Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 38

Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 1/38

Giới hạn
Liên tục
Đạo hàm
Tích phân

Ứng dụng
Đạo hàm,
Tích phân

+ ( ,+(*)
Định nghĩa Đạo hàm: ! " # = lim
(→* (,*
1.5 The Limit of a Function
Calculus 1 Weeka2curve or (Giới
– Limits the velocity
of an object, we now turn
hạn) our
Slide att
2/38
merical and graphical methods for computing them.
Having seen in the preceding section how limits arise when we want to fi
Let’s investigate the behavior of the function f defin
Mở đầu a curve or the velocity of an object, we now turn our attention to limits i
uesgraphical
merical and of x near 2. Thefor
methods following
computingtable gives values of f !x"
them.
Let’s equal $to 2.the behavior of the function f defined by f !x" ! x 2
Chúng ta xét tính chất của hàm ! "investigate
= " − " + 2 có đồ thị như hình vẽ dưới đây
ues of x near 2. The following table gives values of f !x" for values of x
y equal to 2. x f !x" x
y x 1.0
f !x" 2.000000 3.0
x f !x"
ƒ
1.5 2.750000 2.5
y=≈-x+2 1.0 2.000000
1.8 3.0
3.440000 8.000000
approaches 4 1.5 2.750000 2.2
ƒ 1.9 2.5
3.710000 5.750000
4. y=≈-x+2 1.8 3.440000 2.1
pproaches 4 1.95
2.2
3.852500
4.640000
4. 1.9 3.710000 2.1 2.05
4.310000
1.95 1.99
3.852500 3.970100
2.05 2.01
4.152500
1.99 1.995
3.970100 3.985025
2.01 2.005
4.030100
1.995 1.999
3.985025 3.997001
2.005 4.015025
2.001
1.999 3.997001 2.001 4.003001
0 2 x
0 x
2 x approaches 2,
As
As x approaches 2, From the table and the graph of f (a parabola) shown
From the table and the graph of f (a parabola) shown in Figure 1 we
FIGURE
Bảng
IGURE 1
1
trên cho thấy giá trị của hàm
close close
to 2số "to khi
(on! either2 side
(on either
" dần
of fside
2),tới!x" isof
2 nhưngclose f !x"
2), to
không is fact,
4. In close
bằng it to
2. 4. In that
appears fac
values of values
f !x" of f !x"
as close as close
as we like toas 4 bywetaking
like to 4 by takingclose
x sufficiently x sufficie
to 2. W
! " “the
Ta nói “giới hạn của hàm sốsaying $
= saying
" limit
− "of + 2 khi " tiến tới 2, bằng 4” và viết
! x ! xf !x"
2
“the
thelimit of the
function f !x"function
2
" 2! ! x " 2 as
as xx approaches 2 isx
notation
notation for $this is for this is
lim " − " + 2 = 4
+→$
lim !x 2 ! x "lim
2" !x
! 24 ! x " 2" ! 4
x l2
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 3/38

Mở đầu

Xét hàm số:

"(!) = sin(!)/!

Tìm giá trị của "(!) khi


! tiến tới 0?

! -0.2 -0.1 -0.05 0.05 0.1 0.2

"(!) 0.993 0.998 0.9995 0.9995 0.998 0.993

Từ bảng giá trị, khi ! tiến tới 0, "(!) tiến tới 1.


Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 4/38

Mở đầu

Định nghĩa

Tính giới hạn


Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 5/38

Định nghĩa

Định nghĩa chung

Cho f(x) là một hàm trong khoảng mở có chứa x0, có thể trừ chính điểm
x0 .
• Giới hạn trái của f(x) khi x tiến tới x0 là L, ký hiệu là limx→x –f(x) = L,
0
nếu giá trị của f(x) gần với L khi x tiến tới nhưng luôn nhỏ hơn x0 (x <
x0).
• Giới hạn phải của f(x) khi x tiến tới x0 là L, ký hiệu là limx→x0+f(x) = L,
nếu giá trị của f(x) tiến đến L khi x tiến đến nhưng luôn lớn hơn x0 (x >
x0).
• Nếu limx→x –f(x) = limx→x +f(x) = L thì L là giới hạn của f(x) khi x tiến tới
0 0
x0, ký hiệu là limx→x f(x) = L.
0
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 6/38

Định nghĩa
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 7/38

Định nghĩa

Định nghĩa chính xác

Cho ! là một hàm xác định trong một khoảng mở có chứa điểm ",
nhưng có thể trừ điểm ".
Ta nói rằng, giới hạn của !($) khi $ tiến tới " là &, ký hiệu là
lim ! ($) = & nếu, với mọi . > 0 , tìm được một số 1 > 0 sao cho:
*→,

Khi 0 < $ − " < 1 thì !($) − & < .


Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 8/38

Định nghĩa

Ví dụ
a) Cho f(x) = C, C là hằng số. CMR: lim ' ()) = ,
$→$&

CM: Cho trước - > 0, vì f(x) = C với mọi x nên với mọi 0 > 0 sao cho
luôn có
) − )2 < 0
'()) − , = , − , = 0 < -

b) Cho f(x) = x. CMR: lim ' ()) = )2


$→$&

CM: Cho trước - > 0 chỉ cần chọn 0 = - thì luôn có


) − )2 < 0 thì '()) − )2 = ) − )2 < -
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 9/38

Định nghĩa

Ví dụ

f(x) = |x|

limx→0–f(x) = 0

limx→0+f(x) = 0
limx→0f(x) = 0

f(x) = |x| / x
limx→0–f(x) = -1

limx→0+f(x) = 1
limx→0f(x) = Không
tồn tại!
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 10/38

Định nghĩa

Ví dụ

x khi x ≠ 1
f(x) =
2 khi x = 1

limx→1–f(x) = 1
limx→1+f(x) = 1
limx→1f(x) = 1
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 11/38

Tính toán

Định lý

• lim$ → & $ = &


• lim$ → & ' ( $ = ' lim$ → & (($)
• lim$ → & ((($) ± -($)) = lim$ → & (($) ± lim$ → & -($)
• lim $ → & ((($)-($)) = lim $ → & (($) lim $ → & -($)
• lim $ → & ((($)/-($)) = lim $ → & (($) / lim $ → & -($)
với điều kiện lim $ → &
(-($)) ≠ 0
2
• lim $ → &
((($))1 = lim $ → &
(($)

• lim $ → & 3 (($) = 3


lim $ → &
(($)
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 12/38

Tính toán

Ví dụ

(h–3)2–9 (h2–6h+9)–9
lim = lim = lim (h–6) = –6
h→0 h h→0 h h→0

→ kỹ thuật: đơn giản hóa biểu thức!


√4+x –2 ( 4 + x - 2)( 4 + x + 2)
lim = ? lim
x→0 x x ®0 x( 4 + x + 2)
( )
2
4+ x − 22 4+ x-4
= lim = lim
x ®0 x ( 4 + x + 2)
x→0
x( 4 + x + 2)
1 1
= lim =
x ®0 4+ x +2 4
→ kỹ thuật: nhân và chia với cùng một biểu thức!
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 13/38

Tính toán

Ví dụ
'( − 1
lim =?
$→& ' + − 1

'( − 1 0
Khi ' = 1 thì + =
' −1 0

'( − 1 (' − 1)(1 + ' + ' 6 +. . +' (8& )


=
' + − 1 (' − 1)(1 + ' + ' 6 +. . +' +8& )

'( − 1 9
lim + =
$→& ' − 1 :
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 14/38

Tính toán

Ví dụ
'
1+*−1
lim =?
$→& *
'
Đặt 1+* =.
⇒ * = .0 − 1

'
1+*−1 .−1
⇒ lim = lim 0
$→& * $→& . − 1
.−1 1
= lim = lim 5
1→2 (. − 1)(. 5 + . + 1) 1→2 (. + . + 1)
= 1/3
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 15/38

Tính toán

Ví dụ

' ,
1+*− 1+*
lim =?
$→& *

Gợi ý: đặt
'
1 + * = / ⇒ * = /1 − 1
,
1 + * = 2 ⇒ * = 23 − 1

' , ' ,
1 + * − 1 + * ( 1 + * − 1) + (1 − 1 + *)
=
* *
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 16/38

Tính toán

Định nghĩa
Hàm nguyên lớn nhất là hàm định nghĩa bởi: [[x]]=
số nguyên lớn nhất mà luôn nhỏ hơn hoặc bằng x.
Ví dụ: [[3.4]] = 3; [[4.9]] = 4

Câu hỏi

lim ' =?
$→&

lim ' =2
$→&*
lim ' =3
$→&,
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 17/38

Tính toán

Định lý kẹp
Cho f(x) ≤ g(x) ≤ h(x) với mọi x trong khoảng mở có
chứa x0, trừ x0. Nếu
limx→x f(x) = limx→x h(x) = L
0 0
thì
limx→x0g(x) = L

h(x)
L g(x)
f(x)
x0 x
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 18/38

Tính toán

Ví dụ

Tính limx→0x2cos(1/x) ?

–1 ≤ cos(1/x) ≤ 1
–x2 ≤ x2cos(1/x) ≤ x2

limx→0 x2 = limx→0 (–x2) = 0

Theo định lý kẹp → limx→0 x2cos(1/x) = 0


Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 19/38

Tính toán

Định lý

sin x
lim
x ®0 x
=1
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 20/38

Tính toán

Ví dụ
Tính
tan x
lim
x ®0 x
=?

Gợi ý:
tan $ sin $ 1
= .
$ $ cos $
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 21/38

Tính toán

Ví dụ
Tính
1 - cos x
lim
x ®0 x 2
=?

Gợi ý: sử dụng công thức hạ bậc

1 − cos 2 %
sin$ % =
2
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 22/38

Tính toán

Ví dụ
Tính

sin mx
lim
x ®0 sin nx
=?

Gợi ý: nhân chia thêm nx và mx


Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 23/38

Tính toán

Ví dụ
Tính

cos x - cos 3 x
lim
x ®0 x 2
=?

Gợi ý: sử dụng công thức hạ bậc


Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 24/38

Tính toán

Câu hỏi
Tính
1 - cos x cos 2 x
lim
x ®0 1 - cos x
=?

Gợi ý: sử dụng công thức 1 – ab = (1 - a)b + (1 - b)

1 − cos & cos 2 & (1 − cos &) cos 2 & + 1 − cos 2 &
=
1 − cos & 1 − cos &

=5
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 25/38

Vô cực

Định nghĩa
Cho f(x) là một hàm trên khoảng mở có chứa x0, trừ bản thân
điểm x0.
• Giới hạn của f(x) là vô cùng, khi x tiến đến x0, ký hiệu
limx→x f(x)=∞, nếu f(x) có thể lớn tùy ý khi x tiến tới x0 (từ cả hai
0
phía) nhưng không bằng x0.
•Tương tự, chúng ta có định nghĩa đối với limx→x f(x) = -∞ và giới
0
hạn vô cùng đối với giới hạn trái và phải của x0.
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 26/38

Vô cực

Ví dụ

f(x) = 1/(x2)

limx→0–f(x) = +∞
limx→0+f(x) = +∞
limx→0f(x) = +∞
f(x) = 1/x
limx→0–f(x) = –∞
limx→0+f(x) = +∞
limx→0f(x) = Không
tồn tại!
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 27/38

Vô cực

Định nghĩa

Cho f(x): R → R. Ta có:


• Giới hạn của f(x) khi x tiến ra vô cùng là L, ký
hiệu limx→+∞f(x) = L, nếu f(x) tiến gần đến L khi x đủ
lớn. (+∞ = ∞)
• Giới hạn của f(x) khi x tiến ra âm vô cùng là L, ký
hiệu limx→-∞f(x) = L, nếu f(x) tiến gần đến L khi x đủ bé
(âm).
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 28/38

Vô cực

Ví dụ

Tính

→ kỹ thuật: chia cả tử và mẫu cho số hạng lớn nhất!


Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 29/38

Vô cực

Câu hỏi

'+ '
Tính lim =?
$→& '+1

Gợi ý: chia cả tử và mẫu cho '


Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 30/38

Vô cực

Câu hỏi

Tính lim ' + ' − ' =?


$→&

Gợi ý: nhân liên hợp


Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 31/38

Vô cực

Ví dụ

3 2
Tính lim − =?
$→& 1− * 1−, *

Gợi ý: đặt x = y6
3 2 1 + 21 1
lim − = lim =
$→& 1 − * 1−, * /→& (1 + 1)(1 + 1 + 1 4 ) 2
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 32/38

Vô cực

Định lý

Khi x đủ lớn, chúng ta có (for k > 0) :


c << ln(x) << xk << ex
Tức là:
: ln( )) )>
lim = lim = lim $ = 0 khi @ > 0
$→& ln( )) $→& ) > $→& ?

'( ) ( + '(+, ) (+, +. . . +'. '( //0 khi 6 = 7


lim = 2
$→& /0 ) 0 + /0+, ) 0+, +. . . +/. 0 khi 6<7

Câu hỏi: điều gì sẽ xảy ra nếu m > n?


Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 33/38

Vô cực

Định lý

$ $
1 1 /
lim 1 + = lim 1+ = lim 1 + . , =0
$→& ) $→+& ) ,→-

Ví dụ
$3 $3
)1 −1 2
Tính lim = lim 1 −
$→& )1 + 1 $→& )1 + 1
+1$3
$3 5/ $3 5/
+ 1
2
= lim 1− 1
$→& ) +1
= 0 +1
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 34/38

Vô cực

Ví dụ

,
Tính lim 1 + sin + $ =?
$→&

Gợi ý: kiểm tra xem giới hạn trên có dạng vô


định không?
/01 $
, $
lim 1 + sin + /01 $
$→&

=e
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 35/38

Vô cực

Ví dụ
Tính ,
cos * $-
lim =?
$→& cos 2 *

Gợi ý: kiểm tra xem giới hạn trên có dạng vô định không?
Đáp án: e3/2
345 $7345 6$
, 345 6$ $- 345 6$
cos * $- cos * − cos 2 * 345 $7345 6$
= 1+
cos 2 * cos 2 *

cos * − cos 2 * cos * − 1 1 − cos 2 *


= 6 +
* 6 cos 2 * * cos 2 * * 6 cos 2 *
−2 sin6 ( */2) 2 sin6 * 3
= + 6 =
* 6 cos 2 * * cos 2 * 2
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 36/38

Vô cực

Ví dụ

+, $
1+) +-$
Tính lim =?
$→& 2 + )

Gợi ý: kiểm tra xem giới hạn trên có dạng vô định


không?

Đáp án: 1/2


Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 37/38

Vô cực

Ví dụ

+,$
'+1 +, $
Tính lim =?
$→& 2' + 1

Gợi ý: kiểm tra xem giới hạn trên có dạng vô định


không?

Đáp án: 0
Calculus 1 Week 2 – Limits (Giới hạn) Slide 38/38

Bài tập

'($) ')$ (,-./*)1.('(*)


1. Tính a) lim b) lim
$→& $ *→& 23. * ) *

4 /(4)5
2. Cho . Tìm lim7 8(9) và lim: 8(9). Tồn tại hay không lim 8(9)? Vẽ đồ thị
4)6 4→6 4→6 4→6
hàm số 8(9)?
;4 /(<4(<(;
3. Tìm a để giới hạn sau tồn tại lim . Tính giới hạn của biểu thức trên với
4→)6 4 /(4)6
a tìm được.
C
' ? A ,-. D
4. Tính: a) lim 9 6 sin b)lim 9; + 9 6 sin c)lim 9B
*→& 4 4→& 4 4→&
'/ ;/ F/ (6.)')/
5. Tìm lim + + + ⋯+
.→E .? .? .? .?

1.6 Exercises: 5, 21, 27, 29, 33 1.7 Exercises: 37, 43

You might also like