Thánh Gióng

Truyền thuyết Thánh Gióng là một trong những câu chuyện mà bao thế
hệ người Việt đều đã nghe qua ít nhất một lần trong đời. Đây là tác phẩm
văn học dân gian đầu tiên về đề công cuộc giữ nước chống ngoại xâm.
Truyện Thánh Gióng là sự đan xen chặt chẽ giữa các yếu tố thần thoại,
truyền thuyết dân gian, lịch sử dân tộc, được nhân dân xây dựng thành
một câu chuyện huyền thoại nhằm gửi gắm những khao khát, lý tưởng,
giá trị yêu nước như một bài học lưu truyền cho đời sau.

1, Truyền thuyết là gì ?
Là loại truyện dân gian kể về các sự kiện và nhân vật ít nhiều có liên
quan đến lịch sử thông qua sự tưởng tượng, hư cấu.

2, Một số yếu tố của truyền thuyết:

- Thường kể lại về cuộc đời và chiến công của nhân vật lịch sử hoặc
giải thích nguồn gốc các phong tục, sản vật địa phương
- Được kể theo trình tự thời gian gắn với 3 phần:
+ Hoàn cảnh xuất hiện và thân thế
+ Chiến công phi thường
+ Kết quả sau đó
- Nhân vật chính thường là những người anh hùng phải đối mặt với
những thử thách to lớn, họ giành được chiến công nhờ sức mạnh phi
thường và sự hộ trợ của cộng đồng
- Yếu tố kì ảo xuất hiện nhằm tôn vinh lí tưởng hoá nhân vật và chiến
công oai hùng của họ
3, Tìm hiểu văn bản
Hoàn cảnh ra đời:
+ Thời gian: Vào đời Hùng Vương Thứ sáu
+ Không gian: - hẹp: ở làng Phù Đổng
- Rộng:
Trong khoảng thời gian và không gian ấy đã xảy ra một sự việc: Giặc
Ân đến xâm phạm bờ cõi nước ta, thế giặc rất mạnh, nhà vua lo sợ
bèn sai sứ giả đi khắp nơi tìm người tài cứu nước
 Đây là một tình huống điển hình trong truyền thuyết

b, Bố cục:
p1: từ đầu đến …. “ đặt đâu nằm đấy”=> Sự ra đời của Gióng
p2: tiếp….. “ cứu nước” => Sự trưởng thành của Gióng
p3: tiếp… “ bay lên trời, biến mất. ” => Gióng đánh tan giặc Ân và
bay về trời
p4: còn lại => Những vết tích Thánh Gióng để lại
1, Sự ra đời của Gióng
Chi tiết kì lạ:
- Người mẹ ướm chân mình vào vết chân lạ và thụ thai.
- Mười hai tháng sau sinh ra một cậu bé.
- Lên ba: không biết nói, biết cười, chẳng biết đi
=>Sự ra đời và những biểu hiện khác thường của cậu bé
dự báo đây là một con người phi thường
Chi tiết kì ảo:

- Tiếng nói đầu tiên:

+ Mẹ ra mời sứ giả vào đây
+ Đòi ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt để đánh giặc
- Gióng lớn nhanh như thổi:
+ Cơm ăn mấy cũng không biết no
+ Áo vừa mặc xong đã căng đứt chỉ
+ Bà con làng xóm góp gạo nuôi Gióng
Câu nói đầu tiên là lời yêu cầu cứu nước, là niềm tin chiến thắng
giặc ngoại xâm.
=> Ý thức đánh giặc cứu nước được đặt lên hàng đầu.

2. Gióng đánh tan giặc và bay về trời

Chi tiết kì ảo:

- Gióng vươn vai thành tráng sĩ

- Mặc áo giáp, cầm roi, nhảy lên mình ngựa. Ngựa phun ra lửa.
- Đánh hết lớp này đến lớp khác.
- Roi sắt gãy nhổ tre đánh giặc.
- Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay về trời.
Từ “chú bé” được thay bằng “tráng sĩ” có ý nghĩa gì ?
- Thể hiện quan niệm của nhân dân ta về mong ước có một người anh
hùng
đủ sức mạnh để đáp ứng nhiệm vụ dân tộc đặt ra trong hoàn cảnh cấp
thiết. Sự lớn lên của Gióng đã đáp ứng được yêu cầu và nhiệm vụ cứu
nước.
- Khi lịch sử đặt ra vấn đề sống còn cấp bách, khi tình thế đòi hỏi dân
tộc
vươn lên một tầm vóc phi thường thì dân tộc ta vụt lớn dậy như
Thánh
Gióng, tự mình thay đổi tư thế tầm vóc của mình
3, Những gì Thánh Gióng để lại
Liệt kê những dấu tích đánh giặc của Thánh Gióng?
+ Tre đằng ngà vì ngựa phun bị cháy ngả màu vàng
+ Vết chân ngựa thành những hồ ao liên tiếp
+ Khi ngựa hét lửa, lửa cháy một làng-> làng Cháy
Việc kể về những dấu tích đánh giặc của Thánh Gióng trong đoạn
kết có ý nghĩa gì?
- Việc kể về những dấu tích đánh giặc của Thánh Gióng trong đoạn kết
thể hiện sự trân trọng, biết ơn, niềm tự hào và ước muốn về một người
anh hùng cứu nước giúp dân. Đồng thời cũng giải thích được các sự
kiện, địa điểm lịch sử (đền thờ Phù Đổng Thiên Vương, làng Cháy).
Sau khi đọc truyện Thánh Gióng, em có suy nghĩ gì về truyền thống
yêu nước, chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta?
- Sau khi đọc truyện Thánh Gióng, em thấy rằng Gióng chính là hình
ảnh của nhân dân ta, khi dân tộc gặp cơn nguy biến thì họ sẵn sàng đứng
ra cứu nước, giống như Gióng, khi vua vừa kêu gọi đã đáp lời cứu nước.
Gióng là hình tượng người anh hùng đầu tiên, tiêu biểu cho lòng yêu
nước, cho ý thức đánh giặc cứu nước của nhân dân ta.
Luyện tập
Truyền thuyết Thánh Gióng không nhằm
giải thích hiện tượng nào sau đây?
A. Tre đàng ngà có màu vàng óng
B. Có nhiều hồ ao để lại
C. Thánh Gióng bay về trời
D. Có một làng được gọi là làng Cháy
Đáp án: C

2 Truyện phản ánh rõ nhất quan niệm và ước

mơ gì của nhân dân ta?
A. Vũ khí hiện đại để giết giặc
B. Người anh hùng đánh giặc cứu nước
C. Tinh thần đoàn kết chống ngoại xâm
D. Tình làng nghĩa xómlàng nghĩa xóm
Đáp án: B