PODSTAWY INŻYNIERII SEJSMICZNEJ

Wykład 7

Juliusz Kuś
1
 – strefy sejsmiczne
– projektowe spektra odpowiedzi
– zwolnienia od obliczeń
Cztery strefy sejsmiczne określone na podstawie prognozowanych prędkości

I – pierwsza strefa - prognozowana max prędkość PGVHmax=1cm/s

(wpływy parasejsmiczne można pominąć)
II - druga strefa - prognozowana max prędkość PGVHmax=2cm/s
zaleca się odpowiednie kształtowanie konstrukcji, oraz ew. sprawdzenie
przyjęcia poziomych wartości zastępczych, statycznych sił do projektowania
w wysokości 3% obciążeń
III - trzecia strefa - prognozowana max prędkość PGVHmax=4cm/s
maksymalne poziome wartości przyspieszeń do projektowania
przy zastosowaniu metodologii Eurokodu 8:
ag =40cm/s2 - wartość współczynnika ag/vg=10
IV - czwarta strefa – prognozowana max prędkość pozioma : PGVHmax= 6cm/s
maksymalne poziome wartości przyspieszeń do projektowania
przy zastosowaniu metodologii Eurokodu 8:
ag =60cm/s2 - wartość współczynnika ag/vg=10
 Dla podłoża typu A oraz B

Dla podłoża typu C

współczynnik korekcyjny
dla tłumienia drgań innego niż
5%
Wzór uaktualniony względem publikacji:
"Adaptacja Eurokodu 8 do obliczeń budowli na wpływy wstrząsów górniczych", Inżynieria i Budownictwo, nr 3/2011
ap=rvg [m/s2]

r – współczynnik wynoszący 10 [1/m]

vg– prognozowana maksymalna pozioma

prędkość podłoża [m/s]
Strefa prognoza maks. przyspieszenie
sejsmiczna prędkości projektowe ap
LGOM vg
I 0.01 ----
m/s
II 0.02 0.20 m/s2
m/s
III 0.04 0.40 m/s2
m/s
IV 0.06 0.60 m/s2
m/s
 Dla podłoża typu A oraz B

Dla podłoża typu C

q współczynnik pracy konstrukcji

najczęściej wynoszący 1,5
Wzór uaktualniony względem publikacji:
"Adaptacja Eurokodu 8 do obliczeń budowli na wpływy wstrząsów górniczych",
Inżynieria i Budownictwo, nr 3/2011
Strefa I – brak obliczeń
Strefa II
Sprawdzenie zdolności budowli do przeniesienia 3% ciężaru (suma charakterystycznych wartości
obciążeń stałych i charakterystycznych wartości długotrwałych obciążeń zmiennych) przyłożonego
na dwu kierunkach poziomych.
Dla wolnostojących wsporników lub budowli typu „odwróconego wahadła” należy wykonać
sprawdzające obliczenia dynamiczne metodami określonymi dla stref III i IV przy przyspieszeniu
projektowym ap=0,2m/s2.
Dla innych budowli dopuszcza się także możliwość sprawdzenia nośności budowli od poziomych sił
bezwładności przy ap=0,2m/s2 (metodami dynamicznymi jak dla stref III i IV), niezależnie na dwu
kierunkach głównych.
Dla prostych budynków murowanych korzystne może okazać się sprawdzenie kryteriów tzw.
„prostego budownictwa murowanego” lub „prostego, niskiego budownictwa murowanego
(jednorodzinnego)”
(brak obliczeń).

kierunek x kierunek y

3%G 3%G
3%G
na kierunku y
3%G
na kierunku x
Po 3% ciężaru na kierunku x oraz na kierunku y (proporcjonalnie do
rozkładu mas)
W strefie III obliczenia wykonuje się przy przyspieszeniu projektowym ap=0.4m/s2
W strefie IV obliczenia wykonuje się przy przyspieszeniu projektowym ap=0.6m/s2

Dla budowli z grupy budowli tzw. regularnych (wg. EC-8) można stosować
uproszczone obliczenia metodą poziomej siły sejsmicznej (lateral force method),
niezależnie w dwu kierunkach.

Jeśli budowle nie są regularne, to obliczenia należy przeprowadzić metodą spektrum

odpowiedzi określoną dla układów o wielu stopniach swobody przy założeniu
równoczesności działania wymuszeń sejsmicznych na obu kierunkach poziomych albo
sprawdzić odpowiedź niezależnie w obu kierunkach i dokonać analizy poziomego
skręcania, kontrolując łączne naprężenia od tych trzech efektów w najbardziej
wytężonych przekrojach.

Jeśli budowle lub ich elementy są wolno-stojącymi ścianami (kominami) lub mają
charakter odwróconego wahadła to stosujemy metodę spektrum odpowiedzi w
zakresie liniowo-sprężystym.

Dla prostych budynków murowanych korzystne może okazać się sprawdzenie

kryteriów tzw. „prostego budownictwa murowanego” lub „prostego budownictwa
murowanego jednorodzinnego”
(brak obliczeń).
Składowa pionowa wymuszenia sejsmicznego w strefach
II, III i IV

Obciążeń pionowych nie uwzględnia się w obliczeniach sejsmicznych na

terenach górniczych, za wyjątkiem specyficznych dźwigarów o
rozpiętościach większych niż 6m (np. mostów i przekryć konstrukcji
halowych), a także poziomych wsporników o długości większej niż 3m. W
takich sytuacjach należy sprawdzić pionową odpowiedź konstrukcji na
wymuszenie wstrząsami górniczymi przyjmując na kierunku pionowym takie
samo spektrum odpowiedzi jak na obu kierunkach poziomych
Kombinacje obciążeń sejsmicznych z innymi obciążeniami
Siły wewnętrzne w konstrukcji pochodzące od projektowego obciążenia
wstrząsami górniczymi należy traktować jak pochodzące od obciążeń
wyjątkowych i uwzględniać w obliczeniach konstrukcji w kombinacji z
charakterystycznymi wartościami obciążeń stałych i charakterystycznymi
wartościami długotrwałych obciążeń zmiennych od ciężaru własnego,
obciążenia śniegiem i globalnej stateczności konstrukcji, zgodnie z punktem
6.4.3.3 Eurokodu PN-EN 1990 (Podstawy Projektowania Konstrukcji).

Na terenach na których występują szkody górnicze do odpowiednich

kombinacji obciążeń wejść powinny także obciążenia od statycznych
deformacji podłoża wywołanych eksploatacją górniczą (w tym wychyleń) a
także obciążenia od niepionowego wznoszenia konstrukcji i jej montażu (w
przypadku konstrukcji prefabrykowanych).

Charakterystyczne wielkości obciążeń zmiennych należy także stosować przy

ustalaniu mas konstrukcji biorących udział w drganiach.

Należy pamiętać, że siły wewnętrzne obliczane metodą spektrum odpowiedzi

przyjmują zarówno znak minus jak i plus w kombinacji z pozostałymi
wielkościami wewnętrznymi. Ta zmienność znaków wynika z dowolności
zwrotów ruchu podłoża budowli.
Specyficzne wymagania dla konstrukcji
murowanych z cegły
Konstrukcje murowane wymagają szczególnego traktowania w obliczeniach
sejsmicznych ze względu na:
a) trudność obliczania ich odpowiedzi dynamicznej, szczególnie niskich 2-
3 kondygnacyjnych budowli
b) szczególną popularność ich stosowania w typowej niskiej zabudowie
c) zróżnicowanie ich parametrów materiałowych i trudność utrzymania
jakości na jednolitym poziomie

Eurokod 8 rozwiązuje te problemy poprzez:

1. Specyfikację minimalnych parametrów konstrukcji murowanych

gwarantujących odpowiednią jakość
2. Szczególne zalecenia do stosowania zbrojenia oraz tzw. opasywania
konstrukcji murowanych narażonych na obciążenia sejsmiczne.
Konstrukcje opasane wykorzystują elementy żelbetowe poprawiające
ciągłość ich pracy
3. Określenie dużej grupy tych konstrukcji które są zwalniane od obliczeń
sejsmicznych
Proste budownictwo murowane z cegły
– zwolnienia od obliczeń wg. Eurokodu 8
Eurokod 8 pozwala całkowicie zwolnić niektóre konstrukcje murowane z obliczeń
sejsmicznych, o ile spełnią dość restrykcyjne wymagania odnośnie
a) przekrojów ścian pracujących na ścinanie,
b) ciągłości ich pracy
c) symetrii układu konstrukcyjnego.

Zwolnienia te są szczególnie obszerne dla tzw. obszarów tzw. niskiej sejsmiczności tj.
tam gdzie projektowe przyspieszenie ag nie przekracza 1m/s2. Tam gdzie prognoza
wstrząsów górniczych nie przewiduje wiekszych poziomych prędkosci niż 10cm/s
można przyjąć, że mamy do czynienia z obszarem niskiej sejsmiczności. Zgodnie z
prognozami, na terenie stref sejsmiczych mamy taką sytuację.
Kryteria prostego budownictwa murowanego z cegły dla obszarów niskiej sejsmiczności
(wg. Eurokodu 8)
W zależności od liczby kondygnacji n poziomy przekrój ścian pracujących na ścinanie w każdym z
poziomych kierunków powinien być nie mniejszy niż przedstawiony w Tabeli procent całkowitej
powierzchni stropów na dane piętro pa,min pa, przy czym powierzchnia dachu nad pełnymi piętrami
nie wlicza się do powierzchni stropów.
Kryteria prostego budownictwa murowanego cd …

Rzut budowli powinien spełniać następujące warunki

a) powinien być w przybliżeniu prostokątny,
b) stosunek krótszego do dłuższego boku powinien wynosić λmin = 0.25,
c) pole rzutów wgłębień i wnęk od obrysu prostokątnego powinno być nie większe niż pmax = 15%
całej powierzchni stropu rozważanej kondygnacji.

Ściany nośne, pracujące na ścinanie powinny spełniać następujące warunki:

a) budynek powinien być usztywniony ścianami nośnymi pracującymi na ścinanie i ułożonymi
prawie symetrycznie w rzucie, w dwóch prostopadłych kierunkach,
b) co najmniej dwie równoległe ściany powinny być usytuowane w dwóch prostopadłych kierunkach,
przy czym długość każdej z tych ścian powinna być większa niż 30% długości budynku w danym
kierunku,
c) przynajmniej dla ścian na jednym kierunku odległość między tymi ścianami powinna być większa
niż 75% większego wymiaru w rzucie poziomym,
d) co najmniej 75% obciążeń pionowych powinno być przenoszonych przez nośne ściany pracujące
na ścinanie,
e) zachowana powinna być ciągłość na kierunku pionowym od dachu po fundament dla wszystkich
nośnych ścian pracujących na ścinanie.

Długość ściany „l” może być obliczana jako łączna długość odcinków ścian w danej osi przedzielonych
otworami. Jednak w przypadku ścian niezbrojonych przynajmniej jeden odcinek ściany w każdym
kierunku powinien mieć długość „l” nie krótszą niż podwojona długość jaka wynika z minimalnego
stosunku tej długości do wysokości „h” ściany: (l/h)min wynoszące 0.5 dla niezbrojonych ścian z
kamienia naturalnego i 0.35 dla niezbrojonych ścian z elementów innych niż z kamienia naturalnego
oraz 0.3 dla elementów opasanych.
Między sąsiednimi kondygnacjami różnice w masie oraz przekroju poprzecznym ścian pracujących na
ścinanie nie powinny być większe niż 20%.
W przypadku muru niezbrojonego ściany w jednym kierunku powinny być powiązane ze ścianami w
kierunku prostopadłym co najmniej co 7 metrów.
Kryteria prostego, niskiego (do 3
kondygnacji) budownictwo murowanego,
w szczególności jednorodzinnego
Kryteria prostego niskiego budownictwa murowanego, w szczególności jednorodzinnego”
Budowle należące do prostego budownictwa murowanego (zgodnie z EC 8) których wysokość nie jest
większa od 3 kondygnacji ,licząc od poziomu fundamentów, choć ich rzut nie spełnia warunków
symetrii w planie:
a) powinien być w przybliżeniu prostokątny,
b) stosunek krótszego do dłuższego boku powinien wynosić λmin = 0.25,
c) pole rzutów wgłębień i wnęk od obrysu prostokątnego powinno być nie większe niż pmax = 15% całej powierzchni
stropu rozważanej kondygnacji.

także są zwolnione z obliczeń

jeśli, w zależności od liczby kondygnacji n=1, 2 lub 3, poziomy przekrój ścian pracujących na ścinanie
w każdym z poziomych kierunków jest nie mniejszy niż przedstawiony w Tablicy procent całkowitej
powierzchni stropów na dane piętro pa,min , przy czym powierzchnia dachu nad pełnymi piętrami nie
wlicza się do powierzchni stropów.
u(t)
m=1000kg k=1.296×106N/m
m q3
EJ=∞
k/2 k/2

q2
m
EJ=∞

k/2 k/2
q1
m
EJ=∞
k/2 k/2
 m q3 W31=1.000 W32=-0.802 W33=-0.445

k/2 k/2
m q2 W22=0.445 W23=1.000
W21=0.802

k/2 k/2
m q1
W11=0.445 W12=1.000 W13=-0.802

k/2 k/2

m=1000kg k=1.296×106N/m

Wniosek: Linia prosta może być przybliżeniem pierwszej postaci drgań konstrukcji modelowanej
jako budynek pracujący głównie na ścinanie
 m
IV strefa, ag=0.6m/s2 podłoże B

k/2 k/2
m

k/2 k/2
m
×ag=0.6m/s2

k/2 k/2 T3≈0.1s T2≈0.14s T1≈0.4s

u(t)
q31=0.0071m; q32=-0.0002m; q33=0.000m
7.1mm 0.2mm <0.1mm

Metoda SRSS
 P31=1831N P32=420N P33=
3×m=3000kg

P21=1468N P22=233N P23=197N

P11=815N P22=524N P

Base shear ΣP1=4114N ΣP2=337N

Metoda SRSS
Base shear ≅14%G
Wnioski:
[(max P)-ΣP1]/(max P)=0.3% Uwzględnienie tylko pierwszej postaci drgań jest wystarczaj
przybliżeniem w obliczeniach
Rozkład pierwszej postaci drgań po wysokości można przybliż
Ciężar całej konstrukcji:
linią prostą, co odpowiada tzw. „odwróconemu trójką
G=m*g=3000kg*9.81m/s2=29 430N modelującemu siły sejsmiczne działające na budowlę
 Fb = R(T1 )ml = agb (T1 )ml
Założenia:
Obliczenia wykonujemy dla III i IV strefy sejsmicznej oraz dla podłoża B
przy założeniu tłumienia drgań ξ =5% i liniowej (q=1),
oraz częściowo niesprężystej pracy budowli (q=1.5)
Pozostałe dane:
Liczba kondygnacji = 2, (λ =1) podstawowy okres drgań własnych T1=0.2s
Liczba kondygnacji = 3 lub więcej (λ =0.85) oraz podstawowy okres drgań własnych
T1=0.6s
Liczba kondygnacji = 3 lub więcej (λ =0.85) oraz podstawowy okres drgań własnych
T1=1.0s
Dla strefy III, prognozowana prędkość vg=4cm/s
przyspieszenie projektowe ag=40cm/s2 (współczynik ag/vg=10)
Dla strefy IV, prognozowana prędkość vg=6cm/s
przyspieszenie projektowe ag=60cm/s2 (współczynik ag/vg=10)
 podłoże B

WARIANT LINIOWEJ PRACY

KONSTRUKCJI (q=1, ξ=0.05)

T [s] G – ciężar budowli, g=9.81m/s2

T1=0.2sT1=0.6s T1=1.0s

typ budynku Okres Pozioma siła „base shear ”

drgań Fb=R(T1)*(G/g)*λ,
własnych Strefa III ag=40cm/s2 Strefa IV ag=60cm/s2
a (λ=1.0) T1=0.2s 0.1005g≈ 10.0% G 0.1492g≈ 14.9% G
b (λ=0.85) T1=0.6s 0.0866g≈ 8.6% G 0.12997g≈ 13% G
c (λ=0.85) T1=1.0s 0.08231g≈ 8.2% G 0.1235g≈ 8.1% G
 podłoże B

WARIANT NIESPRĘŻYSEJ PRACY

q=1.5 KONSTRUKCJI (q=1.5)

T1=0.2sT1=0.6s T1=1.0s T [s]

G – ciężar budowli, g=9.81m/s2

typ budynku Okres Pozioma siła „base shear ”

drgań Fb=R(T1)*(G/g)*λ,
własnych
Strefa III ag=40cm/s2 Strefa IV ag=60cm/s2
a (λ=1.0) T1=0.2s 0.06796g≈ 6.8% G 0.1019g≈ 10.2% G
b (λ=0.85) T1=0.6s 0.05777g≈ 5.8% G 0.08665g≈ 8.7% G
c (λ=0.85) T1=1.0s 0.05487g≈ 5.5% G 0.08231g≈ 8.2% G