Professional Documents
Culture Documents
Tài Liệu Môn Học
Tài Liệu Môn Học
Mở đầu
Xã hội là một thực thể tồn tại quanh ta, chứa đựng từng cá nhân trong xã
hội, những mối quan hệ xã hội, những vấn đề xoay quanh, tác động trong
đời sống của con người. Xã hội gắn liền với sự ra đời của loài người, tiến
hóa qua nhiều các cấp bậc khác nhau, từ đơn giản đến phức tạp. Xã hội với
từng khu vực khác nhau trên thế giới có tiến trình phát triển khác nhau,
nhưng nhìn chung đến thời điểm hiện tại, tất cả đều đang hướng tới một xã
hội văn minh, dân chủ, vì lợi ích của con người.
Xã hội theo góc nhìn của xã hội học đó là một tập hợp người, một tập thể
người có mối quan hệ gắn bó với nhau trên tất cả các lĩnh vực của đời sống
xã hội, nó là sự biểu hiện tổng hòa các mối quan hệ xã hội.
Trong xã hội con người không thể sống một mình không tương tác với thế
giới. Mỗi hoạt động có mục đích của con người chỉ trở thành hoạt động xã
hội khi nó nằm trong một số mối quan hệ giữa các chủ thể hoạt động và
thông qua các mối quan hệ đó. Chính những tác động ảnh hưởng lẫn nhau
của con người với thế giới xung quanh với nhiều hình thức, hoạt động, dáng
vẻ tạo ra một hệ thống tương quan xã hội mà con người chịu ảnh hưởng, tác
động lẫn nhau bởi những vai trò, chức năng, nhiệm vụ cụ thể của mình trong
môi trường ấy.
https://luathoangphi.vn/tuong-tac-xa-hoi-la-gi/#Tuong_tac_xa_hoi_la_gi
https://sites.google.com/site/xahoihocsociology/cac-khai-niem-ly-thuyet-xa-
hoi-hoc/lt/ly-thuyet-tuong-tac-bieu-trung
LỜI MỞ ĐẦU
Xã hội là một thực thể tồn tại quanh chúng ta, chứa đựng từng cá thể trong
xã hội, các mối quan hệ xã hội, các vấn đề và xã hội tác động đến cuộc sống
của con người. Xã hội đã có từ khi loài người ra đời và tiến hóa qua nhiều
cấp bậc, từ đơn giản đến phức tạp. Mặc dù mỗi xã hội đang phát triển theo
cách riêng của họ, nhưng tất cả đều đang hướng tới một xã hội văn minh,
dân chủ vì lợi ích của con người.
Con người không thể sống một mình mà không tương tác với thế giới xung
quanh. Mỗi hoạt động có mục đích của con người chỉ có thể được coi là hoạt
động xã hội khi nó được thực hiện thông qua một số mối quan hệ giữa các
chủ thể hoạt động và thông qua các mối quan hệ đó. Chính những tác động
lẫn nhau của con người với thế giới xung quanh với nhiều hình thức, hoạt
động và dáng vẻ tạo ra một hệ thống tương quan xã hội mà con người chịu
ảnh hưởng lẫn nhau bởi những vai trò, chức năng và nhiệm vụ cụ thể của họ
trong môi trường mà họ sống. Như vậy, có thể thấy tương tác xã hội đóng
một vai trò cốt lõi trong việc phát triển của một xã hội.
1. Nội dung
1.1. Khái niệm “Tương tác xã hội”
Tương tác xã hội là một hình thức thông tin và giao tiếp xã hội của ít
nhất hai chủ thể hành động. Trong quá trình này, sự tác động qua lại
của các chủ thể sẽ được thực hiện; đồng thời cũng diễn ra sự thích
ứng của một hành động và một hành động khác. Qua đó họ đạt được
sự hiểu biết nhau về tình huống, về ý nghĩa của hành động. Do vậy, có
thể đạt được sự hợp tác, đồng tình nhất định 1
1 Phạm Tất Dong – Lê Ngọc Hùng (đồng chủ biên), Xã hội học, Nxb Thế giới, tr.145.
Mỗi người chịu những lực tương tác khác nhau trong quá trình tương
tác, những lực tương tác đó có ý nghĩa và tác động khác nhau. Do đó,
khuôn dáng của mỗi người được tạo ra bởi tương tác xã hội, cũng như
cách mỗi người làm việc cùng nhau hoặc không.
Chủ thể có thể tương tác với chủ thể kia và tự động thay đổi và điều
chỉnh hành vi và hành động của mình để phù hợp với chủ thể kia.
2.4. Phương pháp luận dân tộc học về tương tác xã hội.
Phương pháp luận dân tộc học về tương tác xã hội là nghiên cứu về
những quy tắc hiển nhiên điều khiển sự tương tác của người này với
người khác. Những quy tắc này được chúng ta dùng thường xuyên
với những người biết rõ nhau như những người trong gia đình, bạn
4 https://livreetcine.wordpress.com/2020/03/15/ung-dung-ly-thuyet-kich-cua-e-goffman-trong-
nghien-cuu-tho-nguyen-cong-tru/
bè thân thiết và rộng hơn là những người trong cùng một nền văn
hoá. Thực chất, những quy tắc được coi là hiển nhiên trong giao tiếp
là những quy ước ngầm về việc nhận thức trong quá trình tương tác
giữa các cá nhân- đặc biệt giữa những người thường xuyên tương tác
với nhau như bạn bè thân thiết, vợ chồng, ba mẹ và các con, v.v
Ví dụ: Khi ta tới thăm gia đình nhà bạn, anh trai của bạn nói với bạn
rằng “nhậu đi!”, ở trường hợp này, có thể ta sẽ hiểu nhầm hoặc
không hiểu ý của người anh trai vì thực tế, ta và người anh trai chưa
giao tiếp với nhau trước đó nên không thể hiểu được tình huống
tương tác. Còn về phần người bạn, người bạn nghe là có thể hiểu
rằng ngụ ý của anh mình là “xuống ăn cơm thôi!” vì hai anh em đã
có sự tương tác lâu ngày.
Thật vậy, trong đời sống, những quy tắc này sẽ giúp tiết kiệm thời
gian và giúp cuộc hội thoại nhanh chóng hơn đối với những sự tương
tác gần như bố mẹ, bạn bè, anh em. Tuy nhiên, đối với người lạ,
người không cùng một nền văn hoá thì không thể hiểu ta đang nói về
điều gì. Dù vậy, phương pháp luận dân tộc học cũng là một hướng
tiếp cận quan trọng khi nghiên cứu về tương tác xã hội, đặc biệt là
tương tác dùng các quy tắc ngôn ngữ nói, viết và ngôn ngữ cử chỉ,
hành vi.
Sự tiếp xúc không gian Mối liên xã hội hầu như chưa có.
Các cá nhân chỉ có vị trí không
gian quan sát gần nhau mà thôi
Sự tiếp xúc tâm lý Đã xuất hiện sự quan tâm, để ý
lẫn nhau ở các cá nhân trong
tương tác
Sự tiếp xúc xã hội Đã có sự hoạt động chung
Sự tương tác Đó là việc thực hiện hành động
ổn định có hệ thống. Các hành
động này có mục đích tạo ra
những phản ứng tương tác phía
đối tác
Quan hệ xã hội Đó là những hệ thống phối hợp
các hành động với nhau
3.3. Phân loại theo chủ thể hành động trong tương tác
Trong tương tác xã hội, tối thiểu phải có hai chủ thể hành động tham
gia. Những chủ thể hành động có thể là cá nhân, nhóm, cả xã hội. Từ
đó, chúng ta có thể đưa ra những dạng tương tác theo chủ thể hành
động:
- Tương tác liên cá nhân: là tương tác giữa các cá nhân với nhau
- Tương tác cá nhân-xã hội
- Tương tác nhóm-xã hội
- Tương tác nhóm-nhóm
- Tương tác nhóm-xã hội
- Tương tác giữa những cá nhân với tư cách đại diện các nhóm
khác nhau
3.4. Phân loại theo mức độ trực tiếp hay gián tiếp
Tương tác theo dạng hợp tác Tương tác theo dạng cạnh tranh
Bao gồm những biểu hiện tương tác Chứa đựng những biểu hiện tương
mang tính chất tích cực, xây dựng; tác mang tính chất tiêu cực, phá
nhờ đó các chủ thể có thể tổ chức hoại, đối kháng…và ngăn cản
được những hoạt động chung. những hoạt động chung.
Hình thức “thi đua” là hình thức trung gian giữa hai dạng trên. Các nhóm
thi đua vẫn có thể cùng hoạt động ở những mức độ nhất định vì thi đua cũng
là một dạng cạnh tranh với mục tiêu là giúp đỡ nhau tiến bộ.
- Sự cô lập kéo dài có thể dẫn đến căng thẳng, lo âu, trầm cảm và
các vấn đề sức khỏe tâm thần khác.
- Thiếu tương tác xã hội làm giảm khả năng kích thích não và
ảnh hưởng đến việc duy trì sự cân bằng tâm lý.
- Tính cách: Tính cách là những đặc điểm thường xuyên thay đổi trong
suy nghĩ và hành vi của một cá nhân. Nó có thể ảnh hưởng đến cách
họ giao tiếp với người khác, chẳng hạn như họ có dễ dàng hòa đồng
hay dè dặt, họ có xu hướng hướng ngoại hay hướng nội, họ có dễ bị
kích động hay bình tĩnh, v.v.
- Cảm xúc: Cảm xúc là những phản ứng tâm lý với những kích thích
bên trong hoặc bên ngoài ảnh hưởng đến tâm trí con người. Chúng có
thể ảnh hưởng đến cách họ tương tác với người khác, chẳng hạn như
mức độ họ lo lắng hay tự tin, mức độ vui vẻ hay buồn bã, v.v.
- Thái độ: Thái độ là những đánh giá tích cực hoặc tiêu cực mà một
người có đối với một người khác, một nhóm người hoặc một sự vật
nào đó. Chúng có thể ảnh hưởng đến cách họ tương tác với người
khác, chẳng hạn như họ có thái độ tích cực hay tiêu cực đối với những
người khác giới, người có hoàn cảnh khác với họ, người khác biệt với
họ, v.v.
Tóm lại, tương tác xã hội là một phần quan trọng của cuộc sống và là nền
tảng của xã hội. Tương tác xã hội giúp con người tạo và duy trì các mối
quan hệ, điều này góp phần tạo nên một xã hội hoà bình và đoàn kết. Ngoài
ra, tương tác xã hội—thông qua việc trao đổi hàng hóa và dịch vụ khi chúng
ta tương tác với nhau—có thể thúc đẩy sự phát triển kinh tế.
Trang, N.L. (2022) Tương Tác xã hội là gì?, Công ty Luật Hoàng Phi.
Available at:
https://luathoangphi.vn/tuong-tac-xa-hoi-la-gi/#Tuong_tac_xa_hoi_la_
gi (Accessed: 25 December 2023).
Xã Hội Học Việt Nam: Vietnam sociology - LÝ thuyết Tương Tác Biểu
Trưng (no date) Xã Hội Học Việt Nam | Vietnam Sociology. Available
at: https://sites.google.com/site/xahoihocsociology/cac-khai-niem-ly-
thuyet-xa-hoi-hoc/lt/ly-thuyet-tuong-tac-bieu-trung (Accessed: 25
December 2023).
Xã Hội Học Việt Nam: Vietnam sociology - LÝ Thuyết Trao đổi xã Hội
(no date) Xã Hội Học Việt Nam | Vietnam Sociology. Available at:
https://sites.google.com/site/xahoihocsociology/cac-khai-niem-ly-
thuyet-xa-hoi-hoc/lt/ly-thuyet-trao-doi-xa-hoi (Accessed: 25 December
2023).
Xã Hội Học Việt Nam: Vietnam sociology - LÝ Thuyết Trao đổi xã Hội
(no date) Xã Hội Học Việt Nam | Vietnam Sociology. Available at:
https://sites.google.com/site/xahoihocsociology/cac-khai-niem-ly-
thuyet-xa-hoi-hoc/lt/ly-thuyet-trao-doi-xa-hoi (Accessed: 25 December
2023).
Xã Hội Học Việt Nam: Vietnam sociology - LÝ thuyết Tương Tác Biểu
Trưng (no date) Xã Hội Học Việt Nam | Vietnam Sociology. Available
at: https://sites.google.com/site/xahoihocsociology/cac-khai-niem-ly-
thuyet-xa-hoi-hoc/lt/ly-thuyet-tuong-tac-bieu-trung (Accessed: 25
December 2023).