Opracował: dr inż.

Rafał Świercz

PROGRAMOWANIE FREZAREK CNC

1. Budowa programu NC

Program NC zbudowany jest z bloków danych. Bloki danych są to ciągi słów,

w których zawarte są informacje o poszczególnych ruchach maszyny. Poszczególne słowa
składają się z adresu zapisanego w literach (M, N, F, X, G, T,.) i kodu zapisanego w cyfrach.
Kolejność słów w bloku jest zmienna. Przykładowa kolejność zaprogramowanego bloku:
N…G…X…Y…Z…F…S…T…M…
gdzie:
N – numer bloku,
G – funkcja przygotowawcza,
X, …, Z – współrzędne punktów docelowych,
F – posuw,
S – liczba obrotów wrzeciona,
T – numer narzędzia,
M – przełączanie lub funkcje maszynowe.

W programowaniu rozróżniamy funkcje modalne i obowiązujące. Rozkazy modalne

wystarczy wprowadzić do programu jednorazowo, są one podtrzymywane przez cały czas
trwania obróbki aż do odwołania. Do takich funkcji należy: posuw, kierunek obrotu, liczba
obrotów, narzędzia.
Funkcje obowiązujące charakteryzują się tym, iż podtrzymane są tylko w jednym
bloku.
Charakterystyka funkcji programowania:

Podstawowe funkcje pomocnicze:

Kod Funkcja kodu

M00 bezwarunkowy stop programu, po wpisaniu tej komendy program zatrzymuje
się
M01 stop warunkowy
M02 koniec programu
M03 włączenie wrzeciona, kierunek obrotów jest zgodny z ruchem wskazówek
zegara
Opracował: dr inż. Rafał Świercz

M04 włączenie wrzeciona, kierunek obrotów jest przeciwny do ruchu wskazówek

zegara
M05 wyłączenie obrotów
M06 zmiana narzędzia
M08 włączenie chłodziwa
M09 wyłączenie chłodziwa
M30 koniec programu i powrót na początek. Posuwy, obroty i chłodziwo zostają
zatrzymane
M99 koniec podprogramu, sterowanie układu wraca do głównego programu

Podstawowe funkcje technologiczne:

F – posuw [mm/min],
S – prędkość obrotowa [obr/min].
Podstawową funkcją narzędziową jest:
T – wymiana narzędzia, programując wymianę narzędzi po literze T wpisujemy
czterocyfrowy kod. Pierwsze dwie cyfry oznaczają pozycję narzędzia w magazynie, następne
dwie oznaczają jego korekcję (np. T05 – narzędzie posiada 5 pozycję w magazynie).
Programując blok należy zwrócić uwagę na kolejność funkcji pomocniczych
i przejść. Do funkcji wprowadzanych przed funkcjami przejść należą: M03 /M04, M07 /
M08, F, S, T. Funkcje wprowadzane po funkcjach przejść to :M00, M02, M05, M09, M30,
M99. Poprawnie zaprogramowany blok NC posiada maksymalnie trzy funkcje typu M w
jednym bloku.

Podstawowe funkcje programowania:

Do podstawowych funkcji frezowania programowania należy:

G00 Ruch szybki po prostej

G01 Ruch roboczy po prostej
G02 Ruch roboczy po łuku w kierunku zgodnym do ruchu wskazówek zegara (CW)
G03 Ruch roboczy po łuku w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara (CCW)
G27 Odjazd z punktu referencyjnego
G28 Najazd na punkt referencyjny
G40 Odwołanie korekcji promienia narzędzia
Opracował: dr inż. Rafał Świercz

G41 Korekcja lewostronna

G42 Korekcja prawostronna
G90 Programowanie absolutne
G91 Programowanie przyrostowe

2. Programowanie wybranych funkcji oraz cykli

 cykl wiercenia
Do wykonywania cyklu wiercenia służy funkcja G81. Jest to tzw. „wiercenie
na raz”(Rys. 1.). Zaprogramowany blok na wiercenie wygląda następująco:
G81 X … Y … Z -… R … F …
gdzie:
X, Y – współrzędne środka otworu,
Z – głębokość otworu,
R – płaszczyzna bezpieczeństwa, jest to płaszczyzna, na
którą wycofuje się wiertło po wykonaniu otworu,
F – posuw.

Głębokie otwory (Rys. 2.) wykonuje się przy Rys. 1. Programowanie wiercenia
pomocy funkcji G83. Kolejność zaprogramowanego
bloku na wiercenie otworów głębokich wygląda następująco:
G83 X … Y … Z -… R … Q … P … F …
gdzie:
X, Y – współrzędne środka otworu,
Z – głębokość otworu,
R – płaszczyzna bezpieczeństwa,
Q – przyrost głębokości, Q = const.,
P – zwłoka na dnie otworu, P500 = 0,5 s, P1. = 1s.
F – posuw.

Rys. 2. Programowanie głębokich

otworów

 cykl kieszeni
Opracował: dr inż. Rafał Świercz

Funkcja G150 odpowiada za frezowanie kieszeni. Kolejność w zaprogramowanym

bloku jest następująca:
G150 G42/G41 D … X … Y … Z … R … Q … I …/J … K … P … F …
gdzie:
D – odwołanie do średnicy narzędzia,
X, Y – współrzędne punktu startowego operacji kieszeni,
Z – całkowita głębokość kieszeni,
R – płaszczyzna bezpieczeństwa,
Q – przyrost głębokości liczony od płaszczyzny bezpieczeństwa,
I, J – odległość pomiędzy ścieżkami obróbkowymi (Rys. 3),
K– naddatek na wykończenie,
P– numer podprogramu zewnętrznego,
F – posuw.

Rys. 3. Cykl kieszeni

Opracował: dr inż. Rafał Świercz

3. Przykład: Program obróbki kieszeni

Z
Y
X

Rys. 4. Geometria obrabianej kieszeni wraz z zaznaczonymi punktami charakterystycznymi

Program główny:
O00001 Nazwa programu
G90 G54 Wybór układu wymiarowego (absolutny),
wybór bazy obróbkowej (G54)
T1 M06 Pobranie narzędzia nr 1 (wiertło kręte)
G43 H01 Włączenie korekcji długości narzędzia 1
G00 X2 Y2 Najazd narzędzia na współrzędne X2 Y2
w ruchu szybkim
Z20 Zjazd narzędzia w osi Z na 20 mm,
S900 M03 Włączenie obrotów wrzeciona 900 obr/min,
M03 określenie kierunku obrotów – obroty
prawe,
G81 Z-10 R2 F50 M08 Cykl wiercenia w jednym przejściu na
głębokość Z-10 mm, (otwór startowy do
dalszej obróbki), M08 włączenie chłodziwa
G80 M09 Odwołanie cyklu, M09 - wyłączenie
chłodziwa
M05 Wyłączenie obrotów
T2 M06 Pobranie narzędzia nr 2 (frez walcowo
czołowy)
G43 H02 Włączenie korekcji długości narzędzia 2
G00 X2 Y2 Najazd na współrzędne X2 Y2 w ruchu
szybkim
Z5 Zjazd w osi Z na 5 mm,
Opracował: dr inż. Rafał Świercz

S4000 M03 M08 Włączenie obrotów wrzeciona S4000

obr/min, M03 określenie kierunku obrotów
– obroty prawe, M08 włączenie chłodziwa
G150 G41 D02 Z-10 R1 Q2 I6 K1 P2 F500 Włączenie cyklu obróbki kieszeni
G01 Z10 M09 Zjazd w ruchu roboczym na współrzędną
Z10, wyłączenie chłodziwa M09
M05 Wyłączenie obrotów wrzeciona
G91 G28 Z0 G91- przyrostowy układ współrzędnych,
G28 Z0 zjazd na współrzędne referencyjne
Z0
G28 X0Y0 G28 X0 Y0 zjazd na współrzędne
referencyjne w osi X i Y
G90 M30 G90 – absolutny układ współrzędnych,
M30 koniec programu i powrót do jego
początku

Podprogram zastosowany w programowaniu głównym (podprogram opisuje geometrycznie

obrabianą kieszeń):

O00002 Nazwa podprogramu

G01 Y1 Współrzędna punktu 1
X6 Współrzędna punktu 2
Y6 Współrzędna punktu 3
X1 Współrzędna punktu 4
Y 3.2 Współrzędna punktu 5
X 2.75 Współrzędna punktu 6
Y 4.25 Współrzędna punktu 7
X 4.25 Współrzędna punktu 8
Y 2.75 Współrzędna punktu 9
X 2.75 Współrzędna punktu 10
Y 3.8 Współrzędna punktu 11
X1 Współrzędna punktu 12
Y1 Współrzędna punktu 13
X2 Współrzędna punktu 14 (zamknięcie pętli)
M99 Powrót do programu głównego
Opracował: dr inż. Rafał Świercz

Z
Y
X

Rys. 5. Geometria obrabianej kieszeni wraz z zaznaczonymi punktami charakterystycznymi

Program główny:
O00003 Nazwa programu
G90 G54 Wybór układu wymiarowego (absolutny),
wybór bazy obróbkowej (G54)
T1 M06 Pobranie narzędzia nr 1 (wiertło kręte)
G43 H01 Włączenie korekcji długości narzędzia 1
G00 X2 Y2 Najazd narzędzia na współrzędne X2 Y2
w ruchu szybkim
Z20 Zjazd narzędzia w osi Z na 20 mm,
S900 M03 Włączenie obrotów wrzeciona 900 obr/min,
M03 określenie kierunku obrotów – obroty
prawe,
G81 Z-10 R2 F50 M08 Cykl wiercenia w jednym przejściu na
głębokość Z-10 mm, (otwór startowy do
dalszej obróbki), M08 włączenie chłodziwa
G80 M09 Odwołanie cyklu, M09 - wyłączenie
chłodziwa
M05 Wyłączenie obrotów
T2 M06 Pobranie narzędzia nr 2 (frez walcowo
czołowy)
G43 H02 Włączenie korekcji długości narzędzia 2
G00 X2 Y2 Najazd na współrzędne X2 Y2 w ruchu
szybkim
Z5 Zjazd w osi Z na 5 mm,
S4000 M03 M08 Włączenie obrotów wrzeciona S4000
Opracował: dr inż. Rafał Świercz

obr/min, M03 określenie kierunku obrotów

– obroty prawe, M08 włączenie chłodziwa
G150 G41 D02 Z-10 R1 Q2 I6 K1 P5 F500 Włączenie cyklu obróbki kieszeni
G01 Z10 M09 Zjazd w ruchu roboczym na współrzędną
Z10, wyłączenie chłodziwa M09
M05 Wyłączenie obrotów wrzeciona
G91 G28 Z0 G91- przyrostowy układ współrzędnych,
G28 Z0 zjazd na współrzędne referencyjne
Z0
G28 X0Y0 G28 X0 Y0 zjazd na współrzędne
referencyjne w osi X i Y
G90 M30 G90 – absolutny układ współrzędnych,
M30 koniec programu i powrót do jego
początku

Podprogram zastosowany w programowaniu głównym (podprogram opisuje geometrycznie

obrabianą kieszeń):

O00005 Nazwa podprogramu

G01 Y1 Współrzędna punktu 1
X6 Współrzędna punktu 2
Y6 Współrzędna punktu 3
X1 Współrzędna punktu 4
Y 3.5 Współrzędna punktu 5
X 2.5 Współrzędna punktu 6
G02 X3.5 Y2.5 R1 Współrzędna punktu 7
G02 X3.5 Y3.5 R1 Współrzędna punktu 8
G01 Y 6 Współrzędna punktu 9
X1 Współrzędna punktu 10
Y1 Współrzędna punktu 11
X2 Współrzędna punktu 12 (zamknięcie pętli)
M99 Powrót do programu głównego