POWODZIE

Powódź jest to przejściowe zjawisko hydrologiczne,

podczas którego wody rzeczne lub morskie wzbierają
w ciekach wodnych, zbiornikach lub na morzu.
Po przekroczeniu przez wodę stanu brzegowego
powodują zatopienie znacznych obszarów lądowych -
dolin rzecznych, terenów nadbrzeżnych lub
depresyjnych, co prowadzi
do wymiernych strat społecznych i materialnych.
Powódź to jedna z najgroźniejszych i najbardziej
niszczycielskich klęsk żywiołowych. Walka z nią jest
stale aktualnym problemem ogólnoświatowym.
GŁÓWNE PRZYCZYNY POWODZI:
1. intensywne opady deszczu;
2. wiosenne roztopy obfitej pokrywy śnieżnej;
3. zatory lodowe na rzekach;
4. sztormowe fale morskie lub oceaniczne,
które w połączeniu z silnym wiatrem
wtłaczają masy wody do ujścia rzek;
5. awarie urządzeń hydrotechnicznych: tam,
zapór wodnych, stopni wodnych itp.
Rodzaje powodzi w Polsce:

1. powodzie opadowe
2. powodzie roztopowe i
zatorowe
3. powodzie sztormowe
4. powodzie
spowodowane awariami
5. powodzie opadowo-
roztopowe
 POWODZIE W POLSCE
W Polsce powodzie występują stosunkowo często,
dzieje się tak od najdawniejszych czasów.
Pierwsze wzmianki o powodziach
pochodzą z X wieku, a informację o nich
zawarł w swoich zapiskach Jan Długosz:
"Zdarzały się tego czasu liczne i długotrwałe wylewy
(…) Te ciągłe ulewy i powodzie nie tylko w Polsce,
ale i w okolicznych krajach wielkie poczyniły szkody,
zatopiwszy całą niemal Ziemię (...)
z rzek tak gwałtownie powstały wylewy wód.”
Jedna z największych powodzi nastąpiła latem
1934 roku. Była spowodowana ogromnymi opadami
w południowej części kraju. Wtedy też został
osiągnięty rekord ilości opadów w ciągu doby
(225mm w Hali Gąsienicowej). W wyniku tej powodzi
zginęło 55 osób.
Uszkodzonych
lub zniszczonych
zostało ponad
22 tysiące
budynków.
Kolejna duża powódź miała miejsce zimą 1979 roku.
Wystąpiły wtedy bardzo duże opady śniegu. Wczesną
wiosną, gdy rosnąca temperatura doprowadziła do
odwilży, ogromne ilości śniegu roztopiły się, przez co
zostało zalanych wiele terenów, m.in. w województwie
mazowieckim.
 Najbardziej dotkliwa dla Polaków okazała się
powódź, która miała miejsce latem 1997 roku. Nazwano ją
powodzią tysiąclecia. Zostały nią objęte tereny południowej
Polski (m. in. miasta takie jak Opole, Wrocław, Kłodzko
oraz setki innych miejscowości), a także pewne obszary
Czech, Niemiec, Słowacji i Austrii.
W sumie podczas tej powodzi zginęło w Polsce 56
osób. Szkody materialne zostały oszacowane na koszt około
3,5 miliarda dolarów. Przyczyną tej powodzi były obfite
opady deszczu powodujące zwiększanie się poziomu wody
w rzekach. Od czasów tego wydarzenia zaczęto zwracać
większą uwagę na zabezpieczenia przed powodziami,
problem budowania domów na terenach zalewowych oraz
regulację rzek.
Kolejna groźna powódź wystąpiła w 2010 roku. Pierwsza
fala powodziowa pojawiła się w drugiej połowie maja,
a druga fala na początku czerwca. Objęła nie tylko
Polskę, lecz także inne kraje Europy Środkowej, m.in.
Czechy, Słowację, Węgry oraz Ukrainę. Spośród 37 ofiar
śmiertelnych aż 25 zginęło w Polsce. Ponadto
kilkadziesiąt osób zostało rannych. Poziom wody w
rzekach niekiedy (np. w Krakowie) przekraczał nawet
poziom zanotowany podczas powodzi tysiąclecia. W
wyniku obfitych opadów deszczu znacznie podniósł się
poziom wody w dorzeczu Wisły w południowej części
Polski. Zalany został m.in. Kraków, Sandomierz i
Oświęcim. Zagrożenie powstało także na Odrze. Fala
powodziowa dotarła także na obszary położone na
północy Polski. W Warszawie poziom wody
w Wiśle znacznie się podniósł. Fala utrzymywała się
bardzo długo, co dodatkowo zwiększało
prawdopodobieństwo przerwania wałów.
 Jeżeli mieszkasz na terenie
zagrożonym powodzią:
Zapoznaj się z planami postępowania na
wypadek powodzi dostępnymi w urzędzie
miasta, gminy, starostwie powiatowym;
Poznaj sposoby przekazywania informacji
od władz lokalnych i służb ochronnych do
mieszkańców oraz sposoby alarmowania
o zagrożeniu.
 W sytuacji bezpośredniego zagrożenia
przygotuj:
 Zapasowe baterie na czas około trzech dni;
 Latarki dla każdego członka rodziny;
 Apteczkę pierwszej pomocy i zapas stale przyjmowanych leków;
 Odbiornik radiowy zasilany baterią;
 Zamienne źródła światła ( świece, lampy olejne, zapałki,
zapalniczki);
 Zapas żywności dla domowników i zwierząt gospodarskich
na 3-5 dni;
 Odzież przeciwdeszczową i nieprzemakalne obuwie;
 Łódź lub ponton, kamizelki ratunkowe;
 Środki higieny osobistej i środki czystości;
 Kilka zmian bielizny i odzieży wierzchniej.
 Po ogłoszeniu stanu ostrzegawczego i w
czasie powodzi:
Słuchaj radia na częstotliwościach lokalnych;
Podporządkuj się poleceniom miejscowych władz i służb;
W razie podnoszenia się poziomu wody przenieś się na teren
położony wyżej lub na wyższą kondygnację budynku;
Utrzymuj gotowość do nagłej ewakuacji;
Nie ulegaj panice;
Ostrożnie korzystaj z mostów,
nasypów drogowych i kolejowych;
W miarę możliwości bądź gotów
do pomocy specjalistycznym
służbom i innym poszkodowanym.
Przed przystąpieniem do ewakuacji:
Odetnij dopływ prądu, gazu i wody do mieszkania;
Ustal sposób łączności i utrzymywania kontaktu pomiędzy
domownikami;
Spakuj podręczny bagaż i dobytek;
Spakuj dokumenty potwierdzające tożsamość, a także
dotyczące: prawa własności, ubezpieczeń, kredytów,
inwestycji itp.
Załaduj na własny lub podstawiony środek lokomocji
zwierzęta gospodarskie, a w razie konieczności pośpiechu
uwolnij je z uwięzi i budynków gospodarskich;
Przemieszczaj się do punktu ewakuacji, zachowując czujność
i wykonując polecenia osób nadzorujących przebieg
ewakuacji.
 W czasie powodzi nie wolno:
Używać wody powodziowej i gruntowej do celów
spożywczych i sanitarnych;
Poruszać się po terenach zalewowych, jeżeli woda
płynie wartkim, wezbranym strumieniem i niesie pnie
drzew, elementy konstrukcyjne zniszczonych budowli
oraz inne przedmioty;
Zbliżać się do linii energetycznych;
Spożywać niczego, co miało kontakt z wodą
powodziową.
Po opadnięciu wód opadowych należy:
Sprawdzić stan techniczny budynków i instalacji;
Poddać się szczepieniom ochronnym, jeżeli zostaną zalecone;
Odmulić i odkazić studnie oraz sieć wodociągową;
Usunąć szkodliwe substancje ze sprzętu i wyposażenia gospodarstwa
domowego (dekontaminacja);
Oszacować protokolarnie szkody i zniszczenia;
Usunąć warstwy mułu i piasku naniesionego przez wodę;
Uporządkować obejście i budynki: usunąć zniszczone umeblowanie,
wykładziny, a w razie konieczności skuć tynki, osuszyć budynek;
Przeprowadzić opryski chemiczne dezynfekujące i niszczące
dokuczliwe owady;
Zrekultywować uprawy: po opadnięciu wody rozważyć konieczność
likwidacji zniszczonych upraw i ponownej orki.
 Skutki powodzi:
W zależności od rozmiaru powodzi, straty mogą być
bardzo różne. Czasami wzbierające wody powodują
zalanie pól i zniszczenie upraw, ale wielokrotnie
zdarza się, że odbierają ludziom dorobek całego życia.
Wśród strat powodziowych możemy wyróżnić:
 zalanie gruntów uprawnych
uszkodzenie szlaków kolejowych, dróg, mostów i innych
niezbędników komunikacyjnych

Uszkodzenie wałów przeciwpowodziowych

Zalanie ścieków, wysypisk oraz cmentarzy

 Całkowite lub częściowe zniszczenie ludzkich domów

i innych budynków
 Dla ludzi skutkami powodzi mogą być choroby
spowodowane kontaktem z substancjami chemicznymi,
takimi jak siarczany i siarczki, chlorki, metale ciężkie,
nawozy sztuczne, produkty ropopochodnie, oraz inne
toksyczne związki, które dostają się do wody poprzez
wymycie ich z różnych źródeł np. cmentarzy czy
samochodów. Wśród grożących powodzianom chorób,
możemy wyróżnić: dur brzuszny, czerwonkę bakteryjną,
tężec, salmonellozę, wirusowe zapalenie wątroby oraz wiele
innych.
 Zapobieganie powodziom:
Ochrona ludności podczas powodzi należy do zadań
administracji rządowej i organów gminy.
Akcją przeciwpowodziową podczas występujących
zagrożeń kierują komitety przeciwpowodziowe:
Główny Komitet Przeciwpowodziowy i Wojewódzkie
Komitety Przeciwpowodziowe oraz powoływane przez
wojewodę w drodze zarządzeń Gminne i Zakładowe
Komitety Przeciwpowodziowe.
Ochrona przeciwpowodziowa to jeden z głównych
obowiązków władz publicznych. Jest to zadanie rozległe
w czasie i przestrzeni oraz bardzo kosztowne. Obejmuje ono
działania planistyczno-organizacyjne, zakup odpowiednio
dużej ilości specjalistycznego sprzętu, szkolenie zespołów
Ratowniczych, a przede wszystkim ogromne inwestycje, jak:
Budowa i konserwacja wałów przeciwpowodziowych
wzdłuż zagrożonych odcinków rzek;
Budowa zbiorników retencyjnych przyjmujących nadmiar
wody, służących jednocześnie do celów turystycznych,
rekreacyjnych, energetycznych i regulacji żeglugi

Utrzymywanie polderów zalewowych – rozległych

niezasiedlonych obszarów użytkowanych rolniczo bądź
nieużytków, bez zbędnej infrastruktury technicznej
 Budowa kanałów i rowów melioracyjnych

 Zalesianie obszarów leżących wzdłuż rzek w celu

spowolnienia tempa narastania fali powodziowej
i przyspieszania wsiąkania wód powodziowych
Prezentację na podstawie podręcznika „Żyję i działam bezpiecznie” autorstwa Jarosława Słomy oraz zdjęć
zamieszczonych w Internecie przygotowała Danuta Rauza.