Machine Translated by Google

ਲੇਬਰ ਲਾਅ ਿਵੱਚ ਹੜਤਾਲ ਕਰਨ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ

ਲੇਖਕ : ਸੋਿਮਆ ਜੈਨ

https://taxguru.in/corporate-law/examining-strike-labor-law.html

ਜਾਣ-ਪਛਾਣ

ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੇਬਰ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (ILO) ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਸਮੇਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਿਕਰਤ ਿਮਆਰਾਂ ਦੁਆ ਰਾ ਹੜਤਾਲ ਕਰਨ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬੁਿਨਆਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਿਧਕਾਰ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਿਦੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਿਕ, ਿਜਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਇਸ ਅਿਧਕਾਰ ਨੂੰ ਸੁਰੱਿਖਅਤ ਅਤੇ ਿਨਯੰਤ੍ਿਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਦੇਸ਼ਾਂ ਿਵਚਕਾਰ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਿਨਆਂਇ ਕ ਿਵਆਿਖਆ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਿਵੱਚ, ਹੜਤਾਲ ਕਰਨ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨ ਦੁਆ ਰਾ ਸੁਰੱਿਖਅਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਿਹੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਿਖਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ
ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਦੇਿਖਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਿਕ, ਇਸ ਅਿਧਕਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਰਿਥਕ ਅਤੇ ਸਮਾਿਜਕ ਨਤੀਜੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ
ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਿਕ ਹੜਤਾਲ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਿਕਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਆਈਆਰ ਅਤੇ ਆਈਡੀ ਐਕਟ ਦੇ ਤਿਹਤ ਹੜਤਾਲ

ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਸੈਕਸ਼ਨ 2(q) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੜਤਾਲ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਿਦੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਅਤੇ ਧਾਰਾ 22, 23, ਅਤੇ 24 ਹੜਤਾਲ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਿਕ, 1947 ਦੇ ਉਦਯੋਿਗਕ ਿਵਵਾਦ ਐਕਟ
ਦੇ ਤਿਹਤ, ਜਨਤਕ ਉਪਯੋਗ ੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਹੜਤਾਲਾਂ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਿਦੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਿਕਉਂਿਕ ਇਹ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਿਦਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ।

ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੜਤਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 14 ਿਦਨ ਪਿਹਲਾਂ ਨੋਿਟਸ ਿਦੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸੁਲ੍ਹਾ-ਸਫਾਈ ਦੀ ਪ੍ਰਿਕਿਰਆ ਦੇ ਸੱਤ ਿਦਨਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਾਂ ਟ੍ਿਰਿਬਊਨਲ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਾਰਵਾਈ
ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 60 ਿਦਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੜਤਾਲਾਂ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਿਵਵਸਥਾਵਾਂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਹੜਤਾਲ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਯੋਗ ਤਾ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਿਕ ਉਦਯੋਿਗਕ
ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਿਹਲੂ ਹੈ।

ਉਦਯੋਿਗਕ ਸਬੰਧ ਕੋਡ ਸਾਰੇ ਉਦਯੋਗ ਾਂ ਅਤੇ ਅਦਾਿਰਆਂ ਿਵੱਚ ਹੜਤਾਲਾਂ ਅਤੇ ਤਾਲਾਬੰਦੀਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਿਦੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਰੁਖ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਤਰਕ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਿਬਨਾਂ। ਹਾਲਾਂਿਕ, 2019 ਿਵੱਚ ਸਥਾਈ
ਕਮੇਟੀ ਦੁਆ ਰਾ ਿਬੱਲ ਦੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦੌਰਾਨ, ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਿਵਤ ਕੀਤਾ ਿਗਆ ਸੀ ਿਕ ਹੜਤਾਲਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਸਾਰੇ ਉਦਯੋਗ ਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਿਸਰਫ ਜਨਤਕ ਉਪਯੋਗ ੀ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਿਜਵੇਂ ਿਕ ਰੇਲਵੇ, ਏਅਰਲਾਈਨ
ਅਤੇ ਟੈਲੀਫੋਨ ਸੇਵਾਵਾਂ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਿਜਵੇਂ ਿਕ ਕਾਨੂੰਨ ਿਵੱਚ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਹਨ।

ਹੜਤਾਲ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ 'ਤੇ ਿਨਆਂਇ ਕ ਸਟੈਂਿਡੰਗ

ਹਾਲਾਂਿਕ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਿਕਹਾ ਹੈ ਿਕ ਹੜਤਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਅਿਧਕਾਰ ਪੂਰਾ ਅਿਧਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਕਈ ਮੌਿਕਆਂ 'ਤੇ ਇਨਸਾਫ ਦੀ ਮੰਗ ਲਈ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕਾਂ ਕੋਲ ਆਪਣੀਆਂ
ਿਸ਼ਕਾਇਤਾਂ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਬੀ.ਆਰ.ਿਸੰਘ ਬਨਾਮ ਯੂਨੀਅਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਿਵੱਚ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਹੜਤਾਲ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ। ਇਸਨੇ ਮਾਨਤਾ ਿਦੱਤੀ ਿਕ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਿਵਅਕਤੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨਾਲ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਿਵੱਚ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗ ੀ ਜੇਕਰ ਉਹ 'ਬੈਠ ਕੇ ਹੜਤਾਲ' ਜਾਂ 'ਹੜਤਾਲ' ਵਰਗੇ ਅੰਦੋਲਨਕਾਰੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾ ਵਰਤ ਸਕਣ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇੰਡੀਅਨ ਪੈਟਰੋ ਕੈਮੀਕਲਜ਼ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਿਲਮਿਟਡ ਬਨਾਮ ਸ਼੍ਰਿਮਕ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਿਵੱਚ ਹੜਤਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਅਿਧਕਾਰ ਪੂਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। , ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਿਕਹਾ ਿਕ
ਕਾਿਮਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਪਿਹਲਾਂ ਨੋਿਟਸ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਜਾਂ ਿਹੰਸਕ ਹੜਤਾਲਾਂ ਿਵੱਚ ਿਹੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਿਵਰੁੱਧ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦਾ
ਅਿਧਕਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਿਪਛਲੇ ਕੇਸਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਿਕ ਿਨਆਂਪਾਿਲਕਾ ਹੜਤਾਲ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਿਦੰਦੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਇਹ ਜਾਇਜ਼ ਅਤੇ ਵਾਜਬ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
Machine Translated by Google

ਹਾਲਾਤ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਉਲੰਘ ਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।

ਹਾਲਾਂਿਕ, ਟੀਕੇ ਰੰਗ ਰਾਜਨ ਬਨਾਮ ਤਾਿਮਲਨਾਡੂ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਿਵੱਚ , ਇਹ ਮੰਿਨਆ ਿਗਆ ਸੀ ਿਕ ਹੜਤਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਅਿਧਕਾਰ ਇੱਕ ਸੰਿਵਧਾਨਕ ਅਿਧਕਾਰ ਹੈ। ਿਫਰ ਵੀ, ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਿਜ਼ੰਮੇਵਾਰ
ਅਤੇ ਵਾਜਬ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਿਤਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ. ਿਫਰ ਵੀ, ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਸਟੀਲ ਿਟਊਬ ਬਨਾਮ ਇਸਦੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸਭਾ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਰੱਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ , ਜੋ ਿਕ ਿਤੰਨ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਬੈਂਚ ਦੁਆ ਰਾ
ਕੀਤਾ ਿਗਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਿਕ ਪਿਹਲਾਂ ਫੈਸਲਾ ਦੋ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਬੈਂਚ ਦੁਆ ਰਾ ਕੀਤਾ ਿਗਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਮਾਮਲੇ ਿਵੱਚ, ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਿਕਹਾ ਿਕ ਹੜਤਾਲ ਦਾ ਅਿਧਕਾਰ ਸਮੂਿਹਕ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਿਨੱਖੜਵਾਂ
ਪਿਹਲੂ ਹੈ ਅਤੇ ਉਦਯੋਿਗਕ ਿਨਆਂ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੁਆ ਰਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।

ਹੜਤਾਲ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ 'ਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ

ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਲੇਬਰ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (ਆਈਐਲਓ) ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਗ ਠਨ ਦੇ ਬੁਿਨਆਦੀ ਿਸਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਿਜ਼ੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ, ਿਜਸ ਿਵੱਚ ਹੜਤਾਲ ਅਤੇ ਸਮੂਿਹਕ
ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਅਿਧਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਰਿਥਕ, ਸਮਾਿਜਕ ਅਤੇ ਸੱਿਭਆਚਾਰਕ ਅਿਧਕਾਰਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਦੇ ਹਸਤਾਖਰਕਰਤਾ ਵਜੋਂ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਰਾਰ ਦੇ ਅਨੁਛੇਦ 8(1) ਿਵੱਚ ਦੱਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੜਤਾਲ ਕਰਨ
ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸੰਿਵਧਾਨ ਦੇ ਅਨੁਛੇਦ 51(ਸੀ) ਅਤੇ ਅਨੁਛੇਦ 253 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੋ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਝੌਿਤਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਆਦਰ ਕਰਨ ਅਤੇ
ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਿਜ਼ੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਸੰਬੋਿਧਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਦੁਆ ਰਾ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਧੀਆਂ ਨਾਲ
ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਹੜਤਾਲ ਕਰਨ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਹੱਥ ਿਵੱਚ ਸਮੱਿਸਆ

ਇਹ ਿਵਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਿਕ ਹੜਤਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਅਿਧਕਾਰ ਉਦਯੋਿਗਕ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਿਹਲੂ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਗੱਲਬਾਤ ਜਾਂ ਝਗੜੇ ਦੇ ਹੱਲ ਦੇ ਹੋਰ ਰੂਪਾਂ ਦੇ ਅਸਫਲ
ਹੋਣ 'ਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਆਖਰੀ ਉਪਾਅ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਿਵੱਚ, ਿਨਆਂਪਾਿਲਕਾ ਨੇ ਹੜਤਾਲ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਿਦੱਤੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਿਕ, ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਅਤੇ ਇਕਸਾਰ
ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਦਾਹਰਣ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।
ਇਸ ਨਾਲ ਅਿਜਹੀ ਸਿਥਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਿਜੱਥੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਲਕ ਇਸ ਅਸਪਸ਼ਟਤਾ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾ ਕੇ ਹੜਤਾਲ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਨੂੰ ਖੋਰਾ ਲਾਉਣ ਦੇ
ਯੋਗ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।

1947 ਦੇ ਉਦਯੋਿਗਕ ਿਵਵਾਦ (ਆਈਡੀ) ਐਕਟ ਨੇ ਹੜਤਾਲ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇ ਕੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਹੋਰ ਿਸੱਧੀ ਪ੍ਰਿਕਿਰਆ ਸਥਾਪਤ ਕਰਕੇ ਕੁਝ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ।
ਹਾਲਾਂਿਕ, ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ਿਜਸ ਨੇ ਆਈਡੀ ਐਕਟ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਹੜਤਾਲ 'ਤੇ ਜਾਣਾ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਬਣਾ ਿਦੰਦਾ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਤਿਹਤ, ਇੱਕ ਸੁਲਾਹ ਅਿਧਕਾਰੀ ਨੂੰ ਪੰਜ
ਿਦਨ ਪਿਹਲਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹੜਤਾਲ ਬਾਰੇ ਸੂਿਚਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਿਜਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਹੜਤਾਲ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਿਦੱਤੀ
ਜਾਂਦੀ। ਜੇਕਰ ਗੱਲਬਾਤ ਅਸਫਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੀੜਤ ਿਧਰ ਨੂੰ ਟ੍ਿਰਿਬਊਨਲ ਕੋਲ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਅਰਜ਼ੀ ਦੀ ਪ੍ਰਿਕਿਰਆ ਨੂੰ 60-ਿਦਨਾਂ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਿਮਆਦ ਤੋਂ ਅੱਗ ੇ ਵਧਾਇਆ
ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਿਮਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਹੜਤਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਿਜਸ ਨਾਲ ਸਮੂਿਹਕ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਘਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸੁਝਾਅ

ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਹੜਤਾਲ ਕਰਨ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਕਾਰਨ ਰੋਿਕਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਿਨਆਂਪਾਿਲਕਾ ਲਈ ਇਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਿਕ ਉਹ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸਰਗਰਮ
ਭੂਿਮਕਾ ਿਨਭਾਏ ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਏ ਿਕ ਉਹ ਿਬਨਾਂ ਿਕਸੇ ਬਦਲੇ ਦੇ ਡਰ ਤੋਂ ਹੜਤਾਲ 'ਤੇ ਜਾ ਸਕਣ। ਅਦਾਲਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਅਤੇ ਇਕਸਾਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਿਪਤ ਕਰਨਾ
ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਿਕ ਸੰਬੰਿਧਤ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਿਨਰਪੱਖ ਅਤੇ ਿਨਆਂਪੂਰਨ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਿਸੰਡੀਕੇਟ ਬੈਂਕ ਬਨਾਮ ਉਮੇਸ਼ ਨਾਇਕ ਿਵੱਚ ਕੀਤੇ
ਗਏ ਿਨਰੀਖਣ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਇਹ ਿਸਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਿਜੱਥੇ ਇਹ ਰੱਿਖਆ ਿਗਆ ਸੀ ਿਕ ਹੜਤਾਲ ਇੱਕ ਆਖਰੀ ਉਪਾਅ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਉਦੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਿਵਵਾਦ ਨੂੰ
ਸੁਲਝਾਉਣ ਦੇ ਹੋਰ ਸਾਧਨ ਅਸਫਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਿਕਰਤ ਕਾਨੂੰਨ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਿਹੱਤਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੜਤਾਲ ਕਰਨ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨਾ ਬੇਇ ਨਸਾਫ਼ੀ ਹੈ
ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਿਜ਼ੰਮੇਵਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾ ਕੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਨ ਿਵੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਣ ਨਾਲ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਜਾਂ ਿਨਆਂਇ ਕ ਸਾਧਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਿਨਆਂ ਦਾ
ਕੋਈ ਸਹਾਰਾ ਨਹੀਂ ਿਮਲੇਗ ਾ।

ਿਸੱਟਾ

ਿਜਵੇਂ ਿਕ ਲੇਖ ਿਵੱਚ ਦੱਿਸਆ ਿਗਆ ਹੈ, ਹੜਤਾਲ ਦਾ ਅਿਧਕਾਰ ਇੱਕ ਆਖਰੀ ਉਪਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਿਵਚਕਾਰ ਸੰਚਾਰ ਅਸਫਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਿਕ, ਨਵਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ
ਲਈ ਇਸ ਅਿਧਕਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਪਾਬੰਦੀਸ਼ੁਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਧੀਆਂ ਅਤੇ ਿਸਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਿਜ਼ੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦੀ ਉਲੰਘ ਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
Machine Translated by Google

ਹੜਤਾਲ ਅਤੇ ਸਮੂਿਹਕ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਅਿਧਕਾਰ। ਿਪਛਲੀਆਂ ਕਨੂੰਨੀ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਿਨਆਂਪਾਿਲਕਾ ਲਈ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵਾਂ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਹੋਵੇਗ ਾ ਿਕ ਉਹ ਹੜਤਾਲ ਦੇ ਅਿਧਕਾਰ ਨੂੰ
ਮੌਿਲਕ ਅਿਧਕਾਰ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣੇ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਕਾਿਮਆਂ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋਵੇਗ ਾ ਜੋ ਬਦਲੇ ਹੋਏ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਇੱਛਤ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਸਨ।