FILIPINO REVEIWER

Jose rizal

Magulang

Si Don Francisco (1818-1889) ay isinilang sa Biñan, Laguna, noong Mayo 11, 1818. Nag-aral
siya ng Latin at Pilosopiya sa Kolehiyo ng San Jose sa Maynila. Itinuring siya ni pepe na
“Huwaran ng mga Ama”

Si Donya Teodora (1827-1911) isinilang sa Maynila, Nob. 9, 1827, nakapag-aaral

sa Kolehiyo ng Santa Rosa, kilalang kolehiyo para sa kababaihan ng lungsod. “Ang aking nanay
ay katangitangi” sabi ni rizal sa ina.

MGA KAPATID

- Saturnina
- Paciano
- Narcissa
- Olympia
- Lucia
- Maria
- Jose
- Concepcion
- Josefa
- Trinidad
- Soledad

DR. JOSE PROTACIO RIZAL MERCADO Y ALONSO REALONDA

Si Dr. Jose Rizal ay katangi -tanging halimbawa ng isang henyo. Isinilang noong Hunyo
19,1861 sa Calamba,Laguna. Kasalukuyang sakop ng mga kastila ang Pilipinas nang siya ay
ipinanganak.

● Bininyagan noong Hunyo 22,1861 makalipas ang 3 araw ng kapanganakan niya.

● Padre Rufino Collantes – nagbinyag kay Jose Rizal.

● Padre Pedro Casanas – Ninong sa binyag ni Jose Rizal
● Kabilang ang pamilya Rizal sa “principalia” may pagawaan ng asukal, harina at hamon.
● May bahay na bato, tindahan sa silong at aklatan na may humigit 1,000 aklat
 y

Kabataan nya

PEPE / MOY – ang kanyang palayaw, maliit at sakitin.

EDAD 3 –nakapagbasa na ng alpabeto sa pagtuturo ng kanyang ina.

EDAD 5 – nagbabasa na ng bibliya at marunong magdasal ng rosaryo.

Aquillina Alquitran – yaya ng pamilya rizal na mahilig magkuwento tungkol sa mga

engkantada, engkanto at iba pang nilalang.

CONCHA – nagkasakit at namatay sa edad na 3 unang kalungkutan ni Jose.

Talento

PADRE LEONCIO LOPEZ - kura ng Calamba nagturo ng mataas na pagpapahalaga sa

karapatan ng ibang tao.

JOSE ALBERTO - Nanghikayat kay Jose sa pag-uukit at paglililok sa pamamagitan ng putik at

pag-ukit mula sa dagta ng puno’t dahon.
``
TIYO MANUEL - Nagturo ng paglangoy, pagbubuno, pangangabayo at pisikal na ehersisyo.

TIYO GREGORIO - Nagpatingkad ng hilig ni Jose sa pagbabasa.

EDAD 8 – nalikha ang tulang “Sa Aking mga Kabata” tumatalakay sa kahalagahan at pag-ibig
sa wika.

MAESTRO CELESTINO LUCAS PADUA LEON MONROY – mga pribadong guro sa

Latin.

EDAD 9 – pumasok sa paaralan ng Biñan unang pormal na pag-aaral at si Jusitiano Aquino

Cruz ang unang guro ni Jose.

PEB. 17, 1872 – ng masaksihan ni Jose ang pagbitay sa 3 paring martir at pagkakakulong ng
kanyang ina.
SAN JUAN DE LETRAN– naipasa ni Jose ang pagsusulit ngunit inilipat din siya agad ng
kanyang ama sa Ateneo Municipal de Manila.

G. MANUEL XERES – taong tumulong upang tanggapin si Jose dahil nahuli siya sa
pagpapatala (enrol).

FR. JOSE BECH – Unang propesor ni Jose.

FR. FRANCISCO SANCHEZ – guro sa matematika, retorika, griyego at maikling kuwento,

naging inspirasyon niya.

FR. VILACLARA AT FR. MINEVES – guro sa

pilosopiya, pisika at kemika.

DON AGUSTIN SAEZ – guro sa pagpipinta at pagguhit.

ROMUALDO DE JESUS – gurong Pilipino sa iskultor.

SOBRESALIENTE o PINAKAMAHUSAY– titulong iginawad kay Jose ng nasahuling taon sa

Ateneo.

PAMANTASANG STO. TOMAS – Ipinagpatuloy dito ang pag-aaral sa edad na 23

noong 1878.

MEDISINA– kursong kinuha ng malaman nanlalabo ang mata ng kanyang ina.

PACIANO, NENENG, LUCIA – sinabihan ni Jose ukol sa hindi magandang

pamamaraan ng pagtuturo sa UST. Planong magpatuloy sa pag-aaral sa Madrid.

JOSE MERCADO– ginamit na pangalan ng naglakbay ito bilang nag-iisang Pilipinong

sakay ng Barko.

Nasaksihan ang kahirapan ng ibang bansa at pangangailangan niyang

matuto ng WIKANG INGLES.

Ruta ng Barkong Sinakyan

ni Rizal

SINGAPORE – unang destinasyon ng barko.

SUEZ CANAL –daanan patungong India at Africa.

PORT SAID – naobserbahan ni Jose na buhay na buhay ang komersyo.

PRANSYA – Magpapakadalubhasa sa Medisina, naging katuwang siya ni Dr. Louis Weckert.

BARCELONA at MADRID – ipinagpatuloy ang kursong medisina sa Unibersidad

Central de Madrid.

ALEMANYA/GERMANY –nagpakadalubhasa sa pagpipinta at istruktura sa Unibersidad ng

Heidelberg. Nagpakadalubhasa naman sa kasaysayan at sikolohiya sa Unibersidad ng Leipzig.

BERLIN – nagtrabaho siya sa ospital ng mata sa ilalim ni Dr. Otto Becker.

PILIPINAS – bumalik upang gamutin ang nabubulag na ina, nakilala bilang “Dr. Ulliman”
(Surihano sa Mata o Ophthalmologist sa wikang Ingles)

Naging mainit ang naging epekto ng ginawa niya ang Noli Me Tangre kaya nilisan niya muli ang
Pilipinas.

HONGKONG – pinag-aralan ang pamumuhay ng mga Tsino at nagtayo ng Klinika kasama ang
kanyang pamilya.

HAPON– humanga sa kalinisan ng lugar subalit nadismaya sa nakitang jinrikisha (sasakyang

tao ang humihila).

AMERIKA– naging maganda ang impresyon dahil sa malagong industriya ngunit nadismaya sa
hindi pantay na pagtingin ng Amerikanong puti sa mga Amerikanong negro.

LONDON– nagpakadalubhasa sa ingles at ginugol ang maraming oras sa British Museum.

Pinagpatuloy ang paglikha ng mga akda at sumanib sa La Solidaridad.

PARIS– sinumulan ang nobelang El Filibusterismo at tinapos ito sa Belgium.

CUBA– naglakbay sa bansang ito para magsilbing doktor ngunit hinuli at ipinatapon sa Dapitan
bayan sa Mindanao.

PILIPINAS , DAPITAN– naging produktibo ang kanyang pananatili doon nagpatayo ng

patubig, paaralan na siya ang guro at pagamutan.

Mga hayop at kulisap na 'nadiskubre' ni Dr. Jose Rizal

- Ito ay ang Apogonia rizali (isang uri ng salagubang);
- Ang Rachophorus rizali (na isang uri ng palaka)
- Draco rizali (na isang uri ng bubuli o lizard).
HUNYO 26, 1892 – bumalik sa Pilipinas si Rizal at dinatnan ang mainit na usapin sa Noli at El
Fili.

GOB. HEN. TERRERO –inirekomenda na suriin ang nobela ng komisyon ng sensura.

PADRE SALVADOR FONT- paring namuno sa pagsusuri ng dalawang nobela

HULYO 7, 1892 – habang kausap si Gob. Hen. Despujol inaresto si Rizal sa

Salang paninira sa Simbahan at Paaralan o Subersibo. Ikinulong sa Fuerza Santiago.

HULYO 14, 1892 – lihim na isinakay si Rizal ng Barko pa-Cebu at ipinatapon sa Dapitan.

PIO VALENZUELA - nag-alok na si Rizal ay maging Haligi ng Katipunan.

GOB. HEN. BLANCO - sinulatan ni Rizal upang manilbihan na lang itong doktor sa Cuba.

SETYEMBRE 30 - ginawang bilanggo si Rizal sa Barko, kinahapunan binalik sa Pilipinas at

ikinulong sa Fort Santiago.

WENCESLAO RETANA – bayarang mamamahayag ng mga Español; upang manira ng mga

Pilipino sa Europa.

PADRE PASTELL AT PADRE SANCHEZ - nagsampa ng kaso kay Rizal ng hindi ito
magbalik-loob sa simbahan.

TENYENTE JOSE TAVIEL DE ANDRADE – personal na tagapagsubaybay sa kaligtasan ni

Rizal.

RAFAEL DOMINGO - naging espesyal na hukom subalit hindi nagtagumpay.

LUIS TAVIEL DE ANDRADE - kapatid ng tagabantay ni Jose pinili nyang Tagapagtanggol.

MGA KASONG SINAMPA KAY RIZAL

● PAG AALSA
● SEDISYON
● PAGTATATAG NG ILEGAL NA SAMAHAN

DISYEMBRE 26, 1896 – huling paglilitis kay Rizal.

TENYENTE KORONEL JOSE TOGORES ARJONA - tagapamuno ng paglilitis.

HUKOM NICOLAS DELA PEÑA - sumang-ayon sa parusang kamatayan na hiniling ng mga
piskal. Sa pamamagitan ng pagbaril (Firing Squad) kaysa bitay.

SUNDALONG PILIPINO – ang magsasakatuparan ng pagbaril, nakaabang ang mga guwardiya

sibil sa likuran ng mga sundalong Pilipino, handang barilin kung hindi babarilin si Rizal.

DOÑA TEODORA, NARCISA PADRE VILLACLARA AT PADRE BALAGUER – mga dumalaw

kay Jose sa bilangguan. Hiniling sa ina ang kapatawaran at kunin ang kanyang bangkay at
ilibing ng maayos.

TRINIDAD - pinagbigyan ni Jose ng alkohol na lampara na naglalaman ng tulang “Mi Ultimo

Adios”.

DISYEMBRE 30, 1896

5:30 NG UMAGA – Ikinasal si Jose kay Josephine sa maikling seremonya ni Padre Balaguer.

6:30 NG UMAGA – nagmartsa si Rizal mula Fort Santiago patungong Bagumbayan (Luneta).

7:03 NG UMAGA - ng pinaputok ang baril ay pumihit at bumulagtang nakaharap ang mata sa
langit sa ilalim na papasikat palang na araw.
Noli me tangere

BATAS NG REPUBLIKA 1425 BATAS RIZAL - pag-aaral ng buhay, mga gawa at mga akda ni
Dr. Jose Rizal. Isama sa lahat ng mga kurikulum ng mga paaralan ang pagpapabasa ng Noli Me
Tangere at El Filibusterismo.

DR. FERDINAND BLUMENTRITT - itinuring ni Rizal na ama, at matalik na kaibigan. “Dugo ng

Puso” ni Rizal ang Noli dahil ibinuhos ng bayani ang kanyang diwa

NOLI ME TANGERE – Nobelang panlipunan, repleksyon ng bayang kinalakihan at kinasawian

ni Rizal.

AKLAT NA NAGING
INSPIRASYON NI RIZAL

- “The Wandering Jew” o “Ang Hudyong Lagalag” ni Eugene Sue

- Uncle Tom’s Cabin ni Harriet Beecher Stowe – tungkol sa pagmamalupit ng puting
amerikano sa mga negro
- Florante at Laura – hinanguan ng ilang saknong
- Bibliya - Ebanghelyo ni San Juan Kabanata 20 talata 17. “Huwag mo akong salingin”
binanggit ni Hesus kay Maria

ENERO 2, 1884 – sa bahay ni Pedro Paterno at ilang Pilipinong Propagandista

pinagsama-sama ang mga kaisipan,

LOPEZ JAENA – kasama sa nanguna ng paghahati-hati at pagtatalaga ng bawat kabanata.

LUGAR KUNG SAAN ISINULAT NI RIZAL

● Madrid
● Paris
● berlin

Fernando Canon - Sinabihan ni Rizal ng problema pagdating sa kakulangan sa salapi para sa

pagpapalimbag ng sipi ng Noli Me Tangere.

Maximo Viola - Tumulong kay Rizal para maipalimbang ang Noli Me Tangere.

= bilang ng kopay 2,000 sipi

= halaga ng kada sipi o nobela 300 piso
 ● Ferdinand Blumentritt - Dalawang Kaibigan ni Rizal na kanyang Sinulatan Tungkol sa
Noli Me tangere
● Felix Resurreccion Hidalgo

1884 Taon ng simulan ni Rizal ang Noli Me Tangere sa Madrid sa edad na 24.

Pebrero 21, 1887 - Petsa ng matapos ni Rizal ang Noli Me Tangere sa Berlin.

Bakit nya ito sinulat?

1. Matugon ang paninirang-puring ipinaratang ng mga kastila sa mga Pilipino at sa bansa.

2. Maiulat ang kalagayang panlipunan, uri ng pamumuhay, mga paniniwala, pag-asa,
mithiin o adhikain, karaingan at kalungkutan.
3. Maihayag ang maling paggamit ng relihiyon na ginawang sangkalan sa paggawa ng
Masama.
4. Maipaliwanag ang pagkakaiba ng tunay sa di-tunay na relihiyon. Gumagamit ng pamahiin at
banal na salita upang makuha ang salapi at mapaniwala ng mga tao.
5. Mailantad ang mga kasamaang nakukubli sa karingalan (katapatan) ng pamahalaan.
6. Mailarawan ang kamalian ng masamang hilig, kapintasan at kahirapan.

TAUHAN NG NOLI ME TANGERE

● Juan Crisostomo Ibarra Y Magsalin=May dugong Espanol,

● Don Rafael Ibarra= ama ni crisostomo
● Don pedro Eibarramendia = ama ni saturnino/ lolo ni crisostomo
ANGKAN NI MARIA CLARA
● Maria Clara= Kasintahan ni Crisostomo, tunay na anak ni padre damaso
● Pia Alba = Ina ni Maria Clara na namatay sa panganganak dahil sa lagnat
● Kapitan Tiyago = Ama-amahan ni Maria Clara
● Tiya isabel= nag alaga at nag palaki kay maria
● Sinang = pinsan ni maria clara
PAMILYA NI SISA
● sisa= ulir ang anak at nabaliw ng di nya mahanap ang dalawang anak
● pedro = sabungero at lasingero
● Basilio = panganay na anak ni sisa
● Crispin = bunsong anak ni sisa
ANGKAN NI ELIAS
● elias = bangkero o piloto nanag bigay babala kay juan crisostomo
● balat= kapatid ng ama ni elias
● Ama = nag papanggap na utusan ng dalawa nyang anak
● Ina = isang mayaman at maagang namatay
●