Republika e Shqiperise

Univeristeti Politeknik i Tiranes

Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit

PROJEKT

Tema: Përdorimi i inteligjencës artificiale në fusha të ndryshme

Lënda: Komunikim inxhinierik

Punoi: Serena Mile, Gresijola Filaj, Redi Myftarago, Anisa Cela, Xhemal Vogli,

Anderson Dollapaj, Martin Cenaj, Enes Basha, Serxhio Kaza, Adriel Topi

Pranoi: Prof. Anjeza Callpani

OBJEKTIVAT:

 Të mësojmë për ndikimin e inteligjencës artificiale në fusha të ndryshme.

 Të mësojme se si inteligjenca artificiale po lehtëson dhe po ndihmon zhvillimin e fushave
si mjekësia, arsimi, ekonomia, robotika dhe mekanika.
 Të jemi të gatshëm të dallojmë rëndësinë e zhvillimit të inteligjences artificiale por duke
qenë te vetëdijshëm për avantazhët dhe disavantazhet e saj.
 Të mësojme për rëndsinë e punës në grup dhe si të jemi kontribues të aftë të grupit.
 Të aftësohemi në marrjen e vendimeve për të mirën e ekipit dhe shpërndarjen e detyrave
për lehtësimin e kryerjes së punës së kërkuar.
 Të jemi të vetëdijshëm për fazat që kalon një grup gjatë krijimit të tij.
 Të jemi të ndërgjegjshëm për vështirësitë që hasen gjatë punës në ekip dhe të gjejme
zgjidhje për kapërcimin e tyre.
TABELA PËRMBLEDHESE

 HYRJA
 KAPITULLI 1: Përdorimi i inteligjencës artificiale në mekanikë
 KAPITULLI 2: Përdorimi i inteligjencës artificiale në robotikë
 KAPITULLI 3: Përdorimi i inteligjencës artificiale në mjekësi
 KAPITULLI 4: Përdorimi i inteligjencës artificiale në arsim
 KAPITULLI 5: Përdorimi i inteligjencës artificiale në ekonomi
 REFERENCAT
HYRJE

Inteligjenca Artificiale (IA) është një temë e ditës së sotme dhe të nesërme, e cila po prek edhe
do të prekë çdo fushë të jetës sonë. Çdokush ka dëgjuar për makinën pa shofer (Google car),
Deep Blue (IBM) apo robotët e komunikimin zanor (SIRI-iPhone) tek pajisje të ndryshme.
Përveç tyre, kemi edhe zbatime të IA në fusha të tjera si: ekonomia, prodhimi industrial, video
lojra, zbavitja, mjekësia, ndihma në procese të ndryshme, e më tej deri te fusha ligjore por jo
vetëm.

Inteligjenca artificiale me apo pa qëllim do të bëhet shumë shpejt një pjesë e madhe e
përditshmërisë sonë, të cilën ne nuk do mundemi ta shmangim. Prandaj opsioni më i arsyeshëm
është të mësojmë ta përdorim atë në favorin tonë.

Impakti që inteligjenca artificiale ka në fushat kryesore të shoqërisë do të shohim që është vërtetë

i konsiderueshëm. Duke u nisur që nga robotika dhe mekanika , të cilat janë fushat që
inteligjenca artificiale ka prekur më shpejtë , IA është përfshirë në shumë projekte të reja si do të
shohim dhe më poshtë. Zgjodhëm të ezaurojmë dhe fusha të tjera përfshirë këtu mjekësia, arsimi
dhe ekonomia të cilat gjatë viteve të fundit janë ndikuar në menyrë të konsiderueshme nga
zhvillimi i kësaj teknologjie.
 1.KAPITULLI 1: PËRDORIMI I INTELIGJENCËS ARTIFICIALE NË MEKANIKË

Inteligjenca artificiale (IA) ka shumë aplikime në fushën e mekanikës. Këtu janë disa nga
mënyrat se si AI përdoret në mekanikë:

1. Dizajni dhe Inxhinieria:

 Optimizimi i Dizajnit: IA mund të përdoret për të optimizuar dizajnin e produkteve dhe
strukturave mekanike duke marrë parasysh një numër të madh të parametrave dhe
kufizimeve.
 Simulime Komplekse: Algoritmet e thella të mësimit mund të përdoren për të zhvilluar
modele dhe simulime komplekse të sjelljeve mekanike, duke lejuar inxhinierët të bëjnë
provime virtuale përpara se të ndërtojnë fizikisht një produkt.
2. Prodhimi dhe Automatizimi:
 Robotika dhe Automatizimi: Robotët dhe sistemet e automatizuara mund të përdorin AI
për të kuptuar dhe përshtatur sjelljen e tyre në mjedise të ndryshme dhe për të kryer
detyra komplekse.
 Menaxhimi i Lëvizjes së Prodhimit: Algoritmet e Inteligjencës Artificiale mund të
përdoren për të menaxhuar efikasitetin e linjave të prodhimit, duke përmirësuar
koordinimin e robotëve dhe pajisjeve të tjera mekanike.
3. Mirëmbajtja dhe Diagnostikimi:
 Pronostikimi i Mirembajtjes: Sistemet e IA mund të analizojnë të dhëna nga pajisjet
dhe pajisjet mekanike për të parashikuar kur mund të ketë nevojë për mirëmbajtje. Kjo
mund të përmirësojë efikasitetin dhe të zvogëlojë kostot e papritura të ndërprerjeve në
prodhim.
 Diagnostikimi i Problemeve: Algoritmet e mësimit të makinave mund të ndihmojnë në
identifikimin e shpejtë dhe të saktë të problemave në pajisjet mekanike duke analizuar
shenjat e shpërthimit dhe të dëmtimit.
4. Ndërveprimi Njeri-Makine:
 Ndihma në Vendimmarrje: Sistemet e IA mund të ndihmojnë inxhinierët dhe operatorët
në marrjen e vendimeve komplekse, duke analizuar të dhënat dhe duke sugjeruar zgjidhje
efikase.
  Interfejsë të Përdoruesit: Përdorimi i teknologjive të ndërfeqjes njeri-makine (NLP,
Vizualizim i të dhënave, etj.) mund të përmirësojë komunikimin dhe kuptimin mes njeriut
dhe pajisjeve mekanike.
5. Transporti dhe Logjistika:
 Rrjetet e Transportit Autonom: IA mund të përdoret në zhvillimin e mjeteve të
transportit autonome, duke përmirësuar sigurinë dhe efikasitetin e lëvizjes.

 Optimizimi i Rrjetit Logjistik: Algoritmet e IA mund të ndihmojnë në optimizimin e

rrjeteve logjistike, duke përdorur analizën e të dhënave për të gjetur rrugët dhe
kohëzgjatjen më efikase.

Ndikimi I inteligjences artificiale ne mekanike

Inteligjenca artificiale (AI) ka bërë përparime të rëndësishme vitet e fundit, me përparime në

mësimin e makinerive, përpunimin e gjuhës natyrore dhe robotikën që transformojnë industri të
ndryshme. Një industri e tillë që ka përjetuar një ndikim të konsiderueshëm nga AI është
inxhinieria mekanike. Nga dizajni në prodhim, AI ka revolucionarizuar mënyrën se si inxhinierët
mekanikë i qasen punës së tyre, duke çuar në rritjen e efikasitetit, uljen e kostove dhe
përmirësimin e produkteve.
Në fazën e projektimit, AI u ka mundësuar inxhinierëve mekanikë të krijojnë dizajne më
komplekse dhe efikase me ndihmën e softuerit të dizajnit gjenerues. Ky softuer përdor algoritme
për të gjeneruar opsione të shumta të projektimit bazuar në parametrat e dhënë, si pesha, forca
dhe kufizimet materiale. Inxhinierët më pas mund t'i analizojnë këto opsione dhe të zgjedhin më
të mirën për aplikimin e tyre specifik. Kjo jo vetëm që kursen kohë, por gjithashtu rezulton në
dizajne që janë të optimizuara për performancën dhe koston.

Për më tepër, mjetet e simulimit të fuqizuara nga AI kanë bërë të mundur që inxhinierët të
testojnë modelet e tyre në mjedise virtuale përpara se të kalojnë në fazën e prototipit. Këto mjete
mund të parashikojnë se si do të funksionojë një dizajn në kushte të ndryshme, të tilla si stresi,
nxehtësia dhe dridhja, duke i lejuar inxhinierët të bëjnë rregullimet dhe përmirësimet e
nevojshme përpara se të angazhohen për një prototip fizik. Kjo jo vetëm që redukton kohën dhe
koston e lidhur me prototipin, por gjithashtu minimizon rrezikun e dështimeve të projektimit.

Përveç ndikimit të saj në dizajn, AI ka revolucionarizuar gjithashtu procesin e prodhimit në

inxhinierinë mekanike. Një zhvillim i rëndësishëm është përdorimi i robotëve me AI në linjat e
montimit. Këta robotë mund të programohen për të kryer detyra komplekse me saktësi dhe
shpejtësi të lartë, duke rezultuar në rritjen e produktivitetit dhe reduktimin e gabimeve
njerëzore. Për më tepër, robotët me AI mund të mësojnë nga gabimet e tyre dhe të përmirësojnë
performancën e tyre me kalimin e kohës, duke çuar në përmirësim të vazhdueshëm në procesin e
prodhimit.

Një tjetër aplikim i dukshëm i AI në prodhim është mirëmbajtja parashikuese. Duke analizuar të
dhënat nga sensorët e vendosur në makineri, algoritmet e AI mund të parashikojnë kur një
makinë ka të ngjarë të dështojë ose të kërkojë mirëmbajtje. Kjo u lejon kompanive të
planifikojnë mirëmbajtjen në mënyrë proaktive, duke minimizuar kohën e ndërprerjes dhe duke
reduktuar kostot që lidhen me dështimet e papritura të pajisjeve. Përveç kësaj, AI mund të
optimizojë gjithashtu zinxhirin e furnizimit duke parashikuar kërkesën dhe duke rregulluar oraret
e prodhimit në përputhje me rrethanat, duke siguruar që burimet të përdoren në mënyrë efikase
dhe të minimizohen mbeturinat.
AI gjithashtu ka bërë të mundur që inxhinierët mekanikë të monitorojnë dhe kontrollojnë
proceset e prodhimit nga distanca. Me ndihmën e softuerit të fuqizuar nga AI, inxhinierët mund
të analizojnë të dhënat në kohë reale nga dyshemeja e fabrikës dhe të bëjnë rregullime në
procesin e prodhimit sipas nevojës. Kjo jo vetëm që përmirëson efikasitetin, por gjithashtu i lejon
inxhinierët të përgjigjen shpejt ndaj çdo problemi që mund të lindë, duke reduktuar rrezikun e
vonesave të kushtueshme të prodhimit.

Pavarësisht përfitimeve të shumta të AI në inxhinierinë mekanike, ka gjithashtu sfida dhe

shqetësime që duhet të adresohen. Një shqetësim i tillë është humbja e mundshme e vendeve të
punës për shkak të rritjes së automatizimit. Ndërsa AI ka potencialin për të rritur produktivitetin
dhe për të ulur kostot, ajo gjithashtu mund të çojë në zhvendosje të vendeve të punës për
punëtorët në sektorin e prodhimit. Për të zbutur këtë, kompanitë dhe qeveritë duhet të investojnë
në programet e rikualifikimit dhe përmirësimit të aftësive për të ndihmuar punëtorët të përshtaten
me tregun në ndryshim të punës.

Një sfidë tjetër është sigurimi i përdorimit etik të AI në inxhinierinë mekanike. Ndërsa AI bëhet
më i integruar në proceset e projektimit dhe prodhimit, është thelbësore të vendosen udhëzime
dhe rregullore për të siguruar që AI përdoret me përgjegjësi dhe etikë.

Si përfundim, AI ka pasur një ndikim të thellë në inxhinierinë mekanike, duke revolucionarizuar

mënyrën se si inxhinierët i qasen dizajnit dhe prodhimit. Duke përdorur mjetet dhe teknologjitë e
fuqizuara nga AI, inxhinierët mekanikë mund të krijojnë produkte më efikase dhe inovative duke
ulur kostot dhe minimizuar mbeturinat. Megjithatë, është thelbësore të adresohen sfidat dhe
shqetësimet që lidhen me AI për të siguruar përdorimin e saj të përgjegjshëm dhe etik në industri.

PUNOI: Serxhio Kaza

Inteligjenca artificiale mund të përdoret në fushën e mekanikës për të zhvilluar dhe përmirësuar
sisteme të ndryshme. Ajo mund të ndihmoj në projektimin e komponentve më efikase,
të monitoroj dhe menaxhoj automatikisht paisjet, dhe të ofroje analiz të avancuar
të performancës. Cdo projekt specifik mund te ketë nevoje për një aplikim të vecantë të
inteligjencës artificiale në mekanië.

-Avantazhet e inteligjences artificiale.

Inteligjenca artificiale ka disa avantazhe të dukshme në fushën e mekaniës. Ajo mund të përdoret
për parashikimin e kohësë jetës së pajisjeve, përmirësimin e proceseve të prodhimit, dhe
identifikimin e potencialeve problematike duke analizuar big data dhe modele të avancuara. Një
sistem i tillë gjithashtu mund të optimizoj ë efikasitetin operacioneve mekanike dhe të ofrojnë
zgjidhjen e inovative bazuar ne analizat e të dhënave.
-Disavantazhet e perdorimit të ineligjencës artificiale në mekanik përfshijnë mundësinë e
shpërdorimit të teknologjisë, humbjen e vendeve të punës tradicionale dhe sfidat e sigurisë në
lidhje me përdorimin e robotëve në mjedise të ndryshme.

PUNOI:Enes Basha
KAPITULLI 2: PERDORIMI I INTELIGJENCES ARTIFICIALE NE ROBOTIKE

Robotika dhe inteligjenca artificiale: Roli i AI në robotë

Robotika dhe inteligjenca artificiale shpesh ngatërrohen, por të dyja janë të dallueshme me disa
kryqëzime.
Mund të jetë e qartë, por robotika dhe
inteligjenca artificiale janë dy disiplina shumë të
ndryshme. Ndërkohë që ju mund të keni robotë
me inteligjencë artificiale, është po aq e mundur
që robotika të lulëzojë pa AI, dhe në të vërtetë
shumica e sistemeve aktualisht lulëzon.

Çfarë është robotika?

Robotika është dega e inxhinierisë dhe shkencave kompjuterike ku makinat janë ndërtuar për të
kryer detyra të programuara pa ndërhyrje të mëtejshme njerëzore. Ky është një përkufizim mjaft
i gjerë dhe mbulon gjithçka, nga një krah i thjeshtë, mekanik që monton makina, deri te diçka
jashtë fantashkencës si Wall-E ose roboti i ardhshëm shtëpiak i Amazon, Astro 'Alexa on wheels'.

Tradicionalisht, robotët përdoren kur detyrat janë ose shumë të vështira për t'u kryer mirë nga
njerëzit (p.sh.: lëvizja e pjesëve jashtëzakonisht të rënda në një linjë montimi), jashtëzakonisht të
përsëritura ose të dyja. Një robot do të bëjë me kënaqësi të njëjtën detyrë rraskapitëse pa pushim
çdo ditë. Një njeri do të mërzitet, do të lodhet ose të dyja, dhe atëherë gabimet rrëshqasin.

A janë robotika dhe inteligjenca artificiale e njëjta gjë?

Megjithëse ndonjëherë (gabimisht) përdoren në mënyrë të ndërsjellë, robotika dhe inteligjenca

artificiale janë gjëra shumë të ndryshme.

Inteligjenca artificiale është vendi ku sistemet imitojnë mendjen e njeriut për të mësuar, për të
zgjidhur problemet dhe për të marrë vendime në moment, pa pasur nevojë për udhëzime të
programuara në mënyrë specifike.

Robotika është vendi ku robotët ndërtohen dhe programohen për të kryer detyra shumë specifike.
Cili është roli i inteligjencës artificiale te robotët?

Pavarësisht kësaj, robotika dhe inteligjenca artificiale mund të bashkëjetojnë. Projektet që

përdorin AI në robotikë janë në pakicë, por dizajne të tilla ka të ngjarë të bëhen më të zakonshme
në të ardhmen pasi sistemet tona të AI bëhen më të sofistikuara. Këtu janë disa shembuj të
robotëve ekzistues që përdorin AI.

Shembuj të inteligjencës artificiale të aplikuara në robotikë

Shembuj të robotikës për familjet

Shembulli më i dukshëm i robotëve për familjet që

përdorin AI është roboti i ardhshëm Astro i Amazon.
Roboti përdor inteligjencën artificiale për të lëvizur
dhe fshirë në mënyrë autonome nëpër shtëpi.

Shembuj të robotikës në prodhim

Shtrirja për AI robotike në prodhim, e njohur gjithashtu si Industria 4.0, është potencialisht më
transformuese. Kjo mund të jetë aq e thjeshtë sa
një robot që lundron algoritmikisht nëpër një
magazinë të ngarkuar, por kompani si Vicarious
po përdorin AI në robotikën me çelës në dorë, ku
detyra është shumë komplekse për
automatizimin e programuar.

Shembuj të robotikës për biznes

Për çdo biznes që ka nevojë të dërgojë gjëra në

një rreze prej katër miljesh, robotët e dërgesës së
Starship Technologies janë një risi e zgjuar.I
pajisur me sisteme hartografike, sensorë dhe AI,
roboti i vogël me rrota mund të gjejë rrugën më të
mirë për të marrë në moment, duke shmangur
rreziqet e botës së jashtme.
Shembuj të robotikës në kujdesin shëndetësor

Profesionistët mjekësorë janë shpesh të lodhur dhe të mbingarkuar, dhe në botën e kujdesit
shëndetësor, lodhja mund të ketë pasoja.Robotët nuk lodhen, gjë që potencialisht i bën ata një
zëvendësues të përsosur, dhe të ashtuquajturit "kirurgët

Waldo" janë të aftë të kryejnë operacione me

saktësi të jashtëzakonshme dhe një "dorë" të
qëndrueshme.

Shembuj të robotikës në bujqësi

Ashtu si në kujdesin shëndetësor, e ardhmja e

robotikës në bujqësi mund të bëjë që mungesat
e fuqisë punëtore dhe lodhja e punëtorëve të
ndihen më pak të mprehta, por ka një tjetër
avantazh të madh potencial:
qëndrueshmërinë.Iron Ox, për shembull, përdor
inteligjencën artificiale dhe robotikën për të provuar dhe siguruar që çdo bimë të marrë nivelin
optimal të dritës së diellit, ujit dhe lëndëve ushqyese të nevojshme për të siguruar që ajo të rritet
në potencialin e saj të plotë.

Shembuj të robotikës në hapësirën ajrore

Ndërkohë që NASA po kërkon të përmirësojë

inteligjencën artificiale të roverëve të saj në Mars
dhe të punojë në një robot të automatizuar
riparimi satelitor, kompani të tjera janë gjithashtu
të prirura të përmirësojnë eksplorimin e hapësirës
nëpërmjet robotikës dhe AI. CIMON i Airbus, për
shembull, është një lloj Alexa në hapësirë, i projektuar për të ndihmuar astronautët me detyrat e
tyre të përditshme.

Shembuj të robotikës për ushtrinë

Për arsye të dukshme, ushtria është më pak e

prirur të bërtasë për arritjet e saj sesa të tjerët
duke përdorur AI robotike për qëllime më pak të
diskutueshme, por e ardhmja e armëve të AI
është shumë reale dhe dronët ushtarakë
autonome kanë parë luftime aktuale.

Po robotët softuerikë dhe inteligjenca artificiale?

Robotët e softuerit nuk janë pjesë e robotikës, pasi ato nuk kanë prani fizike, dhe termi mund të
përshkruajë çdo gjë nga zvarritësit e uebit deri te chatbots. Kjo e fundit nga këto përfshin
inteligjencën artificiale për t'iu përgjigjur siç duhet mesazheve të dërguara nga njerëzit.

PUNOI:Martin Cenaj
Disavantazhet e Inteligjencës Artificiale (IA) në Robotikë

o Kostoja e lartë e zhvillimit:Robotët me IA janë ende shumë të kushtueshëm për t'u

zhvilluar dhe prodhuar. Kjo për shkak se ata kërkojnë shumë hardware dhe software të
specializuar, si dhe inxhinierë shumë të aftë për t'i dizajnuar dhe trajnuar.
o Kompleksiteti: Robotët me IA janë sisteme komplekse që mund të jenë të vështira për t'u
kuptuar dhe zgjidhur problemet. Kjo mund ta bëjë të vështirë sigurimin se ato janë të
sigurta dhe të besueshme.
o Potenciali për paragjykim: Sistemet e IA mund të jenë të njëanshme, gjë që mund të çojë
në marrjen e vendimeve diskriminuese ose joetike nga robotët e fuqizuar nga IA.
o Humbja e punës: Disa ekspertë shqetësohen se robotët e fuqizuar nga IA do të zhvendosin
punëtorët në shumë industri. Kjo mund të çojë në rritje të papunësisë dhe trazirave
sociale.
o Rreziqet e sigurisë: Robotët me IA mund të hakohen ose të përdoren për qëllime
keqdashëse. Kjo mund të përbëjë një kërcënim serioz për sigurinë publike.
o Mungesa e inteligjencës emocionale: Robotët me IA shpesh nuk mund të kuptojnë ose
përpunojnë emocionet njerëzore, duke bërë të vështirë ndërveprimin njeri-robot.

Disa shembuj të disavantazheve të AI në Robotikë:

1. Në vitin 2018, një makinë vetë-drejtuese Tesla u përplas me një gjysmë kamion, duke
vrarë shoferin. Sistemi IA i makinës nuk arriti të identifikonte kamionin si pengesë.
2. Në vitin 2019, Amazon pushoi nga puna një punonjës i cili po punonte në zhvillimin e
robotëve me IA. Punonjësi pohoi se Amazon po zhvillonte robotë që mund të
përdoren për të zëvendësuar punëtorët njerëzorë.
3. Në vitin 2020, një studim nga Qendra Kërkimore Pew zbuloi se 72% e amerikanëve
janë të shqetësuar për potencialin e IA për të zhvendosur punëtorët njerëzorë.
4. Në vitin 2021, një raport nga Forumi Ekonomik Botëror paralajmëroi se IA mund të
zhvendosë deri në 85 milionë vende pune deri në vitin 2025.
Si të zvogëloni disavantazhet e IA në Robotikë

o Investoni në kërkime dhe zhvillim: Nevojiten më shumë kërkime për të zhvilluar sisteme
të IA që janë të sigurta, të besueshme dhe të paanshme.
o Krijoni rregullore: Qeveritë duhet të zhvillojnë rregullore për të siguruar që robotët e
fuqizuar nga IA të përdoren në mënyrë të sigurt dhe etike.
o Investoni në arsim dhe trajnim: Punëtorët duhet të trajnohen se si të punojnë së bashku
me robotët e fuqizuar nga IA.
o Siguroni rrjeta sigurie: Qeveritë duhet të sigurojnë rrjeta sigurie për punëtorët që janë
zhvendosur nga robotët e fuqizuar nga IA.

IA ka potencialin për të revolucionarizuar robotikën, por është e rëndësishme të jeni të

vetëdijshëm për disavantazhet e mundshme. Duke investuar në kërkime dhe zhvillim, duke
krijuar rregullore, duke investuar në arsim dhe trajnim dhe duke siguruar rrjeta sigurie, ne mund
t'i zbusim këto disavantazhe dhe të sigurojmë që IA të përdoret për mirë.
KAPITULLI 3: PERDORIMI I INTELIGJENCES ARTFICIALE NE MJEKESI

Inteligjenca artificiale po sjell risi të rëndësishme në mjekësi. Kjo teknologji inovative po

përdoret për rritjen e saktësisë në metodat diagnostikuese, ndërsa paraqet perspektiva shumë
interesante për të ndihmuar në trajtimin e sëmundjeve në të ardhmen, sidomos të atyre gjenetike.

Inteligjenca artificiale ka kohë që përdoret në mjekësi. Më tepër në specialitetet që kanë të bëjnë

me diagnozat me imazhe, si radiologjia, dermatologjia, apo patologjia, si dhe kur duhet të
vendoset diagnoza me biopsi. Kështu që inteligjenca artificiale nuk është një lajm i ri për
mjekësinë.

Një shembull që ja vlen të përmendet i cili ka gjetur përdorim kohët e fundit është një metodë e
re si pap testi por më mirë se pap testi. Ajo që përdoret është ndihma e robotit, apo e sistemeve
kompjuterike për të identifikuar qelizat malinje në qafën e mitrës së pacienteve. Kjo bëhet
nëpërmjet software-ve të detajuar dhe shumë të avancuar që realisht lehtësojnë punën e mjekut
citopatolog.

Nëse për shume biznese inteligjenca artificiale po arrin që të zëvëndësojë tërësisht disa punonjës,
në rastin e mjekësisë ajo lehtëson punën e mjekut, por nuk e zëvendëson dot atë.
Inteligjenca artificiale ne mjekesine gjenetike

Në 2020 çmimi në mjekësi u mor për gërshërët gjenetike. Ishin dy shkencëtarë që zbuluan se
tashmë ne mund të modifikojmë materialin gjenetik, ta personalizojmë dhe përdorim në trajtim.

Sigurisht me epokën e re të inteligjencës artificiale mund të bëhet më shumë. Në studimet e

fundit mbi terapitë e reja, të personalizuara, është përdorur pikërisht metoda që bën prerjen e
materialit dhe bën personalizimin e terapisë për pacientin. Kjo është një perspektivë për
përdorimin e inteligjencës artificiale si terapi unike, lidhur me sëmundshmërinë ose gjenezën apo
gjenetikën e pacientit apo edhe kushtet e tjera që përfshihen. Një studim është përfshirë dhe për

talaseminë ku eshte shumë afër që jo vetëm ta diagnostifikohet, por edhe te shërohet. Inteligjenca
artificiale është e ardhmja e mjekësisë gjenetike.

Ndikimi i inteligjences artificiale ne diagnostifikimin e tumoreve

Në universitetin e Lundit në Suedi rreth një milionë gra në vit u nënshtrohen ekzaminimit
mamografik, thonë drejtuesit e tij. Imazhet me rreze X të gjirit më pas analizohen zakonisht nga
dy radiologë për të parë nëse ka shenja të kancerit, një metodë e quajtur “leximi i dyfishtë” që
kërkon kohë. Një radiolog mund të analizojë mesatarisht rreth 50 ekzaminime në orë. Por a
mund të ndihmojë teknologjia për të lehtësuar këtë ngarkesë pune?

Studiuesit në Suedinë jugore po vlerësojnë efektin e ekzaminimeve të mbështetura nga

inteligjenca artificiale. Kjo është prova e parë e këtij lloji që krahason dy metodat e
diagnostifikimit.“Së pari ne analizojmë ekzaminimet pa përdorur inteligjencën artificiale, duke
shfrytëzuar avantazhet tona si mundësinë për të parë të gjithë imazhin. Pastaj përdorim pajisjen
me inteligjencë artificiale dhe më pas mund të analizojmë shenjat në imazh”, thotë Kristina
Lang, drejtuese e studimit dhe profesore e radiologjisë në Universitetin e Lundit. Në provën
klinike, e cila përfshiu mbi 80 mijë gra, studiuesit përdorën Inteligjencën Artificiale për të
identifikuar ekzaminimet me një "rrezik të lartë" të kancerit të gjirit, të cilat më pas iu nënshtruan
leximeve tradicionale të dyfishta nga radiologët.

Rezultatet e provës zbuluan se ekzaminimi i

mamografisë nga inteligjenca artificiale rezultoi në një shkallë të ngjashme të zbulimit të
kancerit me metodën standarde të leximit të dyfishtë nga radiologët.Kjo pothuajse përgjysmoi
ngarkesën e punës së mjekëve, leximi i të dhënave në ekran u reduktua me rreth 44 për qind. Ky
nivel i kursimit të kohës mund të jetë jetik, veçanërisht në zonat me mungesë personeli.Në
vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme ka një mungesë të madhe mjekësh. Pra, këto
algoritme të analizimit të të dhënave mund të bëjnë një ndryshim vërtet të madh në rajonet, ku
nuk ka ekspertë.

Vlefshmëria e teknologjive të bazuara në Inteligjencën Artificiale

Një nga sfidat kryesore të aplikimit të Inteligjencës Artificiale në mjekësi në vitet e ardhshme do
të jetë vërtetimi klinik i koncepteve dhe mjeteve thelbësore të zhvilluara së fundmi. Megjithëse
shumë studime kanë prezantuar tashmë dobinë e Inteligjencës Artificiale me mundësi të qarta të
bazuara në rezultate premtuese, disa kufizime të njohura dhe të raportuara shpesh të studimeve të
Inteligjencës Artificiale ka të ngjarë të komplikojnë një vërtetim të tillë. Me këtë do të trajtohen
tre prej kufizimeve të tilla, si dhe do të ofrohen mënyra të mundshme për t'i kapërcyer ato.

Së pari, shumica e studimeve që krahasojnë efikasitetin e Inteligjencës Artificiale kundrejt

klinicistëve janë gjetur se kanë një dizajn jo të besueshëm dhe dihet se i mungon përsëritja
parësore, d.m.th., vërtetimi i algoritmeve të zhvilluara në mostrat që vijnë nga burime të tjera nga
ai i përdorur për të trajnuar algoritmet. Kjo vështirësi mund të kapërcehet në epokën e shkencës
së hapur pasi të dhënat dhe metodat e hapura janë të detyruara të marrin gjithnjë e më shumë
vëmendje si praktikat më të mira në kërkim. Megjithatë, kalimi në shkencën e hapur mund të jetë
i vështirë për kompanitë mjekësore të Inteligjencës Artificiale që zhvillojnë software si një
biznes thelbësor.

Së dyti, studimet që raportojnë aplikimin e Inteligjencës Artificiale në praktikën klinike dihet se

janë të kufizuara për shkak të modeleve retrospektive dhe madhësive të mostrave; dizajne të tilla

përfshijnë potencialisht përzgjedhjen dhe paragjykimet e spektrit, d.m.th., modelet zhvillohen për
t'iu përshtatur në mënyrë optimale një grupi të dhënash të dhëna (ky fenomen njihet edhe si
mbipërshtatje), por nuk përsërisin të njëjtat rezultate në grupe të tjera të dhënash. Rivlerësimi i
vazhdueshëm pas miratimit të algoritmeve që dyshohet se janë të tepërta duhet të jetë i
nevojshëm për të përshtatur softwarin me luhatjen e demografisë së pacientit . Për më tepër,
ekziston një konsensus në rritje për nevojën e zhvillimit të algoritmeve të dizajnuara për t'iu
përshtatur komuniteteve më të mëdha duke marrë parasysh nëngrupet.

Së treti, dihet se vetëm pak studime krahasojnë Inteligjencën Artificiale dhe klinicistët bazuar në
të njëjtat grupe të dhënash; edhe në atë skenar, janë bërë kritika që tregojnë për një shkallë më të
ulët të saktësisë diagnostike sesa pritej te mjekët e specializuar. Kundërshtimi i inteligjencës
artificiale dhe klinicistëve, megjithëse i përfaqësuar mirë në literaturën shkencore, ndoshta nuk
është mënyra më e mirë për të trajtuar çështjen e performancës në ekspertizën mjekësore: disa

studime tani po i afrohen ndërveprimit midis klinicistëve dhe algoritmeve si kombinim i njeriut
dhe atij artificial.
 Nevoja për të edukuar mjekë që njohin e zbatojnë Inteligjencën Artificiale

Disa universitete kanë filluar të krijojnë kurrikulë të reja mjekësore, duke përfshirë një mjek-
inxhinierë, për t'iu përgjigjur nevojës për edukimin e udhëheqësve të ardhshëm mjekësorë ndaj

sfidave të inteligjencës artificiale në mjekësi. Kurrikula të tilla shohin një qasje më të fortë ndaj
shkencave të vështira (të tilla si fizika dhe matematika), dhe shtimi i shkencave llogaritëse,
kodimi, algoritmika dhe inxhinieria mekatronike. Këta "mjekë inxhinierë" do të mbështeteshin si
në një përvojë klinike ashtu edhe në ekspertizë dixhitale për të zgjidhur problemet moderne
shëndetësore, për të marrë pjesë në përcaktimin e strategjive dixhitale për institucionet e kujdesit
shëndetësor, për të menaxhuar tranzicionin dixhital, për të edukuar pacientët dhe
bashkëmoshatarët.

Shoqëria si dhe institucionet e kujdesit shëndetësor mund të përfitojnë nga këta profesionistë si
një rrjet sigurie për çdo proces, duke përfshirë inteligjencën artificiale në mjekësi, por edhe si një
shtysë e inovacionit dhe kërkimit. Përveç edukimit bazë mjekësor, ekziston nevoja për zbatimin e
programeve të vazhdueshme arsimore në lidhje me mjekësinë dixhitale dhe me synimin e
mjekëve të diplomuar, në mënyrë që të mundësohet rikualifikimi në këtë fushë në rritje. Në
shumicën e spitaleve më të avancuara anembanë botës, ekspertë të tillë janë të ngarkuar me
misionin e Shefit të Informacionit Mjekësor (CMIO).
A do të zëvendësohen mjekët nga inteligjenca artificiale?

Siç është diskutuar kohët e fundit në literature mjekët me shumë mundësi nuk do të
zëvendësohen nga inteligjenca artificiale: teknologjitë mjekësore inteligjente ekzistojnë si të tilla
si mbështetja për mjekun për të përmirësuar menaxhimin e pacientit. Siç kanë treguar studimet e
fundit , megjithatë, krahasimet ndodhin shpesh midis zgjidhjeve të inteligjencës artificiale dhe
mjekëve, sikur të dy homologët të ishin në konkurrencë. Studimet e ardhshme duhet të
fokusohen në krahasimin ndërmjet mjekëve që përdorin zgjidhje të inteligjencës artificiale me
mjekët pa ndihmën e aplikacioneve të tilla dhe t'i zgjerojnë ato krahasime në provat klinike
përkthimore; vetëm atëherë inteligjenca artificiale do të pranohet si plotësuese e mjekëve.
Profesionistët e kujdesit shëndetësor qëndrojnë në ditët e sotme në një pozicion të privilegjuar,
për të qenë në gjendje të mirëpresin evolucionin dixhital dhe të jenë shtytësit kryesorë të
ndryshimit, megjithëse nevojitet një rishikim i madh i edukimit mjekësor për t'u siguruar
udhëheqësve të ardhshëm kompetencat për ta bërë këtë.

Pra, si konkluzion, zbatimi i inteligjencës artificiale në praktikën klinike është një fushë
premtuese e zhvillimit, që evoluon me shpejtësi së bashku me fushat e tjera moderne të
mjekësisë precize, gjenomikës dhe telekonsultimit. Ndërsa progresi shkencor duhet të mbetet
rigoroz dhe transparent në zhvillimin e zgjidhjeve të reja për të përmirësuar kujdesin shëndetësor
modern, politikat shëndetësore tani duhet të përqendrohen në trajtimin e çështjeve etike dhe
financiare që lidhen me këtë gur themeli të evolucionit të mjekësisë.

PUNOI:Gresijola Filaj
KAPITULLI 4: PERDORIMI I INTELIGJENCES ARTIFICIALE NE ARSIM

Anë positive të përdorimit te IA në arsim

Bashkëpunimi i mësuesit me Inteligjencën Artificiale

Tashmë IA është aplikuar në arsim kryesisht me disa mjete që ndihmojnë

në zhvillimin e aftësive dhe sistemet e testimit. Ndërsa zgjidhjet e ofruara nga IA në arsim
vazhdojnë të shtohen, shpresa është që IA të ndihmojë në plotësimin e boshllëqeve dhe nevojave
në edukim duke lejuar që shkollat dhe mësuesit të realizojnë gjëra të pamenduara më parë. IA
mund të nxisë efikasitetin, personalizimin dhe të modernizojë detyrat e mësuesit duke i krijuar atij
kohë dhe liri për të siguruar mirëkuptim dhe përshtatshmëri me nxënësit; një aftësi unike njerëzore
ku teknologjia çalon.
Duke shfrytëzuar karakteristikat më të mira të teknologjisë dhe mësuesve, vizioni për IA në arsim
është që ata të punojnë së bashku për të arritur rezultatet më të mira me nxënësit. Meqenëse
nxënësit e sotëm do të duhet të punojnë në një të ardhme ku IA është realitet, është e rëndësishme
që institucionet tona arsimore t’i ekspozojnë nxënësit dhe të përdorin teknologjinë.

Të mësuarit e diferencuar dhe individual

Përmirësimi i mësimit bazuar në nevojat e veçanta të një nxënësi ka qenë një prioritet për
arsimtarët për vite me radhë, por IA do të lejojë një nivel diferencimi që është i pamundur për
mësuesit që duhet të menaxhojnë 30 nxënës në klasë. Ekzistojnë disa kompani si “Content
Technologies” dhe “Carnegie Learning” që aktualisht zhvillojnë dizajne inteligjente udhëzuesish
dhe platforma digjitale që përdorin IA për të siguruar nxënie, testim dhe reagime te nxënësit. Kjo u
jep atyre sfida për të cilat janë të gatshëm, identifikon boshllëqet në njohuri dhe i ridrejton në tema
të reja kur është e nevojshme. Ndërsa IA bëhet më e sofistikuar, mund të jetë e mundur që një
makinë të lexojë shprehitë në fytyrën e një nxënësi që tregon se ata po përpiqen të kuptojnë një
temë dhe do të modifikojë një mësim për t’iu përgjigjur këtij reagimi. Ideja e personalizimit të
kurrikulës për nevojat e çdo nxënësi nuk është e vlefshme sot, por do të jetë për makineritë që
fuqizohen nga IA.

Akses universal për të gjithë nxënësit dhe studentët

Mjetet e inteligjencës artificiale mund të ndihmojnë që klasat globale të jenë të disponueshme për
të gjithë, përfshirë ata që flasin gjuhë të ndryshme apo që mund të kenë vështirësi në shikim ose
dëgjim. “Presentation Translator” është një opsion shtesë në programin PowerPoint që krijon titra
në kohë reale për ato që thotë mësuesi. Kjo u jep mundësi edhe atyre nxënësve që nuk janë në
gjendje të ndjekin shkollën për shkak të një sëmundjeje ose që kërkojnë të mësojnë në një nivel
tjetër ose në një temë të veçantë që nuk ofrohet nga shkolla e tyre.
Automatizon detyrat e administratorit

Një arsimtar kalon shumë kohë duke vlerësuar detyrat e shtëpisë dhe testet. IA mund të ndërhyjë
dhe të bëjë një punë më të shpejtë për këto detyra, e në të njëjtën kohë të ofrojë rekomandime për
mënyrën si mund të minimizohen boshllëqet në të mësuar. Megjithëse makineritë tashmë mund të
vlerësojnë testet me zgjedhje të shumëfishta, ato janë shumë afër të qenit në gjendje të vlerësojnë
edhe përgjigjet me shkrim. Ndërsa IA ndërhyn për të automatizuar detyrat e administratorit, u jep
mundësi mësuesve të kalojnë më shumë kohë me secilin nxënës.

Mentorim dhe mbështetje jashtë klasës

Pyesni cilindo prind që ka luftuar për të ndihmuar fëmijën e tij adoleshent në lëndën e
matematikës. Ata do ta vlerësojnë potencialin e IA për të mbështetur fëmijët e tyre kur kanë
vështirësi me detyrat e shtëpisë ose përgatitjen para provimit. Programet mësimore po përparojnë
falë inteligjencës artificiale, dhe së shpejti ato do të jenë më të disponueshme dhe të afta t’i
përgjigjen një sërë modelesh të të nxënit.
Ka shumë më tepër aplikime të IA në arsim që janë duke u zhvilluar, duke përfshirë mentorët e IA
për nxënësit, zhvillimin e mëtejshëm të përmbajtjes inteligjente dhe një metodë të re të zhvillimit
personal për arsimtarët përmes konferencave globale virtuale. Sektori i arsimit mund të jetë pak më
i ngadaltë në adoptimin e inteligjencës artificiale dhe të mësuarit përmes teknologjisë, por
ndryshimet kanë filluar dhe do të vazhdojnë.

Anët negative të inteligjencës artificiale

1. Nxitja e mungesës së kreativitetit dhe inovacionit

Integrimi i AI në arsim mund të çojë në një mungesë të mundshme të kreativitetit midis

studentëve. Algoritmet e mësimit të makinerisë ndihmojnë në optimizimin e efikasitetit, saktësisë
dhe parashikueshmërisë. Ndërsa këto janë aspekte thelbësore të të mësuarit, ato mund të
pengojnë kreativitetin, pasi sistemet e bazuara në AI kanë më pak gjasa të inkurajojnë studentët
të mendojnë jashtë kutisë ose të angazhohen në zgjidhjen krijuese të problemeve. Studentët
mund të kufizojnë aftësinë e tyre për të dalë me ide novatore dhe origjinale. Kjo përfundimisht
mund të pengojë suksesin e tyre në të ardhmen, pasi kreativiteti është një nga asetet e vlefshme
në shumë profesione.

2. Zëvendësimi I ndërveprimit njerëzor

Një tjetër disavantazh i AI në arsim është se mund të zëvendësojë ndërveprimin njerëzor. Ndërsa
sistemet e bazuara në AI mund të ofrojnë përvoja të personalizuara të të mësuarit dhe reagime të
automatizuara, ato gjithashtu mund të zvogëlojnë ndërveprimin njerëzor midis studentëve dhe
mësuesve. Kjo mund të jetë e dëmshme për të mësuarit social dhe emocional dhe zhvillimin e
aftësive ndërpersonale.
3. Mbështetje e Tepërt në Teknologji

Inteligjenca artificiale në arsim mund të çojë gjithashtu në mbështetje të tepërt në teknologji.

Ndërsa teknologjia ka shumë përfitime, mbështetja e tepërt në të mund të pengojë të menduarit
kritik dhe aftësitë e zgjidhjes së problemeve. Studentët mund të bëhen shumë të varur nga
teknologjia për të dhënë përgjigje dhe zgjidhje në vend që të përdorin aftësitë e tyre të të
menduarit kritik.

4. Privatësia

AI kërkon qasje në sasi të mëdha të dhënash për të funksionuar siç duhet, gjë që ngre shqetësime
për privatësinë. Me përdorimin në rritje të AI në arsim, është thelbësore të sigurohet që të dhënat

e studentëve të mbrohen në mënyrë adekuate dhe se privatësia të ruhet. Pa masat e duhura të

sigurisë, përdorimi i AI në arsim mund të çojë në zbulimin e paautorizuar të informacionit
konfidencial, duke i vënë studentët në rrezik. Prandaj, është thelbësore të zbatohen masat e
duhura të sigurisë për të ruajtur të dhënat e studentëve. Gjithashtu, për të ruajtur privatësinë dhe
për të siguruar që përdorimi i AI në arsim nuk rrezikon sigurinë dhe konfidencialitetin e
informacionit të ndjeshëm.

5. Kostoja dhe aksesueshmëria

Përdorimi i teknologjisë së AI në arsim mund të jetë i kushtueshëm, gjë që mund të kufizojë

aksesin për disa shkolla dhe studentë. Kjo krijon një ndarje dixhitale, ku vetëm pak studentë
mund të përfitojnë nga teknologjia AI. Për më tepër, mirëmbajtja dhe përditësimet e teknologjisë
mund të jenë gjithashtu të shtrenjta. Kjo e bën të vështirë për disa shkolla që të vazhdojnë me
përparimet më të fundit të AI. Si rezultat, shkollat që nuk mund të përballojnë teknologjitë më të
fundit të AI mund të mbeten prapa në ofrimin e arsimit cilësor për nxënësit e tyre, duke
përjetësuar ndarjen dixhitale.

Pavarësisht potencialit të tij për të revolucionarizuar arsimin, është thelbësore të pranohen efektet
negative të inteligjencës artificiale në arsim. Nga pengimi i kreativitetit dhe të menduarit kritik
deri te ngritja e shqetësimeve për privatësinë dhe shkaktimi i mundshëm i humbjeve të vendeve
të punës, përdorimi i teknologjisë së AI në arsim kërkon konsideratë të kujdesshme. Ndërsa
vazhdojmë të integrojmë AI në sistemet tona arsimore, ne duhet t'i adresojmë këto shqetësime
dhe të punojmë për të zbutur efektet e tyre negative.

PUNOI: Xhemal Vogli

KAPITULLI 5: PERDORIMI I INTELIGJENCES ARTIFICIALE NE EKONOMI

Inteligjenca Artificiale po shënon transformimin më të madh teknologjik, por edhe njerëzor të

kohëve tona. Një mori detyrash, nevojash dhe problemesh po zgjidhen në mënyrë të
paimagjinueshme dhe në kohë rekord. Por siç është i madh potenciali i kësaj teknologjie, po aq të
shumta janë dhe risqet. Por çfarë është Inteligjenca Artificiale?

Është një “Lloj inteligjence kompjuterike, e cila përfshin aftësinë për të mësuar, përllogaritur,
formuluar përfundime dhe ndërmarrë veprime."

Vlera e tregut botëror për Inteligjencën Artificiale për vitin 2022 llogaritet në 120 miliardë
dollarë; ndërsa parashikohet që deri në vitin 20230 të kapë shifrën e 1.6 trilionë dollarëve. Sipas
të dhënave. 35% e kompanive në botë vitin e kaluar përdorën Inteligjencën Artificiale.

Por Inteligjenca Artificiale do të ndikojë në rritjen e ndjeshme të ekonomisë botërore.

Sipas raporteve të fundit. PBB-ja botërore do të jetë 14% më e lartë në vitin 2030 si rezultat i
Inteligjencës Artificiale ose 15,7 trilionë dollarë. Shifër e cila është më e madhe se Prodhimi i
Brendshëm Bruto i Kinës dhe Indisë së bashku.

Fitimet rajonale do të ndihen më shumë në Kinë, PBB-ja e së cilës do të rritet me 26% në vitin
2030, ndjekur nga Amerika e Veriut me 14,5% rritje. Të dyja këto rajone përfaqësojnë thuajse
70%, ose 10.7 trilionë dollarë të ndikimit ekonomik botëror të Inteligjencës Artificiale.
 PUNOI: Anisa Cela

Inteligjenca artificiale (IA) është një fushë e studiuar gjerësisht që ka ndikim të madh në
ekonominë moderne. Zhvillimet në IA kanë ndryshuar mënyrën se si bizneset operojnë dhe si
intervejon shteti në politikat ekonomike. Në vijim janë disa mënyra se si IA ka ndikuar në
ekonomi:

1. Rritja e produktivitetit: IA ka ndihmuar në rritjen e produktivitetit në shumë sektorë të

ekonomisë. Sistemet e IA-së mund të automatizojnë detyrat rutinore dhe të përmirësojnë
efikasitetin e proceseve prodhuese. Kjo i jep mundësinë kompanive të prodhojnë më shumë me
kosto më të ulët dhe të përmirësojnë performancën e tyre në treg.

2. Zhvillimi i tregjeve të reja: IA ka hapur mundësi të reja tregu dhe ka ndryshuar mënyrën se si
bizneset shesin dhe blejnë produkte dhe shërbime. Sistemet e rekomandimit të IA-së, siç janë ato
në platformat e tregtisë elektronike dhe aplikacionet e shërbimeve të transporit, ndihmojnë
konsumatorët të gjejnë produktet dhe shërbimet që i përshtaten më mirë nevojave të tyre. Kjo
krijon tregje të personalizuara dhe rrit efikasitetin e tregtisë.
3. Transformimi i sektorëve të caktuara: IA ka ndikuar në transformimin e disa sektorëve të
ekonomisë. Për shembull, në sektorin e shëndetësisë, IA mund të përdoret për të analizuar të
dhënat e pacientëve, të ndihmojë në diagnostikimin e sëmundjeve dhe të mbështesë planifikimin
e trajtimit. Në sektorin financiar, IA mund të përdoret për të analizuar të dhënat tregtare, të bëjë
parashikime të tregjeve dhe të ndihmojë në marrjen e vendimeve investuese.

4. Ndikimi në tregun e punës: Zhvillimet në IA kanë ndikuar në tregun e punës. Disa detyra që
dikur kryheshin nga njerëz tani mund të automatizohen duke përdorur IA. Kjo ka ndikuar në
mënyrë të veçantë në punësimin në sektorët e prodhimit dhe të shërbimeve të thjeshta.
Megjithatë, AI ka krijuar edhe mundësi të reja punësimi në sektorët e zhvillimit të teknologjisë
dhe të shërbimeve të avancuara.

5. Rritja e sigurisë dhe monitorimit: IA ka ndihmuar në përmirësimin e sigurisë dhe monitorimit

në shumë sektorë. Përdorimi i IA-së në sigurinë e rrjeteve kompjuterike, detektimin e aktivitetit
të dyshimtë dhe identifikimin e rreziqeve të mundshme ka ndihmuar në parandalimin e krimeve
të cyber dhe në përmirësimin e sigurisë së të dhënave.

6. Ndikimi në politikat ekonomike: IA ka nxitur ndryshime në politikat ekonomike. Shtetet dhe

organizatat ndërkombëtare janë duke shqyrtuar sfidat dhe mundësitë që sjell IA në fushën e
tregtisë, sigurisë së punës, privatësisë së të dhënave dhe drejtvazhdim të tregut të punës. Ata po
përpilojnë politika dhe rregullore për të mbrojtur konsumatorët, për të siguruar transparencë dhe
për të ndihmuar në përshtatjen e forcave punëtore në kontekstin e ndryshimit të teknologjisë.

Në përfundim, inteligjenca artificiale ka pasur një ndikim të thellë në ekonominë moderne. Ajo
ka rritur produktivitetin, ka hapur tregje të reja, ka transformuar sektorët ekonomikë dhe ka
ndikuar në tregun e punës. Gjithashtu, AI ka përmirësuar sigurinë dhe monitorimin dhe ka
ndikuar në politikat ekonomike të shteteve dhe organizatave ndërkombëtare. Me vazhdimin e
zhvillimit të teknologjisë së IA-së, pritet që ndikimi i saj në ekonomi të vazhdojë të rritet dhe të
sjellë ndryshime të mëdha në mënyrën se si operojnë bizneset dhe si funksionon tregu i punës.

PUNOI: Redi Myftarago

REFERNCAT

 https://ts2.space/en/the-impact-of-ai-on-mechanical-engineering-from-design-to-
manufacturing/#gsc.tab=0
 https://aibusiness.com/verticals/robotics-and-artificial-intelligence-the-role-of-ai-in-
robots#close-modal
 Müller, Vincent C. ‘ Etika e inteligjencës artificiale dhe robotikës', në Edward N. Zalta
Enciklopedia e Filozofisë Stanford
 Raporti i Incidentit Tesla. (2018). Hetimi për aksidentin e makinës me vetëdrejtim Tesla.
Marrë nga https://www.nytimes.com/2020/02/25/business/tesla-autopilot-ntsb.html
 Raporti i skandalit të robotikës në Amazon. (2019). Pretendimet e punonjësve dhe
përgjigja e kompanisë. Marrë nga
https://amp.theguardian.com/technology/2020/feb/05/amazon-workers-protest-unsafe-
grueling-conditions-warehouse
 Qendra Kërkimore Pew. (2020). Perceptimet e publikut për AI dhe zhvendosjen e punës.
 https://www.zeriamerikes.com/a/7234094.html
 https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmed.2020.00027
 https://afrikta.com/10-negative-effects-of-artificial-intelligence-in-education/
 https://ekonomiaonline.com/ekonomia-ne-te-ardhmen-inteligjenca-artificiale-dhe-
robotizmi-do-ua-marrin-vendet-e-punes-njerezve/
 https://albanian.cri.cn/2022/12/30/VIDEUxjbPXrOb2Epbt6SfBWL221230.shtml