24/09/2023

Môn học
KINH TẾ LƯỢNG
Giảng viên
HOÀNG SƠN TÙNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

Chương 2
MÔ HÌNH
HỒI QUY TUYẾN TÍNH

1
 24/09/2023

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

Nội dung chương

Khái niệm mô hình hồi quy tuyến tính

Các dạng quan hệ giữa hai biến kinh tế

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

1. Khái niệm mô hình hồi quy

tuyến tính

2
 24/09/2023

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

Khái niệm về phân tích hồi quy

 Phân tích hồi quy (regression analysis) là là một phân tích thống
kê để xác định xem các biến độc lập (biến thuyết minh) quy định các
biến phụ thuộc (biến được thuyết minh) như thế nào.
 Phân tích hồi quy phải trùng khớp với một mô hình với các thành phần
ngẫu nhiên và xác định. Thành phần xác định được gọi là bộ dự
đoán (predictor) và thành phần ngẫu nhiên được gọi là phần sai
số (error term).
 Từ phương trình ước lượng được này, người ta có thể dự báo về biến
phụ thuộc (chưa biết) dựa vào giá trị cho trước của biến độc lập (đã
biết).
 Dạng đơn giản nhất của một mô hình hồi qui chứa một biến phụ thuộc
(còn gọi là "biến đầu ra," "biến nội sinh," "biến được thuyết minh", hay
"biến-Y") và một biến độc lập đơn (còn gọi là "hệ số," "biến ngoại sinh",
"biến thuyết minh", hay "biến-X").

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

Phân tích hồi quy tuyến tính

 Phân tích hồi quy tuyến
tính là một phương pháp phân
tích quan hệ giữa biến phụ thuộc
Y với một hay nhiều biến độc lập
X.
 Mô hình hóa sử dụng hàm
tuyến tính (bậc 1). Các tham số
của mô hình (hàm số) được ước
lượng từ dữ liệu.
 Cത và c là các hệ số của phương
 Hồi quy tuyến tính được sử trình
dụng rộng rãi trong thực tế do
tính chất đơn giản hóa của hồi  Khi có giá trị bằng số, người ta
quy. Nó cũng dễ ước lượng. dùng để dự báo biến phụ thuộc C
khi biết giá trị biến động lập Y

3
 24/09/2023

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

Mô hình hồi quy tuyến tính tổng thể

Biến độc lập X là chi phí marketing và
biến phụ thuộc Y là doanh số bán
Doanh số bán hàng - Chi phí marketing
hàng. Sau khi khảo sát 12 doanh 2000

nghiệp, ta có sơ đồ như hình bên 1800

Nhận xét:
1600 E=(Y|Xi)
1400

Khi chi phí marketing tăng thì doanh 1200

số bán hang cũng tăng 1000

800
y = 6.1651x + 667.02
𝐸 𝑌 𝑋𝑖 là 1 số phụ thuộc giá trị của X, 600
R² = 0.8042
nằm trên đường thẳng có hệ số góc 400

dương.
200

𝑬 𝒀 𝑿𝒊 = 𝒇(𝑿𝒊 ) là một hàm của 𝑋𝑖 được

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180

gọi là hàm hồi quy

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

Mô hình hồi quy tổng thể

Xét trường hợp đơn giản nhất: 𝒇(𝑿𝒊 ) có dạng tuyến tính
Hàm hồi quy tổng thể PRF (population regression function) :
𝑬 𝒀 𝑿𝒊 = 𝜷𝟎 + 𝜷𝟏 𝑿 + 𝜺
Trong đó:
• Y là giá trị của biến phụ thuộc
• X là giá trị của biến độc lập
• 𝛽0 là hệ số tự do (hệ số chặn), cho biết trung bình của Y khi X =0
• 𝛽1 là hệ số góc, cho biết khi X tăng 1 đơn vị thì trung bình Y tăng 𝛽1 đơn
vị
• 𝜀 là sai số, đây là các yếu tố khác, có tính ngẫu nhiên (nhiễu) trong
thực tế

4
 24/09/2023

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

Tuyến tính trong hồi quy

• Mô hình hồi quy xem là tuyến tính khi tham số (hệ số hồi quy) có hệ số
mũ là 1
• Hồi quy tuyến tính chỉ yêu cầu tuyến tính trong tham số, không yêu cầu
tuyến tính trong biến số
o Mô hình 𝑌 = 𝛽0 + 𝛽1 𝑋 2 là mô hình tuyến tính
o Mô hình 𝑌 = 𝛽02 + 𝛽1 𝑋 là mô hình phi tuyến trong các tham số nhưng
tuyến tính với biến số
• Xác định được các mô hình với các ước lượng tham số hiệu quả và quá
trình phân tích đơn giản
• Phân tích các dạng hàm phi tuyến sẽ phức tạp, đòi hỏi nhiều kiến thức
chuyên sâu  môn học này tập trung đề cập đến những dạng hàm
tuyến tính

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

2. Các mối quan hệ giữa hai

biến trong kinh tế lượng

5
 24/09/2023

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

Phân tích hồi quy và quan hệ hàm số

• Phân tích hồi quy (quan hệ thống kê): Là phân tích sự phụ thuộc của
biến phụ thuộc, hay còn gọi là biến được giải thích (là đại lượng ngẫu
nhiên) vào một hay nhiều biến độc lập, hay còn gọi là biến giải thích (là
giá trị được xác định trước).
VD: ta không thể nói với diện tích nuôi tôm cho trước và kỹ thuật nuôi
được chọn thì năng suất sẽ là bao nhiêu. Lý do là có rất nhiều biến số
được kể đến trong mô hình cũng tác động lên năng suất, ngoài ra trong
số các biến số vắng mặt này có những biến không thể kiểm soát được
như thời tiết, dịch bệnh…  chỉ có thể tiên đoán một giá trị trung bình
của năng suất ứng với kỹ thuật nuôi đã chọn
• Quan hệ hàm số (quan hệ tất định): Biến phụ thuộc không phải là đại
lượng ngẫu nhiên, ứng với một giá trị của biến độc lập ta xác định được
duy nhất một biến phụ thuộc
VD: Cách tính lương cơ bản: Lương cơ bản = Hệ số * Đơn giá tiền
lương  Ứng với mỗi hệ số và đơn giá tiền lương ta chỉ có mức lương cơ
bản chính xác duy nhất.

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

Hồi quy và quan hệ nhân quả

• Quan hệ nhân quả là mối quan hệ giữa hai biến số kinh tế, trong đó
luôn tồn tại 1 yếu tố tác nhân trực tiếp làm thay đổi yếu tố còn lại
• Khi xây dựng mô hình hồi quy, biến tác nhân luôn là biến độc lập (𝑋𝑖 )
• Trước khi phân tích hồi quy, phải nhận định chính xác mối quan hệ nhân
quả.
VD: khi tiến hành hồi quy số người hút thuốc là và bệnh nhân bị ung thư
phổi, ta có mô hình hồi quy:
(Số bệnh nhân ung thư phổi) = a + b*(Số người hút thuốc lá) + u
Chúng ta không thể xây dựng mô hình hồi quy nghịch đảo
(Số người hút thuốc lá) = c + d*(Số bệnh nhân ung thư phổi) + u
 Tăng số bệnh nhân ung thư phổi sẽ làm tăng số người hút thuốc lá

6
 24/09/2023

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

Hồi quy và phân tích tương quan

• Phân tích tương quan chỉ cho thấy độ mạnh yếu của mối quan hệ tuyến
tính giữa hai biến số.
• Phân tích tương quan cũng không thể hiện mối quan hệ nhân quả.
VD: xét quan hệ giữa hai biến số X là số bệnh nhân bị xơ gan và Y là số
lít rượu được tiêu thụ của một nước. Chúng ta có thể nhận được hệ số
tương quan cao giữa X và Y. Hệ số tương quan được xác định như sau:
𝑐𝑜𝑣(𝑋, 𝑌) 𝑐𝑜𝑣(𝑌, 𝑋)
𝑟𝑋𝑌 = = = 𝑟𝑌𝑋
𝑆𝑋 𝑆𝑌 𝑆𝑌 𝑆𝑋
Phân tích hồi quy của X theo Y cho ta biết trung bình số bệnh nhân bị xơ
gan là bao nhiêu ứng với lượng tiêu dùng rượu cho trước. Chúng ta
không thể đảo ngược hồi quy thành Y theo X.
Phân tích hồi quy dựa trên giả định biến độc lập là xác định trong khi
biến phụ thuộc là ngẫu nhiên. Chúng ta tìm giá trị kỳ vọng của biến phụ
thuộc dựa vào giá trị cho trước của của biến độc lập

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HIẾN HOTLINE: 18001568

Thành nhân trước thành danh www.vhu.edu.vn

Hết chương 2