Ne koke dhe qafe gjenden organet fillestare te sistemit respirator: hunda (nasus), sinuset

paranazal (sinus paranasales), fyti (pharynx), laringu (larynx) dhe trakea (trachea).

HUNDA (NASUS)
Hunda ndahet ne: hunden e jashtme (nasus externus) dhe zgavren e hundes (cavitas nasi)
Hunda e jashtme (nasus externus) eshte pjesa e jashtme e dukshme e hundes, qe fiksohet per
apertura piriformis.
Hunda e jashtme ka:
1) radix nasi – pjesa e siperme e ngushte e hundes qe fiksohet per ballin
2) dorsum nasi – pjesa gjatesore e hundes qe formohet me bashkimin e faqeve anesore te saj
3) apex nasi – maja e hundes
Faqet anesore te hundes (e djathta dhe e majta) vazhdojne lateralisht ne faqe te fytyres.
Faqet anesore te hundes kane 2 pjese, pjesen e siperme te palevizshme dhe pjesen e poshtme
te levizshme (flegrat e hundes – alae nasi).
Faqja e poshtme e hundes ka 2 hapje qe quhen vrima te hundes (nares) qe ndahen nga njera
tjetra permes pars membranacea te septum nasi.

Vestibulum nasi eshte zgaver

cifte e hundes qe gjendet nen dhe
perpara cavitas nasi.
Murin e jashtem te vestibulum nasi
e formojne alae nasi, kurse murin e
brendshem e formon pars
membranacea e septum nasi.
Vestibulum nasi hapet ne
ambientin e jashtem permes nares,
kurse kufirin e siperm mes
vestibulum nasi dhe cavitas nasi e
ben limen nasi qe shkaktohet nga
buza e poshtme e cartilago nasi
lateralis.
Lekura e vestibulum nasi eshte epasur me qime (vibrisae nasales) qe pjeserisht pengojne
hyrjen e pluhurit ne zgavren e hundes.
Hunda e jashtme perbehet prej eshtrave te fytyres, kercave te hundes (cartilagines nasi),
lekura dhe muskujt.
Skeletin e hundes e formojne: processus frontalis maxillae dhe ossa nasalia
Kercat e hundes (cartilagines nasi) jane: cartilago septi nasi, cartilago nasi lateralis,
cartilago alaris major, cartilagines alares minores, cartilagines alares accessoriae dhe
cartilago vomeronasalis

Cartilago septi nasi eshte kerce teke e vendosur perpara pjeses ashterore te septum nasi.
Buza e perparme e siperme e cartilago septi nasi shtrihet prej ossa nasalia deri te apex nasi,
duke marre pjese ne formimin e dorsum nasi.
Buza e perparme e poshtme e cartilago septi nasi shtrihet prej apex nasi deri te spina nasalis
anterior.
Buza e pasme e siperme e cartilago septi nasi bashkohet me lamina perpendicularis ossis
ethmoidalis.
Buza e pasme e poshtme e cartilago septi nasi bashkohet me vomerin.
Cartilago nasi lateralis jane kerce cifte qe shtrihen ne faqet anesore te hundes, nen ossa
nasalia dhe mbi alae nasi. Buza e pasme e cartilago nasi lateralis ngjitet ne apertura piriformis,
kurse buza e poshtme shkakton limen nasi-n.
Cartilago alaris major jane kerce cifte. Ka crus laterale dhe crus mediale qe kufizojne
nares.
Cartilagines alares minores jane kerce te vogla qe gjenden ne alae nasi.
Cartilagines alares accessoriae jane te vendosura poashtu ne alae nasi.

Ekzistojne 3 tipe antropologjike te hundes se jashtme: leptorhin (hunda e ngushte),

mesorhin (hunda e mesme) dhe platyrhin (hunda e gjere).
SINUS PARANASALES (SINUSET PARANAZAL)
SINUS FRONTALIS
Eshte i vendosur ne os frontale.
Muri i perparme: glabella dhe arcus superciliaris
Muri i pasme e ndan sinus frontalis nga fossa cranii anterior.
Muri i poshtem e ndan sinus frontalis nga orbita. Ne pjesen e brendshme te murit te poshtem
gjendet apertura sinus frontalis qe i mundeson komunikimin me cavitas nasi.
Muri i brendshem: septum intersinuale frontale (i ndan sinuset frontal ne menyre
josimetrike)

SINUS ETHMOIDALIS
Formohet nga cellulae ethmoidales qe jane te vendosura ne labyrinthus ethmoidalis, nen sinus
frontalis, mbi sinus maxillaris dhe perpara sinus sphenoidalis.

SINUS SPHENOIDALIS
Eshte i vendosur ne corpus ossis sphenoidalis.
Muri i perparme: faqja e perparme e corpus ossis sphenoidalis
Ne murin e perparme gjenden apertura sinus sphenoidalis permes se cilave sinus
sphenoidalis komunikon me cavitas nasi.
Muri i pasme: dorsum sellae
Muri i siperm: sulcus chiasmatis (prechiasmatis) dhe fossa hypophysialis
Muri i poshtem: faqja e poshtme e corpus ossis sphenoidalis
Muri i jashtem: canalis opticus dhe sinus cavernosus me permbajtjen e tyre
Muri i brendshem: septum intersinuale sphenoidale

SINUS MAXILLARIS
Eshte sinusi paranazal me i madh, i vendosur ne corpus maxillae.
Muri i perparme: fossa canina
Muri i pasme: facies infratemporalis maxillae
Muri i siperm: facies orbitalis maxillae qe e ndan sinus maxillaris nga orbita
Muri i brendshem: facies nasalis maxillae. Ne kete mur gjendet hiatus maxillaris permes se
cilit komunikon me cavitas nasi
LARINGU (LARYNX)
Ky organ pervec funksionit te tij respirator sherben edhe per formim te zerit, pra eshte organ
fonator.
Laringu vendoset ne pjesen e mesme te regjionit te perparme te qafes.
Shtrihet nga buza e poshtme e C4 deri te buza e poshtme e C6.
Perpara laringu mbulohet nga lobi i djathte dhe i majte i gjendres tiroide dhe muskujt
infrahyoid.
Prapa laringut gjendet faringu.
Lateralisht nga laringu gjenden a. carotis communis, v. jugularis interna dhe n. vagus.
Mbi laringun gjendet os hyoideum dhe radix linguae.
Poshte laringu vazhdon me trakene (trachea).

Skeletin e laringut e formojne 16 kerce – cartilagines laryngis (6 cifte, 4 teke).

Te gjitha kercet e laringut, pervec kerces epiglotike, jane hialine.

Cartilago thyroidea eshte kerca me e madhe teke e laringut. Cartilago thyroidea perbehet
nga lamina dextra et sinistra qe perpara bashkohen duke formuar prominentia laryngea
(pomum Adami – molla e Adamit).
Ne pjesen e mesme te buzes se
siperme te laminave gjendet incisura
thyroidea superior, kurse ne pjesen
e mesme te buzes se poshtme te
laminave gjendet incisura thyroidea
inferior.
Buza e pasme e siperme mbaron lart
me cornu superius (2).
Buza e pasme e poshtme perfundon
me cornu inferius (2). Ne faqen
mediale te cornu inferius gjendet
facies articularis cricoidea.
Linea obliqua perfundon lart me
tuberculum thyroideum superius,
kurse poshte me tuberculum
thyroideum inferius.
Cartilago cricoidea eshte kerce teke dhe
eshte me e poshtmja e laringut. Shtrihet nen
cartilago thyroidea dhe cartilago arytenoidea.
Cartilago cricoidea perbehet nga: arcus dhe
lamina
Arcus cartilaginis cricoideae paraqet pjesen e
perparme dhe pjesen anesore te cartilago
cricoidea-s.
Ne faqen e jashtme te 2 arcus cartilaginis
cricoideae gjendet facies articularis
thyroidea.
Lamina cartilaginis cricoideae eshte pjesa e
pasme e cartilago cricoidea.
Ne mesin e lamina cartilaginis cricoideae
gjendet nje kreshte gjatesore.
Ne skajet laterale te buzes se siperme te
lamina cartilaginis cricoideae gjenden facies
articularis arytenoideae.

Cartilago arytenoidea eshte kerce cifte qe vendoset ne skajet laterale te buzes se siperme te
lamina cartilaginis cricoideae.
Cartilago arytenoidea ka: basis, apex, facies anterolateralis, facies medialis dhe facies
posterior
Basis cartilaginis arytenoideae ka facies articularis.
Nga basis cartilaginis
arytenoideae fillojne processus
vocalis (perpara) dhe processus
muscularis (lateralisht dhe
prapa).
Ne apex cartilaginis
arytenoideae vendoset cartilago
corniculata (shkakton
tuberculum corniculatum).
Cartilago epiglottica eshte kerce
elastike teke.
Cartilago epiglottica ka pjesen e
siperme te zgjeruar qe formon
themelin e forte te epiglottis-it qe
gjate gelltitjes e mbyll aditus
laryngis-in, dhe ka pjesen e
poshtme te ngushtuar qe quhet
petiolus epiglottidis.
Faqja e perparme e cartilago
epiglottica eshte ne raport me
radix linguae, corpus ossis
hyoideum, membrana
thyrohyoidea dhe faqen e
brendshme te cartilago
thyroidea.
Kercet e laringut artikulohen mes vete permes 2 nyjetimeve cifte te levizshme: art.
cricothyroidea dhe art. cricoarytenoidea.

ART. CRICOTHYROIDEA
Faqet nyjetore: facies articularis thyroidea e
cartilago cricoidea dhe facies articularis cricoidea e
cornu inferior e cartilago thyroidea
Capsula articularis perforcohet me ane te lig.
cricothyroideum.

ART. CRICOARYTENOIDEA
Faqet nyjetore: facies articularis arytenoideae e
lamina cartilaginis cricoideae dhe facies articularis
e basis cartilaginis arytenoideae
Capsula articularis perforcohet me lig.
cricoarytenoideum.
Levizjet: rrotullimi, abduksioni dhe adduksioni

Ligamentet e laringut:
1) lig. glossoepigloticum – lidh cartilago epiglottica me radix linguae. Perbehet nga 3 tufeza
qe shkaktojne plica glossoepiglottica mediana et laterales
2) membrana thyrohyoidea – lidh cartilago thyroidea me os hyoideum. Pjesa e mesme e
membrana thyrohyoidea perforcohet nga lig. thyrohyoideum medianum, kurse pjesa laterale
e saj perforcohet nga lig. thyrohyoideum laterale ku vendoset cartilago triticea. Ne pjeset
laterale te siperme te membrana thyrohyoidea gjendet nga nje vrime ku kalojne a. laryngea
superior dhe r. internus n. laryngealis superior
3) lig. thyroepiglotticum – lidh cartilago epiglottica me cartilago thyroidea
4) lig. hyoepiglotticum – lidh os hyoideum me epiglotisin
5) lig. cricotracheale – lidh cartilago cricoidea me kercen e pare te trakese
Muskujt e laringut (mm. laryngis) ndahen ne 2 grupe:
1) muskujt qe veprojne ne aditus laryngis
2) muskujt qe veprojne ne plikat vokale – ndahen ne muskuj respiratore (bejne
abduksionin e plikave vokale dhe zgjerimin e rima glottidis) dhe muskuj fonatore (bejne
adduksionin e plikave vokale dhe ngushtimin e rima glottidis)

Muskujt qe veprojne ne aditus laryngis jane: pars thyroepiglottica m. thyroarytenoideus (e

zgjeron aditus laryngis) dhe pars aryepiglottica m. artyenoideus obliquus (e ngushton
aditus laryngis)

Muskuj respiratore: m. cricoarytenoideus posterior (''m. posticus''),

Muskuj fonatore: m. cricoarytenoideus lateralis, m. arytenoideus transversus, m.
cricothyroideus, m. thyroarytenoideus, m. arytenoideus obliquus
M. vocalis eshte pjese e m. thyroarytenoideus qe merr pjese ne fonacion.
M. aryepiglotticus eshte pjese e m. arytenoideus obliquus.
Te gjithe muskujt e laringut jane cift, pervec m. arytenoideus transversus qe eshte tek.

Muskujt e laringut inervohen nga n. laryngealis inferior, pervec m. cricothyroideus qe

inervohet nga r. externus n. laryngealis superior.
Membrana fibroelastica laryngis (membrana fibroelastike e laringut) ndahet ne 3 pjese:
1) pjesen e siperme (membrana quadrangularis) – i pergjigjet pjeses se siperme te zgavres
se laringut (vestibulum laryngis). Membrana quadrangularis i mbulon faqet e brendshme te
cartilago thyroidea. Buza e siperme e membrana quadrangularis formon plica aryepiglottica
(2), kurse buza e poshtme e saj formon lig. vestibulare. Ne skajin e pasme te plicae
aryepiglotticae gjenden tuberculum corniculatum (shkaktohet nga cartilago corniculata) dhe
tuberculum cuneiforme (shkaktohet nga cartilago cuneiformis)
2) pjesen e mesme – shtrihet ndermjet lig. vestibulare dhe lig. vocale dhe i pergjigjet pjeses
se mesme te zgavres se laringut (cavitas laryngis
intermedia)
3) pjesen e poshtme (conus elasticus) – shtrihet nga lig.
vocale deri te buza e poshtme e cartilago cricoidea, pra
deri te hyrja ne trake dhe i pergjigjet pjeses se poshtme te
zgavres se laringut (cavitas infraglottica). Buza e siperme
e conus elasticus formon lig. vocale, kurse pjesa e mesme
e conus elasticus formon lig. cricothyroideum
Zgavra e laringut (cavitas laryngis) ka 3 pjese:
1) vestibulum laryngis – pjesa e siperme
2) cavitas laryngis intermedia – pjesa e mesme
3) cavitas infraglottica – pjesa e poshtme

Vestibulum laryngis shtrihet prej aditus laryngis deri te plica vestibularis (shkaktohet nga lig.
vestibulare).
Aditus laryngis (hyrja ne laring) paraqet hapjen e siperme te laringut, permes se ciles laringu
komunikon me faringun.
Aditus laryngis perkufizohet perpara dhe siper me epiglotiss-in, lateralisht me plicae
aryepiglotticae, dhe prapa me incisura interarytenoidea (gjendet ndermjet tuberculum
corniculatum).

Cavitas laryngis intermedia shtrihet ndermjet lig. vestibulare dhe lig. vocale.
Lateralisht cavitas laryngis intermedia
vazhdon me ventriculus laryngis qe
perfundon me zgjerimin sacculus
laryngis.
Cavitas laryngis intermedia
komunikon me vestibulum laryngis
permes rima vestibuli (hapesira
ndermjet 2 plica vestibularis), kurse
me cavitas infraglottica permes rima
glottidis (hapesira ndermjet 2 plica
vocalis).
Plica vestibularis shkaktohet nga lig. vestibulare (paraqet buzen e poshtme te membrana
quadrangularis).
Plica vocalis gjendet nen plica vestibularis dhe shkaktohet nga lig. vocale dhe m. vocalis.
Forma e rima glottidis ndryshon, varesisht nga pozita e plicae vocalis.
Gjate frymemarrjes plicae vocalis jane te larguara, prandaj rima glottidis eshte e zgjeruar,
kurse gjate te folurit plicae vocalis afrohen mes vete dhe e ngushtojne rima glottidis.
Rima glottidis se bashku me plikat vokale paraqet organin tingullformues qe quhet glottis.

Cavitas infraglottica shtrihet prej plicae vocales deri te hyrja ne trake, qe i pergjigjet buzes se
poshtme te cartilago cricoidea.