Bao Cao Phan Tich Xu Huong Dau Tu q2 2023

2
MỤC LỤC
MỤC LỤC ______________________________________________________________________________________ 2
LỜI NÓI ĐẦU ___________________________________________________________________________________ 5
PHẦN 1. TOÀN CẢNH THỊ TRƯỜNG VĨ MÔ Q2/2023 ___________________________________________ 6
1.1 Các chỉ số kinh tế ________________________________________________________________________ 7
1.1.1 GDP tăng nhẹ so với quý trước _______________________________________________________ 7
1.1.2 Lạm phát tiếp tục hạ nhiệt ___________________________________________________________ 8
1.1.3 Việc làm _____________________________________________________________________________ 9
1.1.4 Lãi suất tại Mỹ trở lại đỉnh 17 năm trước _______________________________________________ 9
1.1.5 Sản xuất tiếp tục đình trệ ____________________________________________________________ 10
1.2 Chính sách pháp lý _____________________________________________________________________ 11
1.2.1 Nhiều đạo luật crypto được thông qua _______________________________________________ 11
1.2.2 Sự kiện pháp lý nổi bật _______________________________________________________________ 12
1.2.3 Tình hình phát triển CBDC tại các quốc gia ___________________________________________ 12
1.3 Các trường đại học tại Việt Nam đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng Blockchain ________ 14
1.4 Xu hướng Blockchain nổi bật tại thời điểm hiện tại______________________________________ 15
1.4.1 Công nghệ ZK và các ứng dụng nổi bật ______________________________________________ 15
1.4.2 Loại bỏ rào cản tiếp cận và sử dụng Web3 ____________________________________________ 15
PHẦN 2. CẬP NHẬT THỊ TRƯỜNG BLOCKCHAIN VÀ THỊ TRƯỜNG CRYPTO Q2/2023 __________ 16
2.1 Xu hướng đầu tư vào Blockchain _______________________________________________________ 17
2.1.1 Các quỹ đầu tư có xu hướng tích lũy Bitcoin và Ethereum _____________________________ 17
2.1.2 5 quỹ ETF có hiệu suất tốt nhất quý 2/2023 ___________________________________________ 18
2.1.3 ETF Spot Bitcoin đến từ BlackRock – quỹ quản lý tài sản lớn nhất thế giới _______________ 19
2.1.4 Dòng tiền đầu tư vào các dự án thấp nhất trong 2 năm gần đây ______________________ 19
2.2 Báo cáo On-chain ______________________________________________________________________ 21
2.2.1 Bitcoin ______________________________________________________________________________ 21
2.2.2 Stablecoin __________________________________________________________________________ 24
2.2.3 Ethereum __________________________________________________________________________ 25
PHÂN TÍCH XU HƯỚNG ĐẦU TƯ Q2/2023

3
2.3 Những sự kiện nổi bật trong Quý 2/2023 _______________________________________________ 27
2.3.1 Uniswap ra mắt phiên bản v4, khẳng định vị thế dẫn đầu ____________________________ 27
2.3.2 Drama xoay quanh Co-Founder Curve Finance - Michael Egorov _____________________ 28
2.3.3 Coinlist trở lại với Cyber Connect, Neon EVM và Archway _____________________________ 28
2.3.4 Đội ngũ Multichain bị bắt ___________________________________________________________ 28
2.3.5 Thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc ra mắt Whitepaper cho Web3 _____________________ 29
2.3.6 BitDAO sáp nhập Mantle, đổi tên thành Mantle DAO ________________________________ 29
2.3.7 Các tổ chức công nghệ, tài chính lớn bắt tay xây dựng nền tảng blockchain Canton __ 29
2.3.8 Sui chính thức chạy phiên bản mainnet _____________________________________________ 30
2.3.9 Lens Protocol ra mắt giải pháp Layer 3 Momoka _____________________________________ 30
2.3.10 Frax Finance ra mắt Fraxchain ______________________________________________________ 30
2.3.11 Zora ra mắt Zora Network ___________________________________________________________ 30
2.4 Sự kiện đáng chú ý trong Q3/2023 _____________________________________________________ 32
2.4.1 EthCC 6 ____________________________________________________________________________ 32
2.4.2 Coinfest Asia 2023 __________________________________________________________________ 32
2.4.3 NEARAPAC - Hội nghị và triển lãm Blockchain quốc tế tại khu vực Châu Á của NEAR
Foundation _______________________________________________________________________________ 32
2.5 Cập nhật các hệ sinh thái dẫn đầu _____________________________________________________ 34
2.5.1 Tổng quan dòng tiền _______________________________________________________________ 34
2.5.2 Ethereum vững bước cùng cập nhật Shanghai ______________________________________ 34
2.5.3 Arbitrum còn nhiều tiềm năng phát triển ___________________________________________ 37
2.5.4 Optimism và định hướng superchain ________________________________________________ 39
2.5.5 BNB Chain - “Build and Build” _______________________________________________________ 42
2.5.6 Polygon hướng đến Polygon 2.0 trong bối cảnh khó khăn ___________________________ 45
2.5.7 Avalanche thu hút người dùng mạnh mẽ ___________________________________________ 45
2.6 Những hệ sinh thái nổi bật ____________________________________________________________ 47
2.6.1 Các dự án ZK: Zksync, Starknet và Polygon ZKEVM __________________________________ 47
2.6.2 Bitcoin _____________________________________________________________________________ 50
2.6.3 Filecoin _____________________________________________________________________________ 52

4
2.7 Các lĩnh vực nổi bật ___________________________________________________________________ 54
2.7.1 DEX ________________________________________________________________________________ 54
2.7.2 Lending ____________________________________________________________________________ 55
2.7.3 Derivatives _________________________________________________________________________ 56
2.7.4 Liquid Staking Derivatives __________________________________________________________ 57
2.7.5 Memecoin __________________________________________________________________________ 57
2.8 Dự phóng lĩnh vực đáng chú ý _________________________________________________________ 59
2.8.1 Distributed Computing _____________________________________________________________ 59
2.8.2 Oracle ______________________________________________________________________________ 59
2.8.3 AI __________________________________________________________________________________ 60
2.8.4 Layer 2 và các giải pháp sequencer phi tập trung _____________________________________ 61
PHẦN 3. LỜI KẾT ____________________________________________________________________________ 62
DISCLAIMER _________________________________________________________________________________ 63

5
LỜI NÓI ĐẦU

Trong quý II năm 2023, không còn những câu chuyện liên quan đến sự sụp đổ của ngân hàng, các
thông tin vĩ mô tiếp tục xoay quay câu chuyện lạm phát trên toàn cầu. Mỹ, Euro và các quốc gia
khác đang mạnh tay hơn trong việc chống lại mức lạm phát, đẩy lãi suất cơ bản tăng cao lên mức
đỉnh từng được ghi nhận 17 năm trước đó. Dù tiếp tục gặp nhiều thách thức trong thời kỳ kinh tế
khó khăn, thị trường crypto vẫn liên tục phát triển với sự tham gia của một số quỹ quản lý tài sản
hàng đầu trên thế giới. Bên cạnh đó, một số hệ sinh thái tiếp tục được xây dựng vững chắc, tạo nền
tảng cho sự bùng nổ của thị trường crypto trong chu kỳ tiếp theo.
Với nhiều thông tin có lợi, Bitcoin tiếp tục chứng tỏ được sức ảnh hưởng của mình lên toàn thị
trường với hai đợt tăng trưởng thị phần trong quý, đạt mức 52%. Qua đó, vốn hóa toàn thị trường
crypto được đẩy lên mức cao nhất trong 1 năm trở lại đây.
Trước tình hình thị trường crypto bắt đầu có những dấu hiệu tích cực trở lại, các quỹ đầu tư đã có
những động thái thu gom tài sản. Dòng tiền mua ròng chỉ trong trong quý này đã lấp đầy dòng
tiền được rút ra trong 3 quý trước đó với sự chú ý tập trung vào Bitcoin và Ethereum.
Trong báo cáo quý 2/2023 này, hãy cùng đội ngũ nghiên cứu của GFI nhìn lại toàn cảnh thị trường
thông qua góc nhìn vĩ mô, các yếu tố tác động đến thị trường crypto và những hoạt động đang
diễn ra bên trong các hệ sinh thái. Đặc biệt, các dấu ấn về công nghệ tiềm năng và các xu hướng
triển vọng trong giai đoạn sắp tới cũng sẽ được tiết lộ trong bản báo cáo.

PHẦN 1. TOÀN CẢNH THỊ TRƯỜNG VĨ MÔ Q2/2023

6
7
1.1 Các chỉ số kinh tế
1.1.1 GDP tăng nhẹ so với quý trước
Theo ước tính của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD)1, GDP của khu vực này tăng 0,4%
so với quý 1/2023, tăng nhẹ so với mức tăng trưởng 0,2% trong quý trước đó. Tuy nhiên, tỷ lệ tăng
trưởng hàng quý của OECD đã yếu đi kể từ đầu năm 2022.
Hình 1: GDP Q4/2022 và Q1/2023 tại một số khu vực
Đối với nhóm các nước phát triển G72, tăng trưởng GDP 3hàng quý vẫn ở mức 0,3% trong quý đầu
tiên năm 2023. Các quốc gia thành viên như Canada, Ý, Nhật Bản và Pháp đã ghi nhận sự phục hồi
với mức tăng trưởng cao hơn quý trước đó, lần lượt đạt 0,6%, 0,5%, 0,4% và 0,2%. Ngược lại, tăng
trưởng GDP của Hoa Kỳ chậm lại, chỉ đạt 0,3% so với 0,6% trong quý trước, và tại Anh không ghi
nhận sự thay đổi, với mức tăng trưởng là 0,1%.
1
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) là tổ chức phi chính phủ được thành lập năm 1961, hiện tại gồm 38 quốc gia
thành viên như Mỹ, Anh, Nhật Bản, Đức,...
2
G7 - diễn đàn của 7 cường quốc kinh tế: Mỹ, Anh, Đức, Ý, Pháp, Nhật, Canada.
3
Số liệu GDP sẽ có độ trễ lớn, thường là một quý

8
Các quốc gia G7 đã công bố chi tiết về các yếu tố chính thúc đẩy và ảnh hưởng đến sự thay đổi của
GDP:
• Nhật Bản được hỗ trợ bởi nhu cầu nội địa và xuất khẩu ròng;
• Pháp được hưởng lợi từ tăng trưởng xuất khẩu ròng;
• Tại Mỹ, sự chậm lại của tăng trưởng GDP phản ánh giảm đầu tư hàng tồn kho, mặc dù
tăng trưởng tiêu dùng cá nhân gia tăng;
• Tại Vương quốc Anh, sự giảm chi tiêu của chính phủ và sự gia tăng của thâm hụt
thương mại làm giảm sự phát triển.
1.1.2 Lạm phát tiếp tục hạ nhiệt
Trong quý 2/2023, tình hình kinh tế - xã hội thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức và biến
động đáng chú ý. Mặc dù lạm phát của các cường quốc đã có dấu hiệu hạ nhiệt với 2 lần giảm
mạnh vào tháng 4 và tháng 6 dẫn đến việc Fed có khả năng đưa ra quyết định mềm mỏng hơn
trong chính sách lãi suất sắp tới, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn cần được giải quyết.
Hình 2: Lạm phát tại Mỹ - EU – Anh 6 tháng đầu năm 2023
Chiến sự Nga - Ukraine kéo dài vẫn đang gây ảnh hưởng tiêu cực đến tình hình kinh tế - xã hội của
khu vực và toàn cầu. Lạm phát toàn cầu mặc dù đã hạ nhiệt nhưng vẫn đang ở mức cao, đặc biệt là
ở một số quốc gia có nền kinh tế đang phát triển.
Tại Mỹ ghi nhận mức lạm phát vào cuối Q2 là 4,0%, mức thấp nhất kể từ tháng 3/2021. Tuy nhiên,
chỉ số CPI core (loại trừ thực phẩm và năng lượng) vẫn đang duy trì ở mức cao (5,5%-5,7%). Dữ liệu
này cho thấy yếu tố khiến lãi suất giảm trong thời gian trở lại đây chủ yếu đến từ năng lượng và
thực phẩm, hai nhóm bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch covid trước đó nhưng đã nhanh chóng
phục hồi.

9
Rủi ro lạm phát ở các quốc gia châu Âu đã giảm phần lớn nhờ sự ổn định của giá năng lượng. Mức
lạm phát ghi nhận vào cuối quý 2/2023 của khu vực chung Euro và Anh lần lượt là 6,1% và 8,7%.
1.1.3 Việc làm
Tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ đạt mức cao nhất kể từ tháng 10 năm 2022, với tỷ lệ 3,7% trong tháng
5/2023, tăng 0,2% so với ước tính và các tháng trước đó (3,5%).
Tuy nhiên, số liệu về lực lượng lao động không có dấu hiệu giảm sút mà còn liên tục tăng trưởng.
Nền kinh tế Mỹ tiếp tục tạo ra nhiều việc làm trong quý 2/2023 với bảng lương phi nông nghiệp
(Nonfarm Payrolls) tăng cao hơn dự kiến bất chấp nhiều trở ngại, đánh dấu tháng thứ 29 liên tục
tăng trưởng tích cực vào tháng 5 với 339 nghìn việc làm tăng so với tháng trước.
1.1.4 Lãi suất tại Mỹ trở lại đỉnh 17 năm trước
Sau khi lạm phát tăng mạnh lên mức cao nhất trong 41 năm qua, Fed đã tìm mọi cách khắc phục
bằng cách tăng lãi suất và giảm quy mô tài sản nắm giữ trên bảng cân đối kế toán (hơn 500 tỷ đô
trong hơn một năm qua). Ở thời điểm hiện tại, lãi suất tại Mỹ đã đạt 5,25%, trở lại vùng đỉnh vào
năm 2007. Kết thúc cuộc họp kéo dài 2 ngày 13-14/6, cuối cùng, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã
có quyết định dừng tăng lãi suất đầu tiên kể từ 10 lần tăng liên tiếp trong năm.
Hình 3: Lãi suất tại Mỹ qua các năm

10
Tuy nhiên, Chủ tịch Jerome H.Powell cho biết thêm rằng gần như tất cả các quan chức của Fed
đều kỳ vọng việc tăng lãi suất “thêm một chút” vào năm 2023 là phù hợp để giảm lạm phát.
"Chúng tôi đã tăng lãi suất cơ bản thêm 5 điểm phần trăm và liên tiếp giảm quy
mô tài sản nắm giữ với tốc độ nhanh. Chúng tôi đã đề cập đến rất nhiều điều,
song toàn bộ tác động của chu kỳ thắt chặt tiền tệ vẫn chưa được cảm nhận.”
Chủ tịch FED Jerome Powell chia sẻ tại họp báo sau quyết định của ngân hàng
trung ương.
Bên cạnh Mỹ, các khu vực khác cũng thể hiện rõ quyết tâm đảm đưa lạm phát quay trở lại mục
tiêu trung hạn 2% một cách kịp thời với 2 lần tăng lãi suất trong quý 2/2023:
• Khu vực Euro: hai lần tăng 0,25% vào tháng 5 và tháng 6, lãi suất hiện tại đạt 4,0%;
• Anh: tăng 0,75% vào tháng 5 và 0,5% vào tháng 6, lãi suất hiện tại đạt 5,0%.
1.1.5 Sản xuất tiếp tục đình trệ
Chỉ số Quản lý Thu mua (PMI) của nhóm công ty sản xuất tại Mỹ tiếp tục được công bố dưới vùng
50, cũng là tháng thứ 7 liên tiếp cho thấy sự khó khăn của các công ty sản xuất trong việc thu hút
đơn đặt hàng mới. Ở chiều hướng ngược lại, các công ty về lĩnh vực dịch vụ tại Mỹ (bao gồm vận tải,
truyền thông, trung gian tài chính, khách sạn và nhà hàng,…) có đánh giá lạc quan hơn với chỉ số
PMI liên tục tăng trưởng trong nửa đầu năm 2023.
Hình 4: Chỉ số PMI sản xuất và dịch vụ tại Mỹ 6 tháng đầu năm 2023

11
1.2 Chính sách pháp lý
1.2.1 Nhiều đạo luật crypto được thông qua
Quý 2/2023 chứng kiến nhiều đạo luật quan trong về crypto được thông qua ở các quốc gia và khu
vực, bao gồm đạo luật MiCA của Liên minh Châu Âu, giấy phép VASP của Hồng Kông, và luật Thị
trường và Dịch vụ Tài chính của Vương quốc Anh.
Ngày 16/5 vừa qua, Liên minh Châu Âu đã chính thức phê duyệt đạo luật MiCA (Markets in Crypto
Assets). Theo đó, MiCA được xem là văn bản pháp lý hoàn chỉnh nhất về thị trường crypto, đóng vai
trò cơ sở để các quốc gia khác trên thế giới ra mắt luật crypto của mình. Đạo luật MiCA quy định rõ
về cách phân loại các token, nghĩa vụ của các doanh nghiệp trong thị trường, yêu cầu về việc công
bố white paper và dự trữ bắt buộc đối với doanh nghiệp phát hành stablecoin.
Tại Hồng Kông, giấy phép VASP (Virtual Asset Service Providers - Nhà cung cấp Dịch vụ Tài sản Ảo)
đã chính thức có hiệu lực vào ngày 1/6/2023, cho phép nhà đầu tư nhỏ lẻ giao dịch crypto. Tuy
nhiên, các quy định trong văn bản này khá khắt khe, trong đó yêu cầu chỉ nhà đầu tư chuyên
nghiệp mới được tham gia giao dịch, chỉ một số tài sản crypto hàng đầu được cấp phép, và sàn
giao dịch phải lưu trữ phần lớn tài sản người dùng trong ví lạnh.
Một đạo luật với tên gọi “Thị trường và Dịch vụ Tài chính” cũng mới được thông qua tại Vương quốc
Anh vào ngày 29/6/2023. Một số điểm trong đạo luật này sẽ mở đường để các cơ quan như Kho bạc
Anh, Ngân hàng Anh và Cơ quan Quản lý Tài chính (FCA) ban hành các quy định về hoạt động kinh
doanh crypto. Sự ra mắt của đạo luật “Thị trường và Dịch vụ Tài chính” được kỳ vọng sẽ giúp thu
hút nhiều công ty crypto đến với Vương quốc Anh, trong bối cảnh hoạt động kinh doanh crypto
đang bị thắt chặt tại Hoa Kỳ.
Ngoài 3 đạo luật nêu trên, tình hình chính sách pháp lý cho crypto và blockchain tại nhiều quốc gia
lớn - như Hoa Kỳ và Trung Quốc - vẫn hầu như không thay đổi trong Q2/2023. Theo đó:
Hoa Kỳ vẫn duy trì chính sách mơ hồ về pháp lý, đặc biệt là việc phân loại các token crypto là chứng
khoán hay hàng hóa. Lỗ hổng pháp lý này đã bị SEC lợi dụng để kiện các nền tảng giao dịch crypto
với lý do niêm yết chứng khoán trái phép. Tình hình pháp lý rối ren khiến nhiều doanh nghiệp
crypto không còn mặn mà với thị trường Hoa Kỳ, như Bittrex đã ngừng hoạt động tại Hoa Kỳ,
Binance US thu hẹp hoạt động, còn Coinbase và quỹ a16z phải mở rộng sang thị trường khác.
Đối với Trung Quốc, quốc gia này vẫn cấm giao dịch crypto, nhưng lại có nhiều động thái ủng hộ
công nghệ blockchain trong Q2/2023. Trong số đó, có thể kể đến sự kiện Ủy ban Khoa học & Công
nghệ thành phố Bắc Kinh ra mắt Whitepaper về Đổi mới và Phát triển Web3, đề cập Web3 như
một “xu hướng tất yếu cho sự phát triển của Internet”. Ngày 24/5/2023, Đài Truyền hình Trung ương
Trung Quốc cũng đã đưa tin về sự kiện Hồng Kông hợp pháp hóa giao dịch crypto, trong đó có
nhiều hình ảnh về Bitcoin, NFT và công nghệ blockchain.

12
1.2.2 Sự kiện pháp lý nổi bật
Trong Q2/2023, các vụ kiện của SEC liên quan đến việc phân loại crypto là chứng khoán hay hàng
hóa đã phủ bóng đen lên toàn ngành crypto nổi bật nhất là sự việc SEC liên tục khởi kiện hai sàn
giao dịch crypto lớn nhất Hoa Kỳ là Coinbase và 13 cáo buộc đối với Binance US, Binance trong đầu
tháng 6 này.
Về Coinbase, SEC cho rằng sàn giao dịch này đã niêm yết chứng khoán trái phép, đồng thời đưa ra
danh sách những token là chứng khoán như SOL, ADA, MATIC... Coinbase đã kháng cáo lên tòa án
với lý do SEC không chứng minh được các token nêu trên là chứng khoán, cũng như SEC đang
hành động vượt quá thẩm quyền.
Riêng về Binance, vụ kiện đã khiến Binance phải ngừng đăng ký hoặc rút lui khỏi một số quốc gia.
Các email mới được công bố của William Hinman - cựu Giám đốc Tài chính của SEC cho thấy SEC
lúng túng trong việc áp dụng luật chứng khoán Hoa Kỳ vào crypto và tình tiết mới có thể sẽ tháo
gỡ nút thắt cho vấn đề này. Ngoài ra, Q2/2023 còn đánh dấu sự kiện các tổ chức đầu tư lớn nhất thế
giới đồng loạt bước chân vào thị trường crypto.
Rõ ràng việc kinh doanh dịch vụ crypto không phải là một quyết định một sớm một chiều, các tổ
chức này đã phải suy tính từ nhiều năm, và chắc chắn đã tích lũy một lượng lớn tài sản crypto như
Bitcoin, Ethereum... để chuẩn bị cho ngày công khai bước chân vào thị trường. Diễn biến tiếp theo
của thị trường crypto sẽ ngày càng kịch tính với sự xuất hiện của những nhân tố mới này.
1.2.3 Tình hình phát triển CBDC tại các quốc gia
Gần đây, một trong những câu chuyện cũng được nhắc đến nhiều trong thị trường crypto là CBDC
(Central Bank Digital Currency - Tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương). CBDC là loại tiền
pháp định hoạt động dựa trên công nghệ blockchain, giúp giao dịch trở nên nhanh chóng, tiện lợi,
an toàn, nhưng cũng gặp phải những phản ứng trái chiều do loại tiền này làm tăng sự kiểm soát
của chính quyền lên người dân.
Tháng 5 vừa qua, tất cả công chức nhà nước tại thành phố Thường Thục, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc
đã được nhận lương hoàn toàn bằng đồng e-CNY (Nhân dân tệ điện tử). Đây là đợt triển khai sử
dụng e-CNY lớn nhất từ trước đến nay tại Trung Quốc.
Động thái gần đây tại Thường Thục là bước tiến lớn tiếp theo của chính quyền Trung Quốc trong
việc phổ biển CBDC. Đầu năm nay, nước này đã cho phép người dân mua chứng khoán bằng đồng
e-CNY, cũng như sử dụng lượng e-CNY trị giá hàng chục triệu USD để kích cầu mua sắm trong dịp
lễ Tết 2023. Theo South China Morning Post, việc triển khai e-CNY đã được mở rộng ra 17 tỉnh thành
khắp Trung Quốc.
Khác với sự nhất quán từ trung ương đến địa phương như Trung Quốc, nội bộ chính quyền Hoa Kỳ
vẫn khá bất đồng về việc phát hành CBDC. Một mặt, Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ Fed đang sốt

13
sắng thử nghiệm mạng lưới FedNow, với bước đầu tiên là phát hành đồng USD điện tử theo dạng
bán buôn (wholesale) cho các ngân hàng. Fed tuyên bố FedNow không phải là CBDC.
Trái với sự sốt sắng của Fed, dư luận và chính quyền nhiều tiểu bang tại Hoa Kỳ lại phản đối CBDC
và cho rằng FedNow là CBDC trá hình. Đầu tháng 5/2023, tiểu bang North Carolina và Florida đã
thông qua các luật nhằm cấm và hạn chế việc sử dụng CBDC.
“Chính phủ và các công ty thẻ tín dụng lớn không nên có quyền
chặn người dân sử dụng tiền chỉ vì có quan điểm chính trị khác
nhau. Đồng CBDC của Biden nhằm mục đích tăng cường sự kiểm
soát của chính phủ đối với tài chính của người dân, và chúng ta sẽ
không cho phép điều này xảy ra.”
Ron DeSantis - Thống đốc bang Florida
Tại châu Âu, Ngân hàng Trung ương Châu Âu ECB cũng đang ra sức quảng bá cho đồng CBDC
Euro, và dự kiến sẽ ra quyết định về CBDC vào tháng 10 năm nay. Trước tình hình trên, Slovakia đã
bày tỏ quan ngại về sự kiểm soát của ECB đối với hoạt động thanh toán của người dân. Quốc gia
này đã bổ sung thêm một điều trong hiến pháp nhằm đảm bảo người dân có quyền sử dụng tiền
mặt để thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ.
Ngoài 3 quốc gia và khu vực lớn kể trên, nhiều quốc gia khác trên thế giới như Thụy Sĩ,
Montenegro, Colombia... cũng đã tuyên bố thử nghiệm CBDC trong Q2/2023. Trong đó,
Montenegro và Colombia sẽ sử dụng dịch vụ của Ripple để phát hành CBDC, còn Thụy Sĩ sẽ phát
hành CBDC theo dạng bán buôn trên sàn giao dịch chứng khoán SIX.

14
1.3 Các trường đại học tại Việt Nam đẩy mạnh nghiên cứu và ứng
dụng Blockchain
GFI, VBI, Near VN Hub đã và đang tiếp tục hành trình ươm mầm Blockchain cho thế hệ trẻ Việt
Nam. Trong nửa đầu năm 2023, GFI, VBI, NEAR đã ký kết với 6 trường: Đại học Bách Khoa TP.HCM,
Đại học Công nghệ Thông tin, Đại học Tôn Đức Thắng, Đại học Bưu Chính Viễn Thông TP.HCM, Đại
học Sài Gòn và Đại học Sư phạm Kỹ thuật. Số lượng sẽ không chỉ dừng lại ở đó, GFI đang chuẩn bị
nhiều khoá học Blockchain đến với nhiều trường đại học top đầu Việt Nam hơn nữa.
Hình 5: GFI - VBI, Near VN Hub ký kết hợp tác với các trường đại học giúp đào tạo nhân lực Web3 và
blockchain tại Việt Nam
Việc tiếp cận sớm và tiếp cận đúng với công nghệ Blockchain góp phần giúp các bạn trẻ bắt kịp xu
hướng công nghệ mới, có tư duy đúng đắn về thị trường, thêm định hướng về sự nghiệp trong
tương lai cũng như cung cấp cho các bạn một nền tảng kỹ năng nghề nghiệp vững chắc trong lĩnh
vực Web3, giúp tạo ra nhiều giá trị cho bản thân, gia đình và xã hội.

15
1.4 Xu hướng Blockchain nổi bật tại thời điểm hiện tại
1.4.1 Công nghệ ZK và các ứng dụng nổi bật
Ngoài việc ứng dụng vào các giải pháp mở rộng cho Layer2 như ZKSync Era, Polygon zkEVM… , thì
công nghệ ZK còn đặc biệt phù hợp trong việc bảo mật thông tin người dùng, xây dựng những
ứng dụng bảo vệ tính riêng tư trong Web3 như giao dịch không lộ thông tin.
Đơn cử có thể nhắc đến Iron Fish, đây là blockchain Layer 1 sử dụng công nghệ ZK ẩn tất cả các
giao dịch chuyển tiền của người dùng khỏi bị nhòm ngó, đồng thời vẫn tuân thủ pháp lý khi cho
phép người dùng có thể cấp quyền xem giao dịch của mình cho người khác. Tương tự có thêm
Aztec Network, với khả năng chạy smart contract riêng tư hoặc Worldcoin với WorldCoin ID - nền
tảng định danh người dùng.
1.4.2 Loại bỏ rào cản tiếp cận và sử dụng Web3
Trong lĩnh vực blockchain hiện nay, FastAuth trên NEAR BOS và Magic.link là hai giải pháp nổi bật
đem lại trải nghiệm nhanh, an toàn và liền mạch giúp người dùng Web2 dễ dàng tạo tài khoản và
sử dụng Web3 cho bất kỳ ứng dụng nào mà không cần phải có sẵn token làm phí. Điều này giúp
tiếp cận hàng tỉ người dùng Web2 một cách dễ dàng và nhanh chóng.
Tương tự như câu chuyện về máy tính những năm 80, blockchain hiện nay cũng đang trải qua giai
đoạn nhàm chán, đắt đỏ và ít được đám đông quan tâm. Tuy nhiên, sự xuất hiện của FastAuth và
Magic.link đang mang đến một cách tiếp cận mới, đơn giản hóa và giảm chi phí, cùng với tính thân
thiện và tính ứng dụng cao, giúp tăng cường sự hứng thú của người dùng và đẩy mạnh phát triển
của ngành blockchain.

PHẦN 2. CẬP NHẬT THỊ TRƯỜNG BLOCKCHAIN
VÀ THỊ TRƯỜNG CRYPTO Q2/2023

16
17
2.1 Xu hướng đầu tư vào Blockchain
2.1.1 Các quỹ đầu tư có xu hướng tích lũy Bitcoin và Ethereum
Trong quý 2/2023, thị trường crypto lần đầu tiên chứng kiến dòng tiền quay trở lại với tổng giá trị
2,794 tỷ đô la, bằng 3 quý rút ròng trước đó. Grayscale là quỹ tích cực tích lũy các tài sản crypto
nhất với 2,189 tỷ đô la, chiếm 78,3%. Với thông tin một số quỹ đầu tư truyền thống hàng đầu như
BlackRock và Fidelity lấn sâu vào thị trường, các quỹ đầu tư khác có xu hướng tích lũy các tài sản.
Quỹ đầu tư Dòng tiền Q2/2023 Tài sản quản lý
Grayscale investment LL 2.189 25.508

CoinShares XBT 132 1.868
CoinShares Physical 32 515
21Shares (63) 1.141
ProShares (44) 1.042
Purpose 86 875
3iQ (65) 647
CI Inverstments 49 644
Other 478 4.729
Tổng cộng 2.794 36.969
Nguồn: Coinshare. Đơn vị: Triệu đô la
Trong xu hướng này, Bitcoin được hưởng lợi nhiều nhất với 2,152 tỷ đô la, chiếm khoảng 77% dòng
tiền đổ vào. Ethereum là tài sản được tích lũy nhiều thứ 2 sau Bitcoin, với giá trị 384 triệu đô la. Các
altcoin khác có kết quả tệ hơn với hầu hết dòng tiền âm.
Tài sản Dòng tiền Q2/2023 Tổng tài sản

Bitcoin 2.152 25.078
Ethereum 384 8.038
Multi-asset 515 3.091
Binance (87) 247
Short Bitcoin (69) 112
Solana (13) 52
Litecoin - 148
Tron (41) 21
XRP 8 50
Khác (55) 131
Tổng cộng 2.794 36.969
Nguồn: Coinshare. Đơn vị: Triệu đô la

18
2.1.2 5 quỹ ETF có hiệu suất tốt nhất quý 2/2023
Là kênh giúp các nhà đầu tư tham gia thị trường một cách dễ dàng và tiện lợi hơn, các quỹ ETF
4
giúp tăng tính thanh khoản và khả năng tiếp cận của các tài sản đầu tư. Hiện tại, ETF ở thị trường
crypto chỉ bao gồm các ETF Future, người dùng chưa được tiếp cận với các ETF Spot.
Với sự tăng trưởng về giá của Bitcoin trong quý 2 vừa qua, các quỹ ETF cũng đạt được kết quả tốt
về tỷ suất lợi nhuận trong quý và cả năm 2023 cho tới thời điểm hiện tại. BITO (ProShares Bitcoin
Strategy ETF) là ETF Future lớn nhất hiện tại với tài sản quản lý lên đến 1,04 tỷ đô la. Tỷ suất lợi
nhuận của BITO trong quý đạt 12,43%, thấp hơn nhiều so với các ETF ở dưới như BITQ, BKCH, DAPP
hay WGMI (tỷ suất lợi nhuận dao động từ 50%-60%).
Tài sản quản lý Tỷ suất lợi nhuận Tỷ suất lợi nhuận

ETF
(Triệu đô la) Q2/2023 2023
BITO
1.040 12,4% 82,0%
ProShares Bitcoin Strategy ETF
BITQ
Bitwise Crypto Industry 78,28 50,5% 128,6%
Innovators ETF
BKCH
76,03 51,0% 130,9%
Global X Blockchain ETF
DAPP (VanEck Digital
38,35 61,2% 146,1%
Transformation ETF)
WGMI
11,53 57,8% 188,8%
Valkyrie Bitcoin Miners ETF
Nguồn: ETF.com
4
ETF (Exchange-Traded Fund) là quỹ hoán đổi danh mục theo dõi giá của một loại tiền mã hóa đơn lẻ hoặc một rổ tiền mã
hóa. Một số quỹ ETF tiền điện tử nắm giữ trực tiếp một loại cụ thể, chẳng hạn như bitcoin (ETF Spot), trong khi những quỹ
khác có thể nắm giữ vốn chủ sở hữu trong các công ty liên quan đến crypto hoặc tiếp xúc gián tiếp thông qua các công cụ
phái sinh tiền mã hóa như hợp đồng tương lai (ETF Future).
ETF được giao dịch trên sàn giao dịch, cho phép nhà đầu tư mua và bán các cổ phiếu của quỹ đó như một cổ phiếu thông
thường.

19
2.1.3 ETF Spot Bitcoin đến từ BlackRock – quỹ quản lý tài sản lớn nhất thế giới
Ngày 15 tháng 6, BlackRock, công ty quản lý tài sản lớn nhất thế giới (9,09 nghìn tỷ đô la) đã nộp
đơn xin Bitcoin ETF Spot. Được biết iShares Bitcoin Trust của BlackRock sẽ sử dụng Coinbase
Custody làm người giám sát theo hồ sơ gửi lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC).
Trước đó, SEC vẫn chưa phê duyệt bất kỳ ETF Spot Bitcoin nào. Năm ngoái, SEC đã từ chối đơn
đăng ký ETF Spot của Grayscale, Fidelity, Cboe Global Markets và NYDIG. Fidelity được biết đến là
quỹ quản lý tài sản lớn thứ 3 toàn cầu, chỉ sau BlockRock và Vanguard Group.
Dù vẫn chưa rõ thông tin ETF Spot của BlackRock được thông qua hay chưa, nhưng đây cũng là
một dấu ấn quan trọng, thúc đẩy sự tăng trưởng của Bitcoin và trị trường crypto trong chu ký kế
tiếp, khi các quỹ hàng đầu ở thị trường truyền thống gia nhập thị trường crypto.
2.1.4 Dòng tiền đầu tư vào các dự án thấp nhất trong 2 năm gần đây
Theo dữ liệu từ DefiLlama, trong quý 2/2023 có tổng cộng 144 dự án gọi vốn thành công với giá trị
1,49 tỷ đô la, mức thấp nhất trong 2 năm trở lại đây. Nguyên nhân được cho là vĩ mô vẫn chưa có
nhiều dấu hiệu tích cực, bên cạnh đó phần lớn dòng tiền đầu tư phát triển công nghệ đã được đổ
vào khá nhiều trong giai đoạn trước đó.
Hình 6: Số tiền đầu tư vào thị trường Blockchain trong 2022 và 2023

20
Trong quý 2/2023, lĩnh vực Blockchain tiếp tục có những bước phát triển mạnh mẽ với sự tập trung
vào ba mảng chính là cơ sở hạ tầng (Blockchain Layer1, Layer2/ Ví / AI…), DeFi và Gaming.
• Theo báo cáo, các dự án trong mảng cơ sở hạ tầng (Infrastructure) nhận được đầu tư
nhiều nhất, chiếm 32,6% trong quý, nổi bất nhất là các dự án như: LayerZero (120 triệu
đô), WorldCoin (115 triệu đô), Auradine (81 triệu đô), EigenLayer (50 triệu đô), Ví Magic
Labs (52 triệu $), AI network Gensyn (43 triệu $), Sei (30 triệu $), Layer2 Taiko (22 triệu$) và
nhiều dự án khác.
• Trong khi đó, mảng DeFi đứng thứ hai trong việc gọi vốn, chiếm 19,4% và tiếp tục thu
hút sự quan tâm của giới đầu tư từ các quỹ nổi bật với iZUMi Finance (22 triệu $),
Thetanuts (17 triệu $), Maverick Protocol (9 triệu $) và nhiều dự án khác.
• Không chỉ có DeFi, mảng Gaming cũng đang thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư
khi các dự án trong lĩnh vực này nhận được đầu tư đáng kể, đáng chú ý có Mythical
Games với số tiền đầu tư lên đến 37 triệu đô la.
Hình 7: Các mảnh ghép nhận được dòng tiền đầu tư Q2/2023. Nguồn: DeFiLlama
A16z là quỹ đầu tư hoạt động tích cực nhất trong quý, với 5 thương vụ thành công và tổng số tiền
gọi vốn được của chúng là 344,3 triệu đô la (chiếm khoảng 23% tổng số tiền đầu tư). Các dự án
được rót vốn bao gồm LayerZero, Worldcoin, Gensyn, Mythical Games và Story Protocol, đây cũng
chính là các dự án nằm trong nhóm dẫn đầu về số tiền gọi vốn.
Ngoài các dự án được a16z đầu tư, một số dự án đáng chú ý khác đã gọi vốn thành công trong quý
vừa qua: Auradine (81 triệu đô la, series A), Magic Labs (52 triệu đô la, strategic), Berachain (42 triệu
đô la, private),...
Nhìn chung, thị trường Blockchain đang phát triển mạnh mẽ và thu hút được sự quan tâm của các
nhà đầu tư trong nhiều lĩnh vực, từ Cơ sở hạ tầng, DeFi đến Gaming và nhiều lĩnh vực khác. Các dự
án trong lĩnh vực này đang thu hút được lượng đầu tư đáng kể, cho thấy tiềm năng và triển vọng
của công nghệ Blockchain trong tương lai.

21
2.2 Báo cáo On-chain
Trong quý 2/2023, tổng vốn hóa thị trường crypto hầu như đi ngang. Cụ thể, theo số liệu của
TradingView, từ ngày 1/4 đến 23/6/2023, tổng vốn hóa thị trường crypto dao động quanh mức 1.150
tỷ USD, với mức cao nhất là 1.260 tỷ USD vào ngày 14/4. Cùng thời gian trên, vốn hóa Bitcoin tăng
khoảng 8%, từ 550 tỷ USD lên thành 595 tỷ USD.
Nhìn chung, đường giá của cả Bitcoin và Ethereum đều đi theo xu hướng chung của thị trường
crypto và chịu ảnh hưởng của các yếu tố vĩ mô như chỉ số CPI, tình hình lãi suất và cuộc khủng
hoảng ngân hàng tại Hoa Kỳ. Đó là lý do giá của hai đồng crypto này đều phải trải qua đợt điều
chỉnh kéo dài 2 tháng từ giữa tháng 4 đến giữa tháng 6.
2.2.1 Bitcoin
Trong phiên giao dịch ngày 23/6, cả thị trường crypto tăng trưởng mạnh, có thời điểm giá Bitcoin
đã chạm mốc 31.400 USD, trở thành mức giá cao nhất trong quý 2/2023. Mức đỉnh này là kết quả
của một tuần tăng trưởng liên tục từ ngày 15/6, xuất phát từ động thái công khai bước chân vào thị
trường của những tổ chức đầu tư lớn nhất thế giới như BlackRock, Fidelity, Citadel Securities,
Charles Schwab, và Deutsche Bank.
BTC.D
BTC.D là chỉ số thể hiện tỷ trọng vốn hóa của Bitcoin so với toàn bộ thị trường crypto. Trong
Q2/2023, BTC.D đã tiếp nối đà tăng từ Q1 và tăng thêm 4%, từ 48% lên 52%. Tuy nhiên, xu hướng
tăng của BTC.D không diễn ra liên tục mà được chia thành 2 giai đoạn: giai đoạn tích luỹ trong
tháng 4 - tháng 5 và giai đoạn tăng đột ngột vào tháng 6. Giai đoạn tăng đột ngột của BTC.D bắt
đầu vào tháng 6, khi Ủy ban Giao dịch Chứng khoán Hoa Kỳ SEC liên tục khởi kiện 2 sàn giao dịch
hàng đầu là Coinbase và Binance US, đồng thời tuyên bố nhiều token là chứng khoán.
Đứng trước tin dữ, dòng tiền đã tìm về Bitcoin - tài sản trú ẩn an toàn nhất của thị trường crypto -
khiến chỉ số BTC.D bật tăng 2% chỉ trong chưa đầy 1 tuần. Đợt tăng đột ngột của BTC.D cũng đã
làm cho nhiều Altcoin lớn trong thị trường như DOT, LINK, ARB... mất giá tới 20% chỉ trong ngày
10/6.
Đến cuối tháng 6, nhiều tin tức tốt lại được tung ra như quỹ Bitcoin ETF của BlackRock, dịch vụ lưu
ký crypto của Deutsche Bank và sàn giao dịch EDX Markets của Fidelity. Dòng tiền nhanh chóng
quay lại thị trường với điểm đến đầu tiên là Bitcoin, đẩy chỉ số BTC.D tăng thêm 3% nữa và đạt đỉnh
52%.
Exchange Balance
Ngày 14/4, đồng BTC đạt ATH với giá 30,4 nghìn đô, cao nhất kể từ đầu năm 2023, cùng với đó,
lượng BTC cũng dần được nạp lên sàn CEX trở lại và đạt đỉnh vào giữa tháng 4 với tổng số lượng

22
hơn 2,35 triệu BTC. Tuy nhiên, kể từ ngày 27/4, số lượng Bitcoin trên các sàn CEX cho thấy xu hướng
giảm mạnh, trở lại vùng thấp nhất của tháng 1 năm nay với khoảng 2,27 triệu BTC. Điều này cho
thấy một số tổ chức đã chốt lời, trong khi một số khác lại tích lũy đến nay, khoảng 2 tháng.
Hình 8: Lượng BTC trên sàn CEX
CDD (Coin Days Destroyed)
Trong quý này, chỉ số CDD của Bitcoin liên tục lập mốc cao mới vào ngày 7/5 và 15/5, gây ra một áp
lực bán lớn từ các nhà đầu tư. Tháng 5/2023, sau khi giá Bitcoin giảm mạnh xuống khoảng 26
nghìn đô và duy trì giá trên vùng hỗ trợ trước đó 26,7 nghìn đô, nhiều nhà đầu tư đã bắt đầu lo sợ
về sự giảm giá tiếp theo và bán Bitcoin. Cụ thể, từ ngày 15-24/5, hơn 9 nghìn Bitcoin đã được đẩy
lên các sàn CEX.

23
Hình 9: Chỉ số CDD của Bitcoin 6 tháng đầu năm
Trend Accumulation Score
Từ giữa tháng 4, các địa chỉ ví nắm giữ dưới 10 nghìn Bitcoin đã bắt đầu phân phối mạnh do tin tức
thị trường không mấy tích cực, bao gồm quyết định tăng lãi suất của FED lên 0,25% đến mức 5,25%
và những vụ FUD xoay quanh SEC kiện Coinbase, Binance.
Hình 10: Trend Accumulation Score của BTC

24
Trong điều kiện thị trường không ủng hộ, vào giữa tháng 6, khi đám đông lo sợ bán tháo, các địa
chỉ ví nắm giữ trên 10 nghìn Bitcoin đã tích cực tích lũy trong 2 tháng qua. Dường như đây là kế
hoạch gom hàng hoàn hảo để chờ đợi các tin tức về tổ chức tài chính, ngân hàng truyền thống
"nhảy vào" thị trường Crypto, bao gồm cả ra mắt sàn Crypto EDX Markets và đăng ký Futures BTC
ETF, đã đẩy giá Bitcoin tăng vọt lên vùng 30 - 31,4 nghìn đô. Từ ngày 21/6, các địa chỉ ví nắm giữ trên
10 nghìn Bitcoin đã bắt đầu quá trình phân phối.
2.2.2 Stablecoin
Hình 11: Dòng tiền ròng của Stablecoin trên các sàn giao dịch
Trong quý 2/2023, thị trường stablecoin ghi nhận 128,1 tỷ đô, giảm 2,7% (hơn 3,6 tỷ đô rút ra khỏi thị
trường). Điều này cho thấy dòng tiền vẫn trong xu hướng rút ròng bởi ảnh hưởng các sự kiện vĩ mô
không tốt xảy ra vào cuối Q1/23 như ngân hàng Silvergate, SVB sụp đổ và các ngân hàng truyền
thống top phá sản, tăng lãi suất đến từ FED,.
Trong tháng 6, thị trường ghi nhận có 3 đợt in thêm 1 tỷ USDT đột biến trong khi đám đông hoảng
sợ, cụ thể:
• 12/6: in 1 tỷ USDT đẩy lên sàn Binance thông qua địa chỉ ví trung gian;
• 15/6: in 1 tỷ TUSD mạng Tron gửi lên ví sàn Binance;
• 16/6: in 1 tỷ USDT đẩy lên sàn Binance qua cùng địa chỉ ví trung gian ngày 12/6.

25
Sau khi Bitcoin tạo vùng đỉnh 30 nghìn đô đến 31,4 nghìn đô, lượng nạp stablecoin lên sàn chững
lại và đã bắt đầu rút dần. Nhìn chung, thị trường vẫn chưa đủ để thu hút dòng tiền quay trở lại.
Những stablecoin sụt giảm mạnh về vốn hóa gồm USDC, BUSD và DAI. Tiếp nối đà giảm mạnh từ
quý 1, vốn hóa BUSD giảm tới 45% trong quý 2, tương đương 3,4 tỷ USD. Sự lụi tàn của BUSD - đồng
stablecoin từng làm mưa làm gió một thời - là hệ quả tất yếu sau khi chính quyền Hoa Kỳ yêu cầu
Paxos dừng phát hành BUSD, khiến stablecoin này chỉ còn hoạt động cầm chừng.
Vốn hóa của USDC và DAI cũng bị thổi bay hàng tỷ USD, do cộng đồng đã mất dần niềm tin vào 2
đồng stablecoin này kể từ sự kiện depeg (mất giá trị) lên tới hơn 10% vào cuối tháng 3. Một số động
thái gần đây - như việc USDC chuẩn bị ra mắt trên Arbitrum, hay MakerDAO (nền tảng phát hành
DAI) thông báo mua thêm Trái phiếu Kho bạc Hoa Kỳ - được kỳ vọng sẽ giúp 2 đồng stablecoin này
lấy lại vị thế trên thị trường.
Trước tình hình thê thảm của BUSD, USDC và DAI, một số stablecoin lớn vẫn duy trì mức tăng
trưởng tốt về vốn hóa, nổi bật là USDT và TUSD. Đồng stablecoin lớn nhất thị trường là USDT có vốn
hóa tăng trưởng ổn định ở mức 3%, tương đương 2,6 tỷ USD. Gần đây USDT đã mở rộng lên
blockchain Kava để tiếp tục củng cố đế chế của stablecoin này.
Đáng chú ý, vốn hóa TUSD đã tăng trưởng tới 55% trong quý 2, tương đương 1,1 tỷ USD, chủ yếu do
sàn Binance quyết định sử dụng stablecoin này để thay thế BUSD trong các cặp giao dịch cũng
như làm tài sản dự trữ trong quỹ SAFU.
2.2.3 Ethereum
Đối với Ethereum, đồng crypto lớn thứ hai thị trường cũng đã tăng mạnh và đạt mốc 1.930 USD
trong ngày 23/6, tuy nhiên thành tích này vẫn thấp hơn mức đỉnh quý 2. Trước đó, vào ngày 16/4, giá
Ethereum đã được đẩy mạnh lên mức 2.140 USD, với động lực là sự thành công của cập nhật
Shanghai, cũng như việc không nhiều token Ethereum bị rút ra khỏi hệ thống staking như nhiều
người lo lắng.
Exchange Blance
Trong Q2/23, ghi nhận có khoảng 3,69 triệu Ethereum được rút ra khỏi sàn tăng 226% so với Q1/23.
Điều này cho thấy được Ethereum đang được các nhà đầu tư tích lũy mạnh mẽ trong lúc thị
trường biến động mạnh.

26
Hình 12: Lượng Ethereum trên các sàn giao dịch 6 tháng đầu năm
CDD (Coin Days Destroyed)
Trái ngược với Bitcoin, Ethereum đã gặp áp lực bán vào tháng 6, cụ thể như sau:
• Ngày 5/6: Ethereum đã bị bán tháo mạnh sau khi SEC kiện CZ và sàn Binance vì vi phạm
luật chứng khoán, và sau đó chuỗi ngày FUD liên hoàn được tung ra.
• Ngày 14/6: Quyết định dừng tăng lãi suất của FED vào cuối ngày cũng không giúp thị
trường phục hồi. Tuy nhiên, vào khoảng rạng sáng ngày 15/6, Ethereum bất ngờ giảm
mạnh, thủng vùng giá 1,7 nghìn đô và giảm về mức 1,63 nghìn đô.
Hình 13: Chỉ số CDD của Ethereum 6 tháng đầu năm

27
2.3 Những sự kiện nổi bật trong Quý 2/2023
Hình 14: Các sự kiện nổi bật trong Q2/2023
2.3.1 Uniswap ra mắt phiên bản v4, khẳng định vị thế dẫn đầu
Kể từ thời kiểm ra mắt Uniswap v3, sự hiệu quả của Concentrated Liquidity giúp cho Uniswap tiếp
tục thống trị mảng AMM DEX. Mãi đến sau này, mô hình Liquidity Book của Trader Joe mới có khả
năng cạnh tranh trực tiếp với Uniswap v3.
Vào ngày 13/06 vừa qua, Uniswap đã chính thức ra mắt phiên bản v4 với nhiều cập nhật mới, cụ
thể:
• Hooks: tính năng quan trọng cho phép tùy chỉnh các pool thanh khoản, phí giao dịch
hoặc các tính năng giao dịch kiểu mới.
• Time-weighted average market maker (TWAMM): giúp người dùng thực hiện các lệnh
order volume lớn với mức trượt giá tối thiểu và phí gas thấp mà không ảnh hưởng tiêu
cực đến giá của token.

28
• Các tính năng khác như: đặt lệnh mua bán ở vùng giá cố định (onchain limit order), phí
LP được gộp tự động trở lại LP position (Autocompounded LP fees), lợi nhuận MEV nội
bộ sẽ được chia lại cho LP, orcale on-chain được tùy chỉnh.
Uniswap v4 cũng gộp tất cả các pool vào 1 smart contract duy nhất để giảm phí tạo pool và tích
hợp hệ thống flash accounting để ghi nhận sự thay đổi về số dư. Phiên bản v4 được phát hành dưới
giấy phép Business Source License 1.1 với thời hạn tối đa 4 năm để ngăn chặn việc fork source code.
2.3.2 Drama xoay quanh Co-Founder Curve Finance - Michael Egorov
Vừa qua, CEO Curve Finance, Michael Egorov bị 3 quỹ đầu tư lớn trên thị trường là ParaFi Capital,
Framework Ventures và 1kx tố lừa đảo và kiện với lý do thực hiện các giao dịch bí mật, gây thiệt hại
tài chính của họ (hơn 1 triệu USD).
Không dưng lại ở đó, vào ngày 12/06/2023, tài khoản @lookonchain trên Twitter phát hiện CEO
Michael Egorov đã deposit 291 triệu token $CRV lên nền tảng lending AAVE, chiếm 34% tổng lượng
token CRV đang lưu thông trên thị trường với trị giá 196 triệu USD. Điều này có thể là để tăng lượng
tài sản thế chấp và giảm rủi ro bị thanh lý khoản vay trên AAVE, trong bối cảnh thị trường đang bị
ảnh hưởng tiêu cực bởi việc SEC kiện Binance và Coinbase. Việc thanh lý khoản vay và lịch unlock
token có thể dẫn đến panic sell và khiến dự án sụp đổ.
2.3.3 Coinlist trở lại với Cyber Connect, Neon EVM và Archway
Coinlist là nền tảng gọi vốn cộng đồng (ICO) được quan tâm trong chu kỳ tăng trưởng trước nhờ
chất lượng đầu vào và tỉ lệ sinh lời (ROI) cao. Tuy nhiên, khi thị trường suy giảm từ đầu 2022, các dự
án mở bán trên Coinlist cũng không nhận được nhiều sự quan tâm.
Vào ngày 18/05/2023, Coinlist mở bán dự án SocialFi Cyber Connect và thu về 5.4 triệu USD trong 33
phút. Tiếp theo đó, Coinlist mở bán hai dự án:
• Neon EVM: Một nền tảng smart contract tương thích với EVM được xây dựng trên
Solana được mở bán vào ngày 08/06/2023.
• Archway: Blockchain Layer 1 được xây dựng trên hệ sinh thái Cosmos sử dụng Cosmos
SDK, dự án mở bán vào ngày 16/06/2023.
Những chỉ số này chắc chắn không thể so sánh với Coinlist những lúc 2020-2021, tuy nhiên cũng
cho thấy một dấu hiệu lạc quan, đánh dấu sự quay trở lại của nền tảng Launchpad hàng đầu này.
2.3.4 Đội ngũ Multichain bị bắt
Tối ngày 24/05/2023, cộng đồng crypto lan truyền tin đồn đội ngũ của dự án Multichain bị giới chức
chính phủ Trung Quốc bắt giam và các dịch vụ chuyển tiền cross-chain của dự án bị ngừng đột
xuất. Cộng thêm thông tin on-chain cho thấy động thái một lượng lớn token $MULTI được chuyển
lên các sàn giao dịch, giá token $MULTI giảm mạnh sau đó, mất hơn 50% giá trị. Vào ngày
31/05/2023, tài khoản Twitter của dự án thông báo rằng họ đã mất liên lạc với CEO Zhaojun.

29
Tại thời điểm xảy ra sự việc, Multichain là giao thức cầu nối cross-chain đứng thứ 3 thị trường về
lượng tài sản khóa (TVL) với 1,59 tỷ đô la.
2.3.5 Thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc ra mắt Whitepaper cho Web3
Vào cuối tháng 5/2023, Bắc Kinh đã công bố "Whitepaper về sự sáng tạo và phát triển công nghệ
Web3". Whitepaper cho rằng Web3 là "xu hướng tất yếu cho sự phát triển của ngành Internet
trong tương lai". Mục tiêu của Bắc Kinh là xây dựng thành một trung tâm đổi mới toàn cầu cho nền
kinh tế kỹ thuật số, và Quận Triều Dương sẽ chi ít nhất 14 triệu USD mỗi năm cho đến năm 2025.
Whitepaper tập trung vào AI, Metaverse và Web3, và hạn chế đề cập đến crypto.
Whitepaper này được Ủy ban Khoa học & Công nghệ Thành phố Bắc Kinh công bố tại Diễn đàn
Zhongguancun, nơi được biết đến như là Silicon Valley của Trung Quốc.
2.3.6 BitDAO sáp nhập Mantle, đổi tên thành Mantle DAO
Vào ngày 05/05/2023, một trong những DAO lớn nhất trong không gian Web3 là BitDAO đã trình
đề xuất BIP-21 đến cộng đồng với mục đích sáp nhập toàn bộ hệ sinh thái của mình vào Mantle
Network (một giải pháp Layer 2 được xây dựng bởi BitDAO từ tháng 11/2022).
Sau 2 tuần diễn ra, đề xuất BIP-21 trên mạng lưới của BitDAO đã được thông qua vào ngày
19/05/2023 và chuẩn bị cho giai đoạn testnet tiếp theo mang tên “Ringwood”. BitDAO sẽ được
chuyển đổi thành Mantake DAO với 5 thành phần chính: Mantle Network, Mantle LSD, Mantle
Governance, Mantle Treasury và các sản phẩm khác của Mantle.
Mantle Network được thừa hưởng gần 300 triệu USD stablecoin và hơn 270.000 ETH (510 triệu
USD) từ BitDAO Treasury. Token $BIT cũ sẽ đổi tên thành $MNT với tỷ lệ quy đổi 1-1.
2.3.7 Các tổ chức công nghệ, tài chính lớn bắt tay xây dựng nền tảng
blockchain Canton
Mạng lưới blockchain mới Canton Network đã được giới thiệu vào ngày 09/05/2023 với sự hợp tác
của các tổ chức hàng đầu thế giới như Deloitte, Goldman Sachs, Moody’s, Microsoft và DRW. Ngoài
ra, mạng lưới blockchain này còn có sự hỗ trợ bởi hàng loạt các ông lớn khác như Cumberland,
Deutsche Börse Group, Liberty City Ventures, Paxos, S&P Global,…
Canton Network cung cấp cơ sở hạ tầng phi tập trung bằng ngôn ngữ lập trình Daml để kết nối
các mạng lưới blockchain riêng biệt khác nhau. Digital Asset, công ty FinTech do CEO Don Wilson
của DRW thành lập, là đơn vị chịu trách nhiệm phát triển Canton. Các công ty vẫn có thể kiểm soát
mạng lưới của riêng họ, đảm bảo tính bảo mật và an toàn cho hoạt động kinh doanh.
Canton được xem như giải pháp nền tảng chính nhằm khai thác sức mạnh của blockchain cho
tương lai của tài chính toàn cầu, theo Jens Hachmeister, Head of Issuer Services & New Digital
Markets tại Deutsche Börse Group.

30
2.3.8 Sui chính thức chạy phiên bản mainnet
Blockchain Sui đã ra mắt mainnet vào ngày 03/05/2023. Đây là blockchain Layer 1 "anh em" của
Aptos, được phát triển bằng ngôn ngữ lập trình Move và các nhà sáng lập của cả hai đều từng làm
việc cho dự án blockchain Diem của Meta.
Sau khi Aptos thực hiện airdrop một lượng token trị giá hàng nghìn USD cho mỗi người dùng vào
cuối năm 2022, Sui trở thành cái tên tiếp theo thu hút sự chú ý của cộng đồng FOMO. Tuy nhiên,
Sui không thực hiện airdrop và thay vào đó, dự án này đã tiến hành quay số để một số người dùng
sớm có thể tham gia mua presale token $SUI trên các sàn giao dịch như Bybit, Kucoin, OKX. Với
cách làm như trên, Sui và hệ sinh thái non trẻ của mình đã nhận nhiều ý kiến trái chiều từ cộng
đồng, gặp nhiều khó khăn về lượng người dùng và dòng tiên đổ vào.
2.3.9 Lens Protocol ra mắt giải pháp Layer 3 Momoka
Lens Protocol, được xây dựng bởi Aave Companies, đã ra mắt phiên bản beta giải pháp Optimistic
Layer 3 với tên gọi Bonsai vào ngày 27/04/2023. Tuy nhiên, sau một ngày ra mắt, họ đã đổi tên
thành Momoka vì có sản phẩm sử dụng trùng tên.
Theo Stani Kulechov, CEO của Aave Companies, Momoka được thiết kế với cấu trúc đặc biệt để mở
rộng các dự án trong hệ sinh thái Lens Protocol, tập trung vào SocialFi. Nó có thể xử lý khoảng
25.000 TPS với mức phí thấp, đồng thời đảm bảo tính an toàn và sự phi tập trung - những giá trị cốt
lõi của blockchain.
2.3.10 Frax Finance ra mắt Fraxchain
Dự án Frax Finance đã trở thành cái tên quen thuộc đối với những người dùng tham gia DeFi với
đa dạng các sản phẩm như Fraxswap, Fraxlend, Fraxferry, LSD và stablecoin FRAX. Vào ngày 16/06
vừa qua, đội ngũ dự án đã thông báo kế hoạch xây dựng giải pháp Layer 2 tương thích với EVM, kết
hợp cả Optimistic và ZK Rollups, có tên là Fraxchain.
Theo Co-Founder Frax Finance Sam Kazemian, giải pháp Layer 2 của họ sẽ nổi bật hơn so với các
đối thủ trong việc phi tập trung sequencer khi được cộng đồng bỏ phiếu bầu ra. Trong khi các
Layer 2 khác như Arbitrum, Optimism và zkSync hiện tại đa số đều là single sequencer do chính họ
vận hành. Ngoài ra, Fraxchain còn có một điểm thú vị là sẽ sử dụng frxETH thay vì ETH làm phí giao
dịch, điều này sẽ tăng nhu cầu staking ETH để sử dụng staked-token này trong các hoạt động trên
mạng lưới. Dự kiến Fraxchain sẽ được triển khai vào cuối năm 2023.
2.3.11 Zora ra mắt Zora Network
Zora được thành lập bởi ba cựu nhân viên của Coinbase vào năm 2020, cho phép các nhà sáng tạo
như nhạc sĩ, nghệ sĩ mua bán các NFT liên kết với các hiện vật vật lý như băng cassette. Vào tháng
05/2022, Zora đã huy động được 50 triệu USD (với định giá 600 triệu USD) do Haun Ventures dẫn
đầu, cùng với sự tham gia của Paradigm, Kindred Ventures và Coinbase Ventures. Zora đã mô tả

31
mình là một Shopify hay WordPress dành cho NFT và Web3, cung cấp các công cụ dễ sử dụng để
xây dựng cửa hàng và trang web trực tuyến.
Vào ngày 22/06, dự án đã thông báo kế hoạch xây dựng một giải pháp Layer 2 tập trung vào NFT có
tên là Zora Network. Mạng lưới Layer 2 này sử dụng công nghệ OP Stack của Optimism và hiện đã
hỗ trợ hơn 35 nền tảng khác nhau, bao gồm cả nền tảng âm nhạc on-chain sound.xyz, ví Rainbow
và bộ công cụ ứng dụng Web3 Thirdweb. Bước tiến này được kỳ vọng sẽ giúp mở rộng quy mô của
mạng lưới, cải thiện tốc độ và giảm thấp phí gas, với mức phí không vượt quá 0,5 USD.

32
2.4 Sự kiện đáng chú ý trong Q3/2023
2.4.1 EthCC 6
Sự kiện Ethereum hàng năm lớn nhất tại khu vực châu Âu, tập trung vào công nghệ và phát triển
cộng đồng. Năm nay sự kiện sẽ được tổ chức tại Paris, Pháp với quy vô trên 5.000 người tham dự,
bao gồm nhiều diễn giả đến từ các quỹ đầu tư và dự án hàng đầu trong thị trường. Sự kiện được
diễn ra từ 17/7 – 20/7 tại Paris, Pháp.
2.4.2 Coinfest Asia 2023
Coinfest Asia là một lễ hội tập trung vào hệ sinh thái Crypto và Web3 với chủ đề của năm nay là
“Hội tụ để hợp nhất các công ty Web2 và Web3”, sự kiện được diễn ra từ 24/8 – 25/8 tại Bali,
Indonesia.
2.4.3 NEARAPAC - Hội nghị và triển lãm Blockchain quốc tế tại khu vực Châu
Á của NEAR Foundation
Với vị thế hàng đầu trong lĩnh vực blockchain trên toàn cầu, NEAR APAC sẽ tổ chức một sự kiện
quy mô lớn và chất lượng cao về blockchain tại khu vực APAC, kéo dài từ tháng 6 đến tháng 9 năm
2023, dành cho đối tượng rộng rãi bao gồm nhà đầu tư, nhà phát triển, startup, doanh nghiệp
Web2 và Web3, quỹ đầu tư, đơn vị truyền thông, KOLs, trường đại học, sinh viên và những ai quan
tâm đến công nghệ blockchain cũng như cơ hội phát triển nghề nghiệp trong lĩnh vực này.
• Xem thêm thông tin tại đây: https://nearapac.org/
• Xem hướng dẫn đăng ký tại đây: Link
Hình 15: Quét mã QR để đăng ký tham dự sự kiện NEARAPAC
Sự kiện có quy mô hơn 8.000 người, quy tụ hơn 100 Speaker top đầu thế giới, hơn 50 quỹ đầu tư lớn
nhất hiện nay, hơn 10 trường Đại Học, hàng trăm media và các đơn vị khác... Các hoạt động hấp
dẫn tại sự kiện bao gồm: Chia sẻ về xu hướng thị trường, danh mục đầu tư từ các quỹ đầu tư top
đầu thế giới, các giải thưởng HACKATHON lên đến hàng tỷ đồng, chương trình quay thưởng may
mắn với tổng trị giá 300 triệu VNĐ, Technology show mãn nhãn, triển lãm các sản phẩm Web3 và
rất nhiều hoạt động thú vị khác.
Các sự kiện trong chuỗi sự kiện NEARAPAC gồm:

33
• Web3 Hackfest với chủ đề "Unlimited Hacker" là một lễ hội hackathon quy mô lớn cho các
builder, nhà phát triển và startup Web2 & Web3 với chuỗi các khóa đào tạo cho nhà phát triển
như Rust, Solidity, Move, Substrate, BOS,…, các hoạt động tại các trường Đại học, các buổi hội
thảo và cuộc thi hackathon kéo dài trong suốt 4 tháng từ tháng 6 đến tháng 9 năm 2023.
• The Greenhouse là một sự kiện trong chuỗi NEAR APAC nhằm hỗ trợ các start-up Web3. Các
dự án tham dự The Greenhouse sẽ được pitching trực tiếp với các nhà đầu tư hàng đầu, và
được hỗ trợ từ các mentor và nhà sáng lập khác. Ngoài ra, các start-up cũng được tham gia
các buổi hội thảo và khóa học về nhiều chủ đề khác nhau để giúp phát triển dự án tốt hơn.
• Hội nghị và Triển lãm NEAR APAC (09 – 10/9/2023) mang đến cơ hội kết nối các hệ sinh thái
blockchain, builder, sàn giao dịch, nhà đầu tư, doanh nghiệp Web2 và Web3, quỹ đầu tư,
trường đại học và phương tiện truyền thông toàn cầu, nhằm thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ
của Web3.

34
2.5 Cập nhật các hệ sinh thái dẫn đầu
2.5.1 Tổng quan dòng tiền
Biến động dòng tiền trên các hệ sinh thái lớn Q2/2023
TVL Biến động Stablecoin Biến động Bridge (netflow)
Ethereum 52.360 -6,56% 69.860 -3,39% -57,54
BNB 4.870 -32,26% 5.681 -11,57% +129,56
Avalanche 1.670 -9,72% 1.349 +9,50% -38,14
Polygon 1.180 -8,53% 1.465 -4.99% -50,38
Arbitrum 3.080 -6,10% 1.750 -9.23% -28,83
Optimism 980 -10,05% 614 -8,02% +330
Nguồn: DeFiLlama | Đơn vị: triệu đô | Ngày cập nhật: 1/4 - 26/6
Q2/2023, giá trị tài sản khóa (Total Value Locked – TVL) và lượng stablecoin của các hệ sinh thái dẫn
đầu thị trường giảm đáng kể, đặc biệt là BNB chain khi chịu ảnh hưởng nặng nề sau vụ kiện với
SEC và sự biến mất dần của BUSD trong quý trước. Tuy nhiên, dòng tiền đổ vào thông qua các cầu
nối (bridge netflow) vẫn khá tích cực ở hai hệ sinh thái BNB (+129,56 triệu đô la) và Optimism (+330
triệu đô la), thể hiện niềm tin của người dùng đối với hai hệ sinh thái này.
Những blockchain khác bao gồm Ethereum, Polygon, Arbitrum có mức biến động khá tương đồng
nhau và không có nhiều đột biến, chủ yếu chuyển dịch theo sự suy giảm chung của tổng cung
stablecoin (-2,48%), và vốn hóa Altcoin (-6,94%) trên toàn thị trường.
Trong khi đó, Avalanche là mạng lưới duy nhất có lượng stablecoin tăng trưởng (+9,5%), sau khi
Circle (công ty phát hành USDC, stablecoin lớn thứ 2 thị trường) bắt đầu triển khai cơ chế chuyển
tiền chéo chuỗi mới CTTP (Cross chain transfer protocol) giữa Avalanche và Ethereum, Arbitrum.
2.5.2 Ethereum vững bước cùng cập nhật Shanghai
Vào ngày 12/4/2023, Ethereum đã cập nhật thành công bản nâng cấp quan trọng Shanghai, cho
phép hàng trăm nghìn các validator có thể rút lượng ETH đang được stake trên Beacon Chain.
Nhiều người đã dự đoán rằng sau bản nâng cấp này, ETH sẽ nhanh chóng bị rút ra khỏi hệ thống
và gây ra hiện tượng bán tháo. Tuy nhiên, sau hơn 3 tháng kể từ khi Shanghai hoàn tất, lượng ETH
vẫn tiếp tục đổ vào vào Beacon Chain và đạt hơn 23 triệu ETH (tăng gần 30%), trái ngược những suy
đoán trước đó. Lượng ETH được rút ra trên các sàn giao dịch tập trung (CEX) khi SEC thắt chặt dịch

35
vụ staking tại Mỹ nhanh chóng được bù đắp bởi các hoạt động liquid staking, staking pools và
"không xác định" trên các nền tảng phi tập trung (DeFi).
Dự án thuộc lĩnh vực liquid staking như Lido, Rocket Pool,… hay các staking pool như Kiln, Figment
nhanh chóng được hưởng lợi và dẫn đầu.
Hình 16: Tổng quan Ethereum hậu nâng cấp Shanghai
Nguồn: Cryptoquant, Dune Analytics (@hildobby) | Ngày cập nhật: 26/6
Sự thành công của Shanghai giúp các nhà đầu tư vững tin vào sự phát triển của Ethereum và kỳ
vọng vào bản cập nhật quan trọng tiếp theo – Dencun. Đây là tên gọi tắt của một bản nâng cấp
toàn diện trên Ethereum bao gồm Cancun (cập nhật trên lớp vận hành) và Deneb (cập nhật trên
lớp đồng thuận), với mục tiêu chính là giảm phí gas giao dịch và tăng khả năng mở rộng của Layer
2 đến 100 lần.
Vào ngày 8/6, đội ngũ phát triển chính của Ethereum đã chốt 5 EIPs 5sẽ thêm vào trong bản cập
nhật này, bao gồm:
• EIP-4844: thường được gọi là proto-danksharding, tâm điểm của Dencun upgrade. Hiểu
đơn giản, EIP-4844 sẽ mở rộng không gian lưu trữ dữ liệu và giúp Ethereum trở nên
chuyên môn hóa hơn bằng cách tách lớp data availability (trở thành các “blob”) ra khỏi
lớp consensus (xem hình);
• EIP-1153: giảm phí lưu trữ dữ liệu trên Ethereum, từ đó giảm phí gas cho Layer 2;
• EIP-4788: cải thiện thiết kế cho các bridge và staking pools;
5
EIP là tên viết tắt của Ethereum Improvement Proposals, là các đề xuất nâng cấp từ cộng đồng hoặc từ đội ngũ Ethereum

36
• EIP-5656: thêm các thay đổi nhỏ cho máy ảo EVM;

• EIP-6780: loại bỏ mã “tự hủy” trong thiết lập smart contract.
Thời gian diễn ra của nâng cấp Dencun dự kiến vào cuối năm nay và sau khi áp dụng, các lớp chức
năng trên Ethereum có thể được hình dung như hình sau:
Hình 17: Cấu trúc modular Ethereum sau nâng cấp Dencun
Ngoài các điểm sáng cập nhật công nghệ, hệ sinh thái Ethereum trong Q2/2023 còn sôi động với
hai xu hướng:
• Memecoin (cuối tháng 4 đầu tháng 5): Bắt đầu với meme, dưới các tên gọi phổ biến
hoặc gắn liền với ứng dụng của AI, các memecoin như $PEPE, $WOJAK, $BOB,
$LADYS,… nhanh chóng tràn ngập trên nhiều cộng đồng. Đồng thời, cùng với các tweet
của Elon Musk (như trường hợp của $LADYS), quá trình làm giá nhanh chóng diễn ra và
đẩy vốn hóa của các token này lên mức hàng chục, hàng trăm, hoặc hàng tỷ đô la (như
trường hợp của $PEPE). Tuy nhiên, giống như những lần chúng xuất hiện trước đây, làn
sóng này nhanh chóng trôi qua, cuốn theo tài sản của phần lớn cộng đồng FOMO. Dẫu
vậy, nhìn ở góc độ tích cực, làn sóng này đã giúp ETH giảm phát đáng kể, khi chi phí gas
trên Ethereum blockchain liên tục được đẩy lên cao.
• LSDFi 6(từ tháng 5 đến hiện tại): Bằng cách đưa token ETH liquid staking vào các giao
thức DeFi, lợi nhuận staking của người dùng được tăng lên gấp nhiều lần. Xu hướng này
tuy không mới nhưng thực sự đột phá trong thời gian gần đây khi lượng ETH staking
6
Xem thêm về 3 công nghệ LSD : https://gfiblockchain.com/3-cong-nghe-liquid-staking-derivatives.html
Các dự án LSD đáng chú ý: https://gfiblockchain.com/du-an-liquid-staking-derivatives-dang-chu-y.html

37
tăng trưởng mạnh mẽ. Trong thời gian 2 tháng, TVL của LSDFi đã tăng từ 100 lên 500
triệu đô, một số token của các dự án trong lĩnh vực này nhanh chóng được hưởng lợi
như Lybra (x15), Pendle (x2).
Bên cạnh đó, những dự án thuộc các lĩnh vực lâu đời trên Ethereum cũng tiếp tục xu hướng phát
triển bền vững với nhiều nâng cấp quan trọng:
• Mảng LSD: Lido nâng cấp V2, Rocket Pool nâng cấp Atlas, Eigen Layer chính thức
mainnet.
• Mảng DEX: Uniswap ra mắt V4.
• Mảng lending: AAVE thử nghiệm stablecoin GHO trên mạng Goerli, tiến gần hơn đến
Ethereum mainnet.
• Mảng CDP: Maker DAO tiếp tực kế hoạch “Endgame”, nâng tỷ trọng bảo chứng DAI
bằng trái phiếu Hoa Kỳ lên 700 triệu đô.
2.5.3 Arbitrum còn nhiều tiềm năng phát triển
Sau khi triển khai airdrop, hệ sinh thái Arbitrum dường như đã bị "đình trệ" với xu hướng giảm ở
nhiều chỉ số quan trọng như: số lượng người dùng hằng ngày, số lượng giao dịch hằng ngày, tổng
lượng tài sản trên chain,... Mặc dù vậy, Arbitrum vẫn còn nhiều tiềm năng với khả năng tạo ra
những xu hướng mới trên blockchain, từ mô hình airdrop chống gian lận độc đáo đến cách thức
kích hoạt làn sóng memecoin hiệu quả. So với Ethereum và BNB chain về số lượng người giao dịch
memecoin hàng ngày trong “cơn sốt” vừa qua, Arbitrum hoàn toàn chiếm ưu thế.
Nguồn: Artemis | Ngày cập nhật: 29/06
Hình 18: Số lượng người dùng giao dịch memecoin trên Arbitrum, Ethereum và BNB chain
Không chỉ vậy, trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt từ các giao thức lớn trên Ethereum, những
native Dapp hàng đầu trên Arbtrum vẫn duy trì được vị thế vững chắc. Điều này cho thấy chất
lượng dự án cũng như sự gắn bò của người dùng trên hệ sinh thái là khá cao, điển hình như:

38
• GMX: TVL top 1, chuẩn bị ra mắt GMX V2 đem lại các trải nghiệm giao dịch phái sinh on-
chain giống sàn CEX như order limit, stop loss, take profit, funding rate,…
• Radiant: Dự án thuộc lĩnh vực Lending Borrowing này tiếp tục phát triển với TVL
Radiant V2 tăng gấp đôi kể từ khi Arbitrum airdrop. Ngoài ra, nhận được thêm 1 triệu đô
đầu tư từ Andrew Kang (co – founder Mechanism Capital),...
• Camelot: mặc dù khối lượng giao dịch trên sàn DEX này đã giảm đáng kể, nhưng
Camelot lauchpad vẫn giữ được sức hút của mình khi các dự án IDO trên nền tảng đều
nhận được 100% tiền đầu tư từ cộng đồng.
Ngoài ra, với điểm mạnh là không cần KYC trước khi xây dựng dự án, rất nhiều builder đã lựa chọn
Arbitrum làm nơi để “startup”, qua đó duy trì sự phát triển ổn định cho mạng lưới. Hiện tại số lượng
giao thức trên Arbitrum đã xấp xỉ 400 (hơn gấp đôi so với Optimism), vượt qua Fantom, Avalanche
và chỉ đứng sau Ethereum, BNB, Polygon.
Ở khía cạnh công nghệ, Arbitrum cũng tỏ ra không hề kém cạnh bất kì Layer 2 nào khác, thậm chí
có phần nhỉnh hơn. Theo một đánh giá gần đây từ L2Beat, Arbitrum là blockchain generalized layer
2 7 duy nhất được xếp loại “stage 1 8” về tính năng và mức độ hoàn thiện.
Mức độ hoàn thiện của các Layer 2

Layer 2 Công nghệ Rollup Stage
Arbitrum One Optimistic Stage 1
Optimism Optimistic Stage 0
ZkSync Era Zero-knowledge Stage 0
Polygon ZkEVM Zero-knowledge Stage 0
Starknet Zero-knowledge Stage 0

Nguồn: L2beat | Ngày cập nhật: 28/6
Trong thời gian sắp tới, Arbitrum sẽ còn nhiều cải tiến quan trọng để nâng cao khả năng mở rộng và
tiếp cận của mạng lưới (kể cả developer lẫn người dùng), hướng tới mass adoption. Bao gồm:
• Arbitrum Orbit: là Layer 3 trên Arbitrum, giúp các Dapp có thể triển khai private chain cho
riêng mình với tốc độ cao và chi phí gas rẻ mà vẫn duy trì được mức độ bảo mật. Orbit sẽ rút
gọn khoảng cách với người dùng cuối và đem lại khả năng mở rộng cho Arbitrum. Theo cập
nhật từ dự án vào ngày 24/6, đã có 47 blockchain đang xây dựng trên mạng Orbit devnet.
• Arbitrum Stylus upgrade: là bản nâng cấp lớn tiếp theo sau Arbitrum Nitro (trước đó là
Arbitrum One), dự kiến ra mắt vào cuối năm nay. Theo kỳ vọng từ đội ngũ phát triển
7
Có 2 loại Layer 2 là Generalized Layer 2 và Specific Layer 2. Generalized Layer 2 là blockchain layer 2 được sử dụng như một
nền tảng cho các ứng dụng khác xây dựng trên đó. Trong khi đó, Specific Layer 2 là blockchain layer 2 được sử dụng cho
một mục đích duy nhất, điển hình như giao dịch phái sinh (DYDX), Gamefi (Immutable X), DEX (ZkSync Lite),...
8
"Stage" là một khuôn khổ toàn diện (dựa trên 1 đề xuất của Vitalik, co-founder Ethereum) để đánh giá và theo dõi sự phát
triển của các Layer 2. Xem thêm: https://twitter.com/l2beat/status/1670760726921658368?s=20

39
Arbitrum - Offchain Labs, cập nhật này sẽ giúp Arbitrum trở nên nhanh, rẻ hơn (có thể lên
tới 10 lần), mở rộng khả năng tiếp cận đến developer (bằng cách sử dụng máy ảo EVM+, hỗ
trợ nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau như C++, Rust,…), đồng thời tối ưu hiệu suất xử lý
thông qua việc tích hợp ứng dụng khác WASM bên cạnh GETH,...
2.5.4 Optimism và định hướng superchain
Trong Q2/2023, hệ sinh thái Optimism đón nhận nhiều tin tức tich cực, đặc biệt là trong công cuộc
kiến thiết superchain9 - “cánh tay nối dài” của mạng lưới này. Nếu 3 tháng đầu năm 2023 mới chỉ có
4 dự án (Base, Combo, Opclave, Conduit) gia nhập đại gia đình Optimism, thì chỉ trong 3 tháng sau
đó, đã có thêm 10 dự án quyết định xây dựng Layer 2 bằng OP stack, giúp cho hệ thống này ngày
càng phát triển, có thể kể đến như:
• Magi (19/4): Layer 2 đang được xây dựng bởi quỹ đầu tư hàng đầu trong thị trường
crypto, a16z
• Wordcoin (11/5): sản phẩm khác của CEO OpenAI, với mục tiêu tạo ra danh tính toàn cầu
thông qua quét võng mạc
• OpBNB (20/6): Layer 2 được phát triển bởi đội ngũ BNB chain
• Zora (21/6): sàn giao dịch NFT lớn trên Ethereum
• Ngoài ra còn có: Magma (1/ 4), Aevo (7/4), Lit protocol (12/4), Pika Protocol (9/5), Caldera
(1/6) và Test in Prod (15/6).
Mặc dù đều là giải pháp mở rộng hệ sinh thái, tuy nhiên khác với Layer 3 của Arbitrum phát triển
mở rộng theo chiều dọc, Superchain của Optimism mở rộng theo chiều ngang và có thể đem lại
hiệu quả tương tác (cũng như bảo mật) tối ưu hơn thông qua 2 điểm đầu - cuối (Optimism bridge
và Cross-chain messaging protocol) được sử dụng chung.
Nguồn: OpLabs docs
9
Superchain là tầm nhìn lâu dài của Optimism về việc tạo ra một mạng lưới layer 2 được xây dựng bằng OP Stack (bộ công
cụ phát triển blockchain của Optimism, tương tự như Cosmos SDK). Trong hệ thống này, các blockchain khác nhau (gọi là
OP-Chains) có thể chia sẻ bảo mật và tương tác lẫn nhau một cách liền mạch thông qua “Cross-chain messaging protocol”.

40
Với tầm nhìn đưa Superchain trở thành một hình mẫu lý tưởng trong lĩnh vực blockchain, ngày
06/6 vừa qua, đội ngũ phát triển Optimism đã thực hiện nâng cấp Bedrock cùng nhiều cải tiến
đáng kể:
• Đơn giản hóa OP stack bằng cách giảm số lượng code, chia OP stack thành nhiều module
(consensus, execution, settlement) và tối ưu tính tương thích với Ethereum. Đặc biệt để chuẩn
bị cho sự phát triển trong tương lai, nó còn hỗ trợ nhiều ứng dụng khách như WASM. Đồng
thời cho phép chuyển đổi linh hoạt giữa cơ chế xác minh Fraud Proofs (cơ chế hiện hành của
optmistics rollup) và Validity Proofs (cơ chế của zk rollup)
• Giảm phí giao dịch bằng cách tối ưu quá trình nén dữ liệu, tăng thời gian đóng block gấp 6
lần (giúp đóng gói được nhiều giao dịch một lúc hơn, từ đó giảm phí gas phải trả cho mỗi
giao dịch) và loại bỏ một số chi phí khác. Theo số liệu từ Optimism, kể từ khi cập nhật Bedrock
hoàn thành, người dùng chỉ tốn trung bình $0,14 cho mỗi giao dịch (giảm 75%), thấp hơn
nhiều so với ZkSync, Starknet, Arbitrum và kể cả Polygon ZkEVM.
• Giảm thời gian chuyển tiền. Thông qua công cụ hỗ trợ tái tổ chức (re-orgs) trong phần mềm
của các nodes, việc nạp tiền từ Ethereum lên Optimism giảm từ 10 phút xuống còn 2,5 phút.
• Cải thiện hiệu suất node bằng cách cải thiện quá trình lưu trữ dữ liệu trên các node (ước
tính giảm được 15GB/năm với khối lượng giao dịch hiện tại). Đồng thời tăng hiệu quả truy vấn
dữ liệu từ Layer 1.
Tính đến thời điểm hiện tại, hiệu quả mà cập nhật Bedrock đem lại là vô cùng khả quan khi mà số
lượng giao dịch lẫn số lượng người dùng hoạt động đều ở chiều hướng tăng.

41
Nguồn: DeFiLlama, Dune Analytics (@oplabspbc) | Ngày cập nhật: 30/6
Hình 19: Optimism hậu nâng cấp Bedrock
Mặc dù trong thời gian vừa qua, giá token $OP liên tục giảm đến từ áp lực unlock một lượng lớn
token (bằng 130% tổng cung lưu hành trước ngày 31/5). Tuy nhiên, nhìn ở phương diện tích cực, vốn
hóa của Layer 2 này đã lần đầu tiên tăng trưởng vượt mốc 900 triệu đô, và chuẩn bị gia nhập “câu
lạc bộ tỷ đô”.
Hình 20: Tương quan giá và vốn hóa của Optimism

42
2.5.5 BNB Chain - “Build and Build”
BNB chain không chỉ là một hệ sinh thái tập trung vào độ hoàn thiện, mà khả năng tạo trend cũng
vô cùng đáng gờm. Sau khi công bố 2 nền tảng đáng chú ý trước đó là zkBNB (layer 2) và BNB
Greenfield (storage), trong Q2/2023, BNB đã tiếp tục bổ sung thêm một giải pháp Layer 2 khác là
opBNB - sử dụng bộ công cụ phát triển blockchain OP stack của Optimism.
Nguồn: BNB chain blog
Hình 21: Các giải pháp blockchain trong hệ sinh thái BNB
ZkBNB và opBNB đều mang lại khả năng mở rộng lớn cho BNB chain, cùng với chi phí giao dịch rẻ
cho người dùng, tuy nhiên nếu phải so sánh, opBNB sẽ có phần nhỉnh hơn với 2 đặc điểm sau đây:
• Thời gian đóng block (finality): zkBNB đóng khối ở mức “minute level” tức là người
dùng có thể phải đợi 1-2 phút để hoàn thành giao dịch, quá chậm so với thời gian đóng
khối của opBNB là 1 giây.
• Sự đa dạng: zkBNB chỉ tập trung vào NFT và NFT marketplace, ngược lại, OpBNB sẽ hỗ
trợ hầu hết các giao thức phổ biến như DEX, lending, yield farming, NFT,… như một layer
2 hoàn chỉnh .

43
Theo tài liệu từ BNB, opBNB còn có nhiều ưu điểm vượt trội khác khi so với Optimism và Arbitrum
như bảng dưới đây:
So sánh opBNB với Optimism và Arbitrum
opBNB Optimism Arbitrum
Gas token BNB ETH ETH
Khả năng tương thích Ethereum Hoàn toàn (EVM) Hoàn toàn (EVM) Hoàn toàn (EVM)
Gas fee $0,005 $0,05 $0,1
Block gas limit 100M 30M 32M
Thơi gian đóng block 1s 2s Tối thiểu 0,25s
Thời gian rút tiền 7 ngày 7 ngày 7 ngày
Tốc độ xử lý (TPS) 4500+ 700+ 4000+
Nguồn: opBNB docs
Về phía BNB Greenfield, mặc dù chưa rõ vai trò của nó đối với hệ sinh thái (ngoài việc trở thành
một dịch vụ lưu trữ dữ liệu giống như Filecoin), nhưng rất có thể trong tương lai, nó sẽ được vận
hành như blob của Ethereum10, với nhiệm vụ trở thành lớp data availability thay cho mạng chính
BNB, giảm yêu cầu phần cứng vận hành node, từ đó đem đến sự phi tập trung cao hơn cho mạng
lưới.
Hiện tại cả 3 dự án này đều đang ở giai đoạn testnet và có khả năng sẽ mainnet trong Q3, sau khi
các nâng cấp bổ sung gia tăng bảo mật cho cầu nối trong hệ thống đã được thực hiện. Đây là bước
chuẩn bị kỹ lưỡng của dự án nhằm tránh rủi ro như vụ hack cầu nối giữa BNB Beacon chain và
BNB Smart chain trong năm 2022 (hacker đánh cắp hơn 2 triệu BNB, trị giá khoảng 500 triệu đô la
tại thời điểm đó). Hai bản nâng cấp bao gồm:
• Planck upgrade (12/4): chuyển IAVL sang ICS23, một cơ chế bảo mật an toàn hơn và bổ
sung tính năng khóa hẹn giờ cho các lệnh chuyển tài sản cross-chain có giá trị lớn.
• Luban upgrade (15/6): thêm vào cơ chế "Fast Finality", làm cho việc đảo ngược khối
không thể xảy ra sau khi khối đã được hoàn tất. Giới thiệu “Ban quản lý Cross Chain
Relayer 11” với nhiệm vụ chọn ra “relayer” đáng tin cậy thông qua cơ chế quản trị on-
chain.
10
Trong nâng cấp Luban gần đây, BNB đã bổ sung đề xuất BEP-221, hay còn gọi là "CometBFT Light Block Validation", giúp
xác minh khối từ các blockchain tương thích với CometBFT và cho phép truyền dữ liệu giữa những blockchain đó, chẳng
hạn như BNB Greenfield và BNB chain.
11
Cross Chain Relayer là những người trung chuyển tin nhắn on-chain, có nhiệm vụ chuyển tiếp token giữa những
blockchain khác nhau thông qua cầu nối.

44
Giữ vững tinh thần “Build and build”, BNB chain vẫn liên tục đưa ra nhiều bản cập nhật xây dựng
hệ sinh thái trong bối cảnh đón nhận nhiều tin tức tiêu cực. Dẫu vậy, sự ảnh hưởng là không thể
tránh khỏi, đặc biệt khi BNB chain còn là “con đẻ” của Binance, sàn giao dịch liên tiếp chịu các cuộc
công kích pháp lý từ SEC vào ngày 5/6.
Đơn vị: triệu đô | Nguồn: DeFiLlama | Ngày cập nhật: 29/06
Hình 22: Ảnh hưởng của vụ kiện Binance lên hệ sinh thái BNB chain
Sau những đòn mạnh tay từ SEC, giá BNB đã giảm 24%, dòng tiền được khóa trên các nền tảng
DeFi (TVL) của hệ sinh thái cũng nhanh chóng được rút ra với giá trị khoảng 1 tỷ đô la. Alpaca
Finance, Biswap, Pancakeswap và Radiant là các nền tảng DeFi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với
lượng TVL giảm lần lượt 48,13%, 28,83%, 18,61% và 15,49%
Tuy nhiên, dù là trọng tâm của vụ kiện này, giá BNB vẫn đang được giữ trên mức 220$, giúp cho
hơn 200 triệu đô BNB thế chấp của hacker trên Venus ngày 7/10/2022 chưa bị thanh lý, tạo ra sự ổn
định tạm thời cho mạng lưới BNB chain và cho chính sàn Binance (chỉ thâm hụt chưa đến 10%
tổng tài sản). Dẫu vậy, trong thời gian sắp tới, đây cũng là một mốc giá quan trọng cần chú ý cho
các nhà đầu tư BNB.

45
2.5.6 Polygon hướng đến Polygon 2.0 trong bối cảnh khó khăn
Theo thống kê từ NFT Tech, năm 2022, Ethereum từng là điểm đến phổ biến nhất cho các thương
hiệu truyền thống, chiếm 43% trong số 241 dự án được ra mắt, trong khi con số đó ở Polygon chỉ là
23%. Tuy nhiên, Q1/2023, Polygon đã nhanh chóng vươn lên dẫn đầu với 41%, và Ethereum đứng thứ
hai với 34%.
Là một trong những hệ sinh thái tạo được thu hút nhất đối với các công ty truyền thống có nhu
cầu tiếp cận không gian Web3, Q2/2023, Polygon vẫn tiếp tục giữ vững vị thế của mình khi công bố
mối quan hệ hợp tác với nhiều đối tác quan trọng, điển hình như: ImmutableX (21/3), Google Cloud
(27/4), Franklin Templeton (29/04), Telekom (31/5), Taurus (2/6),...
Mặc dù được nhiều đối tác lớn bên Web2 công nhận, hình ảnh Polygon ($MATIC) gần đây đã bị ảnh
hưởng nặng nề khi là một trong những token nằm trong danh sách hai vụ kiện của SEC đối với
Binance và Coinbase. Điều này đã khiến cho $MATIC (bên cạnh $SOL và $ADA) bị nhiều sàn giao
dịch khác tại Mỹ ngừng hỗ trợ giao dịch trên nền tảng của mình, dẫn đến một sự giảm giá mạnh.
Thậm chí, một số sàn sàn như Robinhood, eTora, Bakkt hay Rovolut đã ra thông báo sẽ trực tiếp
bán chúng để chuyển đổi thành stablecoin nếu người dùng không rút token về ví riêng trước thời
gian quy định
Tệ hơn, vào ngày 15/6, công ty đã phá sản Celsius tuyên bố sẽ bán dần hơn 200 triệu đô altcoin từ
ngày 1/7 để mua $BTC và $ETH, trong đó $MATIC chiếm tỉ trọng lớn thứ hai (52 triệu đô) sau $CEL
($70 triệu đô). Nhưng may mắn thay, mặc dù giá $MATIC bị ảnh hưởng nghiêm trọng, các thông số
khác về người dùng, lượng giao dịch, TVL,… trên hệ sinh thái không xảy ra biến động gì đáng kể.
Trong bối cảnh này, Polygon đã đề xuất một số thay đổi nhằm tăng tính phi tập trung và tăng sự
phụ thuộc vào Ethereum, bao gồm:
• Đề xuất “Hội đồng hệ sinh thái” (Ecosystem Council);

• Hướng đến Polygon 2.0 với các mục tiêu: Chuyển đổi Polygon POS thành Polygon
zkEVM Validium; áp dụng công nghệ re-staking cho $MATIC; thay đổi toàn bộ cấu trúc
nền tảng của mình với mục tiêu trở thành “Value Layer of the Internet”.
Hiện tại, đội ngũ mới chỉ công bố “khung sườn” dự kiến của Polygon 2.0 và có thể sẽ còn nhiều
chỉnh sửa trong tương lai. Trong khi đó, những cập nhật khác về “token” và “governance” sẽ lần
lượt được ra mắt vào ngày 10 và 17/7.
2.5.7 Avalanche thu hút người dùng mạnh mẽ

Điểm nổi bật nhất của Avalanche Q2/2023 chính là sự gia tăng đột biến của lượng người dùng hoạt
động. Theo số liệu từ mạng lưới, lượng người dùng hoạt động trên hệ sinh thái trong tháng 6/2023
đã đạt mức ATH mới là 1,3 triệu người, đồng thời nâng tỉ trọng con số này của Avalanche khi so với 5
blockchain lớn khác (Ethereum, Polygon, BNB, Optimism, Arbitrum) từ khoảng 2% lên 3,2%.

46
Hình 23: Tỷ lệ người dùng trên các Blockchain Q2/2023
Có thể có nhiều yếu tố góp phần tạo nên sự bứt phá của Avalanche, tuy nhiên, hai nguyên nhân
chính được đưa ra bởi Messari - một trang thông tin uy tín hàng đầu - là sự hợp tác chặt chẽ với
nền tảng xã hội Galxe và sự thu hút của sàn DEX Trader Joe trong thời gian gần đây.
Ngoài ra, tại sự kiện SK Planet tại Hàn Quốc, đội ngũ phát triển đã ra mắt Avalanche Subnet UPTN.
Cơ chế mới này đem đến khả năng tiếp cận gần 40 triệu người dùng xứ sở kim chi cho nền tảng
này. Trước mắt, UPTN sẽ tích hợp nhiều dịch vụ và ứng dụng phổ biến của SK Planet, điển hình như
OKcashbag (OCB), chương trình thưởng dành cho khách hàng trung thành trong lĩnh vực thương
mại điện tử, với hơn một nửa dân số Hàn Quốc là thành viên.

47
2.6 Những hệ sinh thái nổi bật
2.6.1 Các dự án ZK: Zksync, Starknet và Polygon ZKEVM
Trong số những hệ sinh thái tiềm năng Q2/2023, Zksync Era, Starknet và Polygon ZkEVM chắc chắn
là những cái tên đáng chú ý nhất. Không chỉ dòng tiền (tài sản trên chain), lượng TVL và stablecoin
trên 3 mạng lưới này cũng đang chuyển dịch theo chiều hướng vô cùng tích cực.
Dòng tiền trên các Layer 2 tiềm năng
Blockchain TVL Stablecoin Tài sản trên chain12
01/4 30/6 01/4 30/6 01/4 30/6
ZkSync Era 35,3 196,5 N/A 142,1 88 668
Starknet 4,3 14,7 0,8 1,5 24,2 67,1
Polygon ZkEVM 0,8 28,6 0 10,6 1,8 39,1

Đơn vị: triệu đô | Nguồn: DeFiLlama, L2Beat |Ngày cập nhật: 30/06
Theo số liệu tính đến ngày 30/6, ZkSync Era vẫn đang hoàn toàn chiếm ưu thế về khối lượng. Tuy
nhiên, nếu chỉ xét riêng về tốc độ tăng trưởng, Polygon ZkEVM lại nổi trội hơn cả. Với mức tăng đến
35 lần về TVL, và 21 lần về tổng tài sản, Polygon EVM đã vượt xa 2 đối thủ cạnh tranh là ZkSync Era
(5,5 lần và 7,6 lần) và Starknet (3,4 lần và 2,7 lần) về hiệu suất tăng trưởng.
Tương tự, ở khía cạnh người dùng, trong khi lượng địa hoạt động lẫn lượng giao dịch hằng ngày
của Polygon ZkEVM bứt phá đến 5 lần, con số đó ở ZkSync Era và Starknet chỉ là 3. Dẫu vậy, chừng
đó là đủ để cho ZkSync bắt kịp Arbitrum và Starknet bắt kịp Optimism trong cuộc đua “khốc liệt”
giữa optimistic rollup và zk rollup.
12
Tài sản trên chain bao gồm TVL được lock trên các giao thức DeFi và tài sản chưa sử dụng trên ví riêng của người dùng
trong một hệ sinh thái. Số liệu của DeFiLlama chính là TVL thông thường, trong khi số liệu của L2Beat là tài sản trên chain,
phản ánh chính xác hơn dòng tiền chảy vào mạng lưới

48
Hình 24: Hiệu suất hoạt động của người dùng trên các Layer 2 phổ biến
Hưởng lợi sau khi Arbitrum airdrop, dòng tiền và người dùng nhanh chóng đổ vào zkSync, hệ sinh
thái mới phát triển với nhiều tiềm năng. Số ngày để ZkSync Era đạt được 1 triệu giao dịch (4 ngày)
và 1 triệu người dùng (>1 tháng) cũng đang ở mốc kỉ lục, nhanh hơn nhiều so với các Layer 2 khác.
Số ngày để đạt 1 triệu người dùng trên các Layer 2

ZkSync Era > 1 tháng
Arbitrum >12 tháng
Optimism > 17 tháng
Polygon zkEVM Chưa đủ điều kiện
68 nghìn người dùng sau 3 tháng
StarkNet Chưa đủ điều kiện
528 nghìn người dùng sau 15 tháng
Nguồn: L2Beat, Dune Analytics (@hashed_official) | Ngày cập nhật: 28/6

49
Mặc dù cả 3 dự án đều đang tăng trưởng ấn tượng theo làn sóng Layer 2 Zk Rollup, vẫn có một số
sự khác biệt trong quá trình này, mà có thể được giải thích bằng bảng so sánh sau đây:
ZkSync Starknet Polygon ZkEVM
Tương thích EVM Tương thích một phần Không tương thích Hoàn toàn tương
thích
Sự phát triển của Đa phần là native Dapp. 100% là native Dapp Đa phần là Dapp
Dapp Có một số Ethereum chuyển từ các
Dapp chuyển sang như blockchain khác
Maverick, iZUMi sang như
Finance,… Pancakeswap,
QuickSwap, Gamma,
Balancer,…
Trải nghiệm người Nhanh, rẻ, mạng lưới Chậm, rẻ, mạng lưới còn Nhanh, rẻ, mạng lưới
dùng còn nhiều sự cố nhiều sự cố ít sự cố
Tỉ lệ TVL/ tài sản 29,4% 21,9% 73,1%

trên chain (mức độ
tối ưu dòng vốn)
Đặc điểm hệ sinh Thanh khoản bị phân Thanh khoản bị phân Thanh khoản tập
thái mảnh, dòng tiền liên mảnh, dòng tiền liên tục trung vào các Dapp
tục luân chuyển giữa luân chuyển giữa các có danh tiếng. Người
các Dapp khác nhau. Dapp khác nhau. Người dùng có sự tin tưởng
Người dùng chưa đủ dùng chưa đủ tin tưởng và trung thành nhất
tin tưởng để lock tài để lock tài sản vào những định.
sản những Dapp mới. Dapp mới.
Ưu điểm Native Dapp có nhiều Native Dapp có nhiều cơ Người dùng vừa có
cơ hội để phát triển, hội để phát triển, mạng thể giao dịch, vừa
mạng lưới có nhiều lưới có nhiều tiềm năng đem lại giá trị cho hệ
tiềm năng tiếp tục tiếp tục bùng nổ trong sinh thái
bùng nổ trong tương tương lai. Đón nhận dòng tiền
lai. từ Ethereum và
Đón nhận dòng tiền
Polygon.
Đón nhận dòng tiền mạnh mẽ từ Ethereum
mạnh mẽ từ Ethereum và các Layer 2 khác
và các Layer 2 khác
Nhược điểm Ở giai đoạn đầu, người Ở giai đoạn đầu, người Native Dapp ít có cơ
dùng chỉ tập trung vào dùng chỉ tập trung vào hội để phát triển.
tạo giao dịch thay vì tạo tạo giao dịch thay vì tạo
giá trị thực sự. giá trị thực sự.
Trong tương lai, để đáp ứng sự phát triển nhanh chóng cũng như gia tăng trải nghiệm người dùng,
cả ZkSync lẫn Starknet đều có kế hoạch nâng cấp và mở rộng mạng lưới. Cụ thể, vào ngày 26/06,
ZkSync đã ra mắt ZK Stack , một bộ công cụ phát triển zk rollup (giống như OP Stack của

50
Optimism) với khả năng tùy chỉnh cao. Các nhà phát triển có thể sử dụng ZK Stack để tạo dựng
Layer 2 cho riêng mình hoặc xây dựng Hyperchains13 - hệ thống Layer 3 trên ZkSync.
Trong khi đó, Starknet sẽ dần tích hợp mạng lưới StarkEx vốn có (ImmutableX, Dydx, Sorare,…), và
mở rộng thêm một số giải pháp khác (như StarkEx rollup, App – Specific Starknet) để tạo dựng
thành lớp Layer 3. Ngoài ra, họ còn hợp tác với Slush, một công ty chuyên về SDK, để phát triển
công cụ xây dựng rollup (giống như ZK Stack). Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, Starknet đang tập
trung nhiều hơn vào việc nâng cấp hệ thống hạ tầng, nhằm tăng tốc độ giao dịch, giảm độ trễ và
khả năng giao dịch thất bại.
Nguồn: Starknet
Hình 25: Starknet dự kiến sẽ thiết lập cả Layer 3 và Layer 4
2.6.2 Bitcoin
Nếu trong Q1, Bitcoin được nhắc đến nhiều với với Ordinals Inscription (hay còn gọi là Bitcoin NFT),
khiến mạng lưới tắc nghẽn và phí gas tăng vọt, thì trong Q2, những vấn đề đó còn trở nên trầm
trọng hơn với “trend” BRC-20 (hay còn gọi là Bitcoin token). Có thời điểm, phí gas thu được trong
một ngày trên mạng Bitcoin lên tới gần 18 triệu đô la.
13
Theo tầm nhìn từ đội ngũ ZkSync, Hyperchains sẽ được kết nối chặt chẽ với nhau bằng cầu nối nội bộ HyperBridges
(tương tự như cầu nối IBC của Cosmos, XCM của Polkadot), gia tăng gấp 10 lần về độ bảo mật so với dùng cầu nối bên thứ 3 .
Ngoài ra, với trình biên dịch LLVM, nó còn hỗ trợ nhiều ngôn ngữ lập trình hiện đại như Rust, C++, Swift,...chứ không chỉ
Solidity. Thời điểm Hyperchains ra mắt chưa được công bố chính thức, nhưng có thể sẽ diễn ra sau khi ZkSync thực hiện cập
nhật Pathfinder.

51
Nguồn: Dune Analytics (@dataalways) | Ngày cập nhật: 30/6
Hình 26: Số lượng tài sản được tạo ra trên mạng lưới Bitcoin
Rất nhiều memecoin BRC-20 đã được tạo mới và giao dịch với mức tăng trưởng lên đến hàng
chục, thậm chí hàng trăm lần. Điển hình như $ORDI, ở thời điểm cao nhất, vốn hóa của nó lên tới
350 triệu đô. Tuy những làn sóng như vậy kéo dài không lâu, nó đã để lại ảnh hưởng nhất định lên
mạng lưới, và có thể là tiền đề cho quá trình phát triển mạnh mẽ trong tương lai. Nhìn chung, chỉ
sau 2 đợt bùng nổ, từ con số 0, hệ sinh thái Bitcoin đã sở hữu:
• Bitcoin NFT
• Bitcoin token (chuẩn BRC-20)
• Bitcoin token staking (chuẩn BRC-20s, do OKX đề xuất, đem lại khả năng staking lấy lãi
cho những token BRC-20)
• Bitcoin token ORC-20 (chuẩn token nâng cao của BRC-20, đem lại khả năng bảo mật
cao hơn, có thể nâng cấp, đa kích thước,…)
• Hàng loạt sàn CEX tham gia mạng lưới Bitcoin Lightning network (Binance, OKX,
Huobi,…) để hỗ trợ người dùng nhỏ lẻ chuyển tiền trên mạng BTC.
• Bitcoin NFT được nhiều sàn lớn list trên NFT marketplace của mình (Binance, OKX,…)
• Một số tổ chức DeFi nổi tiếng cũng tham gia vào mạng lưới Bitcoin (Yuga Labs, Magic
Eden,…)
Không chỉ vậy, xu hướng này còn được bồi dưỡng bởi nền tảng pháp lý đang có lợi cho Bitcoin.
Hiện nay, $BTC là một trong những token hiếm hoi được nhiều quốc gia chấp nhận thanh toán, và
đặc biệt không xuất hiện trong các vụ kiện của SEC. Các tổ chức quản lý tài sản hàng đầu thế nhu
BlackRock hay Fidelity cũng đang chọn Bitcoin là quân cờ tiên phong trong chiến lược tiếp cận thị

52
trường crypto. Các tổ chức này đang nộp đơn đăng kí BTC Spot ETF, nhằm có được quyền lưu trữ và
giao dịch Bitcoin.
Trong điều kiện Ethereum (và các Layer 1 khác) bị tòa án phán quyết là chứng khoán, Bitcoin sẽ là
mạng lưới phi tập trung duy nhất được nằm ngoài tầm kiểm soát của chính phủ, đem lại cơ hội
phát triển lớn cho hệ sinh thái này.
2.6.3 Filecoin
Trước đây, Filecoin - mặc dù vẫn có những validator hoạt động 24/7 - nó chỉ hoạt động như một
giao thức lưu trữ dữ liệu phi tập trung bình thường và không hề có một hệ sinh thái hoàn chỉnh
(tương tự như Chainlink chỉ vận hành oracle, một kiểu blockchain – as – service).
Tuy nhiên, kể từ khi ra mắt máy ảo FVM vào ngày 14/3, Filecoin đã chuyển mình mạnh mẽ và gặt
hái được những thành tựu ấn tượng, thể hiện qua các con số : TVL đạt 21,7 triệu đô (tăng từ 400
nghìn đô - theo DeFiLlama), 1235 smart contract được triển khai trên FVM, 3512 người cung cấp khả
năng lưu trữ, hơn 3050 dự án mới tham gia vào hệ sinh thái,… Ngoài ra, doanh thu Filecoin cũng
liên tục tăng trưởng, đạt gần 1 triệu đô la trong tháng 6.
Nguồn: Filecoin | Đơn vị: Nghìn đô la
Hình 27: Doanh thu Filecoin liên tục tăng trưởng kể từ sau nâng cấp FVM
Mặc dù hiện tại các dự án staking và liquid staking vẫn chiếm tỉ trọng TVL lớn trên Filecoin, nhưng
điều đó có lẽ sẽ sớm thay đổi vì vào ngày 25/4, cuộc thi FVM Mainnet Pioneers Cohort (giống như
cuộc thi MVB của BNB chain) đã kết thúc, và chọn ra được 21 dự án ươm mầm đầy tiềm năng, điển
hình như:

53
• ShaleProtocol: nền tảng cung cấp API cho suy luận học sâu (LLM), giúp các nhà phát
triển dễ dàng tích hợp giải pháp AI vào ứng dụng phi tập trung.
• LYNC: Cơ sở hạ tầng thúc đẩy phát triển game Web3.
• Collectif DAO: Giao thức lending sử dụng $FIL để thế chấp.
• Jackrabbit Finance: nền tảng AMM cho các token trên mạng lưới Filecoin.
Một công nghệ tiêu biểu khác được Filecoin phát triển trong Q2/2023 chính là Filecoin Web Serives
(FWS). Bên cạnh các chức năng tương tự Amazon Web Services (AWS), FWS còn tận dụng được
các ưu điểm của công nghệ blockchain (khả năng vận hành 24/7, bảo mật cao, tôn trọng quyền
riêng tư,…) với chi phí cực thấp, hứa hẹn đem lại sự tăng trưởng bền vững cho token $FIL nói riêng
và cho hệ sinh thái nói chung.
Nguồn: Coingecko research
Hình 28: So sánh chi phí lưu trữ trên các nền tảng tập trung và phi tập trung

54
2.7 Các lĩnh vực nổi bật
Trái ngược với sự tăng trưởng trong Quý 1, thị trường đã trở nên ảm đạm trong phần lớn thời gian
trong Quý 2, đặc biệt ở tháng 4 và tháng 5. Còn trong tháng 6, thị trường phản ứng tiêu cực từ việc
SEC kiện Binance và Coinbase có các động thái gian lận, thao túng thị trường và cho người dùng
giao dịch các loại chứng khoán chưa được đăng ký.
Lĩnh vực Liquid Staking Derivatives, mảnh ghép của DeFi vẫn tăng trưởng mạnh mẽ hậu nâng cấp
Shapella với mức tăng trưởng 23,38% trong Q2/2023 cùng nhiều cập nhật mới từ các dự án trong
lĩnh vực này. Thị trường giao dịch phái sinh (Derivatives) vẫn duy trì TVL khá tốt khi tăng nhẹ 1,43%
từ 1,4 tỷ USD lên 1,42 tỷ USD. Các lĩnh vực khác thì lại không mấy khả quan, đặc biệt khi các từ khóa
như NFTFi, RWA đã không còn xuất hiện quá nhiều trên các phương tiện truyền thông.
Nguồn: DeFiLlama
Hình 29: Tình hình tăng trưởng TVL của một số lĩnh vực trong Q2/2023
2.7.1 DEX
Ở Q1 vừa rồi, chúng ta chứng kiến dòng tiền dịch chuyển qua các sàn giao dịch phi tập trung (DEX)
sau các sự kiện sụp đổ của các ngân hàng lớn tại Mỹ. Tỉ trọng volume của DEX so với CEX ở Q1 đạt
mức cao nhất là 13,7%. Đến với Q2, tỉ trọng này còn tăng mạnh hơn nữa, lần lượt trong tháng 4 và
tháng 6 là 14,7% và 16,7%, còn trong tháng 5, tỉ lệ này đã cán mốc 22% (cao nhất trong lịch sử). Tỉ
trọng volume trên CEX giảm nhiều đến từ việc liên tục các FUD đến với Binance, cụ thể:
• Tin đồn CZ bị Interpol truy nã.

• CZ từ chức CEO Binance.
• Các cổ đông tại Binance US tìm cách giảm cổ phần sở hữu của CZ.
• Binance bị hàng loạt chính quyền các quốc gia lớn như Úc, Hà Lan, Canada thu hồi giấy
phép hoạt động.

55
• Ngoài ra, một phần nguyên nhân khá lớn đến từ việc thắt chặt pháp của chính quyền
Mỹ đối với Market Maker như Jane Street và Jump Crypto. Điều này khiến 2 tổ chức trên
cũng giảm dần các hoạt động cung cấp thanh khoản cho các sàn CEX.
Với các dự án DEX cũng không có sự thay đổi về thứ hạng trong Q2 này. Uniswap, Pancakeswap
hay Curve vẫn cho thấy đây là 3 nguồn thanh khoản dồi dào cho tất cả các hoạt động DeFi. Tuy
nhiên, vì tình hình chung của thị trường, tổng TVL trên lĩnh vực DEX cũng giảm đáng kể với mức
giảm 17,72%, từ 18,68 tỷ USD xuống còn 15,37 tỷ USD.
Và như đã nhắc đến trong report Q1/2023 thì Uniswap sẽ hết hạn bản quyền phiên bản V3 của
mình sẽ là cơ hội cho các sàn DEX khác tận dụng công nghệ Concentrated Liquidity. Tuy nhiên, chỉ
2 tháng sau đó, Uniswap chính thức cho ra mắt phiên bản V4 với rất nhiều cập nhật ưu việt, khẳng
định vị thế dẫn đầu của dự án. Tất nhiên, phiên bản này cũng đã được đăng ký ưới giấy phép
Business Source License 1.1 với thời hạn tối đa 4 năm. Việc này sẽ ngăn chặn việc fork source code
của Uniswap v4, tương tự với phiên bản v3 trước đó.
2.7.2 Lending
Nguồn: DeFiLlama
Hình 30: Tình hình tăng trưởng 10 dự án dẫn đầu trong lĩnh vực Lending – Borrowing
Lending là hoạt động tài chính rất quan trọng ở bất kỳ thị trường nào để dòng tiền có thể luân
chuyển và tạo động lực phát triển cho cả nền kinh tế. Với DeFi cũng tương tự như vậy, trong Q2
này, Fraxlend đã lọt vào top 10 khi tăng gần 100% lượng tiền được deposit vào giao thức, từ 96,1
triệu USD lên 191,46 triệu USD. Động lực này phần lớn đến từ sự gia tăng hơn 130 triệu USD liquid
staking ETH vào Frax Finance.
Còn với Radiant và Morpho vẫn cho thấy sự hiệu quả trong mô hình hoạt động của mình trong
suốt Q2 với việc tăng trưởng lần lượt là 41,55% và 36,1%. Riêng Radiant, nền tảng này vừa được

56
Binance niêm yết token vào cuối Q1/2023 và liên tục được rất nhiều KOL shill, đặc biệt trong đó là
Andrew Kang từ Mechanism Capital. Ngoài 2 dự án này, Kava Lend cũng tăng nhẹ 18,41% khi hệ
sinh thái này đang đón nhận được dòng tiền mới.
Tuy không có trong bảng thống kê này, tuy nhiên Spark Protocol cũng cần được nhắc đến. Dự án
đã được triển khai mainnnet trên Ethereum ngày 09/5. Spark Protocol được xây dựng bởi gã khổng
lồ DeFi MakerDAO với kì vọng sẽ hỗ trợ cho sản phẩm chủ lực của họ là stablecoin DAI được luân
chuyển rộng rãi trong DeFi.
2.7.3 Derivatives
Nguồn: DeFiLlama
Hình 31: TVL trên Top 10 dự án Derivatives
Ở Q 1 vừa rồi, chúng ta đã chứng kiến sự tăng trưởng rất nóng của lĩnh vực Derivatives mới mức
tăng TVL gần 63% từ 2,18 tỷ USD lên 3,55 tỷ USD. Trong đó, các dự án dẫn đầu có thể kể đến như
Level Finance, IPOR, Gains Finance,… không thể thu hút thêm dòng tiền vì tình hình chung của thị
trường, việc các dự án vẫn đang duy trì tốt dòng tiền trên nền tảng của mình đã là một điểm cộng
lớn. MUX Protocol và ApeX Protocol là 2 điểm sáng với mức tăng trưởng TVL lần lượt là 162,41% và
142,8%. Đặc biệt với trường hợp của MUX Protocol, nền tảng này được người dùng biết đến nhiều
hơn thông qua việc theo dõi hành động của Andrew Kang. Đây là một KOL rất nổi tiếng trên
Twitter với các chiến lược trading của mình, ông hiện đang hoạt động tại quỹ đầu tư Mechanism
Capital.
Một dự án lớn trong lĩnh vực Derivatives này là dYdX dự kiến sẽ triển khai bản cập nhật v4 trong
đầu Q3 sắp tới. Bản cập nhật này sẽ đưa dYdX trở thành một blockchain riêng trên hệ sinh thái
Cosmos khi sử dụng Cosmos SDK và Tendermint.

57
2.7.4 Liquid Staking Derivatives
Nửa đầu năm 2023 chứng kiến sự tăng trưởng cực kỳ mạnh mẽ của lĩnh vực LSD từ 8,85 tỷ USD lên
đến hơn 20 tỷ USD. Trong Q1, sự tăng trưởng này đến từ việc kì vọng nâng cấp Shanghai (hay còn
được gọi là Shapella) mở khóa lượng ETH đã bắt đầu staking từ tháng 12/2020. Còn trong Q2, hard
fork Shanghai đã chính thức triển khai thành công vào ngày 13/04/2023. Hậu Shanghai, TVL của
lĩnh vực LSD đón nhận dòng tiền rất lớn, chính thức vượt ra DEX để giành lấy vị trí lớn nhất trong
DeFi.
Lido vẫn đang dẫn đầu thị phần trong LSD với 74,5%, lượng TVL ở nền tảng này là gần 13.71 tỷ USD.
Áp lực rất lớn từ việc SEC cho rằng staking là loại chứng khoán trá hình, Kraken bị phạt 30 triệu
USD và bị cấm dịch vụ staking vĩnh viễn, tuy nhiên Brian Amstrong cùng Coinbase vẫn cương
quyết chống đối vì sự phát triển chung của ngành, thị phần staking của Coinbase xếp thứ 2 với
khoảng 11%. Xếp thứ 3 và 4 lần lượt là Frax Finance và StakeWise với lần lượt 2,33% và 0,91%.
Sự gia tăng về dòng tiền khiến cho sự phát triển chung của lĩnh vực LSD cũng phát triển. Liquid
Staking Token (LST) cũng bắt đầu có được nhiều usecases hơn, giúp người dùng có thể kiếm lợi
nhuận nhiều hơn. Các giao thức LSD như Lido với bản cập nhật V2 hay Rocket Pool hiện tại cũng
giúp người dùng dễ dàng quy đổi tỷ lệ 1:1 LST-ETH thay vì phải swap trên các DEX như trước, dẫn
đến việc trượt giá cao. Từ đây mở ra hàng loạt các sản phẩm khác tạo thành làn sóng LSDFi. Ngoài
ra, còn có một dự án khác là Eigen Layer với mô hình Restaking độc đáo đã từng gọi vốn được tổng
cộng 64,5 triệu USD cũng đã triển khai mainnet trên Ethereum vào ngày 14/06/2023.
2.7.5 Memecoin

58
Trong Q2/2023, Memecoin lại một lần nữa cho thấy lĩnh vực này luôn là một phần trong hành trình
phát triển của crypto. Tuy nhiên lần này các dự án memecoin không chỉ còn xoay quanh hình
tượng các chú chó đơn thuần nữa, nó ở một hình thái khác như chú ếch Pepe, Wojak,… Ngoài ra
còn có các Memecoin có cách thức xây dựng khác lạ như AIDOGE airdrop cho người dùng hold
token ARB hay Bob là một chatbot AI trên Twitter. Các dự án như $PEPE, $AIDOGE, $BOB,
$TURBO,... là những dự án nổi bật trong "Memecoin Season" vừa rồi, chúng có thể đạt hàng trăm
triệu hay thậm chí là hàng tỷ USD vốn hóa chỉ trong vòng vài ngày. Trong đó, PEPE là dự án tăng
trưởng mạnh nhất khi đạt gần 2 tỷ USD vốn hóa, lọt top 50 các dự án có vốn hóa cao nhất trong
crypto và còn được Binance niêm yết giao dịch vào ngày 06/05/2023.

59
2.8Dự phóng lĩnh vực đáng chú ý
2.8.1 Distributed Computing
Ở năm 2023 hiện tại, đời sống con người chúng ta đang chứng kiến sự phát triển vượt bậc của các
công nghệ mới như AI, Blockchain, Metaverse,... Và trong số đó, Điện toán phân tán (Distributed
Computing) cũng là một điểm sáng mà chúng ta cần đề cập đến.
Quay lại vài năm về trước, để đáp ứng được sự phát triển các công nghệ trên, nhu cầu về dịch vụ
điện toán đám mây là rất lớn. Tuy nhiên, nó lại đưa ra 2 vấn đề về mặt tài chính và việc chịu rủi ro
phụ thuộc vào một bên thứ 3.
Từ đó, mô hình Distributed Computing được ra đời để giải quyết các vấn đề của điện toán đám
mây. Mô hình mà trong đó các thành phần của hệ thống phần mềm được chia sẻ giữa nhiều máy
tính hoặc nhiều node ở khắp nơi trên thế giới. Nếu nghe đến đây, chắc hẳn bạn sẽ tự đặt ra câu hỏi
"Vậy blockchain cũng là một hệ thống Distributed Computing phải không?". Câu trả lời là rất chính
xác, blockchain có thể nói là một hệ thống điện toán phân toán cho thấy ứng dụng mạnh mẽ nhất
hiện nay.
Trong nửa đầu năm 2023, Render Network (RNDR) chắc chắn là dự án nỗi bật nhất ở lĩnh vực này
trong không gian crypto. Render Network sử dụng công nghệ blockchain để cung cấp một nền
tảng đám mây phân tán, cho phép người dùng đóng góp sức mạnh GPU nhàn rỗi từ thiết bị của
họ để tính toán các tác vụ đồ họa như render hình ảnh, hiệu ứng 3D. Vốn hóa của dự án đã tăng
hơn 800% từ tháng 01/2023, từ 125 triệu USD lên chạm mốc 1 tỷ USD. Có thể kể đến việc Render
Network đã thông qua đề xuất mint and burn token mới. Tuy nhiên, động lực tăng giá lớn nhất đến
từ việc FOMO của cộng đồng về mối quan hệ giữa Render Network và Apple. Cụ thể:
• Tháng 6/2021, Render Network đã thông báo về việc phát triển một ứng dụng dành cho
hệ điều hành iOS của Apple, cho phép các nhà phát triển sử dụng đám mây phân tán
của Render Network để tính toán và hiển thị các ứng dụng đồ họa chuyên nghiệp trên
các thiết bị Apple.
• Tháng 5/2023, tin đồn về việc Apple sẽ sử dụng mạng xử lý đồ họa phân tán của Render
Network cho kính thực tế ảo Apple Vision Pro.
Trong Q2 vừa rồi, Gensyn.AI cũng là một cái tên được nhắc đến khá nhiều, một nền tảng
Decentralized Machine Learning gọi vốn thành công 43 triệu USD được dẫn đầu bởi a16z.
2.8.2 Oracle
Tầm quan trọng của Oracle với blockchain và crypto là không thể bàn cãi, đây cầu nối dữ liệu từ thế
giới bên ngoài vào trong môi trường của blockchain. Tuy nhiên những rủi ro tiềm ẩn của oracle lại
có khả năng tổn hại rất lớn lên các dự án như dễ bị thao túng giá, bị kiểm soát bởi chính đội ngũ
phát triển,... Theo Chainalysis, trong năm 2022 đã có hơn 400 triệu USD bị thất thoát từ các cuộc
tấn công oracle. Chắc hẳn những người theo dõi DeFi không thể quên sự kiện Avraham Eisenberg

60
đã thao túng giá token MNGO, bòn rút 114 triệu USD của Mango Markets, nền tảng Derivatives lớn
nhất trên HST Solana khi đó.
Chính từ những vấn đề nguy hiểm này, trong Q2 vừa qua, đã có những nhóm nhà phát triển xây
dựng cũng như phổ biến một giải pháp mang tên “Oracle-free”. Từ khóa này ám chỉ việc các giao
thức DeFi sẽ không cần sử dụng dịch vụ cung cấp giá từ Orcale nữa. Nổi bật nhất phải kể đến việc
một trong những quỹ đầu tư hàng đầu trong không gian crypto là Paradigm đã hỗ trợ đội ngũ của
Blur xây dựng Blend, tính năng NFT Lending sử dụng “Oracle-free”. Hiện tại có 2 loại giao thức sử
dụng “Oracle-free” là P2P Lending và Hybrid Derivatives:
• P2P Lending: Thay vì các dự án sẽ xác định lãi suất vay, tỉ lệ Loan-To-Value,… thì những
người cho vay sẽ tự làm điều này. Điều này bạn có thể hình dung như các khoản vay sẽ
xếp chồng theo thứ tự như việc giao dịch coin/token của sổ thanh khoản (orderbook)
trên CEX. Loại bỏ oracles khỏi sự hoạt động của nền tảng Lending có nghĩa là các khoản
vay này có thể được tạo ra từ bất kỳ tài sản thế chấp nào. Điều này sẽ chuyển "tai nạn"
nợ xấu sang cho người dùng thay vì chính nền tảng. Giao thức dẫn đầu mảng này chính
là Blur với tính năng lending mới của mình là Blend, được xây dựng với sự giúp đỡ của
quỹ đầu tư Paradigm. Ra mắt vào ngày 01/05/2023, nhưng chỉ cần chưa tròn 1 tháng,
volume giao dịch của Blend đạt 225 triệu USD. Ngoài ra còn có Anja Finance cũng thuộc
P2P Lending “Oracle-free”.
• Hybrid Derivatives: Các giao thức Hybrid Derivatives này thường được thiết kế xung
quanh các vị thế LP trên mô hình Concentrated Liquidity của Uniswap V3. Chúng dựa
vào thanh khoản từ DEX nhằm cung cấp thanh khoản để người dùng sử dụng các công
cụ phái sinh. Với "Oracle-free", các vị thế LP sẽ hoạt động như chính chức năng của
oracle cho riêng mình. Các dự án trong lĩnh vực này bao gồm Limitless, Panoptic,
GammaSwap.
2.8.3 AI
Từ sau cơn sốt mà ChatGPT của OpenAI tạo ra vào cuối năm 2022 đến bây giờ, gần như rất khó để
chúng ta không thấy trên các mạng xã hội các tin tức về AI. Với mức độ adoption cao vì tính thân
thiện lẫn khả năng “bá đạo” của các bot AI như ChatGPT (Chatbot), MidJourney (AI tạo hình ảnh),
Dall-E 2 (AI tạo hình ảnh),… Các nền tảng này dần giải quyết được rất nhiều vấn đề, đơn giản hóa
quy trình làm việc, tăng năng suất, giảm chi phí hàng hóa,… Mang lại nhiều điểm tốt là thế, nhưng
AI cũng bị lợi dụng để tạo ra những mặt xấu trong xã hội, nó có thể tạo ra thông tin sai lệch, gian
lận,…
Vì vậy, dường như blockchain đang là mảnh ghép phù hợp để giải quyết các điểm yếu đó từ AI.
Blockchain được sử dụng để giải quyết các vấn đề như xác minh tính xác thực của nội dung bằng
cách ghi lại lịch sử của quá trình tạo ra nội dung. Theo Messari, vốn hóa của các dự án crypto liên
quan đến AI hoặc sẽ ứng dụng AI vào dịch vụ sản phẩm của mình chỉ chiếm 0,23% tổng vốn hóa
toàn thị trường crypto, tương đương 2,85 tỷ USD. Vì vậy, sự giao thoa của Blockchain và AI mang lại
tiềm năng rất lớn trong tương lai.

61
Mặc khác, cuộc chiến công nghệ về AI chỉ đang thật sự diễn ra ở bên ngoài thế giới Web3, nơi các
ông lớn công nghệ hàng đầu thế giới như Microsoft, Google, NVIDIA, Baidu… hay các startup AI như
OpenAI, Anthropic, Stability AI, Infection AI,... đang liên tục nghiên cứu và phát triển.
Microsoft đầu tư 10 tỷ USD vào OpenAI với 49% cổ phần nhằm tích hợp ChatGPT vào Bing, Google
cũng ra mắt Bard để không thể tụt lại với Microsoft, Baidu cũng công bố chatbot Ernie Bot sử
dụng AI nhằm cạnh tranh với 2 ông lớn từ Mỹ. Còn với NVIDIA, họ trở thành người bán xẻng trong
cơn sốt đào vàng, nhu cầu phát triển AI cao dẫn đến nhu cầu về chip xử lý mạnh mẽ và H100 là
GPU mạnh mẽ nhất thế giới ở thời điểm hiện tại được thiết kế dành riêng cho Generative AI, và nó
được sản xuất bởi NVIDIA. Không dừng lại ở H100, tại sự kiện mới, NVIDIA lại ra mắt thêm siêu chip
Grace Hopper và siêu máy tính DGX GH200 (được xây dựng bằng cách liên kết 256 bộ xử lý Grace
Hopper). Nhờ vào hàng loạt tin tức tích cực từ sản phẩm, product market fit, chiến lược kinh doanh,
vào cuối tháng 05/2023 vừa qua, NVIDIA đã chính thức gia nhập “câu lạc bộ” doanh nghiệp có vốn
hóa nghìn tỷ USD.
Các cập nhật đáng chú ý nhất của không gian crypto có liên quan đến AI trong Q2/2023 bao gồm:
• Co-Founder Paradigm là Matt Huang chia sẻ với tờ The Block rằng họ vẫn sẽ giữ định
hướng đầu tư vào crypto và Web3, việc thay đổi thông điệp trên website chỉ là cho thấy
họ tập trung hơn cho việc nghiên cứu, phát triển và đầu tư vào AI.
• Ngày 01/04/2023, với mục tiêu mở rộng nền tảng của mình, Unstoppable Domains triển
khai ảnh đại diện (Profile Picture - PFP) NFT nhờ vào AI với phí 14,99 USD.
• Ngày 25/04/2023, Solana Labs triển khai một plugin cho phép ChatGPT truy xuất dữ liệu
blockchain của mình.
• Ngày 21/06/2023, Polygon Labs ra mắt chatbot Polygon Copilot được xây dựng bởi công
ty Layer-E.
2.8.4 Layer 2 và các giải pháp sequencer phi tập trung
Các giải pháp L2 vẫn còn trong thời gian đầu phát triển, còn rất nhiều điểm cần phải cải thiện đặc
biệt về tính phi tập trung, bảo mật và khả năng mở rộng, khi mà trong Q2 vừa rồi có hàng loạt các
dự án L2 gặp tình trạng “rút phích" - blockchain bị sập vì gặp nhiều vấn đề khác nhau như Zk Sync,
Arbitrum, OP( ngừng hoạt động mạng lưới để upgrade Bedrock) đẩy lên nhiều câu hỏi về khả năng
chịu lỗi, khả năng dễ bị thao túng bởi đội ngũ phát triển và tính phi tập trung của các nền tảng
này.
Các giải pháp sequencer phi tập trung sẽ giúp sức giúp các dự án L2 trở nên an toàn hơn, chống
chịu lỗi tốt hơn, đồng thời mở ra một thị trường mới dành cho cộng đồng đóng góp sức mạnh tính
toán cho hạ tầng shared sequencer, một số dự án đáng chú ý có thể kể tới Expressor Sequencer
cho marketplace sequencer phi tập trung hay Layer 2 như Taiko và Mantle đã rất chú trọng phát
triển hạ tầng phi tập trung của mình từ đầu.

62
PHẦN 3. LỜI KẾT

Đà phục hồi của nền kinh tế toàn cầu sau đại dịch Covid và ảnh hưởng của cuộc chiến tranh
Ukraine – Nga trong Q2/2023 có dấu hiệu chững lại. Tuy lạm phát tại Mỹ và các cường quốc liên tục
giảm nhiệt trong quý vừa qua nhưng chủ yếu đến từ năng lượng và thực phẩm, hai yếu tố chịu
nhiều ảnh hưởng của đại dịch và chiến tranh. Vì vậy, sau khi tăng lãi suất trở lại vùng đỉnh 17 năm
trước đó, trong quý tiếp theo, Fed sẽ giữ vững quan điểm mạnh tay trong cuộc chiến lạm phát với
báo hiệu hai lần tăng lãi suất sẽ diễn ra. Do đó, thời điểm sắp tới sẽ là thời gian then chốt trong chu
kỳ kinh tế.
Về phía dòng tiền đầu tư vào thị trường crypto, chứng kiến các dấu hiệu tích cực khi một số quỹ
lớn đã bắt đầu mua các tài sản trở lại. Grayscale, một trong những đơn vị sở hữu lượng tài sản lớn
nhất thị trường crypto đã gia tăng khoảng 10% tài sản trong danh mục đầu tư trong quý vừa qua.
Bên cạnh đó, các Bitcoin ETF Spot đến từ hai quỹ năm giữ tài sản lớn nhất toàn cầu là BlackRock và
Fidelity đã gia tăng thêm kỳ vọng về sự bùng nổ của thị trường crypto cho chu kỳ sắp tới.
Trái ngược với dòng tiền đổ vào các loại tài sản hiện hữu trên thị trường, dòng tiền phát triển các
dự án startup ghi nhận mức thấp nhất kể từ 2022. Trong bối cảnh khó khăn, các quỹ đầu tư đang
hạn chế việc chi tiêu. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chứng kiến một vài điểm sáng đến từ LayerZero,
Worldcoin hay Gensyn, thuộc nhóm các dự án cơ sở tầng và AI.
Đón nhận các tin tức tích cực, Bitcoin giữ vững được giá trị, đồng thời chiếm luôn một phần vốn
hóa từ các altcoin, đẩy mức thị phần vốn hóa của đồng coin vua này lên mức 52%. Ở phía các
altcoin, ngoại trừ Ethereum và một số ít các đồng coin khác, chúng đã không giữ vững được giá trị
trước sức ép đến từ Bitcoin. Thậm chí, giá của một số altcoin đã trở về vùng đáy từng được ghi
nhận vào một năm trước đó.
Nhìn nhận ở góc độ về người dùng và các hoạt động trên mạng lưới, Ethereum và các giải pháp
Layer 2 hiện hữu như Arbitrum, Optimism đã cùng BNB Chain, Avalanche tiếp tục ghi nhận sự phát
triển mạnh mẽ, kể cả trong downtrend. Ngoài ra, các dự án Layer 2 thuộc nhóm ZK Rollups
(zkSync, StarkNet, Polygon zk-EVM), Bitcoin hay Filecoin cũng đã để lại nhiều dấu ấn trong quý vừa
qua.
Trong xu hướng phát triển sắp tới, Distributed Computing, Oracle và AI là các điểm sáng cần chú ý
với tiềm năng bùng nổ. Với mô hình chia sẻ giữa nhiều máy tính hoặc nhiều node để cùng giải
quyết một vấn đề tính toán hoặc thực hiện một tác vụ công nghệ, Distributed Computing sẽ tiếp
tục hỗ trợ cho sự phát triển mạnh mẽ của nền công nghiệp blockchain. Bên cạnh đó, Oracle, cầu
nối dữ liệu giữa thế giới bên ngoài và môi trường blockchain với một số cải tiến sẽ tiếp tục lớn
mạnh theo thị trường. Và cùng với sự hỗ trợ của AI, các bước tiến của blockchain sẽ nhanh chóng
và vững chãi hơn, qua đó mau chóng tiến tới quá trình “mass adoption”.

63
DISCLAIMER
Báo cáo này do Bộ phận Nghiên cứu (“Reseacher”) của GFI Blockchain soạn thảo nhằm mục đích
cung cấp thông tin cho nhà đầu tư của GFI. Nhà đầu tư có thể sao chép hoặc trích dẫn trực tiếp
hoặc gián tiếp một phần hay toàn bộ báo cáo này với điều kiện phải tôn trọng, đảm bảo giữ đúng
nội dung và ghi chú rõ ràng nguồn thông tin báo cáo.
Các thông tin, số liệu, thống kê được tổng hợp dựa trên các nguồn thông tin được cho là đáng tin
cậy vào ngày ban hành báo cáo này và được đưa ra một cách cẩn trọng, độc lập. Tuy nhiên, mọi
nhận định trong báo cáo này là ý kiến riêng của Bộ phận Nghiên cứu, không đại diện cho ý kiến
của Ban lãnh đạo GFI. Bộ phận Nghiên cứu không cam kết và bảo đảm về sự chính xác, kịp thời,
hoàn chỉnh và ổn định của các thông tin trong báo cáo dưới bất kỳ tình huống nào, cũng như
không có nghĩa vụ phải cập nhật, điều chỉnh, bổ sung thông tin sau khi báo cáo được phát hành.
Báo cáo này không phải là và không được coi là hoạt động tư vấn hoặc là các khuyến nghị đầu tư
cho bất kỳ hoạt động đầu tư nào và không nhằm mục đích phục vụ lợi ích của bất kỳ cá nhân/ tổ
chức nào, bao gồm cả các thành viên đơn vị trực thuộc GFI Group. Nhà đầu tư được khuyến cáo
nên coi những thông tin cung cấp trong báo cáo như một nguồn tham khảo. GFI, lãnh đạo và/
hoặc nhân viên của GFI không chịu bất kỳ trách nhiệm vào đối với bất cứ cá nhân, tổ chức nào liên
quan đến báo cáo này trong bất kỳ tình huống nào.

64
GFI Blockchain là đơn vị truyền thông trực thuộc Công ty Đầu tư Tài chính GFI Group
(“Golden Financial Innovation Group”), thực hiện chức năng thông tin; cung cấp đến các nhà
đầu tư những thông tin, kiến thức, phân tích chuyên sâu, tầm nhìn và cơ hội về thị trường
Blockchain; đồng thời là một kênh thông tin quan trọng cung cấp tin tức về các hoạt động
của GFI Group.
CÁC KÊNH TRUYỀN THÔNG CHÍNH THỨC CỦA GFI
• Website: https://gfiblockchain.com
• Channel Telegram: https://t.me/gfi_blockchainchannel
• Group thảo luận: https://t.me/gfi_blockchain
• Channel airdrop: https://t.me/gfiairdropchannel
• Fanpage Facebook: https://www.facebook.com/gfiblockchain
• Twitter GFI Ventures: https://twitter.com/gfi_ventures
• Twitter GFI Blockchain: https://twitter.com/gfi_blockchain
• LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/gfi-financial
• Youtube: https://www.youtube.com/@gfiblockchaininsights

Bao Cao Phan Tich Xu Huong Dau Tu q2 2023

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Bao Cao Phan Tich Xu Huong Dau Tu q2 2023

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bao Cao Phan Tich Xu Huong Dau Tu q2 2023

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2

LỜI NÓI ĐẦU ___________________________________________________________________________________ 5

PHẦN 1. TOÀN CẢNH THỊ TRƯỜNG VĨ MÔ Q2/2023 ___________________________________________ 6

1.1 Các chỉ số kinh tế ________________________________________________________________________ 7

1.1.1 GDP tăng nhẹ so với quý trước _______________________________________________________ 7

1.1.2 Lạm phát tiếp tục hạ nhiệt ___________________________________________________________ 8

1.1.3 Việc làm _____________________________________________________________________________ 9

1.1.5 Sản xuất tiếp tục đình trệ ____________________________________________________________ 10

1.2 Chính sách pháp lý _____________________________________________________________________ 11

1.2.1 Nhiều đạo luật crypto được thông qua _______________________________________________ 11

1.2.2 Sự kiện pháp lý nổi bật _______________________________________________________________ 12

1.4.1 Công nghệ ZK và các ứng dụng nổi bật ______________________________________________ 15

1.4.2 Loại bỏ rào cản tiếp cận và sử dụng Web3 ____________________________________________ 15

2.1 Xu hướng đầu tư vào Blockchain _______________________________________________________ 17

2.2 Báo cáo On-chain ______________________________________________________________________ 21

2.2.1 Bitcoin ______________________________________________________________________________ 21

2.2.2 Stablecoin __________________________________________________________________________ 24

2.2.3 Ethereum __________________________________________________________________________ 25

PHÂN TÍCH XU HƯỚNG ĐẦU TƯ Q2/2023

2.3 Những sự kiện nổi bật trong Quý 2/2023 _______________________________________________ 27

2.3.4 Đội ngũ Multichain bị bắt ___________________________________________________________ 28

2.3.8 Sui chính thức chạy phiên bản mainnet _____________________________________________ 30

2.3.9 Lens Protocol ra mắt giải pháp Layer 3 Momoka _____________________________________ 30

2.3.10 Frax Finance ra mắt Fraxchain ______________________________________________________ 30

2.3.11 Zora ra mắt Zora Network ___________________________________________________________ 30

2.4 Sự kiện đáng chú ý trong Q3/2023 _____________________________________________________ 32

2.4.1 EthCC 6 ____________________________________________________________________________ 32

2.4.2 Coinfest Asia 2023 __________________________________________________________________ 32

2.5 Cập nhật các hệ sinh thái dẫn đầu _____________________________________________________ 34

2.5.1 Tổng quan dòng tiền _______________________________________________________________ 34

2.5.2 Ethereum vững bước cùng cập nhật Shanghai ______________________________________ 34

2.5.3 Arbitrum còn nhiều tiềm năng phát triển ___________________________________________ 37

2.5.4 Optimism và định hướng superchain ________________________________________________ 39

2.5.5 BNB Chain - “Build and Build” _______________________________________________________ 42

2.5.7 Avalanche thu hút người dùng mạnh mẽ ___________________________________________ 45

2.6 Những hệ sinh thái nổi bật ____________________________________________________________ 47

2.6.1 Các dự án ZK: Zksync, Starknet và Polygon ZKEVM __________________________________ 47

2.6.2 Bitcoin _____________________________________________________________________________ 50

2.6.3 Filecoin _____________________________________________________________________________ 52

PHÂN TÍCH XU HƯỚNG ĐẦU TƯ Q2/2023

2.7 Các lĩnh vực nổi bật ___________________________________________________________________ 54

2.7.1 DEX ________________________________________________________________________________ 54

2.7.2 Lending ____________________________________________________________________________ 55

2.7.3 Derivatives _________________________________________________________________________ 56

2.7.4 Liquid Staking Derivatives __________________________________________________________ 57

2.7.5 Memecoin __________________________________________________________________________ 57

2.8 Dự phóng lĩnh vực đáng chú ý _________________________________________________________ 59

2.8.1 Distributed Computing _____________________________________________________________ 59

2.8.2 Oracle ______________________________________________________________________________ 59

PHẦN 3. LỜI KẾT ____________________________________________________________________________ 62

PHÂN TÍCH XU HƯỚNG ĐẦU TƯ Q2/2023

LỜI NÓI ĐẦU

PHÂN TÍCH XU HƯỚNG ĐẦU TƯ Q2/2023

PHÂN TÍCH XU HƯỚNG ĐẦU TƯ Q2/2023

1.1 Các chỉ số kinh tế

1.1.1 GDP tăng nhẹ so với quý trước

Hình 1: GDP Q4/2022 và Q1/2023 tại một số khu vực

PHÂN TÍCH XU HƯỚNG ĐẦU TƯ Q2/2023

1.1.2 Lạm phát tiếp tục hạ nhiệt