Câ u 1: Đặ c điểm quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i ở Việt Nam là bỏ qua chế độ tư

bả n chủ nghĩa

Sự phá t triển củ a xã hộ i loà i ngườ i là mộ t quá trình lịch sử tự nhiên và trả i

qua mộ t cá ch tuầ n tự cá c hình thá i kinh tế xã hộ i kế tiếp nhau từ thấ p đến
cao nhưng đố i vớ i từ ng quố c gia cụ thể thì có thể bỏ qua mộ t và i hình thá i
kinh tế xã hộ i để tiến lên hình thá i kinh tế xã hộ i cao hơn.

Việt Nam cũ ng tuâ n theo quy luậ t tấ t yếu đó là bỏ qua CNTB quá độ lên
CNXH dự a và o nhữ ng điều kiện, hoà n cả nh lịch sử cụ thể.

- Xuấ t phá t từ xã hộ i thuộ c địa nử a phong kiến, lự c lượ ng sả n xuấ t ở

mứ c thấ p. Đấ t nướ c trả i qua chiến tranh kéo dà i, hậ u quả để lạ i nặ ng
nề. Cá c thế lự c thù địch thườ ng xuyên chố ng phá
Liên hệ: Năm 1954 Việt Nam ta giải phóng được một nửa đất
nước và quyết định đưa miền Bắc đi lên xây dựng chủ nghĩa xã
hội để làm căn cứ địa, hậu phương chi viện để giải phóng miền
Nam. Trong khoảng thời gian xây dựng (1960 – 1975) chúng ta
liên tục bị Đế quốc Mĩ tiến hành chiến tranh phá hoại cho nên
việc xây dựng đất nước lúc này dường như không có gì.
- Cá ch mạ ng khoa họ c và cô ng nghệ hiện đạ i đang diễn ra vớ i tố c độ
mạ nh mẽ thu hú t tấ t cả cá c nướ c ở cá c mứ c độ khá c nhau trong đó có
Việt Nam. Cuộ c cá ch mạ ng khoa họ c giú p rú t ngắ n thờ i gian, giú p
chú ng ta phá t triển lự c lượ ng sả n xuấ t, tiến hà nh cô ng nghiệp hó a -
hiện đạ i hó a, đưa Việt Nam từ mộ t nướ c lạ c hậ u tiến thẳ ng lên chủ
nghĩa xã hộ i
- Khó khă n nướ c ta gặ p phả i là chế độ xã hộ i chủ nghĩa ở Liên Xô và cá c
nướ c Đô ng  u sụ p đổ , do vậ y mô hình Việt Nam đang đi theo bâ y giờ
khô ng cò n nướ c nà o để họ c tậ p. Đồ ng thờ i là m chú ng ta mấ t đi sự giú p
đỡ củ a cá c nướ c nà y.
- Quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i bỏ qua chế độ tư bả n chủ nghĩa là sự lự a
chọ n đú ng đắ n, phả n á nh đú ng quy luậ t phá t triển khá ch quan củ a Cá ch
mạ ng Việt Nam trong thờ i đạ i ngà y nay, phù hợ p vớ i ý chí, nguyện vọ ng
củ a nhâ n dâ n ta.
- Có Đả ng Cộ ng sả n Việt Nam lã nh đạ o, có khố i liên minh giai cấ p cô ng
nhâ n vớ i cá c tầ ng lớ p lao độ ng khá c, có chính quyền nhà nướ c củ a dâ n,
do dâ n và vì dâ n đượ c thà nh lậ p.
 Liên hệ: Trình bày tư tưởng mới của Đảng ta về con đường đi lên
chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa:

Đạ i hộ i Đả ng IX xá c định: Con đườ ng đi lên củ a nướ c ta là sự phá t triển

quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i bỏ qua chế độ tư bả n chủ nghĩa, tứ c là bỏ qua
việc xá c lậ p vị trí thố ng trị củ a quan hệ sả n xuấ t và kiến trú c thượ ng tầ ng
tư bả n chủ nghĩa, nhưng tiếp thu, kế thừ a nhữ ng thà nh tự u mà nhâ n loạ i
đã đạ t đượ c dướ i chế độ tư bả n chủ nghĩa, đặ c biệt về khoa họ c và cô ng
nghệ, để phá t triển nhanh lự c lượ ng sả n xuấ t, xâ y dự ng nền kinh tế hiện
đạ i.

 Đâ y là mộ t sự nghiệp rấ t khó khă n, phứ c tạ p, lâ u dà i vớ i nhiều chặ ng

đườ ng, nhiều hình thứ c tổ chứ c kinh tế - xã hộ i có tính chấ t quá độ
đò i hỏ i phả i có quyết tâ m chính trị cao và khá t vọ ng lớ n củ a toà n
Đả ng, toà n dâ n

Câ u 2: Đặ c điểm củ a thờ i kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i

Đặ c điểm nổ i bậ t: Nhâ n tố củ a xã hộ i mớ i và yếu tố củ a xã hộ i cũ tồ n tạ i

đan xen và đấ u tranh vớ i nhau trên tấ t cả cá c lĩnh vự c:

- Kinh tế: Tồ n tạ i nền kinh tế nhiều thà nh phầ n

Trong xã hộ i tư bả n chủ nghĩa cũ ng tồ n tạ i nền kinh tế nhiều thà nh
phầ n trong đó có thà nh phầ n đố i lậ p vớ i kinh tế xã hộ i chủ nghĩa mớ i.
Trong thờ i kỳ quá độ khô ng thể ngay lậ p tứ c xó a bỏ tà n dư cá c thà nh
phầ n kinh tế nà y đượ c mà chỉ có thể xó a bỏ chế độ tư nhâ n trong cá c
thà nh phầ n kinh tế nà y, loạ i bỏ sự đề cao giá trị thặ ng dư, sự bó c lộ t.
Bên cạ nh đó , việc phá t triển kinh tế nhiều thà nh phầ n cũ ng là cơ hộ i
để cho ngườ i dâ n có cơ hộ i tham gia và o phá t triển kinh tế, tạ o điều
kiện cho lự c lượ ng sả n xuấ t phá t triển. Kinh tế tư nhâ n là độ ng lự c
củ a nền kinh tế.

VD Việt Nam ta hiện tại có 4 thành phần kinh tế (Đại hội XIII) là:
thành phần kinh tế Nhà nước, thành phần kinh tế tư nhân, thành
phần kinh tế tập thể và thành phần kinh tế có vốn đầu tư nước
ngoài.
- Chính trị: Tồ n tạ i nhà nướ c chuyên chính vô sả n
Giai cấ p cô ng nhâ n tuy đã già nh đượ c chính quyền nhà nướ c nhưng
vẫ n cò n non yếu, cò n giai cấ p tư sả n và cá c giai cấ p bó c lộ t cũ tuy mấ t
chính quyền nhà nướ c nhưng vẫ n cò n sứ c mạ nh về nhiều mặ t lạ i
đượ c sự trợ giú p củ a chủ nghĩa đế quố c và cá c thế lự c phả n độ ng. Vì
vậ y phả i thiết lậ p, tă ng cườ ng chuyên chính vô sả n mà thự c chấ t là
việc giai cấ p cô ng nhâ n nắ m và sử dụ ng quyền lự c nhà nướ c trấ n á p
giai cấ p tư sả n, tiến hà nh xâ y dự ng mộ t xã hộ i khô ng giai cấ p.

- Xã hộ i: Tồ n tạ i nhiều giai cấ p, tầ ng lớ p
Do kết cấ u củ a nền kinh tế nhiều thà nh phầ n quy định nên trong thờ i
kỳ quá độ cò n tồ n tạ i nhiều giai cấ p, tầ ng lớ p (giai cấ p cô ng nhâ n, giai
cấ p nô ng nhâ n, độ i ngũ trí thứ c, độ i ngũ doanh nhâ n và cá c bộ phậ n
khá c) và sự khá c biệt giữ a cá c giai cấ p tầ ng lớ p xã hộ i. Cá c giai cấ p,
tầ ng lớ p vừ a hợ p tá c, vừ a đấ u tranh vớ i nhau. Trong xã hộ i củ a thờ i
kỳ quá độ cò n tồ n tạ i sự khá c biệt giữ a nô ng thô n, thà nh thị, giữ a lao
độ ng trí ó c và lao độ ng châ n tay.
=> Phả i thự c hiện việc khắ c phụ c nhữ ng tệ nạ n xã hộ i do xã hộ i cũ để
lạ i; từ ng bướ c khắ c phụ c sự chênh lệch phá t triển giữ a cá c vù ng miền,
cá c tầ ng lớ p dâ n cư trong xã hộ i nhằ m thự c hiện mụ c tiêu bình đẳ ng
xã hộ i; xâ y dự ng mố i quan hệ tố t đẹp giữ a ngườ i vớ i ngườ i theo mụ c
tiêu lý tưở ng tự do củ a ngườ i nà y là điều kiện, tiền đề cho sự tự do
củ a ngườ i khá c.

- Vă n hó a – tư tưở ng: Tồ n tạ i nhiều vă n hó a, tư tưở ng khá c nhau

Yếu tố tư tưở ng, vă n hó a cũ và mớ i chú ng thườ ng xuyên đấ u tranh
vớ i nhau. Cá i mớ i – hệ tư tưở ng củ a giai cấ p cô ng nhâ n định hướ ng,
chi phố i, giữ vai trò nền tả ng: chủ nghĩa má c – lê nin, tư tưở ng Hồ Chí
Minh. Cá i cũ – phong tụ c tậ p quá n cũ , lạ c hậ u, tư tưở ng Nho giá o, tư
tưở ng củ a chế độ thự c dâ n, đế quố c,…Giai cấ p cô ng nhâ n thô ng qua
độ i tiền phong củ a mình là Đả ng Cộ ng sả n từ ng bướ c xâ y dự ng vă n
hó a vô sả n, nền vă n hó a mớ i xã hộ i chủ nghĩa, tiếp thu giá trị vă n hó a
dâ n tộ c và tinh hoa vă n hó a nhâ n loạ i.
=> Bả o đả m đá p ứ ng nhu cầ u tư tưở ng - vă n hó a – tinh thầ n ngà y
cà ng tă ng củ a nhâ n dâ n.
Bên cạ nh nền vă n hó a mớ i, lố i số ng vừ a xâ y dự ng cò n tồ n tạ i nhữ ng
tà n tích củ a nền vă n hó a cũ , lố i số ng cũ , tư tưở ng lạ c hậ u, thậ m chí
 phả n độ ng gâ y cả n trở khô ng nhỏ cho con đườ ng đi lên CNXH củ a cá c
dâ n tộ c sau khi mớ i đượ c giả i phó ng.

Liên hệ với thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
- Việt Nam hiện nay chủ trương phá t triển về nền kinh tế nhiều thà nh
phầ n vớ i sự đa dạ ng hó a về hình thứ c sở hữ u
=> Ở Việt Nam hiện nay có nhiều giai cấ p, tầ ng lớ p khá c nhau: giai cấ p
cô ng nhâ n, giai cấ p nô ng dâ n, độ i ngũ trí thứ c, độ i ngũ doanh nhâ n,…
- Mặ c dù chủ trương chính sá ch củ a Đả ng và Nhà nướ c là thự c hiện
phá t triển, đả m bả o sự cô ng bằ ng, bình đẳ ng nhưng nô ng thô n, miền
nú i, vù ng sâ u vù ng xa điều kiện cò n khó khă n nên vẫ n cò n mộ t
khoả ng cá ch nhấ t định so vớ i sự phá t triển ở vù ng đồ ng bằ ng, thà nh
thị; giữ a lao độ ng trí ó c và lao độ ng châ n tay cò n khoả ng cá ch.
- Con đườ ng đi lên củ a nướ c ta là sự phá t triển quá độ lên chủ nghĩa xã
hộ i bỏ qua chế độ tư bả n chủ nghĩa
=> Bỏ qua việc xá c lậ p vị trí thố ng trị củ a quan hệ sả n xuấ t và kiến
trú c thượ ng tầ ng tư bả n chủ nghĩa, nhưng tiếp thu, kế thừ a nhữ ng
thà nh tự u mà nhâ n loạ i đã đạ t đượ c dướ i chế độ tư bả n chủ nghĩa,
đặ c biệt về khoa họ c và cô ng nghệ, để phá t triển nhanh lự c lượ ng sả n
xuấ t, xâ y dự ng nền kinh tế hiện đạ i.

Câ u 3: Sự ra đờ i, bả n chấ t, chứ c nă ng củ a nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa

a. Sự ra đờ i củ a nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa

- Nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa là nhà nướ c mà ở đó , sự thố ng trị chính trị
thuộ c về giai cấ p cô ng nhâ n , do cá ch mạ ng xã hộ i chủ nghĩa sả n sinh
ra và có sứ mệnh xâ y dự ng thà nh cô ng chủ nghĩa xã hộ i đưa nhâ n
dâ n lao độ ng lên địa vị là m chủ trên tấ t cả cá c mặ t củ a đờ i số ng xã hộ i
trong mộ t xã hộ i phá t triển cao - xã hộ i xã hộ i chủ nghĩa .

- Sự ra đờ i củ a nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa

+ Trướ c hết từ nhu cầ u, khá t vọ ng mộ t xã hộ i cô ng bằ ng dâ n chủ , bình

đẳ ng bá c á i. Xuấ t phá t từ nguyện vọ ng củ a nhâ n dâ n muố n thoá t khỏ i
cả nh á p bứ c bó c lộ t, bấ t cô ng...
 + Khi nhữ ng mâ u thuẫ n giữ a quan hệ tư bả n tư nhâ n về tư liệu sả n
xuấ t vớ i tính xã hộ i hó a ngà y cà ng cao củ a lự c lượ ng sả n xuấ t, dẫ n tớ i
mâ u thuẫ n giữ a giai cấ p tư sả n và vô sả n khô ng thể điều hò a đượ c

 Là m xuấ t hiện phong trà o cô ng nhâ n.

+ Giai cấ p vô sả n đượ c trang bị vũ khí lý luậ n là chủ nghĩa Mac Lênin

nên Đả ng Cộ ng sả n đã đượ c thà nh lậ p để lã nh đạ o phong trà o đấ u
tranh cá ch mạ ng và trở thà nh nhâ n tố có ý nghĩa quyết định thắ ng lợ i
củ a cá ch mạ ng

 Như vậ y, nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa là kết quả củ a cuộ c cá ch mạ ng do

giai cấ p cô ng nhâ n và nhâ n dâ n lao độ ng tiến hà nh, dướ i sự lã nh đạ o
củ a Đả ng Cộ ng sả n. Tuy nhiên, tù y và o đặ c điểm và điều kiện củ a mỗ i
quố c gia thì sự ra đờ i củ a nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa cũ ng như việc tổ
chứ c chính quyền cá ch mạ ng có nhữ ng đặ c điểm, hình thứ c khá c
nhau
b. Bả n chấ t củ a nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa
Bả n chấ t bấ t kỳ củ a nhà nướ c nà o trong xã hộ i có giai cấ p thì bao giờ
cũ ng mang bả n chấ tcủ a giai cấ p thố ng trị. So vớ i cá c kiểu nhà nướ c
khá c trong lịch sử , thì nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa là nhà nướ c kiểu
mớ i, nó có bả n chấ t khá c hẳ n vớ i bả n chấ t củ a cá c kiểu nhà nướ c bó c
lộ t trong lịch sử
- Về chính trị: Mang bả n chấ t giai cấ p cô ng nhâ n, giai cấ p có lợ i ích phù
hợ p vớ i lợ i ích chung củ a quầ n chú ng nhâ n dâ n lao độ ng. Trong xã
hộ i chủ nghĩa, giai cấ p vô sả n là lự c lượ ng giữ địa vị thố ng trị về chính
trị.
 Vừ a có bả n chấ t giai cấ p cô ng nhâ n, vừ a có tính nhâ n dâ n rộ ng rã i
và có tính dâ n tộ c sâ u sắ c. Đâ y chính là điểm ưu việt củ a nhà nướ c
xã hộ i chủ nghĩa so vớ i cá c kiểu nhà nướ c khá c.
Liên hệ: Điểm ưu việt về bản chất chính trị của nhà nước xã hội
chủ nghĩa
+ Nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa mang bả n chấ t giai cấ p cô ng nhâ n sẽ bả o
vệ quyền lợ i củ a giai cấ p cô ng nhâ n. Tuy nhiên quyền lợ i, lợ i ích củ a
giai cấ p cô ng nhâ n lạ i trù ng vớ i quyền lợ i, lợ i ích củ a quầ n chú ng
nhâ n dâ n lao độ ng nên đồ ng thờ i sẽ bả o vệ quyền lợ i cho cả quầ n
chú ng nhâ n dâ n lao độ ng. Trong khi đó cá c kiểu nhà nướ c khá c chỉ
bả o vệ quyền lợ i cho giai cấ p thố ng trị
 + Giai cấ p cô ng nhâ n giữ địa vị thố ng trị về chính trị khá c vớ i sự
thố ng trị củ a cá c nhà nướ c khá c, củ a cá c giai cấ p khá c (giai cấ p tư sả n,
giai cấ p chủ nô ,…). Nếu như cá c nhà nướ c khá c để bả o vệ địa vị củ a
mình sẽ sử dụ ng quyền lự c nhà nướ c thi hà nh chứ c nă ng trấ n á p và
bó c lộ t thì sự thố ng trị củ a giai cấ p cô ng nhâ n là sự thố ng trị củ a đa số
đố i vớ i thiểu số do vậ y khô ng cầ n thự c hiện chứ c nă ng trấ n á p mộ t
cá ch triệt để nữ a mà thi hà nh mộ t chứ c nă ng khá c đó là quả n lý và
điều hà nh xã hộ i – đâ y chính là chứ c nă ng trung tâ m và quan trọ ng
nhấ t củ a nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa
- Về kinh tế:
+ Nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa xâ y dự ng trên cơ sở chế độ cô ng hữ u về
tư liệu sả n xuấ t là chủ yếu. Do đó , khô ng cò n tồ n tạ i quan hệ sả n xuấ t
bó c lộ t
+ Việc chă m lo cho lợ i ích củ a đạ i đa số nhâ n dâ n lao độ ng trở thà nh
mụ c tiêu hà ng đầ u củ a nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa. Nhà nướ c xã hộ i
chủ nghĩa vừ a là mộ t bộ má y chính trị - hà nh chính, mộ t cơ quan
cưỡ ng chế, vừ a là mộ t tổ chứ c quả n lý kinh tế - xã hộ i củ a nhâ n dâ n
lao độ ng cho nên nó là nhà nướ c “nử a nhà nướ c”
- Về vă n hó a – xã hộ i:
+ Xâ y dự ng trên nền tả ng tinh thầ n là lý luậ n củ a chủ nghĩa Mac –
Lênin, nhữ ng giá trị vă n hó a tiên tiến củ a nhâ n loạ i và nhữ ng bả n sắ c
riêng củ a dâ n tộ c
+ Sự phâ n hó a giữ a cá c giai cấ p, tầ ng lớ p từ ng bướ c đượ c thu hẹp,
tiến tớ i bình đẳ ng trong việc tiếp cậ n cá c nguồ n lự c và cơ hộ i để phá t
triển
 Nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa là nhà nướ c kiểu mớ i
c. Chứ c nă ng củ a nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa
Tù y theo gó c độ tiếp cậ n chứ c nă ng củ a nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa
đượ c chia thà nh cá c chứ c nă ng khá c nhau.
- Că n cứ và o tính chấ t quyền lự c củ a nhà nướ c, chứ c nă ng củ a nhà
nướ c đượ c chia thà nh
+ Chứ c nă ng giai cấ p (trấ n á p): Là sự trấ n á p củ a đa số nhâ n dâ n lao
độ ng đố i vớ i thiểu số bó c lộ t
+ Chứ c nă ng xã hộ i (tổ chứ c và xâ y dự ng): Tổ chứ c, quả n lý có hiệu
quả cô ng việc xâ y dự ng toà n diện xã hộ i mớ i – xã hộ i xã hộ i chủ
nghĩa.
  Chứ c nă ng xã hộ i cao hơn chứ c nă ng giai cấ p trong nhà nướ c xã
hộ i chủ nghĩa
- Că n cứ và o phạ m vi tá c độ ng củ a quyền lự c nhà nướ c, chứ c nă ng củ a
nhà nướ c đượ c chia thà nh:
+ Chứ c nă ng đố i nộ i: nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa thự c hiện giữ gìn
chính trị, trậ t tự an toà n xã hộ i; quả n lý trên tấ t cả cá c lĩnh vự c như
kinh tế, xã hộ i, vă n hó a, tư tưở ng củ a toà n xã hộ i.
VD: Nhà nước Việt Nam thực hiện điều tiết quản lý nền kinh tế
trong thời kỳ khủng hoảng năng lượng, giá dầu tăng giá sẽ ảnh
hưởng đến nền kinh tế, vì dầu tăng thì nguyên liệu đầu vào tăng,
giá thành sản phẩm tăng mà kinh tế của người dân không đủ để
chi trả. Ngay lập tức nhà nước đã điều tiết kinh tế bằng cách thi
hành chính sách giảm thuế xăng dầu để giá xăng dầu về mức
bình ổn.
+ Chứ c nă ng đố i ngoạ i: chố ng mọ i sự xâ m lượ c, can thiệp củ a bên
ngoà i, bả o vệ độ c lậ p, chủ quyền quố c gia; mở rộ ng quan hệ hợ p tá c,
hữ u nghị, bình đẳ ng, tô n trọ ng lẫ n nhau và cù ng có lợ i vớ i nhâ n dâ n
cá c nướ c trên thế giớ i.
VD: Nhà nước Việt Nam xây dựng quân đội, tiến hành canh giữ ở
các khu vực biên giới, hải đảo bảo vệ chủ quyền quốc gia, độc lập
dân tộc.
- Cả i tạ o xã hộ i cũ xâ y dự ng thà nh cô ng xã hộ i mớ i là nộ i dung chủ yếu
và là mụ c đích cuố i cù ng củ a nhà nướ c xã hộ i chủ nghĩa

Câ u 4: Nhà nướ c phá p quyền xã hộ i chủ nghĩa ở Việt Nam

a. Quan niệm về nhà nướ c phá p quyền xã hộ i chủ nghĩa ở Việt Nam
- Quan niệm nhà nướ c phá p quyền: Nhà nướ c phá p quyền đượ c hiểu là
nhà nướ c mà ở đó , tấ t cả mọ i cô ng dâ n đều đượ c giá o dụ c phá p luậ t
và phả i hiểu biết phá p luậ t, tuâ n thủ phá p luậ t, phá p luậ t đả m bả o
tính nghiêm minh; trong hoạ t độ ng củ a cá c cơ quan nhà nướ c, phả i có
sự kiểm soá t lẫ n nhau, tấ t cả vì mụ c tiêu phụ c vụ nhâ n dâ n.
 Nhà nướ c phá p quyền là nhà nướ c thượ ng tô n phá p luậ t, phá p luậ t có
vai trò quan trọ ng nhấ t, nó điều chỉnh, điều tiết cá c hà nh vi và mố i
quan hệ trong xã hộ i. Để là m đượ c điều đó thì mọ i cô ng dâ n phả i
đượ c giá o dụ c phá p luậ t, hiểu biết phá p luậ t và tuâ n thủ phá p luậ t.
 Phá p luậ t quy định như thế nà o ta phả i là m theo như thế đó và là m
nhữ ng gì phá p luậ t cho phép

VD: Khi tham gia giao thông, khi điều khiển xe gắn máy thì phải đội
mũ bảo hiểm. Hay khi đã uống rượu bia thì không lái xe ,….

Pháp luật quy định rằng mọi công dân đều có quyền tự do kinh
doanh trong nghành nghề pháp luật không cấm.

b. Đặ c điểm củ a Nhà nướ c phá p quyền xã hộ i chủ nghĩa Việt Nam

- Xâ y dự ng nhà nướ c do nhâ n dâ n lao độ ng là m chủ - Nhà nướ c củ a
dâ n, do dâ n, vì dâ n
Liên hệ: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà
nước mà ở đó nhân dân nắm mọi quyền lực còn các cơ quan nhà
nước do nhân dân tổ chức ra, nhân viên nhà nước là người được
nhân dân ủy quyền thực hiện ý chí nguyện vọng của nhân dân,
trở thành công bộc của dân
VD: Nhà nước vì dân: Trong đại dịch covid 19 nhà nước đã huy
động các cán bộ y tế từ mọi nơi để tập trung chống dịch cho những
nơi ưu tiên, cấp thiết nhất ( Sài Gòn, Bắc Giang,…) và thực hiện tiêm
chủng miễn phí cho người dân cũng như đã đi xin viện trợ vacxin
phòng chống từ 1 số nước đã nghiên cứu ra trước đó.
- Nhà nướ c đượ c tổ chứ c và hoạ t độ ng dự a trên cơ sở củ a Hiến phá p và
phá p luậ t
Liên hệ: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà
nước thượng tôn pháp luật. Mọi công dân phải sống và tuân thủ
theo pháp luật. Hiến pháp và pháp luật luôn giữ vai trò điều
chỉnh cơ bản đối với hoạt động của nhà nước và hoạt động của
toàn xã hội, quyết định tính hợp hiến và hợp pháp của mọi tổ
chức và hoạt động của bộ máy nhà nước
VD Tòa án thực hiện hoạt động xét xử cũng là một dạng hoạt
động thi hành pháp luật
- Quyền lự c nhà nướ c là thố ng nhấ t, có sự phâ n cô ng rõ rà ng, có cơ chế
phố i hợ p nhịp nhà ng giữ a cá c cơ quan lậ p phá p, hà nh phá p và tư
phá p.
Liên hệ: Quyền lực nhà nước thống nhất, tính thống nhất thể
hiện ở chỗ đó là quyền lực thuộc về nhân dân chứ không phân
chia, quyền lực này phục vụ cho nhân dân. Quyền lực nhà nước
 bao gồm quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp được giao cho
các cơ quan khác nhau trong nhà nước chứ không tập trung cho
một cơ quan nào cụ thể mà sẽ phân ra cho các cơ quan khác
nhau: quyền lập pháp giao cho quốc hội, quyền hành pháp giao
cho chính phủ, quyền tư pháp giao cho tòa án. Các cơ quan này
phải hoạt động theo nguyên tắc độc lập có điều kiện kiểm tra và
giám sát lẫn nhau, tạo ra sự cân bằng giữa các quyền để đảm bảo
được quyền lực nhà nước
VD Quốc hội soạn thảo ra Hiến pháp, Chính phủ - cơ quan hành
pháp thi hành Hiến pháp và các luật do Quốc hội – cơ quan lập
pháp ban hành và Tòa án Nhân dân – cơ quan tư pháp tiến hành
các hoạt động xét xử, truy tố, điều tra,… nhằm bảo vệ chế độ,
pháp chế xã hội chủ nghĩa, lợi ích hợp pháp của công dân theo
Hiến pháp
- Nhà nướ c phá p quyền xã hộ i chủ nghĩa ở Việt Nam do Đả ng Cộ ng sả n
Việt Nam lã nh đạ o. Hoạ t độ ng củ a nhà nướ c đượ c giả m sá t bở i nhâ n
dâ n vớ i phương châ m: “dâ n biết, dâ n bà n, dâ n là m, dâ n kiểm tra”
Liên hệ: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam thể
hiện quyền làm chủ của nhân dân nên pháp luật cũng phải phục
vụ ý chí, nguyện vọng của nhân dân. Nhà nước do Đảng Cộng sản
Việt Nam lãnh đạo mà Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng của giai
cấp công nhân và nhân dân lao động nên Đảng sẽ đề ra đường
lối, chủ trương, chính sách, nghị quyết để đảm bảo quyền lợi, lợi
ích cho nhân dân
- Nhà nướ c phá p quyền xã hộ i chủ nghĩa ở Việt Nam tô n trọ ng quyền
con ngườ i, coi con ngườ i là trung tâ m củ a sự phá t triển.
Liên hệ: Quyền con người này đã được ghi rất rõ trong Hiến
pháp, pháp luật và được thực hiện rộng rãi trong đời sống xã hội
VD: Về chính trị: Công dân Việt Nam có quyền bầu cử từ 18 tuổi,
quyền được đề cử, tự ứng cử từ 21 tuổi
Về kinh tế: Công dân được lựa chọn phương thức, hình thức
phát triển kinh tế, lựa chọn cách thức phân phối kết quả lao
động, được tự do kinh doanh những mặt hàng nhà nước không
cấm,…
Về văn hóa – xã hội: Công dân có quyền tự do tín ngưỡng, tự do
ngôn luận, tự do đi lại, tự do tôn giáo,…
 - Tổ chứ c và hoạ t độ ng củ a bộ má y nhà nướ c theo nguyên tắ c tậ p trung
dâ n chủ , có sự phâ n cô ng phâ n cấ p, phố i hợ p và kiểm soá t lẫ n nhau,
nhưng bả o đả m quyền lự c là thố ng nhấ t và chỉ đạ o thố ng nhấ t củ a
Trung ương
 Như vậy, những đặc điểm của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa mà
Việt Nam đang xây dựng đã thể hiện được các tinh thần cơ bản của một
nhà nước pháp quyền nói chung. Bên cạnh đó, nó còn thể hiện sự khác
biệt so với các nhà nước pháp quyền khác. Nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa ở Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân, phục vụ lợi ích
cho nhân dân, nhà nước là công cụ chủ yếu để Đảng Cộng sản Việt Nam
định hướng đi lên chủ nghĩa xã hội

Câ u 5: Liên minh giai cấ p, tầ ng lớ p trong thờ i kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i

ở Việt Nam

a. Nộ i dung củ a liên minh giai cấ p, tầ ng lớ p trong thờ i kỳ quá độ lên

chủ nghĩa xã hộ i ở Việt Nam

* Nộ i dung kinh tế: Đâ y là nộ i dung cơ bả n nhấ t, là cơ sở vậ t chấ t kỹ

thuậ t củ a liên minh trong thờ i kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hộ i ở Việt
Nam

- Mụ c tiêu: Thỏ a mã n cá c nhu cầ u, lợ i ích kinh tế củ a cá c giai cấ p, tầ ng

lớ p trong xã hộ i nhằ m tạ o cơ sở vậ t chấ t - kỹ thuậ t cầ n thiết cho chủ
nghĩa xã hộ i
- Nộ i dung kinh tế củ a liên minh thự c chấ t là sự hợ p tá c giữ a cô ng
nhâ n, nô ng dâ n, trí thứ c và cá c lự c lượ ng xã hộ i khá c để xâ y dự ng nền
kinh tế mớ i xã hộ i chủ nghĩa hiện đạ i
- Giả i phá p:
+ Xá c định đú ng tiềm lự c kinh tế và nhu cầ u kinh tế củ a từ ng giai cấ p,
trên cơ sở đó xâ y dự ng kế hoạ ch đầ u tư và tổ chứ c hoạ t độ ng kinh
tế đả m bả o lợ i ích củ a cá c bên và trá nh sự đầ u tư khô ng hiệu quả
VD: Đảng ta xác định cơ cấu chung của kinh tế nước ta là:
“Công - nông nghiệp - dịch vụ” và yêu cầu “Tăng cường phát
triển kinh tế tri thức, từ đó mà tăng cường liên minh công - nông
- trí thức”
+ Xá c định cơ cấ u kinh tế hợ p lý (củ a cả nướ c, củ a ngà nh, địa phương,
…)
 VD: Việt Nam ta chú trọng phát triển kinh tế theo hướng tăng tỉ
trọng ngành công nghiệp – dịch vụ, tập trung phát triển kinh tế
đô thị cùng với đó là phát triển kinh tế nông thôn theo hướng
bền vững
Việt Nam có 7 vùng kinh tế, mỗi địa phương có một lợi thế riêng
từ đó xác định cơ cấu kinh tế hợp lý. Tây Nguyên có thế mạnh về
đất đai, đặc biệt là đất badan màu mỡ tập trung trên các cao
nguyên với diện tích rộng lớn là điều kiện để thành lập các vùng
chuyên canh cây công nghiệp có quy mô lớn, đặc biệt là các cây
công nghiệp cà phê, cao su, điều,…
+ Tổ chứ c cá c hình thứ c giao lưu, hợ p tá c phá t triển kinh tế về mọ i
phương diện để phá t triển sả n xuấ t kinh doanh, nâ ng cao đờ i số ng
cho toà n xã hộ i.
VD: Liên minh kinh tế 6 nhà (Nhà nước - Nhà khoa học - Nhà
doanh nghiệp - Nhà nông - Nhà ngân hàng - Nhà phân phối) ở
Việt Nam là sự liên kết giữa các yếu tố sản xuất đầu vào và các
yếu tố đầu ra của các “nhà” cùng với sự điều tiết của nhà nước
nhằm đảm bảo lợi ích kinh tế của cả 6 “nhà” và phát huy huy tối
đa nội lực của các “nhà” trong sản xuất nông nghiệp, xây dựng
nông thôn mới, nâng cao đời sống cho người nông dân.
*Nộ i dung chính trị
- Mụ c tiêu: Tạ o cơ sở chính trị - xã hộ i vữ ng chắ c cho khố i đạ i đoà n kết
dâ n tộ c, tạ o sứ c mạ nh vượ t qua khó khă n thử thá ch và đậ p tan mọ i
â m mưu chố ng phá để bả o vệ vữ ng chắ c Tổ quố c xã hộ i chủ nghĩa để
đá p ứ ng nhu cầ u, lợ i ích chính trị cơ bả n củ a cá c giai cấ p, tầ ng lớ p là
độ c lậ p dâ n tộ c và chủ nghĩa xã hộ i
- Nộ i dung: Giữ vữ ng lậ p trườ ng chính trị tư tưở ng củ a giai cấ p cô ng
nhâ n, vai trò lã nh đạ o củ a Đả ng, bả o vệ chế độ chính trị, giữ vữ ng độ c
lậ p dâ n tộ c và định hướ ng đi lên chủ nghĩa xã hộ i
- Giả i phá p:
+ Đả m bả o sự lã nh đạ o củ a Đả ng Cộ ng sả n trong khố i liên minh
+ Hoà n thiện phá t huy dâ n chủ xã hộ i chủ nghĩa và quyền là m chủ củ a
nhâ n dâ n
VD: Việt Nam đã xây dựng các thể chế và thiết chế đẩm bảo
quyền con người nhất là bảo đảm ngày càng tốt hơn các quyền
chính trị, dân sự, các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa; quyền của
nhóm thiểu số hoặc yếu thế, như người cao tuổi, phụ nữ, trẻ em,
 người khuyết tật, người dân tộc thiểu số, người có tín ngưỡng,
tôn giáo. Nhân dân được tự do đi lại, tự do ngôn luận, tự do kinh
doanh những mặt hàng nhà nước không cấm, được tham gia bầu
cử - ứng cử,…
+ Xâ y dự ng nhà nướ c phá p quyền xã hộ i chủ nghĩa củ a nhâ n dâ n, do
nhâ n dâ n, vì nhâ n dâ n
VD: Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Nhân dân làm
chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là
liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội
ngũ trí thức. Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công,
phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực
hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.
+ Độ ng viên nhâ n dâ n tham gia xâ y dự ng, bả o vệ Tổ quố c
VD: Động viên tham gia nghĩa vụ quân sự, tham gia bầu cử - ứng
cử vào các vị trí trong Nhà nước,…
+ Chố ng â m mưu về diễn biến hò a bình và bạ o loạ n lậ t đổ
VD: Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; tuyên truyền, giáo
dục củng cố tư tưởng xã hội chủ nghĩa trong toàn Đảng, toàn
dân, toàn quân,…
*Nộ i dung vă n hó a – xã hộ i
- Mụ c tiêu: Thỏ a mã n ngà y cà ng tố t hơn nhu cầ u vậ t chấ t và tinh thầ n
củ a cô ng nhâ n, nô ng dâ n, trí thứ c và toà n xã hộ i
- Nộ i dung: Xâ y dự ng nền vă n hó a và con ngườ i Việt Nam phá t triển
toà n diện hướ ng tớ i châ n thiện mỹ, thấ m nhuầ n tinh thầ n dâ n tộ c,
nhâ n vă n, dâ n chủ và khoa họ c
- Giả i phá p:
+ Xâ y dự ng nền vă n hó a tiên tiến, đậ m đà bả n sắ c dâ n tộ c
VD Thực hiện chương trình đẩy lùi, phòng chống tệ nạn xã hội,
nâng cao dân trí, giáo dục tư tưởng đền ơn đáp nghĩa, yêu Tổ
quốc, yêu đồng bào,…
+ Gắ n tă ng trưở ng kinh tế vớ i phá t triển vă n hó a
VD: Trong thời kỳ đại dịch covid 19, nhà nước để đảm bảo sức
khỏe của người dân đã chấp nhận đánh đổi sự tăng trưởng kinh
tế, tiến hành cách ly xã hội
+ Nâ ng cao chấ t lượ ng nguồ n nhâ n lự c, thự c hiện xó a đó i giả m nghèo,
thự c hiện tố t cá c chính sá ch xã hộ i
VD: Thực hiện đổi mới chương trình giáo dục, thực hiện công tác
kế hoạch hóa gia đình, phát triển kinh tế nhiều thành phần,…