Zginanie czyste

WYTRZYMAŁOŚĆ MATERIAŁÓW

Warszawa 2020
ISTOTA ZJAWISKA ZGINANIA

Zjawisko zginania polega na tym, że pierwotnie prosta oś pręta zakrzywia się.

Przypadek zginania czystego

zdarza się bardzo rzadko.
PRZYPADKI CZYSTEGO ZGINANIA

W przypadku czystego zginania w przekrojach

Uwaga: pomijamy ciężar własny belki.
belki występują tylko naprężenia normalne s.
CHARAKTER ODKSZTAŁCENIA BELKI

W wyniku czystego zginania:

1. Linie podłużne równoległe do osi
zakrzywiły się zachowując nadal
równoległość.
2. Linie poprzeczne nachyliły się względem
siebie, pozostając nadal prostymi
i prostopadłymi do zakrzywionych linii
podłużnych (zasada płaskich
przekrojów).
3. Kąty odkształconych prostokątów siatki
pozostają proste (brak odkształcenia
postaciowego – brak naprężeń
stycznych).
4. Występują włókna ściskane i rozciągane
- wewnątrz pręta istnieje powierzchnia która
nie zmienia pierwotnej długości –
powierzchnia obojętna (oś obojętna),
- odkształcenia włókien na powierzchni
równoległej do powierzchni obojętnej nie
zależą od ich położenia na szerokości
pręta,
- powierzchnia obojętna przechodzi przez
środek ciężkości,
- oś belki w płaszczyźnie sił ulega
zakrzywieniu,
- powierzchnia obojętna, płaska przed
odkształceniem staje się powierzchnią
walcową po odkształceniu pręta
 Prawo zmienności odkształceń wzdłuż belki

- wyodrębniamy przekroje 1-1 i 2-2 na długości pręta dx,

- po wygięciu pręta przekroje 1-1 i 2-2 obróciły się
względem siebie o kąt 𝑑𝜑,
- włókno 01 02, leżące na powierzchni obojętnej
zachowało swoją długość pierwotną dx

Wydłużenie jednostkowe (warunek geometryczny

Wydłużenie dowolnego włókna przy założeniu płaskich przekrojów):
𝑑𝑥 = 𝑎1 𝑐 = 01 02 = 𝜚 𝑑𝜑 𝑧 𝑑𝜑 𝑧
𝜀𝑥 = =
𝜚 𝑑𝜑 𝜚
𝑎1 𝑎2 = 𝑑𝑥 + Δ𝑑𝑥 = 𝜚 + 𝑧 𝑑𝜑
Wydłużenie włókien jest proporcjonalne do
Δ𝑑𝑥 = 𝑐𝑎2 = 𝜚 + 𝑧 𝑑𝜑 − 𝜚 𝑑𝜑 = 𝑧 𝑑𝜑 ich odległości od osi obojętnej
 Odkształcenia poprzeczne
Doświadczenia ujawniają, że wydłużeniom i skróceniom włókien podłużnych
towarzyszą odkształcenia poprzeczne, określone współczynnikiem Poissona.

Badania doświadczalne pokazują, że:

𝜀𝑦
=𝜈
𝜀𝑥

Skrócenie poprzeczne włókna a1a1’ w odległości

𝑧
z od osi obojętnej: 𝜀𝑦 = −
𝜌′
Wydłużenie jednostkowe włókna podłużnego:
𝑧
𝜀𝑥 =
𝜚
więc:
𝒛
Ściany boczne AC i BD nachylają się względem 𝜺𝒚 − 𝝆
𝝆′
= = − ′ = −𝝊
siebie dokonując obrotu dookoła punktów E i F 𝜺𝒙 𝒛 𝝆
leżących na powierzchni obojętnej. 𝝆
Rozważania nasze dotyczą belek:

➢ których wymiary poprzeczne są małe

w porównaniu z ich długością,

➢ ugięcia belki są małe w stosunku do

wymiarów poprzecznych.

Wniosek:

W RZECZYWISTOŚCI ODKSZTAŁCENIA
POPRZECZNE BELKI ZGINANEJ SĄ ZNIKOME,
WOBEC CZEGO POMIJAMY JE
PRZY OBLICZENIACH BELKI
NAPRĘŻENIA NORMALNE
Wartość naprężenia normalnego, w obszarze proporcjonalności wyrazić można
wzorem:
𝑧
𝜎 = 𝐸 𝜀𝑥 = 𝐸
𝜌
Rozpatrzmy równowagę wyciętego
przekrojem 1-1 i 2-2 elementu belki:

෍ 𝑋 = 0, ෍ 𝑀𝑧 = 0, ෍ 𝑀𝑦 = 0
1) Pierwsze równanie σ 𝐗 = 𝟎,

𝐸 𝐸
න 𝜎 𝑑𝐴 = න 𝑧 𝑑𝐴 = න 𝑧 𝑑𝐴 = 0
𝐴 𝐴 𝜌 𝜌 𝐴

𝐸
≠ 0 – bo dla wygiętego elementu belki ρ ≠ ∞
𝜌

to dowodzi, że oś obojętna przechodzi przez

න 𝑧 𝑑𝐴 = 0; න 𝑧 𝑑𝐴 = 𝑆𝑦 środek ciężkości przekroju, który leży na osi
𝐴 𝐴 symetrii z.
Rozpatrujemy równowagę wyciętego przekrojem 1-1 i 2-2 elementu belki:

2) Drugie równanie σ 𝑴𝒛 = 𝟎,

𝐸 𝐸
න 𝜎𝑦 𝑑𝐴 = න 𝑦𝑧 𝑑𝐴 = න 𝑦𝑧 𝑑𝐴 = 0
𝐴 𝐴 𝜌 𝜌 𝐴

𝐸
≠ 0 – bo dla wygiętego elementu belki ρ ≠ ∞
𝜌

න 𝑦𝑧 𝑑𝐴 = 0; න 𝑦𝑧 𝑑𝐴 = 𝐽𝑦𝑧 to dowodzi, że osie y i z są głównymi

𝐴 𝐴 środkowymi osiami bezwładności przekroju
poprzecznego belki.
moment odśrodkowy
Rozpatrujemy równowagę wyciętego przekrojem 1-1 i 2-2 elementu belki:

3) Trzecie równanie σ 𝑴𝒚 = 𝟎,

𝐸 2
𝑀𝛼 − න 𝜎𝑧 𝑑𝐴 = 𝑀𝛼 − න 𝑧 𝑑𝐴 = 0
𝐴 𝐴 𝜌

𝐸
න 𝑧 2 𝑑𝐴 = 𝑀𝛼
𝜌 𝐴

‫ 𝑧 𝐴׬‬2 𝑑𝐴 = 𝐽𝑦 - moment bezwładności przekroju poprzecznego belki względem osi obojętnej

Przy założeniu stałego momentu zginającego: im większy

1 𝑀𝛼
= moment bezwładności Jy, tym większy promień krzywizny r,
𝜌 𝐸 𝐽𝑦 a więc mniejsze ugięcie belki.
 Kąt obrotu przekroju 1-1 i 2-2 belki zginanej:

𝑑𝑥 𝑀𝛼 𝑑𝑥
𝑑𝜑 = =
𝜚 𝐸𝐽𝑦

𝐸𝑧 1 𝑀𝛼
Podstawiając do wzoru 𝜎 = zależność =
𝜚 𝜚 𝐸 𝐽𝑦
otrzymamy:

𝑀𝛼 𝑧
𝜎=
𝐽𝑦

gdzie:
𝑀𝛼 - moment zginający w rozpatrywanym przekroju,
z – odległość od osi obojętnej y do punktu, w którym oblicza się naprężenie,
𝐽𝑦 - moment bezwładności przekroju poprzecznego belki względem osi obojętnej.
Wykresy naprężeń normalnych 𝜎:

Wartości ekstremalnych
naprężeń – rys a):

𝑀𝛼 𝑧1
𝜎𝑑 =
𝐽𝑦
𝑀𝛼 𝑧2
𝜎𝑔 = −
𝐽𝑦
 𝑀𝛼 𝑧1 𝑀𝛼 𝑧2
𝜎𝑑 = 𝜎𝑔 = −
𝐽𝑦 𝐽𝑦
Wartości z1, z2 oraz Jy zależą wyłącznie od kształtu
i wymiaru przekroju poprzecznego. Możemy je
zapisać jako:
𝐽𝑦 𝐽𝑦
𝑊𝑦1 = 𝑊𝑦2 =
𝑧1 𝑧2
gdzie:
Wy1 i Wy2 – wskaźniki (wytrzymałości) przekroju
na zginanie względem osi y odpowiednio skrajnych
włókien dolnych i skrajnych włókien górnych.

Ostatecznie naprężenia normalne możemy opisać

zależnościami:
𝑀𝛼 𝑀𝛼
𝜎𝑑 = 𝜎𝑔 =
𝑊𝑦1 𝑊𝑦2
PRZYKŁAD OBLICZENIOWY

Dla belki przedstawionej na rysunku poniżej sporządzić wykres naprężeń normalnych w przekroju a-a.
1. Wyznaczenie momentu zginającego w przekroju a-a
𝑀𝛼 = 𝑀𝐶 = 𝑀𝑚𝑎𝑥 = 0,25 𝑃 𝑙 = 0,25 ∙ 35 ∙ 6 = 52,5 𝑘𝑁𝑚
2. Wyznaczenie położenia osi obojętnej (wyznaczenie środka ciężkości przekroju
poprzecznego)

𝑆𝑦1 4 ∙ 18 ∙ 2 + 24 ∙ 3 ∙ (−12)
𝑧𝐶 = = =
𝐴 18 ∙ 4 + 24 ∙ 3
−720
= = −5 𝑐𝑚
144
 3. Obliczenie momentu bezwładności przekroju względem osi obojętnej y

3 ∙ 243 18 ∙ 4 3
𝐽𝑦 = + 3 ∙ 24 ∙ 72 + + 18 ∙ 4 ∙ 72 = 3 456 + 3 528 + 96 + 3 528 = 10 608 𝑐𝑚4
12 12

𝐽𝑦 = 10 608 𝑐𝑚4 = 10 608 ∙ 10−8 𝑚4

Wskaźniki zginania
(dla przekroju górnego i dolnego)
𝐽𝑦 10 608
𝑊𝐺 = = = −558,32 𝑐𝑚3
𝑧𝐺 −19
𝐽𝑦 10 608
𝑊𝐷 = = = 1178,67 𝑐𝑚3
𝑧𝐷 9
4. Obliczenie wartości największych naprężeń normalnych w przekroju a-a

3 −2
𝐺
𝑀 𝑧
𝐶 𝐺 52,5 ∙ 10 ∙ (−19 ∙ 10 ) 9 𝑃𝑎 = −94,03 𝑀𝑃𝑎
𝜎𝑥 = = = −0,09403 ∙ 10
𝐽𝑦 10 608 ∙ 10−8
3
𝑀𝐶 52,5 ∙ 10
alternatywne obliczenie: 𝜎𝑥𝐺 = = = −0,09403 ∙ 10 9 𝑃𝑎 = −94,03 𝑀𝑃𝑎
𝑊𝐺 558,32 ∙ 10−6

𝑀 𝑧 52,5 ∙ 10 3 ∙ 9 ∙ 10−2
𝐶 𝐷
𝜎𝑥𝐷 = = = 0,04454 ∙ 10 9 𝑃𝑎 = 44,54 𝑀𝑃𝑎
𝐽𝑦 10 608 ∙ 10−8

𝑀 52,5 ∙ 10 3
𝐶
alternatywne obliczenie: 𝜎𝑥𝐷 = = = 0,04454 ∙ 10 9 𝑃𝑎 = 44,54 𝑀𝑃𝑎
𝑊𝐷 1178,67 ∙ 10−6
5. Wykresy naprężeń normalnych w przekroju a-a