Rozwój społeczno-emocjonalny dzieci kontynuuje się na przestrzeni wielu lat, w
przedziale wiekowym od 3 do 4 lat dziecko dopiero się uczy aktywnie współpracować z innymi dziećmi. Spokojne, ciche zachowanie w wieku Michała nie jest więc sygnałem alarmowym. Ponadto, warto zwrócić uwagę na różnice indywidualne w rozwoju dzieci. Z opisów innych zachowań Michała wynika, że preferuje on zabawę samodzielną. Mogą więc takie przejawy zachowania być wskaźnikami cech osobowości dziecka. Ze względu na to, że Michał jest bardzo aktywny w domu, ale niechętnie jednak rozstaje się z Państwem i spędza czas z innymi dziećmi, zalecałabym stopniowe narażanie go na sytuacje społeczne w bezpiecznym i przyjaznym otoczeniu. Mogą to być na przykład krótkie, kontrolowane spotkania z jednym lub dwoma dziećmi w domu rodzinnym Michała. Przydatne mogą okazać się również pochwały ze strony Państwa za każdą próbę nawiązania kontaktu społecznego. 2. Proces adaptacji w przedszkolu u różnych dzieci przebiega różnie. W wieku od 3 do 4 lat dziecko powinno opanować umiejętność separacji od opiekunów. Michał jest na dobrej drodze do tego, ponieważ od kilku dni potrafi coraz lepiej sobie radzić z rozstaniem się z mamą, chociaż ma pewne trudności. Ułatwić ten proces oraz wspomóc Michała można poprzez stopniowe wprowadzanie go do nowej sytuacji, zaczynając od krótkich okresów pozostawania w przedszkolu, a następnie stopniowo wydłużając czas. Ponadto z opisów nauczycielki wynika, że Michał szybciej się uspokaja, gdy mama znika mu z oczu. Przydatne może okazać się więc zachęcenie go przez nauczycieli do zabawy od razu po rozstaniu się z rodzicem. 3. W domu Michał kształtował pewne nawyki, które mogą się nieco różnić od oczekiwań przedszkola, na przykład w zakresie nauki języka czy muzyki. Niewątpliwie przełożą się te umiejętności na pozytywne efekty w sferze poznawczej i językowej rozwoju dziecka. Warto jednak pamiętać, że dla prawidłowego rozwoju sensoryczno-motorycznego u dzieci w wieku Michała ważne jest opanowanie umiejętności również takich jak rysowanie, lepienie z plasteliny oraz manipulowanie małymi przedmiotami. Wpływają one na rozwój małej motoryki, co jest niezwykle ważne u dzieci. Aby zachęcić Michała do takich czynności zalecałabym integrację jego dotychczasowych zainteresowań z uczeniem się nowych zadań. Jednym z rozwiązań może być wykorzystanie interaktywnych gier, które dostarczają zabawy w lepieniu z plasteliny przy użyciu ekranu. 4. Z opisów innych zachowań Michała wynika, że wybiera on zwykle zabawę spokojną, nie powiązaną z aktywnością ruchową. Może więc taki wybór wskazywać na cechy osobowości dziecka oraz indywidualne zainteresowania, nie będące sygnałami alarmowymi w rozwoju. Warto jednak pamiętać, że w celu zadbania o prawidłowy rozwój motoryki dużej u dzieci w wieku Michała należy zwrócić szczególną uwagę na ćwiczenia dotyczące orientacji w przestrzeni oraz utrzymania równowagi. Pomocą w tym, by zachęcić dziecko do takich aktywności mogą służyć zabawy ruchowe z muzyką lub różnego rodzaju zabawy z piłką. 5. W wieku od 3 do 4 lat dziecko coraz bardziej rozwija się w zakresie wyobraźni i umiejętności poznawczych. Może ono zaczynać przetwarzać różne wrażenia i emocje, co czasami wpływa na sen i prowadzi do niepokoju nocnego oraz koszmarów. Dodatkowo do kłopotów ze snem może przyczynić się stres związany z coraz częstszą separacją z rodzicami w przedszkolu oraz koniecznością adaptacji w nowym otoczeniu. Inne obserwacje zachowań Michała wskazują na to, że zazwyczaj jest poważny, mało się uśmiecha, co również może wynikać ze stresu związanego z nowym otoczeniem. Warto pamiętać, że kwestie związane z obszarem społeczno- emocjonalnym rozwoju dzieci należy analizować kompleksowo. W przypadku Michała zalecałabym przede wszystkim wsparcie ze strony Państwa dotyczące sytuacji społecznych, w tym z udziałem innych dzieci, oraz dalsze obserwacje stanów emocjonalnych dziecka. 6. W wieku od 3 do 4 lat dzieci aktywnie się uczą współpracować z innymi, bawić się razem oraz negocjować konflikty. Z obserwacji dotyczących zachowań Michała wynika, że napotyka on pewne trudności w interakcjach z innymi dziećmi, co może sprawiać, że unika kontaktów z nimi oraz preferuje spędzać czas samodzielnie lub w kręgu rodzinnym. Jednakże dla prawidłowego rozwoju dziecka w wieku Michała istotne jest, aby uczyło się wchodzić w interakcje z osobami spoza rodziny oraz opanowało umiejętność separacji od rodziców. Pomocne w tym może być wsparcie z Państwa strony dotyczące stopniowego narażania Michała na sytuacje społeczne w bezpiecznym otoczeniu. Dodatkowo, pochwały ze strony Państwa za każdą próbę nawiązania kontaktu społecznego oraz zachęcanie do samodzielności mogą być korzystne. 7. Według informacji, przekazanych przez nauczycielkę, Michał korzysta z toalety, utrzymuje higienę i czystość, co jest bardzo dobrym wskaźnikiem rozwoju u dzieci w wieku od 3 do 4 lat. Jeżeli jednak w domu rezygnuje z takich czynności oraz domaga się pomocy, zalecałabym aktywne wspieranie jego samodzielności, na przykład poprzez udzielanie pochwał za każde dobrze wykonane zadanie.