KHOA TOÁN KINH TẾ

BỘ MÔN TOÁN CƠ BẢN

Bài giảng
TOÁN CHO CÁC NHÀ KINH TẾ

TÓM TẮT CHƯƠNG 3

Tóm tắt chương 3 - Khoảng tăng, giảm
 Quy trình sử dụng đạo hàm để tìm các khoảng tăng, giảm của hàm
số :
1. Tìm tất cả giá trị của thỏa mãn hoặc không xác
định. Các giá trị này chia trục số thành các khoảng rời nhau.
2. Xác định dấu của trên các khoảng rời nhau đó.

2
Tóm tắt chương 3 - cực trị tương đối
 Quy trình tìm các cực trị tương đối của hàm số :
1. Tìm tất cả các số tới hạn trong miền xác định của hàm
thỏa mãn hoặc không xác định.
2. Xác định dấu của giữa các số tới hạn. Khi đó, điểm tới hạn
là:
 một cực đại tương đối nếu qua hàm đổi dấu từ sang
 một cực tiểu tương đối nếu qua hàm đổi dấu từ sang
 Không phải là cực trị tương đối nếu có cùng một dấu ở cả
hai phía của .

3
Tóm tắt chương 3 - Tính lõm
 Đồ thị của được gọi là:
 có bề lõm hướng lên trên khoảng nếu tăng trên
khoảng đó
 có bề lõm hướng xuống trên khoảng nếu giảm
trên khoảng đó
 Quy trình sử dụng đạo hàm cấp hai để xác định các khoảng lõm của
đồ thị hàm số :
1. Tìm tất cả giá trị của thỏa mãn hoặc không
xác định. Các giá trị này chia trục số thành các khoảng rời nhau.
2. Xác định dấu của trên các khoảng rời nhau đó.

4
Tóm tắt chương 3 - Điểm uốn
 Điểm uốn của hàm là điểm trên đồ thị của mà ở đó
liên tục và thay đổi tính lõm.
 Quy trình sử dụng đạo hàm cấp hai để xác định các điểm uốn của đồ
thị hàm số :
1. Tìm tất cả giá trị của thuộc miền xác định của sao cho
hoặc không tồn tại.
2. Xác định dấu của giữa các điểm đó. Nếu qua điểm mà
đổi dấu thì là một điểm uốn của .

5
Tóm tắt chương 3 - Kiểm tra cực trị bằng đạo hàm cấp hai
 Giả sử tồn tại trên một khoảng mở chứa và .
 Nếu thì có một cực tiểu tương đối tại .
 Nếu thì có một cực đại tương đối tại .
 Cho hàm sản lượng của lao động trong giờ làm việc. Điểm
được gọi là điểm hiệu suất giảm dần nếu qua , tốc
độ sản xuất đổi từ tăng thành giảm.

6
Tóm tắt chương 3 - Vẽ đồ thị hàm số
Quy trình chung để vẽ đồ thị của hàm số
Bước 1. Tìm miền xác định của Bước 5. Tìm tọa độ các điểm cực
. trị tương đối của hàm số. Vẽ một
Bước 2. Tìm và định vị các hệ số chóp mũ tại điểm cực đại tương đối
chặn. và một đáy cốc tại điểm cực tiểu
tương đối.
Bước 3. Tìm tất cả các tiệm cận
đứng và tiệm cận ngang của đồ Bước 6. Tính và tìm các
thị và vẽ chúng trên cùng một hệ khoảng lõm và điểm uốn của đồ
trục tọa độ. thị hàm số. Vẽ tại vị trí điểm uốn
một "đường xoắn" để định dạng của
Bước 4. Tính và xác định đồ thị tại những điểm gần điểm uốn.
các số tới hạn, các khoảng tăng,
giảm của Bước 7. Vẽ đồ thị hàm số.
7
Tóm tắt chương 3 - Cực trị tuyệt đối
 Để tìm cực trị tuyệt đối của hàm số xác định trên một khoảng ,
chúng ta làm tương tự các bước xác định các khoảng tăng, giảm, sau
đó lập bảng biến thiên của hàm số để đưa ra kết luận.
 Kiểm tra cực trị tuyệt đối bằng đạo hàm cấp hai: Giả sử liên tục
trên khoảng và là số tới hạn duy nhất thỏa mãn .
Khi đó
 Nếu thì là cực tiểu tuyệt đối của trên
khoảng .
 Nếu thì là cực đại tuyệt đối của trên
khoảng .

8
Tóm tắt chương 3 - Bài toán tối ưu ứng dụng
Các bước giải các bài toán tối ưu hóa ứng dụng
Bước 1. Xác định đại lượng cần tối ưu hóa, gán tên cho tất cả các biến
số quan tâm.
Bước 2. Biểu diễn quan hệ giữa các biến dưới dạng các phương trình
hoặc bất phương trình.
Bước 3. Biểu diễn đại lượng cần tối ưu hóa theo một biến duy nhất
dưới dạng hàm số .
Bước 4. Giải bài toán tìm cực trị hàm số .
Bước 5. Diễn giải kết quả thu được theo các đại lượng kinh tế, hình
học hoặc vật lý thích hợp.

9
Tóm tắt chương 3 - Hai nguyên lý phân tích cận biên
 Tiêu chuẩn phân tích cận biên cho lợi nhuận tối đa:
Điều kiện cần là doanh thu cận biên bằng với chi phí cận biên:
)
và điều kiện đủ là .
 Tiêu chuẩn phân tích cận biên cho chi phí bình quân tối thiểu:
Khi chi phí bình quân bằng với chi phí cận biên, nghĩa là khi

10
Tóm tắt chương 3 - Quản lý hàng tồn kho
Tổng chi phí = chi phí lưu kho + chi phí đặt hàng
+ chi phí mua hàng
 Nếu số hàng tồn kho ở mỗi lô hàng là thì tổng chi phí lưu kho
hàng năm bằng chi phí lưu giữ số hàng trong toàn bộ năm đó.
 Với số đơn vị hàng cần mua là một năm với giá một đơn vị là ,
phí đặt hàng là mỗi lô và chi phí lưu kho là một đơn vị mỗi
năm, khi đó tổng chi phí là hàm của đơn vị mỗi lô hàng:

11
Tóm tắt chương 3 - Độ co giãn của cầu theo giá
 Độ co giãn của hàm cầu theo giá được tính theo công
thức sau:
Tốc độ phần trăm giảm của lượng cầu
gây ra bởi 1% tăng lên của mức giá
 . Cầu co giãn.
Phần trăm giảm của lượng cầu lớn hơn phần trăm tăng lên của giá.
 . Cầu không co giãn.
Phần trăm giảm của lượng cầu nhỏ hơn phần trăm tăng lên của giá.
 . Cầu co giãn đơn vị.
Phần trăm thay đổi của giá và của lượng cầu (xấp xỉ) bằng nhau.

12