NGHỆ AN

Phủ Trà Lân

[Có 4 huyện] (1)

Huyện Kỳ Sơn (a)

Huyện Tương Dương (b) (2)
Huyện Hội Ninh (c)
Huyện Vĩnh Khang (d)

Phủ Trà Lân ở phía tây bắc trấn Nghệ An, phía bắc
giáp Ai Lao, phía tây đến huyện Thanh Chương.
Trước đời Trần là 4 huyện thuộc châu Một, tục gọi là
Tứ Lân. Trần Minh Tông thân đi đánh Ai Lao [1335],
về đến huyện Tương Dương, sai Nguyễn Trung Ngạn
mài sườn núi để ghi công, chỗ đá khắc chữ nay hãy
còn.
( Núi này ở phía tây thôn Trầm Hương huyện Tương
Dương, cách cổ thành một dặm. Thành cũ lở xuống
sông, nước chảy xói vào đá, tiếng reo ầm ầm, núi
đứng ở trong đám cây rậm, từng núi xanh tốt, dưới có
hang đá chứa được vài chục người. Trong hang sâu
và hiểm trở, có nhiều thú dữ. Sườn núi có một phiến
đá, thời nhà Trần có khắc chữ to bằng bàn tay, sâu tới
hơn một tấc ).

_______________
(a) Có 90 động
(b) Có 7 động, 1 thôn.
(c) Có 5 động
(d) Có 8 động

(1) Trong bản dịch của Viện Sử học, Nhà xuất bản
Khoa học xã hội không thấy ghi dòng này. Nhưng xét
là ở khắp các mục trước Phan Huy Chú đều có ghi là
có ... huyện. Bản dịch thiếu sót hay bản chữ Hán
không đủ chăng ?
(2) Nay là huyện Con Cuông.

Ở phía tây thôn Trầm Hương, rừng rậm, núi nối liền
nhau, người nhà Trần đắp thành ở đấy, vì thành ở
phía nam sông lớn, nên tục gọi là Thành Nam. Lúc
Lê mới trung hưng, Phùng Khắc Khoan bị giáng chức
đến ở chỗ đấy. Tường đổ và nền cũ nay hãy còn sót
lại.

Ảm Chương Bùi [Huy Bích] có vịnh thơ :

Thành Nam di chỉ thạch lân lân

Phùng lão hà niên tác trục thần
Thảo ốc dĩ thành giang thượng thuỷ
Đào nguyên do thị khúc trung nhân
[Dịch]
Nền cũ Thành Nam nay chỉ thấy đá lởm chởm
Ông già họ Phùng năm xưa đã bị trích ra đây
Nơi nhà tranh xưa, nay đã thành ra nước ở trên sông
Người làm ra khúc "Đào nguyên" nay vẫn còn lưu
tiếng lại (1)

_______________
(1) Có bản chép (A-1551) : " Xưa Phùng Khắc
Khoan ở đấy, làm ra khúc ca Ngư phủ nhập Đào
nguyên nay còn truyền lại "

__________________

Phủ Quỳ Châu

Có hai huyện
Huyện Trung Sơn (a)
Huyện Thúy Vân (b)

Phủ Ngọc Ma (1)

Có 1 châu Trịnh Cao (c)

Phủ Quỳ Châu, phủ Ngọc Ma ở phía tây trấn Nghệ
An, núi liền từng dãy, liên tiếp với nước Ai Lao.
Nhân dân 2 huyện 1 châu, ở động trong núi đến một
nửa. Về phong tục thì làm ruộng không dùng cày
bừa, chỉ đuổi trâu đi trên ruộng giày xéo thành bùn,
rồi cấy mạ xuống. Tục dân không khác gì người Mán
Mường.

________________________
(a) Có 16 động
(b) Có 23 động
(c) Có 12 động

(1) Sau đến đời Minh Mạng đổi làm phủ Trấn Ninh,
gồm các châu Cam Môn, Cam Vát, Cam Linh.

__________________
+1 Tham Vọng

:)) : +1 Sự Nghiệp || Lý do: Thanked Post

__________________