Naucz się o powiecie, gminie, województwie

GMINA

DEFINICJA: Gmina to wspólnota samorządowa osób zamieszkujących określone terytorium. Gmina

jest podstawową i zarazem najmniejszą jednostka samorządu terytorialnego. W swoich granicach
zrzesza ona wszystkich mieszkańców i wykonuje zadania z zakresu administracji.

 jej członkami są z mocy prawa wszyscy jej mieszkańcy

 członkowie gminy podejmują decyzje za pośrednictwem wybieranych w wyborach
przedstawicieli, bądź też bezpośrednio w drodze referendum
 w ramach określonych prawem jest ona niezależna od administracji rządowej
 posiada osobowość prawną ‒ ma możliwość posiadania i zarządzania własnością oraz
zaciągania zobowiązań

Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne.

Jednostki pomocnicze tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z

mieszkańcami lub z ich inicjatywy.

Kwestie związane z jej organizacją i zakresem działania określa rada gminy odrębnym statutem.

Wymagane jest wcześniejsze przeprowadzenie konsultacji z mieszkańcami.

Akt ten powinien określać nazwę i obszar jednostki pomocniczej, zasady i tryb wyborów jej organów
oraz ich organizację i zadania.

W statucie należy też regulować zakres zadań przekazywanych jednostce, sposób ich realizacji oraz
zakres i formy kontroli oraz nadzoru.

Organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym - sołtys. Jego

działalność wspomaga rada sołecka.

Natomiast w przypadku dzielnicy (osiedla), organem uchwałodawczym jest rada, a

wykonawczym zarząd. Na jego czele stoi przewodniczący.

Ponadto przepisy przewidują, że statut osiedla może ustalić, że w osiedlu organem uchwałodawczym
jest ogólne zebranie mieszkańców, które ma kompetencję do wybierania zarządu osiedla.

ZADANIA GMINY

Wszystkie zadania realizowane przez samorząd gminy można podzielić na zadania własne i zlecone:

 zadania własne wykonuje gmina samodzielnie, na własną odpowiedzialność i za pieniądze z

własnego budżetu (organy władzy państwowej sprawdzają tylko, czy są one zgodne z
prawem)
DO ZADAŃ WŁASNYCH NALEŻĄ:
a) związane z infrastrukturą techniczną:
 utrzymywanie gminnych dróg, ulic i placów
 utrzymywanie sieci wodociągowej i kanalizacyjnej
 zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną oraz gaz
  organizacja ruchu drogowego i lokalnego transportu zbiorowego
b) związane z życiem społecznym
 prowadzenie szkół podstawowych, żłobków i przedszkoli
 organizacja gminnych placówek ochrony zdrowia
 pomoc socjalna dla mieszkańców gminy prowadzenie gminnych placówek kulturalnych i
sportowych
c) związane z utrzymaniem porządku publicznego:
 zapewnienie porządku publicznego, np. przez powołanie Straży Miejskiej
 ochrona przeciwpożarowa
 bezpieczeństwo sanitarne
 zwalczanie skutków klęsk żywiołowych
d) związane z ładem przestrzennym i ekologicznym
 przygotowanie planów zagospodarowania przestrzennego gminy
 gospodarowanie terenami i budynkami komunalnymi
 dbanie o ochronę środowiska naturalnego
e) zadania zlecone są zadaniami należącymi do administracji rządowej przekazanymi
samorządom do realizacji, są finansowane ze środków przekazywanych gminie z budżetu
państwa. Np.:
 prowadzenie urzędów stanu cywilnego (rejestracja narodzin, ślubów i zgonów)
 sprawy meldunkowe
 wydawanie dowodów osobistych i inne

ORGANY GMINY

RADA GMINY

 To organ stanowiący i kontrolny jest gminy

 do zadań rady należy:
 przede wszystkim tworzenie prawa lokalnego,
 uchwalanie budżetu gminy, podejmowanie decyzji w sprawach lokalnych opłat,
 wykorzystania ziemi należącej do gminy i w ważnych kwestiach finansowych
 decyzje rady gminy zapadają podczas zebrań zwanych sesjami).

mieszkańcy gminy wybierają w wyborach powszechnych równych i bezpośrednich przedstawicieli,

którzy wchodzą w skład rady gminy

 liczba radnych uzależniona jest od wielkości gminy

 rada jest organem stanowiącym i kontrolnym gminy
 wybierana jest na pięcioletnią kadencję.

PRZEWODNICZĄCY RADY GMINY

 Rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących

bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady,
w głosowaniu tajnym.
  Zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie
obrad rady.

 Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego.

 W przypadku nieobecności przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego,

zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem.

 Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczących następuje na wniosek co najmniej 1/4

ustawowego składu rady gminy w trybie określonym w ust. 1.

 W przypadku rezygnacji przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego rada podejmuje

uchwałę w sprawie przyjęcia tej rezygnacji nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia
rezygnacji.

WÓJT
 Wójt jest organem wykonawczym gminy.
 Wybiera się go w wyborach tajnych i powszechnych
 Jego kadencja jest powiązana z kadencją rady gminy.
 kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wybrania go przez
nią i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy.
 Jeśli siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium gminy, to organem
wykonawczym jest burmistrz.
 miastach powyżej 100 000 mieszkańców organem wykonawczym jest prezydent miasta.
 Może powołać swoich zastępców. Ich liczba zależy od liczby mieszkańców (od jednego do
czterech zastępców).

ZADANIA WÓJTA

 wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa.
 przygotowywanie projektów uchwał rady gminy,
 określanie sposobu ich wykonywania,
 gospodarowanie mieniem komunalnym,
 wykonywanie budżetu oraz zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek
organizacyjnych.
 W realizacji zadań własnych gminy wójt podlega wyłącznie radzie
 kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz.

Powiat

DEFINICJA: Lokalna wspólnota samorządowa (ogół mieszkańców) oraz odpowiednie terytorium

obejmująca obszar od kilku do kilkunastu gmin albo cały obszar miasta na prawach powiatu
 ZADANIA POWIATU

 sprawy infrastruktury technicznej – transport zbiorowy i drogi publiczne, administracja

architektoniczno-budowlana, gospodarka wodna, utrzymanie powiatowych obiektów i
urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych
 sprawy ładu przestrzennego i ekologicznego – geodezja, kartografia i kataster, gospodarka
nieruchomościami, gospodarka wodna, ochrona środowiska i przyrody, rolnictwo, leśnictwo i
rybołówstwo śródlądowe, ochrona przeciwpowodziowa
 sprawy infrastruktury społecznej - edukacja publiczna, promocja i ochrona zdrowia, pomoc
społeczna, wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej, polityka prorodzinna, wspieranie
osób niepełnosprawnych, kultura oraz ochrona zabytków i opieka nad zabytkami, kultura
fizyczna i turystyka, przeciwdziałanie bezrobociu i aktywizacja lokalnego rynku pracy, ochrona
praw konsumenta
 sprawy bezpieczeństwa publicznego i obronności - porządek publiczny i bezpieczeństwo
obywateli, obronność
 sprawy reprezentacji zewnętrznej powiatu – promocja powiatu, współpraca i działalność na
rzecz organizacji pozarządowych

ORGANY POWIATU

Rada powiatu:

 to organ stanowiący i kontrolny powiatu.

 Jest to organ kolegialny wybierany w wyborach powszechnych i bezpośrednich na kadencję
trwającą 4 lata.
 Liczba radnych ustalana jest według liczby mieszkańców powiatu.
 W powiatach, gdzie jest max 40 tysięcy mieszkańców, rada powiatu liczy 15 radnych.
Następnie liczba ta zwiększa się o dwóch radnych na każde rozpoczęte 20 tysięcy
mieszkańców, ale nie może przekroczyć 29 radnych.
 Rada powiatu działa poprzez uchwały.
 rada powiatu podejmuje decyzje zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym

KOMPETENCJE RADY

Do kompetencji rady powiatu należą:

 kompetencje prawodawcze – stanowienie statutu powiatu i innych aktów prawa
miejscowego
 kompetencje osobowe - wybór i odwołanie zarządu powiatu, ustalanie wynagrodzenia
przewodniczącego zarządu powiatu, powoływanie i odwoływanie skarbnika powiatu
 inne kompetencje w stosunku do zarządu - stanowienie o kierunkach działania zarządu
powiatu, rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu powiatu
 kompetencje finansowo-majątkowe - uchwalanie budżetu powiatu, rozpatrywanie
sprawozdania z wykonania budżetu, podejmowanie uchwał w zakresie udzielenia lub
nieudzielenia absolutorium, podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i
opłat, podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu określanie wysokości
sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania
 PRZEWODNICZĄCY RADY POWIATU

 Organem wewnętrznym rady powiatu jest przewodniczący rady powiatu

 wybiera go rada powiatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
 Funkcji przewodniczącego nie może pełnić radny będący członkiem zarządu powiatu.
 Zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie
obrad rady.
 Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego.
 W przypadku nieobecności przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego,
zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem.
 W tym samym trybie rada powiatu wybiera jednego lub dwóch wiceprzewodniczących,
którymi nie mogą być członkowie zarządu powiatu.
 Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady następuje bezwzględną
większością głosów na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu rady powiatu.

ZARZĄD POWIATU

 Organem wykonawczym powiatu jest zarząd powiatu.

 Jest to organ kolegialny, w którego skład wchodzą starosta jako jego przewodniczący,
wicestarosta i pozostali członkowie zarządu
 Rada powiatu wybiera zarząd w liczbie od 3 do 5 osób, w tym starostę i wicestarostę, w ciągu
3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy.
 Liczbę członków zarządu określa się w statucie rada powiatu.
 Starosta wybierany jest bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, a
wicestarosta i członkowie zarządu wybierani są na wniosek starosty zwykłą większością
głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady.
 Jeżeli rada powiatu nie dokona wyboru zarządu w terminie, ulega rozwiązaniu z mocy prawa.

Kadencja zarządu powiązana jest z kadencją rady powiatu.

Zarząd zaprzestaje swojej działalności w wyniku:

 nieudzielenia zarządowi absolutorium, co jest przesłanką do odwołania zarządu przez radę

większością 3/5 głosów 
 odwołania zarządu przez radę z innych przyczyn, większością 3/5 głosów, na wniosek co
najmniej ¼ ustawowego składu rady
 rezygnacji zarządu
 rezygnacji starosty
 odwołania zarządu w związku z nadzorem Prezesa Rady Ministrów

ZADANIA ZARZĄDU POWIATU

 przygotowywanie projektów uchwał rady

 wykonywanie uchwał rady
 opracowywanie programów rozwoju w trybie określonym w przepisach o zasadach
prowadzenia polityki rozwoju
 gospodarowanie mieniem powiatu
 wykonywanie budżetu powiatu
  zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu
 uchwalanie regulaminu organizacyjnego starostwa powiatowego
 wydawanie decyzji administracyjnych, jeżeli przewidują to przepisy szczególne - decyzję
podpisuje starosta, wymieniani są członkowie zarządu uczestniczący w wydawaniu decyzji

STAROSTA

Starosta jest przewodniczącym zarządu powiatu, a zarazem realizuje inne kompetencje, do których
należą:

 organizacja pracy zarządu powiatu i starostwa powiatowego

 kierowanie bieżącymi sprawami powiatu
 reprezentowanie powiatu na zewnątrz
 wydawanie decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach – do wydawania decyzji w
swoim imieniu może upoważnić wicestarostę, członka zarządu powiatu, kierowników
jednostek organizacyjnych oraz pracowników starostwa lub powiatowych służb, inspekcji i
straży
 opracowywanie planu operacyjnego ochrony przed powodzią oraz ogłaszanie i odwoływanie
pogotowia i alarmu przeciwpowodziowego
 pełnienie funkcji zwierzchnika służbowego pracowników starostwa i kierowników jednostek
organizacyjnych powiatu
 pełnienie funkcji zwierzchnika powiatowych służb, inspekcji i straży, w tym powoływanie i
odwoływanie ich kierowników w uzgodnieniu z wojewodą i uzgadniania wspólnego działania
tych jednostek

WOJEWÓDZTWO

 Województwo jest jednostką zasadniczego podziału terytorialnego państwa.

 Charakterystyczny dla województwa jest podział zadań pomiędzy administrację samorządową
oraz terenową administrację rządową.
 Terenową administrację rządową w województwie tworzy:
 wojewoda – przedstawiciel Rady Ministrów w województwie, zwierzchnik i organ
rządowej administracji zespolonej w województwie
 organy rządowej administracji zespolonej w województwie - w tym kierownicy
zespolonych służb, inspekcji i straży - między innymi:
a) komendant wojewódzki Policji
b) komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej
c) kurator oświaty
d) wojewódzki inspektor farmaceutyczny
e) wojewódzki konserwator zabytków
f) wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego
g) wojewódzki inspektor ochrony środowiska
h) organy rządowej administracji niezespolonej
i) regionalny dyrektor ochrony środowiska
j) dyrektor urzędu morskiego
k) dyrektor izby administracji skarbowej
 Skurwiel wojewoda

Wojewoda jest:

 Przedstawicielem RM w województwie
 Zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie
 Organem rządowej administracji zespolonej w województwie
 Organem nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich związków pod
względem legalności
 Organem administracji rządowej w województwie, ogarnia wszystkie sprawy z zakresu
administracji rządowej w województwie oprócz tych które ustawy zastrzegają dla innych
organów
 Reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych
ustawach
 Organem wyższego stopnia w Postępowaniu Administracyjnym
 Obowiązany jest zapewnić gospodarowanie nieruchomościami Skarbu Państwa w
województwie w sposób zgody z zasadami prawidłowej gospodarki

Wojewoda kontroluje pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywanie

przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej,
realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji
rządowej.

Wojewoda nadzoruje wykorzystanie zasobu nieruchomości Skarbu Państwa w

województwie poprzez:
 Zatwierdzanie sporządzanych przez starostów planów wykorzystania zasobu nieruchomości
Skarbu Państwa oraz ich zmian, określa jak szczegółowy jest to plan `
 Inicjowanie zmiany obowiązującego planu wykorzystania zasobu nieruchomości Skarbu
Państwa
 Występowanie do starosty o sporządzenie w wyznaczonym terminie wykazu nieruchomości
wchodzących w skład zasobu nieruchomości Skarbu Państwa w województwie
 Wojewoda może uczestniczyć w wykonywaniu zadań, o zasadach realizacji programów w
zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej, na zasadach
określonych w ustawie. Zadania i kompetencje w stanach nadzwyczajnych określają inne
ustawy.
 Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy wicewojewody albo I i II wicewojewody
 Wojewoda określa, w formie zarządzenia, zakres kompetencji i zadań wykonywanych przez
wicewojewodów
 Jeżeli wojewoda nie pełni obowiązków służbowych, zakres zastępstwa wojewody, a w
przypadku powołania dwóch wicewojewodów – I wicewojewody rozciąga się na wszystkie
kompetencje wojewody
 Wojewoda jest obowiązany do udzielania właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi
administracji rządowej w wyznaczonym terminie, żądanych przez niego informacji i wyjaśnień
 Wojewoda sprawuje nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich
związków
  Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy urzędu wojewódzkiego oraz organów rządowej
administracji zespolonej w województwie
 może tworzyć delegatury urzędu wojewódzkiego
 Wojewoda nadaje urzędowi wojewódzkiemu statut podlegający zatwierdzeniu przez Prezesa
RM
 Wojewoda w celu realizacji powierzonych mu zadań wydaje zarządzenia
 Wojewoda może upoważnić na piśmie pracowników urzędu wojewódzkiego do załatwiania
określonych spraw w jego umieniu i na jego odpowiedzialność
 Wojewoda może powierzyć prowadzenie, w jego imieniu niektórych spraw z zakresu swojej
właściwości jednostkom samorządu terytorialnego lub organom innych samorządów
działających na obszarze województwa, kierownikom państwowych i samorządowych osób
prawnych oraz innych państwowych jednostek organizacyjnych funkcjonujących w
województwie
 Jako przedstawiciel RM wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki RM w województwie,
a w szczególności dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki RM, zapewnia
współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w
województwie, dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego
 Reprezentuje RM na uroczystościach państwowych i w czasie oficjalnych wizyt składanych w
województwie przez przedstawicieli państw obcych, jest informowany o służbowym pobycie
członków RM w województwie
 Reprezentuje w swoich wystąpieniach stanowisko zgodne z ustaleniami przyjętymi przez RM
 Może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w
województwie
 W zakresie zadań administracji rządowej realizowanych w województwie ma prawo żądania
od organów administracji rządowej działających w województwie bieżących informacji i
wyjaśnień o ich działalności
 Może w drodze decyzji administracyjnej wstrzymać decyzję administracyjną
 Kontroluje wykonywanie przez organy rządowej administracji zespolonej w województwie
zadań wynikających z ustawy i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w
nich zawartych
 Jako zwierzchnik rządowej administracji zespolonej w województwie kieruje nią i koordynuje
jej działalność, kontroluje jej działalność, zapewnia warunki skutecznego działania, ponosi
odpowiedzialność za rezultaty jej działania
 Stanowi akty prawa miejscowego, może wydawać rozporządzenia porządków

tryb powołania i odwołania wojewody i wicewojewodów

Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes RM na wniosek ministra właściwego do spraw administracji

publicznej. Na stanowisko wojewody może być powołana osoba, która:

 Posiada obywatelstwo polskie,

 posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny,
 daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków wojewody,
 nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia
publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,
 korzysta z pełni praw publicznych,
 cieszy się nieposzlakowaną opinią.

Powołanie wicewojewody
 Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy wicewojewody albo I i II wicewojewody.
 Wicewojewodę powołuje i odwołuje Prezes RM na wniosek Wojewody.
 Wojewoda określa w formie zarządzenia zakres kompetencji i zadań wykonywanych przez
wicewojewodów.
 Jeśli wojewoda nie pełni obowiązków służbowych, zakres zastępstwa wicewojewody lub I
wicewojewody rozciąga się na wszystkie kompetencje wojewody

SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA

 Mieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa regionalną wspólnotę samorządową.

 Organy samorządu województwa działają na podstawie i w granicach określonych przez ustawy.
 Do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznych o
charakterze wojewódzkim, niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji
rządowej.
 Administracja samorządowa w województwie jest zespolona w jednym urzędzie i pod jednym
zwierzchnikiem.
 Organy samorządu województwa nie stanowią wobec powiatu i gminy organów nadzoru lub
kontroli oraz nie są organami wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym.

Przykładowe zadania samorządu:

 sprawy infrastruktury technicznej – transport zbiorowy i drogi publiczne

 sprawy ładu przestrzennego i ekologicznego – modernizacja terenów wiejskich,
zagospodarowanie przestrzenne, ochrona środowiska
 sprawy infrastruktury społecznej - edukacja publiczna i szkolnictwo wyższe, promocja i ochrona
zdrowia, kultura, ochrona zabytków i opieka nad zabytkami, pomoc społeczna, wspieranie
rodziny i systemu pieczy zastępczej, polityka prorodzinna, kultura fizyczna i turystyka, ochrona
praw konsumenta, przeciwdziałanie bezrobociu i aktywizacja lokalnego rynku pracy
 sprawy bezpieczeństwa publicznego i obronności

SAMORZĄD DZIELI SIĘ NA SEJMIK WOJEWÓDZKI I ZARZĄD WOJEWÓDZTWA

SEJMIK WOJEWÓDZKI

 Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa samorządowego.

 Jest to organ kolegialny, działający na zasadzie kworum, wybieranym na kadencję trwającą 4 lata.
 Radni wybierani są w wyborach bezpośrednich.
 Sejmik składa się z 30 radnych w województwach o liczbie ludności mniejszej lub równej 2
milionom osób, a następnie liczba radnych jest zwiększana o 3 radnych na każde kolejne
rozpoczęte 500 tysięcy mieszkańców.
 Uchwały sejmiku województwa zapadają zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej
połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu jawnym lub jawnym imiennym.

KOMPETENCJE SEJMIKU WOJEWÓDZKIEGO

 kompetencje prawodawcze – stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu

województwa, zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim oraz zasad i trybu korzystania z
wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej
 kompetencje osobowe – ustalanie wynagrodzenia marszałka województwa, powoływanie i
odwoływanie skarbnika
 inne kompetencje w odniesieniu do zarządu - wybór i odwoływanie zarządu, rozpatrywanie
sprawozdań z działalności zarządu
 kompetencje planistyczne - uchwalanie strategii rozwoju województwa i planu
zagospodarowania przestrzennego
 kompetencje o skali międzynarodowej - uchwalanie Priorytetów współpracy zagranicznej
województwa", podejmowanie uchwał w sprawie uczestnictwa w międzynarodowych
zrzeszeniach regionalnych i innych formach współpracy regionalnej

PRZEWODNICZĄCY SEJMIKU WOJEWÓDZKIEGO

 Organizowanie pracy i prowadzenie obrad sejmiku jest zadaniem przewodniczącego sejmiku

województwa
 Wybiera się go przez sejmik bezwzględną większością głosów w głosowaniu tajnym w obecności
co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku.
 Przewodniczący sejmiku jest organem wewnętrznym sejmiku województwa.
 Ponadto wybieranych jest nie więcej niż 3 wiceprzewodniczących.
 Przewodniczący lub wiceprzewodniczący sejmiku nie może być jednocześnie członkiem zarządu
województwa.
 Sejmik województwa może powoływać komisje stałe oraz komisje doraźne, których przedmiot
działania, zakres zadań, zasady dotyczące składu, organizację wewnętrzną i tryb pracy określa
statut województwa.
 Obligatoryjnie powoływana jest komisja rewizyjna, pełniąca funkcje kontrolne.
 Członkostwa w komisji rewizyjnej nie można łączyć z funkcjami marszałka województwa,
przewodniczącego i wiceprzewodniczących sejmiku województwa oraz radnych będących
członkami zarządu województwa.

ZARZĄD WOJEWÓDZTWA

 Organem wykonawczym samorządu województwa jest zarząd województwa, złożony z 5 osób -

marszałka, jednego lub dwóch wicemarszałków oraz członków zarządu.
 Sejmik województwa wybiera marszałka województwa oraz pozostałych członków zarządu na
wniosek marszałka zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego
składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.
 W przypadku niedokonania wyboru w terminie 3 miesięcy od ogłoszenia wyniku wyborów -
sejmik ulega rozwiązaniu z mocy prawa.
 Zarząd podejmuje decyzje w formie uchwał.
 Uchwały zarządu województwa zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej
połowy ustawowego składu zarządu w głosowaniu jawnym. W przypadku równej liczby głosów
decyduje głos marszałka.
 Odwołanie marszałka województwa albo złożenie przez niego rezygnacji jest, odpowiednio,
równoznaczne z odwołaniem całego zarządu województwa albo złożeniem rezygnacji przez
cały zarząd województwa.
 Odwołanie zarządu następuje większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowego składu sejmiku w przypadku podjęcia uchwała sejmiku w sprawie nieudzielenia
absolutorium, co jest równe z wnioskiem o odwołanie zarządu
 zarząd może wskazaną większością głosów odwołać marszałka województwa z innej przyczyny na
wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu sejmiku.
 Sejmik województwa może na uzasadniony wniosek marszałka województwa odwołać
poszczególnych członków zarządu zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.
Zarząd wykonuje zadania samorządu województwa niezastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i
wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. NP.:

 wykonywanie uchwał sejmiku województwa

 gospodarowanie mieniem województwa, w tym wykonywanie praw z akcji i udziałów
posiadanych przez województwo
 przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu województwa
 przygotowywanie projektów strategii rozwoju województwa i innych strategii rozwoju, planu
zagospodarowania przestrzennego, regionalnych programów operacyjnych, programów
służących realizacji umowy partnerstwa w zakresie polityki spójności oraz ich wykonywanie
 organizowanie współpracy ze strukturami samorządu regionalnego w innych krajach i z
międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi

MARSZAŁEK WOJEWÓDZKI

 Marszałek województwa nie został wymieniony w ustawie jako organ samorządu województwa.
 Pełni on funkcję przewodniczącego zarządu województwa, posiada także własne kompetencje.
Do kompetencji marszałka należy:
 organizowanie pracy zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego
 kierowanie bieżącymi sprawami województwa
 reprezentowanie województwa na zewnątrz
 podejmowanie niezbędnych czynności należących do kompetencji zarządu w sprawach
niecierpiących zwłoki (związanych z bezpośrednim zagrożeniem interesu publicznego,
zagrażających bezpośrednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogących spowodować
znaczne straty materialne) - czynności te wymagają zatwierdzenia na najbliższym
posiedzeniu zarządu
 wydawanie decyzji w sprawach indywidualnych - marszałek może upoważnić
wicemarszałków, pozostałych członków zarządu województwa, pracowników urzędu
marszałkowskiego oraz kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek
organizacyjnych do wydawanie decyzji w jego imieniu
 marszałek województwa jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego, zwierzchnikiem
służbowym pracowników tego urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowych
jednostek organizacyjnych.

Jednostką pomocniczą zarządu województwa jest urząd marszałkowski.

Administracja samorządowa w województwie jest zespolona w jednym urzędzie i pod jednym

zwierzchnikiem.

Administracja rządowa w województwie zespolona jest pod zwierzchnictwem wojewody

URZĄD MARSZAŁKOWSKI

 Urząd Marszałkowski stanowi aparat pomocniczy zarządu województwa celem umożliwienia

wykonywania jego ustawowych zadań.
 Zapewnia ponadto pełną obsługę (kadrową, prawną, techniczną, organizacyjną i ekspercką)
komisji organów wykonawczych (zarządu województwa i marszałka województwa) oraz
uchwałodawczych.
 Urząd działa w oparciu o przepisy ustawy o samorządzie województwa, a także na
podstawie statutu województwa.
 Sprawy w Urzędzie załatwiane są zgodnie z przepisami kodeksu postępowania administracyjnego
oraz innymi obowiązującymi przepisami prawa przy zachowaniu szczególnej troski o
przestrzeganie konstytucyjnie zagwarantowanych obywatelom praw i wolności.
 Odpowiedzialność za terminowe, zgodne z prawem oraz zasadami współżycia społecznego
załatwianie spraw ponoszą dyrektorzy departamentów, dyrektorzy delegatur i pracownicy,
zgodnie z ustalonym zakresem obowiązków

Administracja publiczna – przejęte przez państwo i realizowane przez jego niezawisłe organy i organy
samorządu terytorialnego spełnianie potrzeb indywidualnych i zbiorowych obywateli wynikających ze
współżycia w społeczeństwie

Prawo administracyjne – jest gałęzią prawa której przedmiotem jest administracja publiczna. W
nauce polskiej pojmowanie prawa administracyjnego jest bardzo zróżnicowane. Definicja (Z. Cieślak)
prawo administracyjne stanowi podstawę normatywną uregulowania treści administracji publicznej

Prawo administracyjne tworzy pewną relację między administracją a obywatelami, gdzie obywatele są
podporządkowani wobec administracji.

Rolą prawa administracyjnego jest realizowanie interesu publicznego.

Prawo administracyjne:

- Jest to prawo stanowione

- Jest to prawo wielopłaszczyznowe

- Prawo to nie stwarza możliwości jego całościowego skodyfikowania

- Cechą prawa administracyjnego jest wypływająca z niego władczość

- Jego celem jest realizacja dobra wspólnego

- Jest najbardziej upolitycznioną gałęzią prawa i to zarówno w procesie jego inicjowania, tworzenia jak
i stosowania

Organ administracyjny - w prawie administracyjnym definiowany jest jako podmiot wyodrębniony w

strukturze administracji, wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający własne,
wyróżniające go kompetencje. Organy administracyjne są trzonem aparatu administracyjnego i
najważniejszymi elementami, powołany na podstawie ustawy

organami administracji publicznej są ministrowie, centralne organy administracji rządowej,

wojewodowie, działające w ich imieniu lub we własnym imieniu inne organy administracji rządowej
(zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty,
które są powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do rozstrzygania spraw
indywidualnych w drodze decyzji administracyjnych.

Prawo administracyjne, podziały wewnętrzne i zasady

 Podziały prawa administracyjnego:
 Ustrojowe – jest to kompleks norm, które odpowiadają na pytanie , kto wykonuje
administrację publiczną , kto i w jaki sposób jest upoważniony do działania w zakresie
prawa administracyjnego, określa administrację publiczną i jej strukturę , organizację ,
dotyczy tworzenia i obsadzania organów i urzędów , ich budowy wewnętrznej i
wzajemnych powiązań między nimi.
 Materialne – to normy odpowiadające na pytanie , co robi administracja publiczna , tzn.
jaki jest przedmiot jej działania. Prawo materialne reguluje obowiązki i uprawnienia
powstające z mocy prawa albo przez konkretyzację norm (wydanie aktu
administracyjnego). Prawo to jest najbardziej rozbudowane i obejmuje bardzo wiele
dziedzin, stanowiących często osobne podgałęzie prawa ( np. prawo budowlane , prawo
wodne).
 Procesowe – odpowiada na pytanie , jak działają organy administracji publicznej ,
realizujące normy prawa materialnego. Normy tego prawa regulują postępowanie
administracyjne i różne jego odmiany i tym samym chronią uczestników tego procesu ,
dając im gwarancje i możliwości obrony przed jednostronnym działaniem organów
administracji publicznej

Zasada legalizmu: administracja działa na podstawie prawa, a jej kompetencje są ściśle określone
przepisami

Zasada ochrony praw jednostki: Prawo administracyjne chroni prawa obywateli i innych podmiotów
wobec działań administracyjnych

Zasada proporcjonalności: działania administracyjne powinny być proporcjonalne do celu, jaki mają
osiągnąć

Zasada bezstronności: Organ administracyjny powinien być obiektywny i nieuprzedzony w

podejmowaniu decyzji

Zasada rzetelności postępowania: administracja powinna działać w sposób rzetelny i zgodny z

zasadami etyki

Stosunek administracyjnoprawny – Stosunek administracyjnoprawny - stosunek powstały między

dwoma podmiotami w oparciu o normy prawa administracyjnego, powstaje wtedy gdy prawo
przedmiotowe ma dla dwóch podmiotów takie znaczenie, że w określonych warunkach sytuacja
prawna jednego podmiotu jest w pewien sposób powiązana z sytuacją podmiotu drugiego. Jeżeli
prawem o którym tu mowa, jest prawo administracyjne to mamy do czynienia ze stosunkiem
administracyjno – prawnym. Stosunek powstały między dwoma podmiotami w oparciu o normy
prawa administracyjnego.

UZNANIE ADMINISTRACYJNE – instytucja występująca w prawie i procedurze administracyjnej,

umożliwiająca względnie elastyczne działanie organu administracji publicznej w określonych prawem
przypadkach. Po pierwsze, może ono polegać na tym, że przy takim samym stanie faktycznym organ
administracji może rozstrzygnąć daną sprawę w różny sposób, a każde rozstrzygnięcie będzie legalne.
Po drugie, w pewnych sytuacjach organ administracji może zachować się w określony sposób, przy
czym nie jest wskazany stan faktyczny, w którym dane działanie może zostać dokonane (organ może
zatem podjąć działania w momencie, w którym uzna to za stosowne). Wreszcie, uzasadnienie
działania organu przy opisie stanu faktycznego może być wyrażone w przepisach prawa w sposób
nieostry, niedookreślony (np. interes publiczny)

Legitymacja demokratyczna samorządu – odnosi się do uzasadnienia i akceptacji władzy

samorządowej przez społeczność lokalną na podstawie wyrażenia jej woli przez demokratyczne
wybory. Obejmuje to wybieranie przedstawicieli do organów samorządowych, takich jak rady gmin
czy miast, w drodze wolnych i uczciwych wyborów

Legitymacja wynika z udziału obywateli w wyborach co nadaje władzy samorządowej demokratyczny

mandat. Władze powstające w ten sposób są uważane za legitymizowane bo wybrała ich społeczność
lokalna a ich działania powinny odzwierciedlać interesy i potrzeby mieszkańców danego obszaru

W ten sposób legitymacja demokratyczna stanowi podstawę dla legalności i akceptacji władzy
samorządowej przez społeczność lokalną co jest istotne dla skutecznego funkcjonowania systemu
samorządu

Podmioty administracji – jednostki, organy lub instytucje, które są częścią systemu administracji
publicznej i realizują określone funkcje na rzecz społeczeństwa. Wyróżniamy administrację rządową
oraz samorządową

Administracja rządowa: podmioty związane z organami centralnymi państwa, takie jak ministerstwa,
agencje, urzędy centralne. Działają na poziomie krajowym i podlegają władzy centralnej

Administracja samorządowa: obejmuje organy jednostek samorządu terytorialnego, takie jak gminy,
powiaty i województwa. Posiadają jakąś tam autonomie w zakresie podejmowania decyzji i
zarządzania sprawami lokalnymi.

Ustrój organu administracyjnego odnosi się do jego struktury organizacyjnej, kompetencji oraz zasady
funkcjonowaniu. Właściwości organu to natomiast cechy charakterystyczne danego podmiotu, takie
jak jego kompetencje, uprawnienia, zakres działania i sposób podejmowania decyzji

Prawne formy działania administracji - Prawne formy działania administracji jest to prawne
określenie typu konkretnej czynności organu administracji, pewny rodzaj podejmowanego działania.

Prawne formy działania administracji możemy podzielić z punktu widzenia władztwa na:

 formy władcze:
 akt administracyjny
 akt normatywny
 ugoda administracyjna
 formy nie władcze:
 porozumienie administracyjne
 czynności cywilnoprawne
 czynności faktyczne
Przyrzeczenie administracyjne nie wpisuje się ani w formy władcze ani w formy nie
władcze
 jednostronne (administracja decyduje jednostronnie o treści danego działania, druga
strona ma w ich przypadku wyłącznie uprawnienia procesowe):
 akt administracyjny
 akt normatywny
 dwustronne (obie strony mają jednakowe lub względnie jednakowy wpływ na treść
podejmowanego aktu – czynności nie władcze)
  porozumienie administracyjne
 umowa administracyjna (związana, ma podstawe prawną adminstracyjną
kolejny podział ze względu na kryterium skutku prawnego
 czynności prawne (wywołują skutki prawne przez które rozumie się nawiązanie, zmianę
lub rozwiązanie stosunku prawnego, muszą mieć wyraźną podstawę prawną)
 czynności faktyczne (czynności które nie zmierzają do wywołania skutków prawnych a
jedynie mogą je pośrednio wywoływać)

akt administracyjny - Akt administracyjny jest to jednostronne (w ustaleniu treści aktu bierze udział
wyłącznie organ administracji publicznej), władcze (niezastosowanie się do postanowień aktu może
skutkować odpowiedzialnością adresata) oświadczenie woli organu administracji publicznej
określające sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie.
Inaczej decyzja administracyjna (pozwolenie, zezwolenie, koncesja). Jest to najczęściej spotykana
prawna forma działania administracji. Jest podwójnie konkretny (adresat i sytuacja)

Oparty jest na podstawie prawa administracyjnego

Akt administracyjny musi mieć podstawę prawną i musi należeć do prawa administracyjnego.
Wydawany jest w imieniu państwa i na jego rachunek. Akt administracyjny można wzruszyć
udowadniając, że został wydany przez osobę nieupoważnioną do jego wydania.

Akty administracyjne nie tracą swojej ważności nawet w przypadku likwidacji organu.

Porozumienie administracyjne - to prawna forma działania administracji o dwustronnym

niewładczym charakterze, służąca wykonywaniu zadań administracji publicznej, które wymagają
współdziałania lub współadministrowania (definicja naszej babci więc jest dobra na pewno), nie jest
dla osób fizycznych, może być fundacja czy stowarzyszenie

Porozumienie administracyjne służy realizacji zadań organu administracji poprzez współdziałanie

podmiotów, uwarunkowane faktycznie i prawnie. Istotą porozumienia administracyjnego jest
stworzenie formalnych podstaw wspólnej realizacji określonych zadań publicznych. Porozumienie nie
kreuje nowych zadań publicznych, a jego przedmiotem są zadania wyznaczone wcześniej przez
ustawodawcę, których zasady i warunki realizacji podmioty określają w porozumieniu.

Ugoda administracyjna - zawarte w postępowaniu administracyjnym porozumienie stron, regulujące

wzajemne prawa i obowiązki w indywidualnej sprawie należącej do właściwości organu administracji
publicznej i zatwierdzone przez organ prowadzący postępowanie

Ugoda administracyjna z założenia ma wywoływać takie same skutki jak decyzja, a zatem na jej
podstawie może powstać, zmienić się lub ustać stosunek administracyjnoprawny. Zatwierdzona ugoda
zastępuje akt administracyjny. Ugoda nie jest jednak w pełni samodzielną formą załatwienia sprawy,
wymaga ona zatwierdzenia przez organ

Kierownictwo – jest najsilniejszą kategorią więzi organizacyjnej między organami administracyjnymi.

Polega ono na tym, że organ kierujący może stosować liczne i różnorodne środki władcze na swoje
organy podległe, organ kierujący wyznacza treści działania jednostce kierowanej, ale jednocześnie
ponosi za nie pełną odpowiedzialność. Organ kierujący ma także możliwość pełnej oceny jednostki
kierowanej. Kierownictwo występuje przede wszystkim w systemie scentralizowanym. Istotnym
środkiem oddziaływania są POLECENIA SŁUŻBOWE.
nadzór - polega na prawnej możliwości wpływania na działalność podporządkowanych organów po
wcześniejszej ocenie działalności tych organów i ustaleniu konieczności podjęcia czynności
nadzorczych. Organ nadzorczy wyciąga konsekwencje z dokonanej oceny poprzez stosowanie środków
nadzoru jako możliwości władczego i jednostronnego oddziaływania na czynności organu
nadzorowanego. Tu jest punktowa ingerencja ograniczona prawem w ściśle prawnychokreślonych
formach

kontrola – oznacza ocenę stanu faktycznego i porównywanie ze stanem założonym a w rezultacie

ocenę stopnia realizacji założeń. Kontrola powinna także skupiać się na wyjaśnieniu przyczyn
nieprawidłowości i problemów, jeżeli takie istnieją. W ramach czynności kontrolnych powinny zostać
także zaproponowane działania, mające doprowadzić do osiągnięcia stanu założonego. W prawie
administracyjnym kontrola stanowi zależność pozaorganizacyjną, której istotą jest prawne
upoważnienie podmiotu kontrolującego do oceny działania, mającej charakter wiążący dla podmiotu
kontrolowanego.

Umowa cywilnoprawna jako prawna forma działania administracji –

Formy działania administracji to są doktryny, nie ma ustawy na ten temat