wieczorzchemia

Dla reakcji nieodwracalnych Dla reakcji odwracalnych

C C
[mol/dm3] [mol/dm3]

A+B C+D t [s] A+B C+D t [s]

Substraty powoli wyczerpują się (do zera) i Powstałe w trakcie trwania reakcji
maleje ich stężenie w czasie – maleje liczba produkty odtwarzają substraty
moli w 1 dm3 w czasie 1 sekundy
Reakcja odwracalna nigdy nie zachodzi do
Produktów nie ma na początku reakcji, ale z końca (substraty nie wyczerpią się do zera),
biegiem czasu zaczyna ich przybywać – a jedynie do osiągniecia stanu równowagi
rośnie stężenie dynamicznej

Dla reakcji nieodwracalnych Dla reakcji odwracalnych

v v

A+B C+D t [s] A+B C+D t [s]

Wraz z wyczerpywaniem się substratów
w czasie szybkość reakcji maleje
Szybkość reakcji „tworzenia produktów” maleje
wraz z czasem. Szybkość reakcji rozkładu
produktów wzrasta wraz z czasem
„ Prędkość reakcji w przód maleje, a prędkość
reakcji odwrotnej rośnie. W pewnym momencie
prędkość reakcji do przodu i do tyłu staje się
równa ”
 wieczorzchemia

Reakcja 0 - go rzędu Reakcja I - go rzędu Reakcja II - go rzędu

v* v* v*

C [mol/dm3] C [mol/dm3] C [mol/dm3]

 szybkość reakcji nie zależy od  szybkość reakcji jest wprost  szybkość reakcji jest
stężenia reagentów proporcjonalna do stężenia proporcjonalna do iloczynu
 v=k jednego z reagentów stężeń reagentów
 reakcjami rzedu 0 są np.  v = k •C  v = k •C2 lub
reakcje fotochemiczne  v = k •CA •CB

* na wykresach zastosowano jednostkę szybkości v = [ mol/dm3 •s ]. Należy natomiast pamiętać, iż każdy rząd reakcji
charakteryzuje się inną jednostką stałej szybkości k :
[ k0 ] = [ mol/dm3 •s ] [ k1 ]= [ 1/s ] [ k2]= [ dm3/mol •s ]
*na wykresie dla reakcji II-go rzędu linia może być również przedstawiona w postaci odbicia lustrzanego

v ln K

T [K] 1/T [ K -1 ]

 SZYBKOŚĆ REAKCJI WZRASTA 2-4 KROTNIE GDY PODNIESIEMY TEMPERATURĘ O 10 °C (Reguła Van’t Hoffa)
 Na szybkość nie ma wpływu czy reakcja jest egzoenergetyczna czy endoenergetyczna – gdy podniesiesz
temperaturę reakcja zawsze przyspieszy. Egzo/endo i „zabawa temperaturą” będzie za to miała wpływ
na wydajność reakcji w kierunku tworzenia produktów
 wieczorzchemia

Wykres zmiany energii (ciepła) Wykres zmiany energii (ciepła)

reagentów podczas reakcji reagentów podczas reakcji
endotermicznej egzotermicznej

E (H) E (H)
[ kJ ] [ kJ ]
AB
1000 EA
EA ΔH > 0 A+B ΔH < 0
A+B 1000
500 AB
500

Droga przemiany [s] Droga przemiany [s]

 jako energię możemy rozumieć m.in. entalpię H (ciepło reakcji). Reakcja egzoTERMICZNA to
taka, w wyniku której CIEPŁO wydziela się na zewnątrz.
Reakcja endoTERMICZNA to z kolei reakcja, która zachodzi pod wpływem dostarczonego
do układu (do wewnątrz) CIEPŁA.
 zamiast sformułowań „egzotermiczna/ endotermiczna” możemy użyć szerszego pojęcia
„egzoenergetyczna/ endoenergetyczna” odnoszącego się również do innych rodzajów
energii (np. w postaci dźwięku, a nie tylko ciepła).
 energia aktywacji to bariera energetyczna, którą muszą pokonać reagujące substraty,
aby zaszła reakcja chemiczna i utworzył się produkt. Można ją wyznaczyć na podstawie
równania Arrheniusa. Im mniejsza energia aktywacji, tym większa szybkość reakcji.
 jeżeli energia (entalpia) produktów – energia (entalpia) substratów > 0 to reakcja jest
r. endoenergetyczną (endotermiczną)
ΔH = H produktów – H substratów
ΔH = 1000 – 500 = + 500 kJ wartość dodatnia = ENDO
 jeżeli energia (entalpia) produktów – energia (entalpia) substratów < 0 to reakcja jest
r. egzoenergetyczną (egzotermiczną)
ΔH = H produktów – H substratów
ΔH = 500 – 1000 = – 500 kJ wartość ujemna = EGZO