Pyetjet për studentët në lëndën MRR

1. Rrezet të cilat me energjinë e tyre arrijnë largimin e elektroneve jashtë mëbështjellësve të

atomit, janë rreze
a. Jonizuese
b. Jo jonizuese

2. Cila nga këto rreze (vale) shkakton jonizimin:

a. Valet e radios
b. Valet dritës së dukshme
c. Valët infra të kuqe
d. Valet ultra vjollcë spektri Alfa
e. Valet ultra vjollcë spektri Beta

3. Si krijohen rrezet X karakteristike ?

Rrezet X karakteristike emetohen kur elektronet e shtresës së jashtme mbushin një vend bosh
në shtresën e brendshme të një atomi, duke lëshuar rreze X në një model që është
"karakteristik" për secilin element.
Rrezet karakteristike X prodhohen kur një element bombardohet me grimca me energji të lartë,
të cilat mund të jenë fotone, elektrone ose jone (të tilla si protonet). Kur grimca rënëse godet
një elektron të lidhur (elektronin objektiv) në një atom, elektroni i synuar nxirret nga shtresa e
brendshme e atomit.

4. Rrezet X e kanë origjinën nga bërthama apo elektronet ?

Elektronet

5. Rrezet Gama e kanë origjinën nga elektronet apo bërthama?

Berthama

6. Si përfitohen rrezet X për procedurat radiologjike?

Rrezet X prodhohen për shkak të ngadalësimit të papritur të elektroneve me lëvizje të shpejtë
kur ato përplasen dhe ndërveprojnë me anodën e synuar. Në këtë proces të ngadalësimit, më
shumë se 99% e energjisë së elektronit shndërrohet në nxehtësi dhe më pak se 1% e energjisë
shndërrohet në rreze x
. Rrezet X prodhohen zakonisht në tubat me rreze X duke përshpejtuar elektronet përmes një
ndryshimi potencial (një rënie tensioni) dhe duke i drejtuar ato në një material të synuar
(d.m.th. tungsten). Elektronet hyrëse lëshojnë rreze X ndërsa ato ngadalësohen në objektiv
(rrezatimi frenues ose bremsstrahlung).
(Një rrymë kalon nëpër filamentin e tungstenit dhe e ngroh atë.
 Ndërsa nxehet, energjia e rritur mundëson që elektronet të çlirohen nga filamenti përmes
emetimit termionik.
Elektronet tërhiqen drejt anodës së ngarkuar pozitivisht dhe godasin objektivin e tungstenit me
një energji maksimale të përcaktuar nga potenciali i tubit (tensioni).
Ndërsa elektronet bombardojnë objektivin, ato ndërveprojnë nëpërmjet Bremsstrahlung dhe
ndërveprimeve karakteristike që rezultojnë në shndërrimin e energjisë në nxehtësi (99%) dhe
fotone me rreze x (1%).
Fotonet me rreze x lëshohen në një rreze me një sërë energjish (spektri i rrezeve x) nga dritarja e
tubit dhe formojnë bazën për formimin e imazhit me rreze x.)

7. Kur ndodh rrezatimi me neutrone?

Neutronet mund të emetohen nga fuzioni ose fizioni berthamor, ose nga reaksione të tjera
bërthamore të tilla si prishja radioaktive ose ndërveprimet e grimcave me rrezet kozmike ose
brenda përshpejtuesve të grimcave. Burimet e mëdha të neutroneve janë të rralla dhe zakonisht
kufizohen në pajisje me përmasa të mëdha si reaktorët bërthamorë ose përshpejtuesit e
grimcave,
(Rrezatimi neutron është një formë e rrezatimit jonizues që paraqitet si neutrone të lira.
Fenomenet tipike janë ndarja bërthamore ose shkrirja bërthamore që shkakton lëshimin e
neutroneve të lira, të cilat më pas reagojnë me bërthamat e atomeve të tjera për të formuar
izotope të reja - të cilat, nga ana tjetër, mund të shkaktojnë rrezatim të mëtejshëm neutron.
Neutronet e lira janë të paqëndrueshme, duke u zbërthyer në një proton, një elektron, plus një
antineutrino elektronike me një jetëgjatësi mesatare prej 887 sekondash)

Neutronet gjatë rrugëtimt të tyre kanë tendencë të lartë të shkaktojnë më tepër:

a. Jonizim direct
b. Jonizim indirect

8. Cilat materiale janë frenuesit (bllokuesit) më efikas të rrugëtimit të neutroneve?

Materialet Që kanë bazë elementet me nr atomic te vogel – hidrogjenin
Uji
Polietileni , shtresa B4C dhe alumini, lidhje bor-alumini dhe acid borik në ujë

Cilat nga këto rreze kanë efektin më të madh jonizues:

a. Rrezet alfa
b. Rrezet beta
c. Rrezet X
d. Rrezet gama
e. Neutronet
9. Numri atomik I elementit zvogëlohet për 2 gjatë zbërthimit ___ALFA___

10. Gjatë zbërthimit alfa, numri I masës atomike zvogëlohet për __4___

11. Numri atomik I një elementi rritet për 1 gjatë zbërthimit ____BETA_____

12. Numri atomik I një elementi zvogëlohet për 1 gjatë zbërthimit___EMETIMI

POZITRONIK(ZBERTHIMI POZITRONIK)____

13. Çka ndodh me numrin atomic dhe numrin e masës së elementit që pëson zbërthim gama?
Nuk ndryshon.

14. Cilat rreze e kanë depërtueshmërinë më të shkurtër në ajër?

Rrezat ALFA.

15. Cilat janë burimet natyrore të rrezatimit?

Rrezatimi kozmik (nga dielli etj.)
Rrezatimi tokesor( korja e tokës ; elementet >urani,kaliumi,toriumi, që gjendet cdokund ne
dhe,gurë .
Ndotë si më I madh radioaktivne tokë është Radoni ,sepse gjendet në tri gjendje aggregate
dhe pë rhapet .
Vete trupi I njeriut.

16. Cilat janë burimet njerëzore të rrezatimit?

Centralet bë rthamore
Bombat atomike
Pajisjet pë r Procedurat mjekë sore (makinat per rreze x , ct ,etj.)
Pajisjet e ndryshme teknologjike> televizori, telefonat etj.

17. Çka nënkupton termi gjatësi valore?

Gjatësia e valës është distanca midis pikave identike (kreshtave) në ciklet ngjitur të një sinjali të
formës valore të përhapur në hapësirë .

18. Cilat nga këto rreze kanë gjatësinë valore më të shkurtër : rrezet infra të kuqe, rrezet UV, rrezet
X, rrezet gama.

19. Kush e zbuloi dhe kur radioaktivitetin ?

 Henri Becquerel , 1896.

20. Kush e zbuloi Poloniumin dhe Radiumin ?

Pierre dhe Marie Currie.

21. Kush ishin themeluesit e standardeve të para sasiore me të cilat mund të njehsohen dhe
krahasohen normat e emetimit radioaktiv të grimcave të ngarkuara të elementeve ?

Hans Geiger dhe Erwin Wilhelm Müller. ?

22. Kush ishin zbuluesit e Radioaktivitetit artificial ?

Frédéric Joliot dhe Irene Curie.

23. Elemente radioaktive të cilët ekzistojnë nga krijimi I planetës quhen :

a) Elemente parahistorik
b) Kozmogjenetik
c) Njerëzor

24. Kontaminuaesi më i madh radioaktiv në natyrë është elementi i ____Radonit________

25. Radionuklidet kozmogjenike kanë prejardhje nga :

a. Shkëmbintë e tokës
b. Sistemi diellor
c. Atmosfera e tokës
d. Jashtë sistemit diellor

26. Numro së paku dy radionuclide (elemente ) artificiale ______ teknecium-95 dhe prometium-
146._______jodi 131._

27. Një letër e thjeshtë mund të na mbroj nga rrezet :

a. alfa,
b. beta minus,
c. beta plus,
d. rrezet X
e. rrezet gama

28. Cila formë e radioterapisë mundëson kontrollin më të mire terapuetik dhe ruajtjen më të mire
të indeve normale përreth tumorit që rrezatohet:
 a. Radioterapia konvencionale me rreze X
b. Radioterapia me protone

29. Cila prej formave të trajtimit radioterapeutik mund të shndërrohet në burim të rrezatimit për
personat e tjerë shoqërues:
a. Trajtimi konvencional me rreze X
b. Trajtimi me brekiterapi
c. Trajtimi me elektrone të përshpejtuara
d. Trajtimi radiometabolik me administrimin e radioizotopeve
e. Trajtimi me gama dhe ciber knife (rreze gama dhe rrezeX)

30. Tejkalimi i pragut të dozes duhet të ndodhë për tu shkaktuar lezionetË

a. Stokastike
b. Determinuese

31. Në pikpamja të teorisë së gjasave secila doze e rrazatimit munde të shkaktoj lezone:
a. Stokastike
b. Determinuese

32. Tri parimet kryesore të mbrojtjes nga rrezatimi jan: 1_koha__________, 2___distanca_______,
3_pajisjet mbrojtë se_________.

33. Në rastin e terapisë metbolike pacienti duhet të respektoj këto masa : Cili opsion është jo I
skaktë?
a. Pacienti duhet të flej vetëm me shtrain së paku 2m larg murit të dhomës tjetër
b. Duhet të ndërpritet gjidhënja
c. enët dhe peshqirët nuk duhet të jenë të përdorura nga persona të tjerë
d. Gjatë javës së parë, transporti publik duhet të kufizohet në një maksimum prej 2 orë për
udhëtim
e. Gjatë javës së parë prefrohet të pinë më pak lëngje dhe të shmanget ushqimi I ëmbël

34. Gjatë veprimit trë drejtëpërdrejtë të rrezatimit në materien biologjike:

a. energjia e rrezatimit është e mjaftueshme për largimin e elektronit nga atomi duke
shkaktuar jonizim dhe shkëputjen e lidhjeve
b. energjia e rrezatimit ndikon në krijimin e radikaleve të lira zakonisht joneve të
hidrogjenit dhe grupi hidroksil.

35. Nëse një individ largohet nga distance fillestare 2m larg burimit radioaktiv në distancën 4m larg
burimit radioaktiv, atëherë individi do të pranoj :
a. ½ e dozes fillestare
b. 1/3 e dozës fillestare
 c. ¼ e dozes fillestare

36. Cilat janë mjetet mbrojtëse personale nga rrezatimi?

Pë rparë sja,syzet,qaforja pë r gjë ndrë n tiroide,dorezat,dozimetri personal.

37. Cilat janë Masat për mbrojtjen emergjente dhe shpëtimin nga aksidentet radiologjike dhe
bërthamore ?
1.strehimi
2.Evakuimi (zhvendosja emergjente e popullë sisë nga zona e rrezikuar.)
3.Profilaksia e jodit (ngoja e gj.tiroide me jod të qëndrueshëm për të parandaluar marrjen e
jodit radioaktiv)
Detektimi ,dekontaminimi, strehimi,evakiuimi.
Afatgjatë > cvendosja e përkohshme,cvendosja e perhershme e masave të lidhura me ushë
imin, kufizimet në konsumin e ushqimit dhe metodën e kultivimit të tokës.

38. Në cilat teknika radiologjike diagnostike shfrytëzohen rrezet X ?

Radiografia, mamografia,CT,fluoroskopia,

39. Në cilat teknika të mjekësisë nukleare shfrytëzohen rrezet gama dhe pozitronet ?
Rrezet gama – radioterapia
Pozitronet – PET positron emission tomography.

40. Rrezet alfa dhe beta minus shfrytëzohen për :

a. Qëllime diagnostike
b. Qëllime terapeutike

41. Cila është njësia për dozen Absorbuese ?

Gray - gy
42. Cila është njësia për dozen ekuivalente?
Sievert- sv
43. A guxojnë të përsërtiten procedurat e imazherisë radiologjike menjëherë pas procedurës së
parë?
Jo .
44. Cilat rreze e kanë faktorin e kualitetit Q më të lartë (Q=20):
a. Rrezet X, gama
b. Elektronet
c. Neutronet termale
d. Neutronet e shpejta
e. Rrezet alfa
45. Cila është doza vjetore e lejuar e ekspozimit të profesionistëve ?
50 mSv
46. Cila është doza vjetore e lejuar e ekspozimit të populates?
 1,7mSv

47. Cila periudhë e shtatzanisë është me rrezikun më të lartë për dëmtimin e kromosomeve të
fetusit?
Java 2-18 .

48. Cili izotop I Radonit e kam T1/2 më të shkurtër?

a. Radoni-220
b.
c. Radoni-222
d. Radoni-223
e. Radoni-224

49. Sasia më e madhe e Radonit buron nga:

a. Dheu
b. Uji
c. Ajri
d. Materiali ndërtimor

50. Përqëndrimet e Radiumit janë të larta në ujin :

a. E lumnejëve,
b. ujin e detrave
c. ujin e rrjedhsëm të pijes
d. ujin e puseve

51. Cilat janë testet , metodat për përcaktimin e nivelit të radonit ?

testet afatshkurta (matjen e nivelit te radonit pë r deri 90 ditë )
afatgjatë
C - Activated Charcoal Adsorption. ...
AT - Alpha Track Detection (filtered) ...
UT - Unfiltered Track Detection. ...
LS - Charcoal Liquid Scintillation. ...
BC - Blind Continuous Radon Monitor. ...
CR - Continuous Radon Monitor. ...
EL - Electret Ion Chamber: Long-Term. ...
ES - Electret Ion Chamber: Short-Term.
C - Adsorbimi i Qymyrit të Aktivizuar. ...
AT - Zbulimi i gjurmëve alfa (i filtruar) ...
UT - Zbulimi i gjurmës së pafiltruar. ...
LS - Scintilacion i lëngshëm me qymyr. ...
BC - Monitor i vazhdueshëm i radonit i verbër. ...
CR - Monitor i vazhdueshëm i radonit. ...
 EL - Dhoma e Jonit Electret: Afatgjatë. ...
ES - Dhoma e Jonit Electret: Afatshkurtër.

52. Më të ndjeshme ndaj rrezatimit janë :

a. format e papjekura, të cilat janë primitive dhe ndahen shpejt,
b. qelizat e vjetra, të pjekura, të cilat janë specializuar në funksion dhe nuk ndahen

53. Cilat janë stadet e sëmundjes së Syndromës akute të radiacionit ?

Faza prodromale, latente, manifeste e së mundjes dhe rikuperimi

54. Cili është kuptimi i shprehjes Doza letale 50/30.

Doza e rrezatimit që pritet të shkaktojë vdekje në 50 për qind të një popullate të ekspozuar
brenda 30 ditëve (LD 50/30

55. Cila nga këto vende ka kapacitete më të larta për strehim të populates në rastin e katastrofës
nukleare:
a. Gjermania
b. Austria
c. Finland
d. Suedia
e. Slovenia
56. Nëse nuk jeni në ndonjë ekip shpëtimi, në rastine akcidentit nuclear rekomandohet të qëndroni
Brenda ose në vendon e strehimit deri sate vijnë ekipet e shpëtimit së paku (sa orë?)
____24h___

57. Cila nga këto konstaime më poshtë është e saktë?

a. Në rastin e rrezatimit elektromagnetik jo jonizues vlenë parime se sa më e madhe të jetë
gjatësia valore aq më e madhe do të jetë gjasa të ndodh ndonjë ndërveprim me indin e
gjallë.
b. Në rastin e rrezatimit elektromagnetik jo jonizues vlenë parime se sa më e madhe të
jetë gjatësia valore aq më e vogla do të jenë gjasat të ndodh ndonjë ndërveprim me
indin e gjallë.
58. Për çka përdoren në mjekësi Radiovalët?
Diagnozë dhe trajtim
Rezonanca magnetike, diatermia, trajtimi hipertermik I kancereve etj.