การพยาบาลสตรีทีมีภาวะเนืองอกและมะเร็ง

ของอวัยวะสื บพันธุ์สตรี
วิชาการพยาบาลผูใ้ หญ่ 2
ปี การศึกษา 2564
 บอกชนิด อาการ อาการแสดง
ผู้ป่วยเนืองอก
 การรักษา การพยาบาล และมะเร็ง
 การพยาบาลก่ อน - หลังผ่ าตัด
อวัยวะสื บพันธุ์สตรี
 ชนิด Beningn Malignant
↓07 : 001811 .

•ลักษณะเซลล์ • เดิม เปลียนแปลงเพิม • หลายรู ปแบบ

• pseudocapsule • มี • ไม่ มี
• metastasis • no • yes
• การผ่ าตัด • ง่ าย • ขึนกับระยะทีเป็ น
 Beningn Tumor :

Myoma Uteri = Uterine fibroid

= Fibromyoma = Leiomyoma

pseudocapsule

Whorl- like appearance

 Pedunculated fundal

intramural
Intracavity myoma
myoma

perimetrium
myometrium

submucous ~neisurewio .

myoma subserous
vagina myoma
endometrium
อาการและอาการแสดง : r:nowwiw

- hypermenorrhea
.

1. Abnormal Utrine Bleeding - menorrhagia

2. Pain
- dysmenorrhea
3. คลําพบก้ อน - acute pain
- chronic pain
4. pressure symptom · Ente:wa

- myoma : pregnancy
5. reproductive disorder - pregnancy : myoma
Subinvolution
: nounee Unders
Infertility
:

Abortion
คลอดก่อนกําหนด

No good Ut. Myoma

contraction ท่ าทารกผิดปกติ

รกลอกตัวลําบาก

Preg.
การวินิจฉัย
ตามอาการ+อาการแสดง
1. ซักประวัติ 1. Abnormal Uterine Bleeding
2. Pain
3. คลําพบก้อน
4. pressure symptom
2. ตรวจร่ างกาย
5. reproductive disorder
การวินิจฉัย ต่ อ
1. Bimanual abdomen
Nawisang wouwewner
2. ตรวจร่ างกาย Nawisdinamen
·

2. PV: pap smear, endometrial bx.

.

3. PR : recto-vaginal examination

4. U/S, CT, MRI

 การตรวจภายใน
doononmigosacea
• NIUB, MIUB
.

• NI= Nulliparous Introitus (ปากช่องคลอดของ

หญิงทีไม่เคยผ่านการคลอดทางช่องคลอด)
• MI = Multiparous Introitus (ปากช่อง
คลอดของหญิงทีเคยผ่านการคลอดทางช่องคลอดแล้ว)
• U = Urethral orifice (ปากท่อทางเดินปัสสาวะ)
• B = Bartholin’s gland (ต่อมบาร์โธลินทังสองข้าง)
• Vg, Cx, Ut, Adnexa, Culdesac
 ตัวอย่ างการตรวจภายใน
• MIUB WNL (within normal limit);
Normal
• Vg yellow discharge, not foul smell
• Cx os close, no lesion, excitation
pain
• Ut N/S, Ut 12 wk size
Exi
• Adn cystic mass 4 cm., อยูห่ ลังUt. เยืองไป
ทางซ้าย, tender
• Cul-de-sac no mass, no free fluid
การวินิจฉัย ต่ อ 2. ตรวจร่ างกาย

5. Laparoscopy

6. Hysteroscopy
 การวินิจฉัย ต่ อ

2. ตรวจร่ างกาย

:n uld

7. Hysterosalpingography

8. CBC, preg. test

 การรักษา
1. F/U ทุก 3- 6 เดือน
2. ให้ Hormone
3. ผ่ าตัด
4. ขูดเยือบุโพรงมดลูก
5. ฉีดสารทึบแสง
. inow aus -
 การรักษา
1. F/U ทุก 3- 6 month
2. ให้ Hormone - GnRH agonist estrogen  myoma
- ใส่ ห่วง
LNG-IUS

ฮอร์ โมนโปรเจสตินชนิด levonorgestrel

(Levonorgestrel-releasing Intrauterine System)
 การรักษา
3. Myomectomy / Hysterectomy
incow : loson ·

enwage .

อายุ pt. ขนาดของก้ อน อาการ ความต้ องการมีบุตร

·
Hysterectomy
vscie n Newsesaod

Myomectomy
 การรักษา
3. Hysterectomy
TAH c BSO

vaginal hysterectomy
in wer renwneu roviders
Total Abdominal Hysterectomy
·

With Bilateral Salpingo Oophorectomy

 การรักษา
4. การขูดเยือบุโพรงมดลูก
Endometrial Ablation
5. ฉีดสารทึบแสง (UFE)
Uterine Fibroid Embolization
การประเมินด้ านจิตสั งคม

1. ความกลัว
2. ความวิตกกังวล
3. การให้ คาํ แนะนํา ข้ อดี - เสี ย
4. การสู ญเสี ยความเป็ นหญิง
เนืองอกบริเวณรังไข่
เนืองอกบริเวณรังไข่
 Isidoriow
Ovarian tumor
.

1. Coelomic epithilium tumor

2. Germ cell tumor
3. Specialized stroma tumor
4. Non - specialized stroma tumor
 อาการและอาการแสดง
1. ไม่ มีอาการ
ก้ อนโต

2. อาการปวดท้ องเฉียบพลัน บิดขัว

แตก

3. Pressure symptom รัว

การวินิจฉัย
Ovarian cyst
1. Follicular cyst
2. Corpus luteum cyst
3. Polycystic ovary
Polycystic ovary
 Benign Malignant

• Cystic • Solid
• Unilateral • Bilateral
• Mobile • Fixed
• Smooth surface • External excrescences
• Intact capsule • Capsule invaded
• No ascites fluid • Hemorrhagic ascites
• Smooth cyst lining • Intracystic papillations
 การรักษา
1. ไม่ มีอาการ หายได้ เอง
ก้ อนขนาดเล็ก ยาคุมกําเนิด 2 - 3 เดือน

2. มีอาการ Cystectomy

ก้ อนขนาดใหญ่ Oophorectomy
TAH c BSO
 การป้ องกัน
• PV 1 ครัง / year
• Observe - mens.
- Vg. Bleeding
• Pain
มะเร็งอวัยวะสื บพันธ์ ุสตรี
 มะเร็งอวัยวะสืบพันธุ์สตรี
1. มะเร็งปากมดลูก CA Cervix
2. มะเร็งรั งไข่ CA ovary
3. มะเร็งทีมดลูก CA corpus (endometrial cancer)
4. มะเร็งทีอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก CA vulva
1. CA Cervix
2. CA Ovary
Tubo ovarian cancer
3. CA Corpus
รู ปถ่ายมดลูกซึงถูกตัดผนังด้านหน้า เปิ ดให้เห็นว่า ในโพรงมดลูก (endometrial cavity) มีเนืองอก
กระจายอยูท่ วทั
ั งหมด และแทรกลึกลงไปในผนัง (โดยเฉพาะส่ วนบน ของ corpus) ลักษณะเนืองอก
เป็ นมีสีเหลืองอ่อนๆ ถ้าได้สมั ผัสก้อนเนืองอกจริ ง จะพบว่าเนือค่อนข้างนิม (soft consistency)
 Surgical for Staging

• CA Ovary, CA Corpus (Endometrium)

• TAH (Total abdominal hysterectomy) with
BSO (bilateral salpingo-oophorectomy)
with Peritoneal washing with Omentum
Biopsy + Pelvic lymphadenectomy (Bx)
• การตัดมดลูก ปากมดลูก ท่อนําไข่และรังไข่ทงสองข้
ั าง
ล้างเยือบุช่องท้องและตัดเยือแขวนอวัยวะในช่องท้องและ
ต่อมนําเหลืองบริ เวณอุง้ เชิงกรานส่ งตรวจ
· saide Cybo
4. CA. Vulva
 การผ่ าตัดทางช่ องคลอด

• Simple vulvectomy : การผ่าตัดเอาบริ เวณอวัยวะ

สื บพันธุ์ภายนอก ได้แก่ แคมนอก แคมในทังสองข้าง ปุ่ มคลิตอลิส
บริ เวณส่ วนบนของฝี เย็บออกแล้วเย็บผิวหนังทีเหลือโดยรอบ เชือม
โดยตรงกับเยือบุบริ เวณ Vestibule
• Radical vulvectomy : การผ่าตัดเอาบริ เวณอวัยวะ
สื บพันธุ์ภายนอก ผิวหนังและไขมันบริ เวณ Mons pubis
รวมทังต่อมนําเหลืองบริ เวณขาหนีบออกไปด้วย
 ปัจจัยเสี ยง
1. อายุ (17) + พฤติกรรมทางเพศ 6. เชื อชาติ ศาสนา
2. มีบุตรหลายคน 7. สถานะเศรษฐกิจ สั งคม
3. ตังครรภ์ อายุ  20 8. สารก่ อมะเร็ง(HPV; HIV; Herpes)
4. กรรมพันธุ์ 9. Sperm
5. สู บบุหรี 10. คู่นอน
 มะเร็งปากมดลูก
Pre-invasive invasive
·
dis: eredw :
jewiget

- ไม่ มีอาการ - เลือดออกภายหลังร่ วมเพศ

- มีตกขาวเป็ นมูกใสๆ - ตกขาวปนเลือด เลือดออกVg.
- PV ไม่ มีรอยถลอก / การอักเสบ - กดเบียดอวัยวะ ปัสสาวะบ่ อย
- ปวด ผอมลง
Squamous epithelium
Squamocolumnar junction
Squamous Metaplasia
 Preinvasive Singel areewills now so

CIN 3 grade
1. CIN I : Mild
2. CIN II : Cell wwnvos

Moderate
.

3. CIN III : severe

Cervical Intraepitherial Neoplasia

 มะเร็งปากมดลูกระยะลุกลาม (Invasive)
IA – no lesion
Stage I
CA. at Cx. IB – lesion

IIA – 2/3 upper Vg.

Stage II
IIB – parametrium, not pelvic wall

IIIA – 1/3 lower Vg.

Stage III
IIIB – parametrium + pelvic wall
IVA – metastasis bladder + rectum
Stage IV
IVB – metastasis lung, liver
CA Cx.
 การวินิจฉัย
preinvasive invasive
1. Pap smear 1. Cysto-proctoscope (staging)
2. VIA: Visual Inspection 2. IVP ตรวจสภาพไต
with Acetic acid
3. CBC; P1 srceening
3. Colposcope + bx.
4. CA Cx. ส่ งเลือดตรวจ SCC Ag
4. Conization (or)
5. CA ovary ส่ งเลือดตรวจ CA 125
5. LLETZ
(Large Loop Excision of the Transformation Zone)
 การรักษา
Pre-invasive Invasive
1. TAH (Wertheim’s Op)
1. ส่ งเสริม
2. รังสี รักษา (ฉายแสง/ใส่ แร่ **)
2. หลีกเลียงสารก่ อมะเร็ง
3. เคมีบําบัด
3. มาตามนัดสมําเสมอ
4. หลายวิธีร่วมกัน
 การพยาบาล
การป้องกัน รักษา+ ฟื นฟู
1. ให้ ความรู้ 1. ดูแลร่ างกาย
2. ให้ คาํ แนะนํา การดูแลตนเอง 2. คําแนะนํา
3. ให้ คาํ แนะนํา อาการผิดปกติ 3. ให้ กาํ ลังใจ ทีปรึกษา
4. ประเมินปัจจัยเสี ยง 4. ประเมินติดตาม
5. HPV Vaccine 5. ประสานงาน
 การพยาบาล
การป้องกัน
-ญ. 9 ปี ขึนไป – 45 ปี
-No sexual intercourse
- 3 เข็ม ( 0, 1, 6 เดือน)

Human Papilloma Virus

-แนะนํา อาจเกิดการอักเสบ
16,18
บริเวณทีฉีด
 การรักษา
conization
LLETZ : (Large Loop Excision of the Transformation Zone)
TAH
เครื องฉายรังสี โคบอลท์
เครื องฉายรังสี ชนิดเร่ งอนุภาค(ลิแนค)
การใส่ แร่ ในมะเร็ งปากมดลูกและเยือบุโพรงมดลูก
 อาการทีเกิดมากทีสุ ดเมือรับรังสี รักษา

• ก่ อนฉายรังสี ได้แก่ การมีตกขาว กลุม้ ใจ นอนไม่หลับ ท้องผูก

และนําหนักลด
• ในช่ วงกลาง(สั ปดาห์ ที 3-4) ของการฉายรังสี ได้แก่ อ่อนเพลีย
เบืออาหาร มีแผลและอักเสบบริ เวณทวารหนัก ท้องเสี ยและ
นําหนักลด
• ภายหลังการฉายรังสี ได้แก่ ผิวหนังเปลียนแปลง นอนไม่หลับ มี
เหงือออกมาก กลุม้ ใจและรู ้สึกกระวนกระวายใจ
 Concurrent with Chemotherapy
• Cisplatinum every 4 weeks
• Administration time (1st - 2nd wk & 5th wk)
• Additional side effects;
– Bone marrow suppression
– Nausea/vomiting
– Anorexia
– Restlessness/ irritability
– Insomnia
 อาการทีผูป้ ่ วยต้องดูแลตนเอง

• ระยะก่อนและหลังการฉายรังสี ได้แก่ การดูแลตนเองเมือ

มีอารมณ์เปลียนแปลง
• ระยะระหว่างฉายรังสี อาการทีต้องดูแลตนเองมากทีสุ ด
ได้แก่ อาการอ่อนเพลีย
 พฤติกรรมการดูแลตนเองก่ อนหลังรับรังสี

• ใช้ธรรมะเพือช่วยให้จิตใจสงบ
• พยายามคิดว่าอะไรจะเกิดก็ตอ้ งเกิดและทําสิ งทีคิดว่าดีทีสุ ดเท่าทีทําได้
• พยายามทีจะไม่อยูค่ นเดียวโดยหางานอดิเรกเล็กๆน้อยๆทํา หรื อพบปะ
กับบุคคลอืน (ก่อนฉายรังสี )
• พูดคุยกับสามี พูดคุยกับเจ้าหน้าทีทางสาธารณสุ ข
• ผ่อนคลายโดยการเดินเล่น ดูโทรทัศน์หรื อ ฟังเพลง
• พยายามทีจะอยูค่ นเดียว (หลังฉายรังสี )
 พฤติกรรมการดูแลตนเองขณะรับรังสี

• งีบหลับหรื อนอนพัก
• หยุดทํางานและกิจกรรมอืนๆ
• ดืมเครื องดืมอาหารเสริ ม (เช่น นําหวาน นําผลไม้)
• ฟังเทปธรรมะ
• ทําตัวให้ไม่วา่ ง เพือไม่ให้คิดถึงอาการอ่อนเพลีย (เช่นหา
งานอดิเรกทํา ไปซื อของ เดินเล่นหรื อทํางานบ้าน)
การพยาบาล * ADL
* Nutrition
exercise
- ก่ อน
* ให้ คาํ แนะนํา - การดูแลตนเอง
- ขณะ ได้ รับยา / RT
- อาการผิดปกติ - หลัง
*Social / family /
multidisciplinary team support
การพยาบาลผู้ป่วยทีได้ รับการผ่ าตัดทางนรีเวช
ชนิดการผ่ าตัด
1. Abdominal operation

2. Vaginal operation
1. Abd. operation
TAH
TAH
Lap incision
 Laparoscope

Laparoscope
 การพยาบาลหลังผ่าตัด
1. การผ่าตัดทางหน้าท้อง
1.1 Laparotomy
หมายถึง การเปิ ดหน้ าท้ องเข้ าไปเพือดูอวัยวะภายในอุ้งเชิงกราน

Hysterectomy
Salpingectomy
Oophorectomy
 Nursing care/ Pre Op
•Anxiety
-Organ loss, Infertility dysfunction
-Pain, N/V
-Death during GA

•Infection
-Aspirated Pneumonia (NPO)
-Wound infection (Clean & Shave, Fleet enema)

•Co-morbidity Control
-DM, HT, Heart disease

•Fall -Drug, Old Age

 Nursing care/ Post Op
•Conscious
•Diet
•Position
•Ambulation
•VS.
•Care of bowel
•Observe bleeding:
•ADL
wound & vagina
•Wound
•N/V, Pain
•psychology
•Foley’s cath -Urine ≥ 30 cc./hr.
-RU < 100 cc.
•I/O
 Nursing care/Day Sx
•Potential Problem
-Airway Obstruction ; Sedation score
- Lung Atelectasis; deep breathing exercise
- Hypovolumic shock (Internal blood/volume loss); VS

•Pain
•Fall
•Dehydration
•N/V
•Infection
Nursing care/Post op day1
•Abdominal Distension
•Dehydration
•Infection
-Wound infection
- Retained Foley’s Catheter

•Co-morbidity Control
-DM, HT, Heart disease

•Pain
•Fall
•ADL
Nursing care/Post op day2
•Abdominal Distension
•Pain
•Infection
-Wound infection

Co-morbidity Control
-DM, HT, Heart disease

•Plan discharge
•Symptom after operation
 1.2 Wertheim’s operation

หมายถึง การตัดมดลูก +
การตัดส่ วนของ Parametrium
1/3 ของช่ องคลอดส่ วนบน
+ Pelvic Lymphadectomy

ทําในผู้ป่วย CA cervix stage IB

 Wertheim’s operation

Radical hysterectomy + parametrial margins.

 Nursing care
•Observe : Bleeding แผล +Vg., pain
•Suprapubic cystostomy
•Elastic bandage
•Perineal care
•Ambulation
•Psychology
 การผ่ าตัดทางช่ องคลอด

• VH with AP repair : Vaginal

hysterectomy anterior colporrhaphy
posterior colpo-perineorrhaphy การตัดเอามดลูก
ออกทางช่องคลอด การตบแต่งช่องคลอดด้านหน้า ด้านหลังและฝี เย็บให้
แคบเข้า
• Radical vulvectomy : การตัดเอาอวัยวะสื บพันธุ์
ภายนอก ผิวหนังและไขมันบริ เวณ Mons pubis รวมทังต่อม
นําเหลืองบริ เวณขาหนีบออกไปด้วย
 2. การผ่าตัดทางช่องคลอด
Nursing care
2.1 Vaginal Hysterectomy
with AP repair •Observe : Vg., pain
•Foley’s cath
Prolapsed uterus •I/O
•Diet
•Ambulation
•Care of bowel
•Wound
 2. การผ่าตัดบริ เวณอวัยวะสื บพันธุ ์ภายนอก
2.2 Radical vulvectomy
Nursing care
•Wound
•Foley’s cath. (5 d.)
•Elastic bandage
•Perineal care
•Early ambulation
 Complications
Abd. Hysterectomy Vg. Hysterectomy

•Bleeding •Bleeding
•Thromboembolism • Thromboembolism
(Wertheim’s operation) (Radical vulvectomy)
•Airway obstruction •UTI
•Atelectasis •Wound infection
•Pneumonia
•Intestinal obstruction
•Wound infection
 Complications
•Venous thromboembolism
จาก deep vein ของขาและอุง้ เชิง
กราน อาจลามไปที femoral &
iliac อาจทําให้เกิด
Pulmonary embolism
(Wertheim’s operation)
หรื อ ผูป้ ่ วยทีได้รับการผ่าตัด
ใหญ่และใช้เวลานาน
•Deep vein thrombosis
•ประเมินจากอาการปวด บวม บริ เวณขา
•อาจจะมีอาการร้อน ปลายเท้าจะเย็น ซี ด
•เนืองจากการไหลเวียนของเลือดไม่ดี
• Pulmonary embolism
•ประเมิน หายใจลําบาก ไอเป็ นเลือด
•เหงือออกมาก ไม่รู้สติ หายใจเร็ ว
•หัวใจเต้นเร็ ว มีไข้ อาการเขียว
 Discharge Plan

1. อาหาร 7. รับประทานยา
2. การพักผ่อน 8. นัดฟังผลชินเนือ 1-2 wk.
3. ออกกําลังกาย
4. ทําความสะอาด 9. หลังผ่าตัด 6 wk
5. งดเพศสัมพันธ์ 10. อาการผิดปกติทีต้องมา
6. อาการหลังผ่าตัด ตรวจก่อนนัด
อวัยวะสื บพันธ์
 คําถามท้ายบท
• หลังการผ่าตัดอวัยวะสื บพันธุ์ต่อไปนีแล้วมีผลต่อสตรี อย่างไร????
anwage
• Total abdominal hysterectomy (TAH)
.

now
·
slides
Von . an inwe

• Unilateral
slins
: an
oophorectomy (Lt, Rt O)
a dis

• Bilateral salpingo-oophorectomy (BSO)

: enrinanates .

• Total abdominal hysterectomy with

bilateral salpingo-oophorectomy (TAH with
BSO)
· avriainow near.
use

• Tubal Ligation (TL)

 คําถามท้ายบท
• หลังการผ่าตัดอวัยวะสื บพันธุ์ต่อไปนีแล้วมีผลต่อสตรี อย่างไร????
· ansosor .

• Myomectomy
annes
· i

• Ovarian cystectomy
anwngeonniresden
· .

• Vaginal hysterectomy (VH)

: in residual urine 2,00 reviewin we 50

• Anterior Colporrhaphy Posterior

Colpoperineorrhaphy (AP repair)