impluwensiya ang lipunang ginagalawan ng isang mag-
aaral sa kaniyang pagkatuto.
ARALIN 5: IMPLUWENSIYA NG MGA TEORYANG
SIKOLOHIKAL, ANTROPOLOHIKA, LINGGUWISTIKA
AT IBA PA SA PAGPAPAUNLAD AT PAGKATUTO NG
WIKA
SOSYAL NA BARAYTI- nakatuon sa panlipunang pagkakaiba
ng paggamit ng wika sa magkakaibang panlipunang pangkat
na may iba-ibang paraan ng paggamit nito.
STANDARD NA BARAYTI- nakatuon lamang ito sa iisang
barayti kapag ginagamit sa paglalarawan ng mga tunog, salita
at pangungusap.
PATAY NA WIKA- ito ang mga wikang hindi na ginagamit.
Maaaring ang mga taong nagsasalita nito ay nawala na o kaya
ay nasakop ng ibang pangkat etniko o ibang bansa.
Wikang Latin- halimbawa ng patay na wika, ginamit sa
panahon ng Imperyo ng Roma na siyang wika ng mga iskolar
ng Middle Ages at Renaissance.
Mga Patay na Wika sa Pilipinas
 Inagta Isarog
 Ayta Tayabas
 Katabaga
 Agta Sorsogon
 Agta Villa Victosa
PIDGIN- produkto ng dalawang magkaibang wikang
sinasalita ng dalawang magkaibang tao hanggang
makabuo sila ng sariling wika. Nobody’s native language.
CREOLE- kung ang pidgin ay natutuhan ng isang bata, nagamit
niya sa mahabang panahon o sa kaniyang pagtanda hanggang
magkaroon ng patern o mga tuntuning sinusunod ng
karamihan o mga alituntuning panggramatika.
PAGHAHALO NG MGA CODE- nagaganap ito kung nais ilipat
ang isang salita, pahayag, o pangungusap mula sa ibang wika
o maaaring walang mahanap na katumbas na salita sa
pinagmulang wika.
ARALIN 6: BARAY
TI NG WIKA
DAYALEK- ginagamit ng particular na pangkat ng mga tao.
IDYOLEK- ang personal na wika ng isang tao.
SOSYOLEK- nakabatay ang pagkakaiba nito sa katayuan o
istatus ng isang gumagamit ng wika sa lipunang kanyang
ginagalawan.
ETNOLEK- nabuo mula sa salita ng mga etnolinggwistikong
grupo.
EKOLEK- ginagamit sa loob ng ating tahanan.
REGISTER- batay uri at paksa ng talakayan o larangang pinag-
uusapan, sa mga tagapakinig o kinakausap o kaya ay sa
okasyon at sa iba pang mga salik o factor
PIDGIN- walang pormal na anyo o estraktura. Ito ay
binansagang “nobody’s native language” ng mga dayuhan.
CREOLE- nagmula sa isang pidgin at kalaunan ay naging
unang wika sa isang lugar.
JARGON- ginagamit sa isang tiyak o partikular na pangkat ng
gawain o propesyon.
ARALIN 7: ANTAS NG WIKA
PORMAL- salitang istandard dahil kinikilala, tinatanggap at
ginagamit ng higit na nakararami
URI NG PORMAL NA WIKA:
Pambansa- nauunawaan ito ng buong bansa. Ginagamit din
itong wikang panturo at pakikipag ugnayan sa pamahalaan.
Pansemantika- pinakamataas na lebel ng wika sapagkat
mayaman ito sa paggamit ng mga idyoma, tayutay, at
matatalinghagang pananalita
Panteknikal- ginagamit sa agham at Matematika.
IMPORMAL- karaniwan, palasak at pang-araw-araw na
madalas nating gamitin sa pakikipag usap at
pakikipagtalastasan sa mga kakilala at kaibigan.
URI NG IMPORMAL NA WIKA:
Lalawiganin- ginagamit ang wika sa mga tiyak at partikular na
pook o lalawigan.
Kolokyal- pagpapaikli sa mga salita sa pamamagitan ng
pagkakaltas ng titik at pagpapalit ng ginamit na titik.
FIL123A
Balbal- pinakamababang antas ng wika. Katumbas ito ng slang Hal: Ang kagandahan mo ay parang bulaklak, Ang ngiti mo
sa Ingles. ay parang lumalasing na alak, ang puso ko ay nahulog sa iyo,
tuluyang nalaglag at hindi mosinalo.
ARALIN 8: MGA TUNGKULIN NG WIKA (M.A.K
Halliday, 1973)
Michael Alexander Kirkwood Halliday- isang lingwista na “Without training, they
pinanganak sa Inglatera.
lacked knowledge.
TUNGKULIN NG WIKA SA LIPUNAN Without knowledge, they
INTERAKSYUNAL- pakikipagkapwa o pakikipagrelasyon ng tao lacked confidence.
sa kanyang kapwa Without confidence, the
Hal: Pangangamusta, Pagbabati, Pagbibiro, Magandang
Umaga, Magandang Gabi lacked victory.”
INSTRUMENTAL- pagtugon sa mga pangangailangan ng tao sa
-Gaius Julius Caesar
lipunan.
Hal: Pag-uutos, pagtatanong, pakikiusap

REGULATORI- nagagawa ng tao na kontrolin ang kilos at pag-

uugali ng isang tao at sa kanyang lipunang ginagalawan.
Hal: Pagbibigay babala, pagpapaalala, pagbibigay panuto

PERSONAL- sariling opinyon o saloobin sa kapwa.

Hal: Pagsulat ng talaarawan, Journal

IMAHINATIBO/IMAJINATIV- nagagawa nitong palawakin ang

imahinasyon ng isang tao.
Hal: Pagsulat ng akdang pampanitikan tulad ng tula at
maikling kwento.

HEURISTIKO- makamit at makapaghanap ang tao ng iba’t

ibang kaalaman sa mundo.
Hal: Pagkakaroon ng sarbey, pananaliksik, pakikipanayam

INFORMATIV/REPRESENTATIBO- naibibigay ang kaalaman o

impormasyong hinanap ng bawat tao.
Hal: Pag-uulat, pagtuturo, pagsulat ng pamanahong papel.

GAMIT NG WIKA (JACOBSON, ET. Al)

EMOTIVE- pagpapahayag ng damdamin.

Hal: Sa wakas natapos ko na rin ang aming mga gawain!

CONATIVE- mag-utos, manghimok, manghikayat, o

magpakilos ng taong kinakausap.
Hal: ‘Bilisan ninyo tayo ay aalis na’, ‘Pakiusap, maaari mo ba
akong hinyatin mamaya para may kasama ako?’

PHATIC- pagsimula ng isang usapan o pakikipag-ugnayan sa

kapwa.
Hal: Ikinagagalak kong makasama ka sa aming krusada.,
Hello, Hi, Kumusta?, Salamat

REFERENTIAL- sanggunian o batayan ng pinagmulan ng

kaalaman.
Hal: Diksyunaryo, Batayang Aklat

METALINGUAL- pagpapahayag ng komentaryo o kuro-kuro.

Hal: Sa aking palagay, hindi hadlangang pandemya tungo sa
pagkamit ng karunungan.

POETIC- masining na paraan ng pagpapahayag gaya ng

panulaan, prosa, sanaysay, at iba pa.