AP9

David Simon T. Quiming

02/07/2024
Pambansang Kita
Ang pambansang kita ay ang kabuuang pampamilihang halaga ng lahat ng sektor ng
ekonomiya na sakop ng isang bansa. Ito ay bahagi ng makroekonomics na pinag-aaralan ang
kabuuang ekonomiya ng isang bansa o rehiyon. Ito ay nag-aaral sa malalaking agos at mga
pangyayari sa ekonomiya tulad ng kita at gastusin ng buong bansa, antas ng presyo, empleyo,
produksyon ng bawat sektor, at iba pang mahahalagang indikasyon ng kalagayan ng ekonomiya.
Sa sanaysay na ito, ipapaliwanag ko ang pagkakaiba ng GNI at GDP, at ang mga paraan kung
paano sinusukat ang pambansang kita.
Ang Gross Domestic Product (GDP) ay sumusukat sa kabuuang halaga ng lahat ng mga
produkto at serbisyo na ginawa sa loob ng mga hangganan ng isang bansa sa isang partikular na
panahon, hindi alintana kung sino ang nagmamay-ari. Ang Gross National Income (GNI), sa
kabilang banda, ay kasama ang kita mula sa ibang bansa. Isinasaalang-alang nito ang kinikita ng
mga residente ng isang bansa mula sa mga pamumuhunan o trabaho sa ibang bansa, at
ibinabawas ang kinikita ng mga dayuhang residente sa loob ng bansa. May dalawang uri ang
GDP, nominal at real GDP. Ang nominal GDP ay sumusukat ng GDP gamit ang mga umiiral na
presyo. Ang real GDP sa kabilang banda, ay sumusukat ng GDP gamit ang presyong fixed, at
tinatanggal ang epekto ng presyo at inflation.
Mayroong 3 pangunahing paraan upang sukatin ang GDP at GNI, batay sa paggasta o
expenditure approach (Fig. 1), batay sa pinagmulang industriya o industry origin approach (Fig.
2), at batay sa kita o income approach (Fig. 3)

GNI=C + I + G+ ( X−M ) + SD+ NFIFA

G DP=C+ I +G+ ( X −M )+ SD

Fig. 1 Expenditure Approach

Una ang batay sa paggasta o expenditure approach. Ang expenditure approach ay
nakatutok sa kabuuang paggasta na ginawa sa mga produkto at serbisyo sa loob ng isang
ekonomiya sa isang partikular na panahon. Kasama dito ang personal consumption (C),
investment (I), government expenses (G), export at import (X at M), at kasama ang net factor
income from abroad (NFIFA) kapag GNI ang sinusukat. Dinadagdag din dito ang statistical
discrepancy (SD) o ang mga kakulangan o kalabisan sa pagkuwenta.
GNI= A+ I + S+ P+ NFIFA
 G DP=A + I + S + P
Fig. 2 Industry Origin Approach
Sunod naman ang batay sa pinag mulang industriya o industry origin approach. Ang
industry origin approach nakatutok sa halagang idinagdag ng bawat industriya sa loob ng
ekonomiya sa isang tiyak na panahon. Kasama dito ang agrikultura (A), industriya (I), serbisyo
(S), panlabas (P), at kasama ang NFIFA kapag sinusukat ang GNI.
GDP=KK + KG + KEM + KEA +CCA + IBT
GNI=KK + KG + KEM + KEA
Fig. 3 Factor Income Approach
Panghuli ang batay sa kita o factor income approach. Ang factor income approach ay
nakatutok sa kita mula sa pagbebenta ng mga hilaw na materyales, trabaho, upa, interes, at
negosyo. Kasama dito ang kita ng korporasyon (KK), kita ng gobyerno (KG), at kita ng empleyado
at manggagawa (KEM). Kasama naman ang capital consumption allowance (CCA) at indirect
business tax (IBT) kung sinusukat ang GDP.
Sa kabuuan, mahalaga ang wastong pagsukat ng Pambansang Kita para sa pag-unawa sa
kalusugan at pag-unlad ng ekonomiya ng isang bansa. Ito ay nagbibigay-daan para sa pagtaas ng
antas ng pamumuhay, pagsulong ng ekonomiya, at pamamahagi ng kita sa loob ng bansa. Ang
iba't ibang pamamaraan ng pagsukat ng Pambansang Kita— batay sa paggasta, pinagmulan na
industriya, at sa kita—ay nagbibigay ng iba't ibang pananaw sa aktibidad ng ekonomiya, na
nagpapahintulot sa mga tagapagbatas at ekonomista na suriin ang mga salik ng paglago, tukuyin
ang mga kahinaan, at gumawa ng angkop na patakaran upang pasiglahin ang makabuluhang
pag-unlad ng ekonomiya.

Sanggunian:
https://www.youtube.com/watch?v=eURXgo25o9o
https://www.youtube.com/watch?v=Gz7lDJtuxO8
https://brainly.ph/question/480236
https://en.wikipedia.org/wiki/Macroeconomics
https://www.investopedia.com/ask/answers/030515/real-gdp-better-index-economic-
performance-gdp.asp#:~:text=Nominal%20GDP%20reflects%20the%20raw,caused%20by
%20inflation%20or%20deflation.