FILIPINO REVIEWER 3RD QTR

By: Ysabel Balanay

ANG KANLURAN AT TIMOG ASYA

● Ang Timog Kanlurang Asya(TKA), kilala ang rehiyong ito partikular ang Iraq na ang
dating pangalan ay Mesopotamia sa taguring Fertile Crescent dahil sa mayamang lupain
nitong kahugis ng kabiyak na buwan.
● Dalawang ilog na matatagpuan sa lugar: Tigris at Euphrates.
● Gawaing panrelihiyon - dalit, salmo, alamat, mga pinagmulan, at kasaysayan ng bayani;
bumubuo sa panitikang Babylonia(Iraq).
● Isang kasaysayan na tumutukoy sa mga Gilgamesh, isang bayani na naniniwalang
siya'y kamatayan o may walang hanggang buhay.
● Ang kasaysayan ng pagkakalikha ng mundo at ang malaking baha na nagwasak dito ay
may kaugnayan sa epiko.
INDIA
● Mula rito, hiniram naman ng mga Arabe ang mga bilang na magpahanggang ngayon at
atin paring ginagamit - Arabic numbers.
● Nakasalig ang kanilang panitikan at panunulat sa Koran na nasusulat din sa Arabic na
siyang wika ni Mohammed, ang kanilang propeta.
● Mga Gabi sa Arabia(Arabian Nights) ay nakakabibihag ng kagandahan ng kulturang
Muslim.

PARABULA NG ALIBUGHANG ANAK

Alam mo ba?
ISRAEL
● Ang Israel ay matatagpuan sa Timog-Kanlurang Asya.
● Pamahalaan: Republika
● Mayo 14, 1948: idineklara ang kalayaan ng Israel, maraming pinagdaanan mapait na
karanasan ang mga Israelita.
● Unang batas na kanilang itinakda ay ang libreng pag-aaral para sa lahat at sapilitang
pagpapapasok sa mga paaralan ng mga batang 5 hanggang 16 na taon, libre ang
pag-aaral hanggang 18 taon.
● Dalawang uri ng edukasyon ang nakakatanggap ng pondo mula sa pamahalaan.
1. Ang paaralang pang-Hudyo na Hebreo ang wikang ginagamit
2. Pang-Arabe na wikang Arabe ang ginagamit.
● Kabisera: Jerusalem na nangangahulugang promised land dahil maraming binitawan na
pangako si Hesus sa lugar na ito.
● Rehiyon: Judaismo
KAYARIAN NG SALITA
1. Payak - wala itong panlapi, walang katambal, at hindi inuulit. Binubuo ito ng
salitang-ugat lamang(may isang diwa lamang o kaisipan).
Hal.: anak, kapitbahay, bahay, serbisyo,salo-salo
2. Maylapi - binubuo ng salitang ugat na may kasamang panlapi.
2.1. Unlapi - panlaping nasa unahan.
2.2. Gitlapi - nasa gitna.
2.3. Hulapi - nasa hulihan.
2.4. Kabilaan - unahan at hulihan.
2.5. Laguhan - unahan, gitna at hulihan.
3. Inuulit - kabuoan o isa o higit pang pantig sa dakong unahan ay inuulit.
3.1. Inuulit na ganap - buong salitang ugat ang inuulit.
Hal.: gabi-gabi
3.2. Inuulit na parsiyal - isang pantig o bahagi lamang.
Hal.: lilima
3.3. Magkahalong ganap at parsiyal - buong salita at isang bahagi ng pantig.
Hal.: iilan-ilan
4. Tambalan - dalawang salitang pinagsama.
4.1. Tambalang di ganap - ang kahulugan ng salitang pinagtambal ay nananatili.
4.2. Tambalang ganap - ibang kahulugan kaysa kahulugan ng dalawang salita.

MAHATMA GANDHI
Isinulat ni: Amado V. Hernandez
Alam mo ba?
Mohandas Gandhi
● Isang dakilang guro, isang idealista, at praktikal na tao.
● Higit na kilala sa pangalang "Mahatma" na hango sa wikang Sanskrit - Dakilang
Kaluluwa o Dakilang Nilalang.
● Pinilit niyang isabuhay, upang iturong ang mga kaisipang ito ay maaring gawin at
mapagtagumpayan.
● Binigyang-diin niya ang pagmamahal sa sandaigdigan at paggamit ng mapayapang
paraan ng paglutas ng mga suliraning pambansa at pandaigdig.
● Ipinanganak noong Oktubre 2, 1869 sa Porbandar, India.
● Karamchand Gandhi: ama, Putlibai: ina;mapagmahal
● Itinuro sa kaniyang ina ang malaking kahalagahan ng pagdidisiplina sa sarili, ng
"ahimsa" o karahasan, at ng pagiging tapat.
● Nagsumikap na sundin ang landas ng katotohanan kahut noong siyay bata pa.
● Noong bumisita ang Education Inspector sa kanilang paaralan at nang napanain ng
kanyang gurong mali ang pagkabaybay niya sa salitang "kettle" tilay sinenyasan siyang
kumopya sa katabi ngunit hindi niya ito ginawa.
 ● Londres: lungsod na matatagpuan sa United Kingdom na kilalang lugar sa
magagandang damit at mamahaling moda.

Mohandas Gandhi at Kasturbai

● Noong siyay labintatlong gulang, ikinasal siya kay Kasturbai na kasing edad niya din,
ayon sa kaugaliang Hindu.
● Naninirahan sila sa bahay nina Gandhi.
● Nagpatuloy pa rin si Mohandas ng pag-aaral at hinangad niyang maturuan ang kanyang
asawa.

AWIT, ELEHIYA, AT IBA PANG TULANG PANDAMDAMIN

TULANG LIRIKO O PANDAMDAMIN
- Itinatampok ng makata ang kanyang sariling damdamin at maging ang kanyang
pagbubulay-bulay.
1. Awit (dalitsuyo)
- Nauukol sa matimyas na pagmamahal, pagmamalasakit, at pamimighati ng isang
mangingibig.
2. Elehiya (dalitlumbay)
- Isang tula ng pananagis, lalo na sa pag-alala ng isang yumao.
- Ang himig nito ay matimpi at mapagmuni-muni.
3. Pastoral (dalitbukid)
- Maglarawan ng tunay na buhay sa bukid.
4. Oda (dalitpuri)
- May kaisipan at estilong higit na dakila at marangal.
- Pag puri sa kahit kanino
5. Dalit (dalitsamba)
- Maikling awit na pumupuri sa Diyos.
6. Soneto (dalitwari)
- Tulang may labing-apat na taludtod, karaniwang ang unang walong taludtod ay
nagpapahayag ng isang pangyayaring nagwawakas sa isang malubhang
suliranin.
- Nagbibigay kaalaman.

SINO ANG NAGKALOOB?

Alam mo ba?
PAKISTAN
● August 14,1947: nakamtan ang kasarinlan.
● Nahati sa dalawa ang British Indian Empire: India at Pakistan.
● Kabisera: Islamabad
● Wika: Urdu
 ● Pak at Urdu ang tawag sa kanilang pera.
● Kapansin-pansin ang kanilang watawat na matingkad na kuntian ang kulay at may
patayong puting guhit. Makikita mo dito ang disenyo ng crescent at talang may limang
sulok.
● 95%: populasyon ng mga Muslim sa bansang ito.
● 5%: mga nabibilang sa iba't ibang relihiyon.

LAMAN NG KUWENTO:
● Hari: mayabang na ama ng may pitong anak, pinakamamahal niya ang
pinakabata/bunso.Pinalayas ang ikapitong anak.
● Hiling ng prinsesa: isang kabayong may montura(saddle).
● Hiling ng binata: isang barong angkop sa isang katulong ng maharlika.
● Lai Pari o Pulang Diwata: anak ng Hari ng mga Diwata, napa asawa sa genie na may ari
ng palasyong narating ng binata na walang ka tao-tao.
● Rubi: isang batong-hiyas na kulay rosas hanggang dugong pula.
● Genie: asawa ng Pulang diwata.
● Ang lalaking tumutugtog ng plawta na naging kaibigan ng itinakwil na prinsesa
● Tabla: ginagamit kapag naalis ang ulo ng Diwata.

ANG PINAGMULAN NG TATLUMPU'T DALAWANG KUWENTO

NG TRONO(SIMHASANA BATTISI)
Alam mo ba?
INDIA
● Ang India ay matatagpuan sa Timog Asya.
● Varnas o social classes: may apat na uri ng kalagayang panlipunan sa India - Brahman,
Kshatriya,Vaishya,Sudra,Dalit(hindi kabilang sa varnas)
● Ang mataas na pagtingin sa mga Brahman ay nagsimula pa noong panahon ng Vedic.
● Kabisera: New Delhi
● Uri ng Gobyerno: Republikang Pederal
● Mga tanim: kape,tsaa,bulak,tela
● Industriya: textiles,chemicals,food processing,machinery
● Mamamayan: Indian
● Wika: Hindi
● Relihiyon: Hinduismo
● Sari: kasuotan ng mga babae, Turban: kasuotan ng mga lalake.
LAMAN NG KUWENTO:
● Shakchunni: isang espiritu ng maybahay na nagpapanggap bilang asawa.
● Ina: anak
● Mela: asawa na maganda at mapagmahal,mangangahoy
● Brahman: ang may impostor
● Raha Vikramaditya: pag mamay-ari sa trono.
● Isang anghel lang ang nagsalita at pinagbalaan si Brahman.
URI NG PANG-ABAY
Pang-abay
- Nagbibigay-turing sa isang pandiwa,pang-uri, at kapwa pang-abay.
1. Pamanahon - Sumasagot sa tanong na "kailan".
HAl.: Ang templo ng Vishnu sa Lungsod ng Tiruphati ay binuo noon pang ikasampung
siglo.
2. Panlunan - Nagsasaad ng pook, lunan, o lugar na pinangyayarihan, sumasagot sa
tanong na "saan at nasaan".
HAl.: Sa India matatagpuan ang pinakamatandang sibilisasyon.
3. Pamaraan - paano ginanap ang kilos, sumasagot sa tanong na "paano".
HAl.: Masigasig na nakilahok sa pagdiriwang ang 60 milyong taong dumalo sa Kumbh
Mela.
4. Pang-agam - pag-aalinlangan o walang katiyakan.
HAl.: Marahil naging mahirap humanap nang matutulayan noon.
5. Ingklitik - kataga sa Filipino. Ito ay ang
man,kasi,sana,nang,kaya,yata,tuloy,lamang/lang,din/rin,ba,pa,muna,pala,na,naman,at
daw/raw.
HAl.: Ito na raw ang pinakamalaking pagdiriwang sa buong mundo.
6. Benepaktibo - nagsasaad ng benepisyo para sa isang tao, "para sa".
HAl.: Ang anim na milyong dolyar na nakokolekta araw-araw ay ginagamit para sa mga
pangangailangan ng templo.
7. Kawsatibo - dahilan ng pagganap sa kilos ng pandiwa, "dahil sa".
HAl.: Dahil sa Indian Railways ay nabigyang-hanapbuhay ang maraming tao sa India.
8. Kondisiyonal - kondisyon para maganap ang kilos na isinasaad ng pandiwa,
"kung,kapag o pag,pagka".
HAl.: Magiging maunlad ang isang bayan kung susuporta ang mga taumbayan.
9. Panang-ayon - pagsang-ayon.
HAl.: Tunay na malaki ang kontribusyon ng India sa sibilisasyon ng mundo.
10. Pananggi - pagtanggi.
HAl.: Hindi kailanman sumakop ng kahit na anong bansa ang India sa kanyang 100,000
taong kasaysayan.
11. Paggaano - sukat o timbang.
HAl.: Nanatili nang limang libong taon ang yoga sa India.

BUOD NG EPIKONG GILGAMESH

Alam mo ba?
● Isa sa magandang sinaunang panitikan.
● Nagmula ito sa Mesopotamia - meso(sa pagitan ng), potamos(ilog).
 ● Tinagurian itong Lunday ng sibilisasyon- dito unang nagsimula ang pinakamatandang
sistema ng pagsusulat: Cuneiform
● Kilala ang Mesopotamia sa pangalang Iraq.
LAMAN NG KUWENTO:
● Gilgamesh: hari ng Uruk ay may katauhang dalawang-katlong diyos at isang katlong tao,
Inilarawan bilang malupit, walang taros, at walang awa.
● Aruru: diyos; ipinadala si Enkidu kay Gilgamesh
● Enkidu: isang primitadong tao, hindi sibilisado,nababalot ng buhok, namumuhay sa
kaparangan, umiiinom lamang ng tubig at kumakain ng damo, at kasundo ang
mababangis na mga hayop.
● Shamhat: isang babae na ipinaakit kay Enkidu, pitong araw ay naakit na niya si Enkidu.
● Kagubatan ng Cedar: nakatira ang Humbaba at dito ipinaslang nila Enkidu at Gilgamesh
ang Humbaba.
● Utnapishtim at ang kaniyang asawa(Siduri): hinanap ni Gilgamesh upang malaman ang
sikreto ng walang hanggang buhay, nakaligtas sa matinding baha at binigyan ng diyos
na silay maging immortal.
● Pinutol nila Gilgamesh at Enkidu ang maraming puno ng Cedar kabilang na ang isang
malaking puno na planong ipagmalaki ni Enkidu sa pintuan ng templo ni Enlil.
● Labintatlong hanging bumabalot kay Humbaba
● anim na araw at pitong gabi; hinamon ni Utnapishtim si Gilgamesh na manatiling
gising sa loob.
● Hiniling ng asawa ni Utnapishtim na maghandog sila ng regalo kay Gilgamesh; nasa
pusod ng dagat ay may isang halaman na makapagpababata sa kanyang muli.
● Ishtar: umaakit kay Gilgamesh
● Anu: ama ni Ishtar
● Shamash: Inalay nila Enkidu at Gilgamesh ang puso ni Humbaba
● Urshanabi: isang bangkero na tutulong kay Gilgamesh sa kanyang pagtawid sa dagat.
● Ea: diyos; sinabihan niya si Utnapishtim na gumawa ng isang bangka upang siyay
makaligtas.
● Ninsun: inang diyos: humingi siya ng gabay at protektiyon para kay Gilgamesh
● Limang nakakatakot ang napanaginipan ni Gilgamesh; gumuguhong bundok, mga
kulog, mababangis na toro at ibong nagbubuga ng apoy.
● Gugalana: Toro ng langit; inutos ni Anu na ipadala siya upang ipaghiganti si Gilgamesh

PANG-URI
- salitang naglalarawan o nagbibigay turing sa mga pangngalan at panghalip.
1. Lantay
- isa o payak na pangngalan o panghalip.
Hal.: Ipinaglalaban na ng kababaihan ng modernong panahon ang kanilang karapatan.
2. Pahambing
- pagtutulad ng dalawang pangngalan o panghalip.
2.1. Magkatulad
 - ginagamitan ito ng mga panlaping ka, magka, sing, gaya, tulad, at iba pa.
Hal.: Sa kasalukuyan, ang kababaihan at kalalakihan ay magkasing husay na sa iba’t
ibang larangan.
2.2. Di-magkatulad
- pagkakait, pagtanggi, o pagsalungat.
(1) Palamang
- positibong katangian
- lalo,higit,di hamak,mas
Hal.: Di hamak na matiyaga ang mga babae sa gawaing bahay kaysa mga lalaki.
(2) Pasahol
- negatibong katangian
- di gaano, di gasino, at di masyado
Hal.: Ang mga kababaihan naman ay di masyadong mahilig sa mga maaksiyong pelikula.
3. Pasukdol
- pinakadulong digri ng kaantasan ang pasukdol, maaring positibo o negatibo.
- sobra, ubod, tunay, talaga, saksakan, hari ng __.
Hal.: Pinakamabisang paraan upang ipaglaban ang karapatan ng kababaihan ay ang
magkaroon ng sapat na kaalaman tungkol sa kanilang karapatan.

PANANDANG PANDISKURSO
- Nakakatulong sa pagbibigay-linaw at ayos ng pahayag.
- Ang pananda ay maaaring maghudyat ng pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.
Halimbawa ng Panandang Pandiskurso:
1. Panandang naghuhudyat ng pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa bandang
huli
- Nang sumunod na araw
- Sa dakong huli
- Pagkatapos
2. Panandang naghuhudyat ng pagkakabuo ng diskurso
(1) Pagbabagong-tulad
- Kung tutuosin
- Sa ganang akin
- Sa ibang salita
- Kung iisipin
(2) Pagtitiyak
- Kagaya ng
- Tulad ng
(3) Paghahalimbawa
- Halimbawa
- Isang magandang halimbawa ay
- Sa pamamagitan ng
(4) Paglalahat
 - Sa madaling sabi
- Bilang paglalahat
- Bilang pagtatapos
(5) Pagbibigay-pokus
- Pansinin na
- Bigyang-pansin ang
- Tungkol sa
(6) Pagkakasunod-sunod na pangyayari
- Ang sumunod
- Ang katapusan
- Una
3. Panandang naghuhudyat ng pananaw ng may akda
- Kung ako ang tatanungin
- Sa aking palagay
- Bagaman
- Sa tingin ko
- Kaya lamang