JU Mješovita srednja škola „Hasan Kikić“ Školska

godina:2023/2024
Gradačac
Srednja elektrotehnička škola
Tehničar elektroenergetike (GTZ)

MATURSKI RAD

Predmet: Električne mreže

Tema: Podzemne mreže

Mentor: Učenik:
Elvir Peštalić, dipl.ing.el.teh. Golać Muamer
(IV5)

Gradačac, maj 2024.god.

Sadržaj
1. Uvod...............................................................................................................................................3
2. Izvedbe kablova............................................................................................................................4
3. Energetski kablovi........................................................................................................................6
3.1. Vodiči.....................................................................................................................................6
3.2. Izolacija.................................................................................................................................6
3.3. Vidljiv zaslon ili ekran (električna zaštita).........................................................................6
3.4. Uzemljenje ekrana kabla.....................................................................................................7
3.5. Mehanička i hemijska zaštita...............................................................................................7
4. Vrste kablova................................................................................................................................8
4.1. Niskonaponski kablovi.........................................................................................................8
4.2. Srednjenaponski kablovi......................................................................................................8
4.3. Univerzalni srednjenaponski kablovi..................................................................................9
4.4. Visokonaponski kablovi.......................................................................................................9
5. Oznake kablova..........................................................................................................................11
6. Kriterij za izbor kabela..............................................................................................................12
6.1. Dozvoljene trajne struje kabela.........................................................................................12
7. Polaganje kabela izravno u zemlju............................................................................................14
8. Uvlačenje kabela u kabelsku kanalizaciju................................................................................17
9. Distributivna telekomunikacijska kanalizacija........................................................................19
10. Polaganje i montaža kabela u kabelskoj kanalizaciji...........................................................21
11. Zaključak................................................................................................................................22
12. Literatura................................................................................................................................23
 1. Uvod

Podzemni kablovi su vitalna komponenta suvremenih urbanih i ruralnih infrastruktura diljem

svijeta. Koriste se za prijenos električne energije, komunikacijskih signala, kao i drugih
važnih resursa ispod površine zemlje. Njihova primjena seže od električne distribucije u
gradovima do telekomunikacijskih mreža koje podržavaju širok spektar usluga, uključujući
telefonske pozive, internet, televiziju i mnoge druge digitalne servise.

Jedna od glavnih prednosti podzemnih kablova je njihova otpornost na vremenske uvjete. Za

razliku od nadzemnih kablova koji su izloženi udarima vjetra, snijega, leda i drugih
ekstremnih vremenskih uvjeta, podzemni kablovi su zaštićeni od tih elemenata, što povećava
pouzdanost i stabilnost električnih i komunikacijskih mreža. Osim toga, podzemni kablovi su
manje izloženi mehaničkim oštećenjima izazvanim ljudskim aktivnostima, što dodatno
pridonosi smanjenju rizika od prekida u opskrbi energijom i komunikacijama.

Estetski faktor također igra značajnu ulogu u favoriziranju podzemnih kablova, posebno u
gusto naseljenim urbanim područjima. Kablovi skriveni ispod površine zemlje omogućuju
čišći i uređeniji izgled gradskih krajolika, bez vidljivih visećih žica koje često narušavaju
vizualni dojam i identitet gradova.

Međutim, upotreba podzemnih kablova također nosi određene izazove. Izgradnja i održavanje
podzemnih infrastruktura zahtijeva sofisticirane tehnike bušenja i položenja kablova, što može
biti skuplje i složenije u usporedbi s nadzemnim sustavima. Osim toga, otkrivanje i
popravljanje kvarova na podzemnim kablovima zahtijeva specijaliziranu opremu i stručnost,
što može produžiti vrijeme potrebno za obnovu usluga u slučaju prekida.

S obzirom na brz tehnološki napredak, budućnost podzemnih kablova može uključivati razvoj
inovativnih materijala i tehnika koje će poboljšati njihovu pouzdanost, učinkovitost i
ekonomsku održivost. Također, s porastom potrebe za pametnim gradovima i širokopojasnim
komunikacijama, očekuje se daljnje širenje i unaprjeđenje podzemnih mreža kako bi se
podržale sve složenije i zahtjevnije potrebe suvremenog društva.

Ukupno gledano, podzemni kablovi igraju ključnu ulogu u podržavanju modernih urbanih i
ruralnih infrastruktura diljem svijeta. Njihova otpornost na vremenske uvjete, estetska
prednost i sposobnost podrške sve složenijim tehnološkim zahtjevima čine ih vitalnim dijelom
našeg svakodnevnog života i razvoja suvremenog društva.
 2. Izvedbe kablova

Kablovi se polažu u zemlju, vodu ili u posebne kablovske kanale. Nakon polaganja su teško
dostupni i zbog toga moraju biti dobro zaštićeni od hemiskih i mehaničkih uticaja i uticaja
vlage. Vodiči u kablovima su bakrene ili aluminijske žice, odnosno užad. U električnim
mrežama se najviše upotrebljava kablovi sa tri ili četii žile i izolacijom od impregniranog
kablovskog papira. Na slici (1.5.1.) prikazana je konstrukcija trožilnog kabla s papirnon
izolacijom i sektorskim žilama.
Tri bakrene žile koje se sastoje od tankih žica izolirane su impregniranim Papirom. Tako
izolirane žile se suču zajedno sa jutenim uloškom. To se Sve ponovo izolira zajedničkom
pojasnom izolacijom od impregniranog Papira, preko koje je navučen bešavni olovni plašt,
koji sprečava prodiranje vlage u izolaciju.

Konstrukcija trožilnog kabla s papirnom izolacijom i sektorskim žilama

Od mehaničkih oštećanja olovni plašt je zaštićen o klopom od čelične vrpce. Izmedu olovnog
plašta I čeličnog oklopa nalazi se sloj jute, koji olovni plašt štiti od oštećenja I hemijskih
djelovanja. Čelični oklop je asfaltiranim jutenim opletom zaštićen od hemijskog djelovanja
tla. Kablovi sa pojasnom izolacijom izrađuju se I sa okruglim žilama.Kablovi sa sektorskim
žilama imaju u odnosu na kablove sa okruglim žilama za 8 do 15% manji promjer za 10 do
18%manju težinu a I c8jena im je niža za oko 10%.Osim trožilnih kablova sa zajedničkkm
olovnim plaštom grade se I tožilni kablovi sa olovnim plaštevima za svaku pojedinu žilu.
Poprečni presjek takvog kabla prikazan je na slici (1.5.2.)

Slika (1.5.2.) – Poprečni presjek trožilnog kabla s olovnim plaštevima za svaku pojedinu žilu

Visokonaponski kablovi čije su žile obavijene jednom metaliziranom perforiranom țrakom

nazivaju se Höchstädter (Hehšteter)-kablovi ili kratko H-kablovi normalni pojasni kablovi
upotrebljavaju se za napone do 15 kV, H-kablovi za napone od 15 do 20 kv, a kablovi sa tri
olovna plašta za napone od 15 do 60 kv.
Za niskonaponske mreže upotrebljavamo dvožilne, trožilne četverožilne kablove.
Niskonaponski kablovi su izolirani za napon 1 000 V.Umjesto papirne izolacije ponekad se
upotrebljava I gumena izolacija,a u novije vrijeme sve više I termoplastična izolacija na bazi
polivinil-hlorida (pvc-izolacija).
 3. Energetski kablovi

Pod kablovima podrazumijevamo vodove sa izoliranim vodičima (CU ili Al) koji su smješteni
u zajednički omotač za zaštitu od hemiskih I mehaničkih uticaja uticaja
Mogu se podijeliti prema:
 Visini napona
 Vrsti Izolacije
 Broju žila
Osnovni konstrukcijski elementi kabela su:
 Vodiči,
 Izolacija,
 Vodljivi zaslon ili ekran te
 Mehanička I kemijska zaštita

3.1. Vodiči

Žile kabela mogu biti iz pune okrugle žice (samo presjeci do 10 mm2) ili od pojedinih žica
upredeno uže (použeni).Teži se što boljem faktoru popunjenosti vodiča pa su zato vodiči u
pravilu kompaktirani (stlačeni), bilo okruglog ili sektorskog oblika presjeka.Kod srednjih I
viših napona vodič električki “ladi”poluvodljivim slojem (ekran vodiča). To može biti
slojpapira ili plastike s dodatkom grafita ili neki drugi slični materijal.

3.2. Izolacija

Izolacija kabela dolazi oko vodiča. To može biti papir impregniran uljem, termoplasti I
elastomeri.Starije generacije kabela s izolacijom od impregniranog papira su se za najviše
napone punile uljem ili plinom (tzy.uljni I plinski kabeli).Danas se uglavnom primjenjuje
kruta izolacija najpoznatiji materijali za izradu krute izolacije kabela su danas umreženi
polietilen (XLPE), neumreženi polietilen (PE) I polivinil-klorid (PVC).Srednjonaponski I
visokonaponski termoplastični kabeli imaju u pravilu preko izolacije svake žile poluvodljivi
sloj (ekran izolacije).

3.3. Vidljiv zaslon ili ekran (električna zaštita)

Iznad izolacije kabeli srednjih I viših napona imaju vodljivi zaslon (ekran, drugi ili treći
vodljivi sloj) koji se nalazi na potencijalu zemlje, a najčešće se izvodi kao:
 aluminijske folije
 bešavna olovna ili aluminijska cijev
 omot iz helikoidno omotanih okruglih bakrenih žica
Preko kojih je, u suprotnom smjeru, omotana tanka bakrena traka dvije bakrene trake omotane
helikoidno u suprotnim smjerovima.Zaslon ima ulogu simetriranja električnog polja i time
smanjiti naprezanje izolacije. Ujedno služi za zaštitu od previsokih dodirnih napona u slučaju
dozemnog spoja.

3.4. Uzemljenje ekrana kabla

Vodljivi plašt (ekran) kabela se može uzemljiti:

 Na oba kraja
 na jednom kraju.

3.5. Mehanička i hemijska zaštita

Vanjski dijelovi kabela daju mehaničku čvrstoću I štite kabel od vanjskih utjecaja to su npr.
 Bandaže (npr. Metalne trake da kompenziraju unutarnje pritiske),
 Armatura (npr. Pocinčana žica) i
 Antikorozijska zaštita (kod novijih kabela je to neprekinuti sloj PVC-a
 PE).
Kod jednožilnih kabela za izmjeničnu struju moraju bandaža I armatura biti iz nemagnetskog
materijala da se izbjegnu vrtložne struje I dodatni gubitci.Kako je vanjski presjek kabela
uvijek kružnog oblika nastali se međuprostor, između I preko použenih žila, popunjava
ispunom iz materijala sličnog izolaciji.
 4. Vrste kablova

Kabele najčešće dijelimo prema naponu na:

 niskonaponske (do 1 kV),
 srednjonaponske (uglavnom do 36 kV) i
 visokonaponske (uglavnom 110 ili 220 kV).

4.1. Niskonaponski kablovi

Niskonaponski se kabeli (najčešće četverožilni) primjenjuju za izvedbu niskonaponskih mreža

u gradskim I prigradskim naseljima. U ovu se grupu kabela mogu ubrojiti I samonosiv
kabelski snopovi.
Niskonaponski kabel 0,6/1 kV
Oznaka: PP00 (NYY); PP00-A (NAYY)
1 - vodič, Cu ili Al
2 - izolacija, PVC
3 - ispuna, brizgana elastomerna ili plastomerna
mješavina ili omotane termoplastične vrpce
4 - plašt, PVC

4.2. Srednjenaponski kablovi

Danas se i za srednje napone uglavnom primjenjuju termoplastični kabeli, npr. XHE 49

1 - vodič, Cu ili Al uže

2 - ekran vodiča, poluvodljivi sloj
3 - izolacija, XLPE
4 - ekran izolacije, poluvodljivi sloj
5 - separator, bubriva poluvodljiva traka
6 - metalni ekran, bakrene žice i traka
7 - separator, bubriva traka; Materijal koji u dodiru s vodom nabubri te tako sprječava prodor
vode.
8 - plašt, PE-HD

Konstrukcija jednožilnog XLPE kabela XHE 49 i XHE 49-A za nazivne napone 12/20, 18/30
i 20.8/36 kV; Oznaka po HRN HD je: N2XS(F)2Y i NA2XS(F)2Y
 4.3. Univerzalni srednjenaponski kablovi

1. Vodič, Cu
2. Ekran vodiča, poluvodljivi sloj
3. Izolacija, XLPE
4. Ekran izolacije, poluvodljivi sloj
5. Metalni ekran, pokositrena bakrena mrežica
6. vanjski plašt, crni polietilen (LDE)
Konstrukcija univerzalnog kabela EXCEL 3x10/10 mm² (vodič od punog bakra) 24 kV ill
FXCEL 3x16/10 mm² (vodič od bakrenog užeta) ili LXCES 3x70/ 16 mm i 3x95/ 25 mm² s
aldrey vodičima

4.4. Visokonaponski kablovi

Kabeli za visoke i vrlo visoke napone zahtijevaju termički stabilne izolacije kakve su papir
impregniran uljem pod trajnim tlakom,papir I plinu pod trajnim tlakom, novi neumreženi
polietilen(PE), umreženi polietilen (XLPE) ili SF6 plinom izolirani vodovi.

1 – vodič, Cu ili Al uže

2 – ekran vodiča, XLPE poluvodljivi sloj
3 – izolacija, XLPE
4 – ekran izolacije, XLPE poluvodljivi sloj
5 – separator, bubriva poluvodljiva traka
6 – metalni ekran, bakrene žice i traka
7 – separator, bubriva traka
8 – plašt, crni PE-HD

Konstrukcija visokonaponskog XLPE kabela XHE 49 ili XHE 49-A s uzdužnom

vodonepropusnom izvedbom električne zaštite za nazivni napon 64/110 kV (max napon
mreže 123 kV); Oznaka po HRN HD: N2XS(F)2Y i NA2XS(F)2Y
 5. Oznake kablova

Kod višežilnih niskonaponskih kabela su boje izolacije pojedinih žila u skladu sa tandardom.
Kod jednožilnih (i VN kabela) je izolacija crne boje.
 Boja vanjskog plašta je u pravilu:
 A crna – za standardne kabele
 Siva – za teško gorive bezhalogene kabele
 Plava – za teško gorive halogene kabele.
Konstrukcija energetskih kabela označava se nizom slovnih i brojčanih oznaka prema
odgovarajućim normama ili standardima. U praksi se, pored ,,starih“ oznaka, sve više
pojavljuju oznake prema DIN VDE normama, odnosno prema HRN HD normama Oznake
kabela s primjerima objašnjene su u udžbeniku „Električne instalacije“ 1.
 6. Kriterij za izbor kabela

1. Mehanički kriterij

o Mjesto i način polaganja

o Mehanička oštećenja
o Korozija Zahtjevi na
o Vibracije konstrukciju kabela
o Savitljivost
o Strma trasa

2. Električki kriteriji
a) Nazivni napon kabela
 Naponska naprezanja kabela izbor i dimenzioniranje izolacije
b) Potrebna prijenosna moć kabela
 Strujna naprezanja kabela (strujna opteretivost kabela) izbor materijala i presjeka
vodiča

6.1. Dozvoljene trajne struje kabela

Sa strujnim opterećenjem definirane su maksimalno dozvoljene struje vodiča u normalnom

pogonu.Strujno opterećenje kabela se ograničava tako da se sva količina topline razvijena u
kabelu moţe slobodno prenijeti u okolni prostor, odnosno da zagrijavanje.Na kabelu ne
prekorači najviše dozvoljenu temperaturu u normalnom pogonu.
Nazivni uvjeti polaganja kabela/nazivne struje opterećenja
- Dubina polaganja 0,7 m
- Spec. Topl. Otpor zemlje 1,0 km/W
- Način polaganja u rovu
 Jedan višežilni kabel
 Tri jednožilna kabela u trokut
- Posteljica od finog pijeska
- Temperatura tla na dubini polaganja 20°C
c) Strujna opteretivost kabela za vrijeme kratkog spoja
Struje kratkog spoja naprežu kabel
- Dinamički (mehanički)
- Termički
Kod kratkog spoja na kabelu, zagrijavanje ne smije prekoračiti dozvoljenu temperaturu kabela
kod kratkog spoja.Priručnici daju dozvoljene struje kratkog spoja ovisno o vrsti izolacije,
opočetnoj temperaturi vodiča, vrsti materijala i presjeku vodiča (za trajanje kratkog spoja od
t=1 sek.).
Za stvarne uvjete kratkog spoja na mjestu ugradnje, izvrši se kontrola izabranog presjeka na
pad napona.
d) Kontrola izabranog presjeka kabela na pad napona
- Niskonaponski trofazni vodovi
- Visokonaponski trofazni vodovi
 7. Polaganje kabela izravno u zemlju

Pri polaganju kabela izravno u zemlju poduzima se više mjera zaštite, kao što su:
 Pravilan izbor trase,
 propisana dubina ukopavanja,
 određena mehanička zaštita i
 Elementi koji upozoravaju na postojanje kabela.
Prvo se obavlja trasiranje, pri čemu se utvrđuju razmaci od čvrstih objekata (zgrada,
Prometnica i sl.). Zatim se obavlja kopanje rova, ručno ili posebnim strojevima (rovokopači,
freze, plugovi). Kopanje se obavlja pravocrtno, a skretanje u luku (polumjer = 20 D).
Normalni profili rovova za polaganje kabela prikazani su na slici 7.1.
Na mjestima na kojima se predviđa izradba nastavaka rov se proširuje. Polaganje kabela
obavlja se ručno ili pomoću vozila, koje se kreće uzduž trase. Radi zaštite kabela od slijeganja
zemljišta, on se u rov polaže vijugavo, pa treba računati s 3% većom duljinom kabela.
Polaganje kablova ispod rijeka i potoka
Pri izboru trase za polaganje kabela u vodu valja voditi računa o tome da se zadovolje
Ovi uvjeti:
– Obala blaga i nekamenita;
– Dno bez podvodnih stijena (mulj ili pijesak);
– Bez jakih vodenih strujanja;
– Daleko od luka, mostova i sl.;
– Da se ne nagomilava led.
Kabeli za polaganje u vodu posebne su konstrukcije s legiranim kovinskim plaštem,
pojačanim pojasnom izolacijom, armaturom i zaštitnim slojevima. Polaganje kabela obavlja
se ručno (ako je dovoljno plitko) ili pomoću specijalnih brodova, s kojih se kabel spušta preko
kolutova. Kako je nemoguće polagati kabele u pravcu, treba računati s 25% većom duljinom
kabela.
Pri izboru trase kabela različiti su zahtjevi u naseljenim mjestima i izvan njih. Za trasu u
naseljenim mjestima propisana je minimalna horizontalna udaljenost od pojedinih vrsta
podzemnih postrojenja, koja je u rasponu od 0,5 do 1,0 m. Ako se ta udaljenost ne može
postići, moraju se primijeniti posebne mjere zaštite, npr. Zaštitne cijevi od betona ili sl. Za
trasu izvan naseljenog mjesta propisane su različite minimalne.
Horizontalne udaljenosti kabela:
− Od željezničkog nasipa ili autocesta 5 m
− Od živih ograda 3 m
− Od stabala drveća 2 m
Za polaganje kabela u naseljenim mjestima propisana je nazivna dubina ukopavanja 80 cm
(70-90 cm), a izvan njih 90 cm (60-120 cm).
Kabel se polaže u rov vijugavo radi zaštite od istezanja (3% veća duljina), na posteljicu od
pijeska debljine najmanje 5 cm, i zatim se zatrpa slojem pijeska debljine najmanje 15 cm.
Pijesak služi kao zaštita od mehaničkih i kemijskih utjecaja.
Rov u koji je položen kabel zatrpava se slojevima zemlje debljine 15-25 cm. U prostor
između kabela i površine zemlje polažu se posebne mehaničke zaštite (opeke, ili posebni
štitnici od plastičnih masa). Ako se radi o jednom kabelu, mehanička zaštita se postavlja
uzduž njega, a ako se radi o dva ili tri kabela, postavlja se poprijeko. Iznad te mehaničke
zaštite polaže se posebna upozoravajuća vrpca od plastične mase žute boje s tekstom “Pozor
kabel”. Ako je kabela više od tri, polažu se dvije upozoravajuće vrpce, s obje strane. Na slici
7.1. prikazani su standardni načini polaganja kabela izravno u zemlju. Kabeli koji se polažu
izravno u zemlju moraju imati armaturu od čeličnih žica ili vrpci

Slika 7.1. Standardni načini polaganja kabela izravno u zemlju

Opisani način polaganja podzemnih kabela izravno u zemlju primjenjuje se u slučajevima
kada se na istoj trasi polaže samo jedan kabel ili manji broj. Uz klasičan način polaganja
kabela ručnim ili strojnim iskopom, ispod cesta ili željezničkih pruga kabeli se mogu položiti i
tzv. bušenjem. Jedne strane prometnice se iskopa pogodna jama u koju se montira stroj za
bušenje, koji okretanjem svojih svrdla izbacuje zemlju i stvara prostor za uvlačenje plastične
cijevi (najčešće Φ 110 mm).

Slika 7.2. Prijelaz ispod ceste bušenjem

Slika 7.3. Prijelaz ispod željezničke pruge bušenjem
 8. Uvlačenje kabela u kabelsku kanalizaciju

Ovaj način polaganja podzemnih kabela primjenjuje se u slučajevima kada se na istoj trasi
polaže više kabela, što se događa obično u gradovima. Kabelska kanalizacija je u prvo
vrijeme rađena od betonskih blokova s rupama promjera 8 ili 10 cm. Betonski blokovi su vrlo
teški, pa su se kasnije počele upotrebljavati cijevi, u prvo vrijeme azbestno-cementne, a zatim
od polivinilklorida ili polietilena, unutarnjeg promjera 10 cm. Koeficijent trenja je u betonskih
cijevi 0,6, azbestno-cementnih 0,5, a u PVC ili PE cijevi 0,4. Među cijevima kabelske
kanalizacije treba zadržati određeni razmak – 3 cm, što se postiže pomoću posebnoga
distantnog češlja (sl. 7.4.).

Slika 7.4. Distantni češalj za polaganje cijevi kabelske kanalizacije

Cijevi kabelske kanalizacije polažu se na određenoj dubini, tj. Treba ostaviti zaštitni
Razmak od površine zemlje, koji iznosi:
– Na kolniku – 80 cm;
– Na nogostupu (pločniku) te na zelenim površinama – 50 cm.
U slučajevima kada se ne može postići potreban zaštitni razmak, izvodi se posebna zaštita od
betona. Da bi se kabelska kanalizacija mogla koristiti, na određenim se razmacima (60-100 m)
grade zdenci. Lokacija zdenaca prilagođuje se mjestima račvanja kabela, odnosno terenskim
prilikama. Dimenzije zdenca ovise o broju cijevi kabelske kanalizacije, koje u njega ulaze, pa
se razlikuju.

Zdenci imaju oblik kvadra, obično s odrezanim postranim kutovima, pa im je presjek

osmerokutan. Grade se od opeka ili betona. Na unutarnje stijenke zidova zdenca ugrađuju se
konzole za vođenje kabela. U zdenac se ulazi kroz otvor na stropu dimenzija 60x60 cm, koji
na sebi ima poseban željezni poklopac. Postoje dvije izvedbe tih poklopaca:
– Teški (ako je u kolniku);
– Laki (ako je u nogostupu).
Na slici 7.5. prikazan je uzdužni profil tipičnog zdenca kabelske kanalizacije.
Ako kabelska kanalizacija mora imati velik broj cijevi (ukupna površina profila kanalizacije
veća od 1 m2), što je najčešće slučaj na ulazima u zgrade centrala, onda se grade posebne tzv.
Kabelske galerije. To su pravi podzemni hodnici približnog profila 2×2 m, koji na zidovima
imaju konzole za vođenje kabela. Kabeli koji se polažu u kabelsku kanalizaciju ili kabelsku
galeriju ne moraju imati armaturu, jer su zaštićeni od mehaničkih oštećenja.

Slika 7.5. Zdenac kabelske kanalizacije

 9. Distributivna telekomunikacijska kanalizacija

Distributivna telekomunikacijska kanalizacija (DTK) je nastavak klasične kabelske

kanalizacije, a predstavlja mrežu podzemnih cijevi za zaštitu i razvod telekomunikacijskih
kabela. Ona se sastoji od kanalizacijskih cijevi za provlačenje i polaganje kabela i tipskih
montažnih zdenaca. DTK omogućuje: potpunu realizaciju nove pristupne mreže uvlačnim
kabelima, brzu i jednostavnu zamjenu postojećih kabela, popravak kabela u slučaju oštećenja
i kvarova bez oštećenja zemljišta i prometnih površita, te jednostavno proširenje postojeće
telekomunikacijske mreže.
Za kanalizacijske cijevi se koriste PVC cijevi Φ 110 i PEHD cijevi Φ 100, 75, 50 i 40. Za
nastavljanje cijevi koriste se posebne vodonepropusne spojnice odgovarajućeg promjera
prema promjeru cijevi.
Poprečni presjek rova za postavljanje cijevi u distributivnu telekomunikacijsku kanalizaciju
prikazan je slikom 7.6

Slika 7.6. Poprečni presjeci rova u zemlji

Montažni zdenci osnovne namjene prikazani su slikom 7.7.

Za veće dubine polaganja koriste tipski zdenci sa srednjim elementom, a u slučaju potrebe
ugradnje kabelskih zadenaca na trasi postojećih kabela koriste se montažni zdenci za prihvat
postojećih kabela. Takvi zdenci moraju omogućiti prihvat i spajanje na postojeći
telekomunikacijski kabel.
Slika 7.7. Prostorni prikaz tipskih montažnih zdenaca osnovne namjene
 10. Polaganje i montaža kabela u kabelskoj kanalizaciji

Polaganje kabela u kabelsku kanalizaciju u kabelsku kanalizaciju uvlače se normalno uvlačni

kabeli (bez armature). Kroz jednu cijev kanalizacije uvlači se uglavnom jedan kabel, a može i
više njih ako im zajednički promjer ne prelazi 60 mm. Kabel ne smije imati nastavak u
rasponu između dva zdenca.
Redoslijed zauzimanja cijevi u kanalizaciji obavlja se u vertikalnim redovima odozdo prema
gore. Kabelska se kanalizacija prvo mora osposobiti za uvlačenje kabela – provjetravanjem
zdenaca (dizanjem poklopca), te čišćenjem cijevi (četkama i valjcima). Kabel se uvlači u cijev
pomoću čeličnog užeta što se pričvrsti za kabel posebnim čeličnim “čarapama” (slika 7.8. i
7.9.), koje su zatvorene (mogu se montirati samo na kraj kabela) ili otvorene, odnosno “na
žniranje” (mogu se montirati i na sredini kabela). Prije uvlačenja kabel se premazuje
vazelinom.

Slika 7.8. Uvlačenje kabela u kabelsku kanalizaciju

Slika 7.9. Različiti tipovi kabelskih čarapa

Uvlačenje kabela obavlja se ravnomjernim povlačenjem vučnog užeta, ručno ili pomoću vitla
(ručni pogon ili motor).
 11. Zaključak

U zaključku, podzemni kablovi predstavljaju temeljni stup suvremenog društva, osiguravajući

neprekidnu opskrbu električnom energijom i omogućavajući komunikacijske tokove koji su
ključni za naše svakodnevne živote i poslovne aktivnosti. Njihova važnost seže od osnovnih
potreba domaćinstava do kompleksnih zahtjeva industrije i javnih službi.

Kroz povijest, podzemni kablovi su evoluirali iz jednostavnih sustava u sofisticirane mreže

visoke pouzdanosti i kapaciteta. Taj napredak pokretan je stalnim tehnološkim inovacijama i
prilagodbama infrastrukture rastućim potrebama društva. U današnjem dobu digitalne
transformacije, podzemni kablovi postaju još važniji kao temelj pametnih gradova,
industrijskih automatizacija i globalne povezanosti putem interneta.

Unatoč brojnim prednostima, podzemni kablovi suočavaju se s izazovima poput visokih

troškova izgradnje i održavanja, kao i potrebom za tehnološkim unaprjeđenjima koja će ih
učiniti još pouzdanijima i efikasnijima. Ipak, ulaganje u razvoj podzemne infrastrukture
predstavlja dugoročno isplativu strategiju, jer osigurava stabilnost i otpornost na vanjske
utjecaje poput vremenskih nepogoda ili ljudskih pogrešaka.

U svjetlu sve veće potrebe za energetskom učinkovitošću i održivim razvojem, podzemni

kablovi imaju ključnu ulogu u prijenosu obnovljive energije i minimiziranju gubitaka tijekom
distribucije. Njihova ekološka prednost u odnosu na nadzemne kablove dodatno potvrđuje
njihovu važnost u postizanju ciljeva održivosti i zaštite okoliša.

U konačnici, podzemni kablovi su neizostavan dio infrastrukture suvremenog društva, čija

uloga i značaj samo će nastaviti rasti kako se tehnološki napredak bude odvijao. Stoga je
važno kontinuirano ulagati u istraživanje, razvoj i modernizaciju podzemnih mreža kako
bismo osigurali da ostanu pouzdan, učinkovit i ekološki prihvatljiv temelj naše buduće
infrastrukture.
12. Literatura

1. Rajko Misita Električne Mreže

2. Električne mreže Đorđa Cvetkovića
3. Električna distribucija Miroslava Milanovića
4. Elektroenergetski sustavi Slobodana Jokića
5. Elektroenergetika Veselina Skendžića
6. https://fpz.unizg.hr/ztos/prsus/polaganje.pdf