บทที่ 2

ซิงโครนัสมอเตอร์

1
หัวข้อ
1. โครงสร้างและหลักการทางานของมอเตอร์ซงิ โครนัส
2. แรงดันไฟฟ้ าเหนี่ยวนาย้อนกลับ
3. เวกเตอร์ไดอะแกรมของมอเตอร์ซโิ ครนัสขณะต่อโหลด
4. เทคนิคช่วยในการคานวณเกีย่ วกับมอเตอร์ซงิ โครนัส

2
 บทนำ กล
b2
N

S
a2
b1 ไฟ า
e
E ph = 4.44 K p K d fT

ea eb ec
Mechanical Electrical
energy Generator b
2
energy 0

120°
90° 180°

120°
270° 360°
t

240°

เครื่องกาเนิดไฟฟ้ ากระแสสลับ

กล

ความต่างศักย์ ไฟ า
N
b2 b1
S
a2 Mechanical
e

Electrical energy
Motor
ea eb ec

90° 180° 270° 360°

t
0

120° 120°
energy
240°

ซิงโครนัสมอเตอร์
แรงบิด (Torque)
ความเร็วรอบ (Speed)
3
3 phase AC machine [online] 28 February 2017 [cited in 1 march 2019]. from: http://electricalarticle.com/working-principle-of-three-phase-induction-motor/
ฟ้
ฟ้
 -

หลักกำรทำงำน (principle operation)

ความสัมพันธ์ระหว่างความเร็วรอบและความถีข่ องเครื่องกาเนิดไฟฟ้ ากระแสสลับ

PN 1
f = ; f =
120 T
f = ความถีท่ างไฟฟ้ า (Hz)
https://www.youtube.com/watch?v=Vk2jDXxZIhs นไ เ า น อ
P = จานวนขัว้ แม่เหล็ก (pole)
#A synchronous
N = ความเร็วรอบการหมุนโรเตอร์ (rpm) Synchronous machine
T = เวลำต่ อหนึ่งคำบ (s)
ความเร็วรอบการหมุนโรเตอร์ = ความเร็วรอบของสนามแม่เหล็กหมุน 4
ต้
มื
วั
ก่
ม้
 หลักกำรทำงำน (principle operation)
/t
o
a N

S
ความเร็วรอบการหมุนโรเตอร์
↳
me
↳

9 S S

กระแสส บ

S
N N N N ความเร็วรอบของสนามแม่เหล็กหมุน
S คือ ความเร็วในการเปลีย่ นขัว้ ของสนามแม่เหล็กทีข่ ดลวด

S Synchronous machine
ความเร็วรอบการหมุนโรเตอร์ = ความเร็วรอบของสนามแม่เหล็กหมุน 5
Zhu, Z. Q., & Howe, D. (2007). Electrical machines and drives for electric, hybrid, and fuel cell vehicles. Proceedings of the IEEE, 95(4), 746-765.
ลั
 หลักกำรทำงำน (principle operation)
S N

S S
N N N N S N N S
S S

S N
แรงผลัก แรงดูด 6
Zhu, Z. Q., & Howe, D. (2007). Electrical machines and drives for electric, hybrid, and fuel cell vehicles. Proceedings of the IEEE, 95(4), 746-765.
 แรงดันไฟฟ้ำเหนี่ยวนำย้ อนกลับ (back electromotive force)
IL Output
Input Current จากขดลวด
ก งญเ ย
-
Pc = I L Ra 2

P = 3VL I L cos 
3 phases
Pm = Eb I L cos( −  ) ->
ก ง

ทาง กล
ญเ ย

ผต กำลังสู ญเสี ยภำยในแกนเหล็ก กำรกระตุ้นและควำมฝื ด

VL มอเตอ กำลังขำออก (วัตต์ หรื อ แรงม้ ำ)

· E b
แรงเคลื่อนไฟฟ้ าย้อนกลับ T = Pm #
(Back-EMF)
𝑃𝑐 = กาลังที่สญ
ู เสียไปที่ขดลวดทองแดง (W) 𝑇= แรงบอก (Nm)
7
𝑃𝑚 = กาลังทางกล (W) 𝜔= ความเร็วเชิงมุม (rad/s)
สู
สู
ำ
ำ
ลิ
ลั
สี
ลั
สี
ร์
แรงดันไฟฟ้ำเหนี่ยวนำย้ อนกลับ (back electromotive force)
IL
Current No-load ในขณะไม่โหลดภาระ VL  Eb

VL − Eb ER
IL = = 𝐸𝑅 =แรงเคลื่อนไฟฟ้าลัพธ์
Zs Zs
VL
Eb Z s = Ra + jX s = Ra 2 + X s 2
แรงเคลื่อนไฟฟ้ าย้อนกลับ
(Back-EMF) แรงดันวงจรเปิ ด (𝑶𝒑𝒆𝒏 𝒄𝒊𝒓𝒄𝒖𝒊𝒕 𝒗𝒐𝒍𝒂𝒕𝒂𝒈𝒆)
𝒁𝒔 =
กระแสลัดวงจร (𝒔𝒉𝒐𝒓𝒕 𝒄𝒊𝒓𝒄𝒖𝒊𝒕 𝒄𝒖𝒓𝒓𝒆𝒏𝒕)
8
แรงดันไฟฟ้ำเหนี่ยวนำย้ อนกลับ (back electromotive force)
IL
Current
Load กรณีที่ 1 เพำเวอร์ แฟตเตอร์ เท่ำกับ 1 VL  Eb

( Eb ) = V + ( ER ) − [2VER cos( −  )]
2 2 2

เมื่อต่อภาระโหลดทาให้เกิดการเคลื่อนของเฟส
VL

≈
Eb ( Eb ) = V + ( ER ) − [2VER cos 90 ]
2 2 2
แรงเคลื่อนไฟฟ้ าย้อนกลับ
(Back-EMF)
Xs
Hint:  = Tan −1 ( ) 9
Ra
แรงดันไฟฟ้ำเหนี่ยวนำย้ อนกลับ (back electromotive force)
IL
Current Load กรณีที่ 2 เพำเวอร์ แฟตเตอร์ ล้ำหลัง
(PF lagging) VL  Eb

(𝐸𝑏 )2 = 𝑉 2 + (𝐸𝑅 )2 − [2𝑉𝐸𝑅 cos( ∅ − 𝜃)]

VL
Eb
แรงเคลื่อนไฟฟ้ าย้อนกลับ
(Back-EMF)
Xs
Hint:  = Tan −1 ( ) 10
Ra
แรงดันไฟฟ้ำเหนี่ยวนำย้ อนกลับ (back electromotive force)
IL
Current Load กรณีที่ 3 เพำเวอร์ แฟตเตอร์ นำหน้ ำ
(PF leading) VL  Eb

(𝐸𝑏 )2 = 𝑉 2 + (𝐸𝑅 )2 − [2𝑉𝐸𝑅 cos( ∅ + 𝜃)]

VL
Eb
แรงเคลื่อนไฟฟ้ าย้อนกลับ
(Back-EMF)
Xs
Hint:  = Tan −1 ( ) 11
Ra
เวกเตอร์ ไดอะแกรมของมอเตอร์ ซิโครนัสขณะต่ อโหลด

กรณีที่ 1 เพำเวอร์ แฟตเตอร์ เท่ ำกับ 1 VL  Eb พืน้ ฐานตรีโกณมิติมมุ ตรงข้าม:

Eb ER
=
sin( −  ) sin 
Eb
ER ②
⑨
ER
Ca 0
I
∝
V&
sin  =
Eb
 sin( −  )

12
เวกเตอร์ ไดอะแกรมของมอเตอร์ ซิโครนัสขณะต่ อโหลด

กรณีที่ 1 เพำเวอร์ แฟตเตอร์ เท่ ำกับ 1 VL  Eb

Soln ซ้ อมวำด If V=100V, Eb=107.7V, ER=107.7V
*
#

=101. _V
ER

-
+dr90
* *
#
V = 1000

13
เวกเตอร์ ไดอะแกรมของมอเตอร์ ซิโครนัสขณะต่ อโหลด
กรณีที่ 2 เพำเวอร์ แฟตเตอร์ ล้ำหลัง
(PF lagging) VL  Eb

Eb
ER

∅ ∝
0
𝜽 V

I
14
เวกเตอร์ ไดอะแกรมของมอเตอร์ ซิโครนัสขณะต่ อโหลด
กรณีที่ 2 เพำเวอร์ แฟตเตอร์ ล้ำหลัง
(PF lagging) VL  Eb
Soln ซ้ อมวำด If V=100V, Eb=82.46V, ER=40, ∅=85๐ , 𝜃=36.9๐

· &1 -
- 12.46 V

ER240
=85 Ca ·
V- 100V
36.90% dl
·

15
เวกเตอร์ ไดอะแกรมของมอเตอร์ ซิโครนัสขณะต่ อโหลด
กรณีที่ 3 เพำเวอร์ แฟตเตอร์ นำหน้ ำ
(PF leading) VL  Eb

Eb I

ER
∅
0
𝜽 ∝
V

16
เวกเตอร์ ไดอะแกรมของมอเตอร์ ซิโครนัสขณะต่ อโหลด
กรณีที่ 3 เพำเวอร์ แฟตเตอร์ นำหน้ ำ
(PF leading)
VL  Eb
Soln ซ้ อมวำด If V=100V, Eb=128.06V, ER=40, ∅=85๐ , 𝜃=36.9๐

· I

FIR240V ID:
128, 06U
#

( *
V- 100V

17
เทคนิคช่ วยในกำรคำนวณเกีย่ วกับมอเตอร์ ซิงโครนัส Hint

กำรคำนวณ แรงดันทีใ่ ช้ จำเป็ นต้ องใช้ “แรงดันเฟส” เสมอ

กำรตอบ แรงดันทีใ่ ช้ จำเป็ นต้ องใช้ “แรงดันสำย” เสมอ

โจทย์ กำหนด 3 เฟส แรงดันทีโ่ จทย์ จะเป็ น “แรงดันสำย”

โจทย์ กำหนด 1 เฟส แรงดันทีโ่ จทย์ ให้ เป็ น “แรงดันเฟส”

18
 11000 / S UL,
Ex ซิงโครนัสมอเตอร์ 3 เฟส ตัวหนึ่ง ขนาด 1000
-
kVA 11000 V ต่อแบบสตาร์ โดยอารร์ เมเจอร์ มีความต้านทานและ
% -

รี แอกแตนซ์ต่อเฟส 3.5 Ω และ 40 Ωphaseตามลาดับ จงคานวณหา แรงดันไฟฟ้าเหนี่ยวนาที่เกิดขึ้นและมุมของโหลด

-

ใ
for อาย
=>

ขณะที่มีโหลดเต็มที่ R # phase 10" 3- 21,000 x VA

ก. PF = 1 11,000 V2 2
V

ข. PF= 0.8 lagging 3.51, Re : X240R

ค. PF= 0.8 leading

5 . 5 ILVL &- tan" Hs - tan" to - 83

Is I = 1000 x 10
B VL V2 2
3 Up
3 ( 11,000)
Up 2
11000 = 6350.85 V
=9At full load
#

-> ③

ER = InEs = = = R + x =3.5" +
40" & PF = 1 => COSA21
=40. 13
8- cost ( 1) = 0
Ep = ( 51.49) ( 40.15) = 2107. Of V
Eld 2 + - 2V. En cos (1-2)
=(6350.85) + ( 21070772 - 2 (6350.83) ( 2107.04 COS ( 85- 07
ID = 6,519 Wo phase
Ide : 3 EOp = B ( 631) = 11,284,63U In
a tr sin 2 = 0.322
sin ( 0- 8) sin " 0.322

↳-
* sinG 2:

0.03
+
จะ
V E
#ระบบ #6 - 6515 sinx = sin ( 0- 81 22
18.8
%&
·83'
*
Ed
19
v= 6390.85 V =- 2107 . Of sin (83- 0)
x
6315
จี
ห้
 Ex
8 PF = 0.8
lagging = COSD - 0.6
36.90
&- 205 0.8-
⑨ PF = 0.6 leading
EP =V" + ( Ep) - EVER COSLO+0)
+E - LIVE COS ( G- 8)
-(6350.83) + ( 2107.07 - 236330,85) ( 2107.01 COS ( 85- 36.93 = (6390.83) + ( 2107.07) - 26350.63) ( 2107.01) cos ( 85+ 36.97
↳ ↳ =
·
&
=5 1 86.04 V

ID: = 3 Epp = 3 ( 3186.04) = 8.982. 5V

ไ
จะ
จะ ! &25186.04
V

เรา
3.9
&
485 V=
&

6390.85 v

เน
7

sinde logging
in state
·- 210
2.04 , gin ( 83- 36.9)
5186.04

sin 4 - 0.302 = Le sind 0.302 = 14.6

ม่
ป็
 -

ขา
Ex ซิงโครนัสมอเตอร์ 3 เฟสตัวหนึ่งต่อแบบสตาร์ 6600 V ซิงโครนัสรี แอกแตนซ์ต่อเฟส 10 Ω ขณะที่มีโหลดมีกาลัง
-
~

อินพุต 900 kW เกิดแรงดันไฟฟ้าเหนี่ยวนาต่อสาย 8900 V ถ้าไม่คิดความต้านทานของอาร์เมเจอร์ จงคานวณหา

กระแสไฟฟ้าที่สายของซิงโครนัสมอเตอร์ ↳- Ed

set" sphase veb6000 xelos

& Pin 2900 x 10 W Ted = 8900

Pin > 3 VIIICOSO V 1> 3 Up IP : 12 = IX s

Upd : o =
B
340.5 V
Ficos82 Pin , 900x 10" . *

%
48.83A
&

To V1 3 ( 6600) Ed, 2 3 Ed p
of is
&1- 138.4V
B

=- 3
136.4 V
C-
+·
-
↑
S0 8)
ไ

ข 2
3810 V
A
* &

0 %
·

AB = AC + BCC COS8" ·

AB2 S 138.4 V
COS 8" ERCICY01
BC" 187.3 V -
B =- 10%

cos&" # => 10IcoSD = BC

2- 10( 78.43)= 4873

21
Ex
IP : 12 = IX s
er
5AB- BE
ABY
AC = AB- BC
B
- BOYBeco

AC เวส. 3G · (881.3) + 2126 232

- -

B
↳5138,4- 887.3
*
- BO21491.88

one
+ -
0-
&

1287.23 -

↓
C
2 5074
ER
~ &1- 138.4V AC = AO + 20 ER:
IX

<
-
-

C
+
:0 /
*
A
&
CO2 AC - Ac :# 2
* 1.88 --
IN
149.188 A

-
- -

ข 3810 017,43- 3810.5

2

·
50 % 1.13 V
V
%
2
#*<-COS 8 : 18.43AE COS&
< ·

AB = AC + BCC COS8"
2
1264.23

:# 207,
%

78.73
& COSG - - -
AB2 S 138.4 V sy
cos ERCICYOT 1r. (89
%
8"

BC" 187.3 V -
·- 10%

cos&" # => 10IcoSD = BC COSO- 0.5 L= 0.528

Landing
10( 78.43)= 4873
~

2- 0.2
ID: 191,88 &- COS
=
⑥
 = Vo
<ไ

1 I Wor
Ex เครื่ องกาเนิดไฟฟ้ากระแสสลับหนึ่งเฟสตัวหนึ่ง มีอิมพีแดนซ์ 0.5 + j0.866 Ω เมื่อนามาทาเป็ นมอเตอร์ใช้กบั แรงไฟฟ้า 200 V
ธ - -

และมีกาลังเอาต์พตุ 6 kW มีการสู ญเสี ยในแกนเหล็กและความฝื ดรวมกันเท่ากับ 500 W ถ้ากระแสที่ไหลในมอเตอร์ เท่ากับ 50 A

- ~ ~

จงหา แรงดันไฟฟ้าเหนี่ยวที่เกิดขึ้นในซิงโครนัสมอเตอร์ที่เพาร์แฟกเตอร์ลา้ หลัง

- -

lossing
Pcopper Pstator
#Pin
-
·in
·Pont
frictionPitator
-
/
+ +-
ว
#

Priction
-

Pin > Pout

1 phase 22 0.5 + j0.666

*
pout =
-
6000 W Ir230A ท ใ มา
Up = 200 V
Prition = 5000
-
วิ
ห้
ย์
 Ex #D2154.28
2 -6.3
Pin- Plosis = Pout
:Prapper"Ra (30) ( 0.9
Pin = Pont - Ploss -1230 W

= -- -
- >

> Pfiction 2 500W

Pin = 6000 + 12500 500 - 14se
W
Pin = Up Ip Cos & =>
test toa =
COSA -
0.3

87 Cos" 0.13 = 34.20

In II = = = = RTP = 10.5) + ( 0.866) =

· (30) ( 1) = SOV
1

&- tantis
b = 600
a tant
ท เอง
+EP - LEVERCOS CA- SITE) -

-- 200) (100) (34.2

(2(
=6 -
ำ
Thank you
25