1.

Wstęp
Moment bezwładności to właściwość fizyczna, która opisuje trudność
zmiany ruchu obrotowego ciała. Innymi słowy, jest to miara tego,
jak trudno jest zmienić prędkość obrotową ciała lub układu ciał wokół
jego osi obrotu. Moment bezwładności jest zależny od kształtu i masy
ciała oraz od jego położenia względem osi obrotu. Im większa masa
i bardziej rozmieszczona jest ona z dala od osi obrotu, tym większy
moment bezwładności. Moment bezwładności jest zwykle oznaczany
symbolem ,, I p”, jest również niezbędny do rozwiązywania problemów
związanych z ruchem obrotowym ciał w mechanice klasycznej.
Dzięki niemu możemy przewidzieć, jak ciało będzie reagować na siły
obrotowe.
Podczas przeprowadzanego badania ruch ciężarka oraz tarczy wyjaśnia
nam druga zasada dynamiki dla ruchów postępowych oraz obrotowych.
Na ciężarek działa siła niejednostajna, a więc musi ona spełniać drugą
zasadę dynamiki wyjaśnioną wzorem:
F w=ma
Wzór ten zostaje przekształcony gdyż siła wypadkowa czyli w danym
ćwiczeniu suma dwóch sił działających na ciężarek czyli, siła ciężkości
oraz siła naprężenia nici:
mg−N=ma
Kolejnym przydatnym wzorem do ćwiczenia o którym mówi nam druga
zasada dynamiki dla ruchów obrotowych, przedstawia nam że
wypadkowy moment siły jest równy iloczynowi momentu bezwładności i
przyśpieszenia kątowego:
I p ϵ=r N
Który po przekształceniu ze względu na powiązanie dwóch przyśpieszeń
a oraz ϵ jak i również po wyznaczeniu ,,N” oraz wstawieniu wartość
przyśpieszenia ,,a” z równania powyżej otrzymujemy ostatecznie wzór:
I p= (mgr2/2h)t2−mr 2
Istnieje również metoda regresji liniowej która jest jedną z podstawowych
technik analizy regresji w statystyce. Zakłada ona, że ta zależność może
być przybliżona za pomocą funkcji liniowej. Wzór którego użyjemy do
wyliczania momentu bezwładności:
I p= (A/2) mgr2−mr2
 2. Układ pomiarowy

Do badania używaliśmy żyroskopu zbudowanego z :

1. Osi poziomej żyroskopu
2. Masy równoważącej ramie żyroskopu
3. Blokady ramienia żyroskopu
4. Skali kątowej
5. Szpulki do nawijania nici
6. Dysku żyroskopu
7. Nić oraz odważniki (10g, 50,)
Do badania nie wykorzystywaliśmy fotokomórki zamiast niej posłużył
nam stoper z telefonu.
Do pomiaru odległości posłużyła nam miarka.
Podczas wykonywanego badania do obliczania wyników potrzebne nam
były wartości takie jak:
r – to połowa średnicy szpulki do nawijania nici
m – to masa odważnika, pomiary wykonywane były dla masy 10g i 50g
h – to odległość od ziemi do początku odważnika pomiary
wykonywaliśmy dla h: 20,30,40,50 [cm].
t – to sprawdzany czas jaki przebywa odważnik przez cała drogę h.
 3. Wykonanie ćwiczenia
1. Ustawienie żyroskopu na krańcu biurka, aby nić na odważniku
mogła swobodnie opadać bez obijania się o ściany oraz żebyśmy
mogli odmierzyć długość h od podłogi do początki ciężarka.
2. Obwijamy nić wokół szpulki a następnie zawieszamy na niej
ciężarek z nacięciami. Najpierw wykonujemy badania dla
ciężarków o masie 10g po wykonaniu pomiarów dla każdej
wysokości zmieniamy ciężarek na 50 g.
3. Odmierzamy za pomocą miarki oraz linijki ,przy mniejszych
odległościach, odległość od podłogi w celu ustawienia na tej
wysokości ciężarka. Odległości podane to 20,30,40,50 cm od
podłogi, prawdopodobnie poprzez brak dokładniejszego sprzętu na
pomiary mógł wpłynąć czynnik w postaci błędu ludzkiego,
wynikającego z lekkiego oddalenia biurka od miejsca gdzie
znajdował się odważnik.
4. Odważnik o danej wadze m oraz ustawiony na danej wysokości h,
puszczamy na nici, a w tym czasie odmierzamy czas na stoperze
od uderzenia o ziemie. Samo uderzenie było dosyć słyszalne
także, pomiary były możliwie wykonane przez nas jak
najdokładniej, jednak na pewno nie mogliśmy wykonać pomiarów z
taką dokładnością jak fotokomórka.
5. Spisujemy wartości czasu t[s] dla danej masy m[g] oraz wysokości
h[cm] oraz przechodzimy do wyliczania momentu bezwładności dla
podanych wcześniej przez nas wzorów.
 4. Wyniki i opracowanie

Wykres wyników
200 182.52
157.5
150
118.59
t2[s2]

100 85.56

50 26.11 33.29
15.29 22.09

0
15 20 25 30 35 40 45 50 55

h[cm]

50g 10g

Obliczamy I p ze wzoru:
I p= (mgr2/2h)t2−mr 2
r= 22,5 mm
Dla m=10g:
I p dla h=20=10,11 10-3 kgm2
I p dla h=30=9,30 10-3 kgm2
I p dla h=40= 9,27 10-3 kgm2
I p dla h=50=8,56 10-3 kgm2
dla m = 50g:
I p dla h=20= 6,96 10-3 kgm2
I p dla h=30= 6,61 10-3 kgm2
I p dla h=40= 6,51 10-3 kgm2
I p dla h=50= 6,73 10-3 kgm2
ΔI p dla 10g = 9,31 10-3 kgm2
ΔI p dla 50g = 6,70 10-3 kgm2
ΔI p = 8 10-3 kgm2
Jak widać nasze wartości różnią się od wartości teoretycznej
I p = 8,91 10-3 kgm2
Zdecydowanie bardziej zbliżone są wyniki z ciężarka o masie m=10g
wynika to prawdopodobnie z tego że ciężarek lżejszy spadał dłuższy
czas dlatego jego czas t[s] spadania był mniej podatny na nasz błąd.

Obliczamy A czyli współczynnik kierunkowy ze wzoru:

A= 2Ip+2mr2/mgr2
Gdzie za I p przyjmiemy:
ΔI p dla 10g = 9,31 10-3 kgm2
ΔI p dla 50g = 6,70 10-3 kgm2
Dla 10g:
A≈8.464
Dla 50g:
A≈5,47724
Obliczamy I p z użyciem A ze wzoru:
I p= A/2 mgr2 −mr2
Dla 10g:
Ip=0.00999625125kg⋅m2≈9,99 10-3 kgm2
Dla 50g:
Ip≈0,00885478726kg⋅m2≈8,85 10-3 kgm2
ΔI p =9,42 kgm2
Wyniki te również lekko odbiegają od wartości teoretycznej lecz tym
razem to wynik obliczeń dla ciężarka o masie 50g jest bliżej wartości
teoretycznej
I p = 8,91 10-3 kgm2

5.Obliczanie niepewności:
Rachunek niepewności można przeprowadzić korzystając z metody
propagacji niepewności oraz wykorzystując wyprowadzone wcześniej
wzory.
Metoda propagacji niepewności: Korzystając z wzoru na niepewność ΔIp
= |dIp/dA|ΔA, gdzie dIp/dA = -mgr^2/2, oraz mając wartość ΔA dla każdej
masy ciężarka, można obliczyć ΔIp dla obu przypadków.
Dla m = 10 g: ΔIp = |-mgr^2/2|ΔA = (mgr^2/2)ΔA Podstawiając wartości:
ΔIp = (0.01 kg)(9.81 m/s^2)(0.0225 m)^2 / 2 * 8.464 ≈ 1.05 * 10^-3
kgm^2
Dla m = 50 g: ΔIp = |-mgr^2/2|ΔA = (mgr^2/2)ΔA Podstawiając wartości:
ΔIp = (0.05 kg)(9.81 m/s^2)(0.0225 m)^2 / 2 * 5.47724 ≈ 3.68 * 10^-3
kgm^2
Zatem ΔIp dla m = 10 g wynosi około 1.05 * 10^-3 kgm^2, a dla m = 50 g
wynosi około 3.68 * 10^-3 kgm^2.
Oszacowanie błędu Ip z odchylenia standardowego ΔA: Skoro dIp/dA = -
mgr^2/2, możemy użyć odchylenia standardowego ΔA współczynnika
kierunkowego, aby oszacować błąd Ip.
Dla m = 10 g: ΔIp = |-mgr^2/2|ΔA Podstawiając wartości: ΔIp = (0.01 kg)
(9.81 m/s^2)(0.0225 m)^2 / 2 * 8.464 ≈ 1.05 * 10^-3 kgm^2
Dla m = 50 g: ΔIp = |-mgr^2/2|ΔA Podstawiając wartości: ΔIp = (0.05 kg)
(9.81 m/s^2)(0.0225 m)^2 / 2 * 5.47724 ≈ 3.68 * 10^-3 kgm^2
Wyniki są takie same jak w metodzie propagacji niepewności, ponieważ
wykorzystujemy to samo dIp/dA.
Podsumowując, wartości niepewności Ip dla obu mas ciężarka wynoszą
odpowiednio około 1.05 * 10^-3 kgm^2 dla m = 10 g i około 3.68 * 10^-3
kgm^2 dla m = 50 g. Te wartości można wykorzystać do uzasadnienia
różnic między wynikami obliczeń a wartością teoretyczną.

6. Wnioski
W trakcie przeprowadzonego eksperymentu mieliśmy okazję badać
moment bezwładności różnych ciężarków, analizując ich ruch obrotowy.
Nasze wyniki eksperymentalne różniły się od teoretycznych wartości, co
można tłumaczyć różnymi czynnikami, w tym niedoskonałościami w
pomiarach oraz ograniczeniami sprzętowymi.
Wartości momentu bezwładności dla ciężarka o masie 10g i 50g
wynosiły odpowiednio około 9,99 * 10^-3 kgm^2 i około 8,85 * 10^-3
kgm^2, podczas gdy wartość teoretyczna wynosiła około 8,91 * 10^-3
kgm^2. Różnice te, mimo że nieznaczne, mogą wynikać z
niedoskonałości w pomiarach oraz zastosowanych uproszczeń w
analizie.
Analizując błędy eksperymentalne, zauważyliśmy, że błąd pomiarowy
mógł mieć wpływ na otrzymane wyniki. Pomimo staranności w
przeprowadzeniu eksperymentu, mieliśmy do czynienia z
niedoskonałościami w pomiarach czasu oraz odległości, co mogło
wpłynąć na dokładność wyników. Dodatkowo, niepewność pomiaru
wynikała także z ograniczeń technicznych, takich jak użyty sprzęt
pomiarowy oraz dokładność jego kalibracji.
Podczas analizy wyników zauważyliśmy również, że niepewność
pomiaru miała istotny wpływ na ostateczne wartości momentu
bezwładności. Metody propagacji niepewności oraz oszacowanie błędu z
odchylenia standardowego pozwoliły nam zrozumieć skalę tych
niepewności i ich wpływ na końcowe wyniki.
Porównanie naszych wyników z wartościami teoretycznymi pokazało, że
mimo pewnych rozbieżności, nasze eksperymentalne obliczenia
momentu bezwładności były zbliżone do wartości teoretycznych. Wnioski
te są istotne dla zrozumienia dokładności naszych pomiarów oraz
interpretacji wyników eksperymentu.
Podsumowując, mimo pewnych niepewności i niedoskonałości w
przeprowadzonym eksperymencie, uzyskane wyniki momentu
bezwładności były zgodne z teoretycznymi wartościami, co świadczy o
poprawności metodyki eksperymentalnej oraz dokładności
przeprowadzonych pomiarów.