LUYỆN TỪ VÀ CÂU:

MỞ RỘNG VỐN TỪ: TRUYỀN THỐNG

(SGK/81,82)
1. Dòng nào dưới đây nêu đúng nghĩa của từ truyền thống?
a) Phong tục và tập quán của tổ tiên, ông bà.
b) Cách sống và nếp nghĩ của nhiều người ở nhiều địa phương khác nhau.
c) Lối sống và nếp nghĩ đã hình thành từ lâu đời và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ
khác.
2. Dựa theo nghĩa của tiếng truyền, em hãy xếp các từ ngữ cho trong ngoặc đơn thành
ba nhóm:
a. Truyền có nghĩa là trao lại cho người khác (thường thuộc thế hệ sau):
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
b. Truyền có nghĩa là lan rộng hoặc làm lan rộng ra cho nhiều người biết:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
c. Truyền có nghĩa là nhập vào hoặc đưa vào cơ thể người:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

(truyền thống, truyền bá, truyền nghề, truyền tin, truyền máu, truyền hình, truyền nhiễm,
truyền ngôi, truyền tụng).
3. Tìm trong đoạn văn sau những từ ngữ chỉ người và sự vật gợi nhớ lịch sử và truyền
thống dân tộc:
Tôi đã có dịp đi nhiều miền đất nước, nhìn thấy tận mắt bao nhiêu dấu tích của tổ tiên để
lại, từ nắm tro bếp của thuở các vua Hùng dựng nước, mũi tên đồng cổ Loa, con dao cắt
rốn bằng đá của cậu bé làng Gióng nơi Vườn Cà bên sông Hồng, đến thanh gươm giữ
thành Hà Nội của Hoàng Diệu, cả đến chiếc hốt đại thần của Phan Thanh Giản... Ý thức
cội nguồn, chân lí lịch sử và lòng biết ơn tổ tiên truyền đạt qua những di tích, di vật nhìn
thấy được là một niềm hạnh phúc vô hạn nuôi dưỡng những phẩm chất cao quý nơi mỗi
con người. Tất cả những di tích này của truyền thống đều xuất phất từ những sự kiện có ý
nghĩa diễn ra trong quá khứ, vẫn tiếp tục nuôi dưỡng đạo sống của những thế hệ mai sau.
(Theo HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG)
- Những từ ngữ chỉ người gợi nhớ đến truyền thống dân tộc:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
- Những từ ngữ chỉ sự vật gợi nhớ đến lịch sử và truyền thống dân tộc:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
MỞ RỘNG VỐN TỪ: TRUYỀN THỐNG
(SGK/90,91,92)
1. Kho tàng tục ngữ, ca dao đã ghi lại nhiều truyền thống quý báu của dân tộc ta. Em
hãy minh hoạ mỗi truyền thống nêu dưới đây bằng một câu tục ngữ hoặc ca dao:
1. Đá mòn, nhưng dạ chẳng mòn
Tình dân nghĩa nước một lòng sắt non. 7. Có làm thì mới có ăn
Không dưng ai dễ đem phần cho ai
2. Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ.
8. Nhiễu điều phủ lấy giá gương
3. Khôn ngoan đối đáp người ngoài Người trong một nước phải thương nhau
cùng…
Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.

9. Anh em như thể chân tay

4. Môi hở răng lạnh
Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần

5. Cày đồng đang buổi ban trưa

10. Con ơi, con ngủ cho lành.
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Để mẹ gánh nước rửa bành cho voi
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Muốn coi lên núi mà coi
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
Coi bà Triệu tướng cưỡi voi đánh cồng

6. Bầu ơi thương lấy bí cùng

11. Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ.
Tuy rằng khác giống nhưng chung một
giàn
a) Yêu nước:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
b) Lao động cần cù:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
c) Đoàn kết:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
d Nhân ái:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
2. Mỗi câu tục ngữ, ca dao hoặc câu thơ dưới đây đều nói đến một truyền thống tốt
đẹp của dân tộc ta. Hãy điền những tiếng còn thiếu trong các câu ấy vào các ô trống
theo hàng ngang để giải ô chữ hình chữ S.