10

Filipino
Ikaapat na Markahan – Modyul 3:
Mga Tauhan ng El Filibusterismo

AIRs - LM
Filipino 10 (El Filibusterismo sa Nagbabagong Daigdig)
Ikaapat na Markahan – Modyul 3 : Mga Tauhan ng El Filibusterismo
Unang Edisyon, 2021

Karapatang sipi © 2021

La Union Schools Division
Region I

Ang lahat ng karapatan ay ibinibigay sa may-akda. Anomang paggamit o

pagkuha ng bahagi nang walang pahintulot ay hindi pinapayagan.

Bumuo sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat: Esther G. Cortez, Don Eulogio de Guzman Memorial NHS

Editor: SDO La Union, Learning Resource Quality Assurance Team
Tagaguhit: Ernesto F. Ramos Jr., P II

Tagapamahala:

Atty. Donato D. Balderas, Jr.

Schools Division Superintendent

Vivian Luz S. Pagatpatan, Ph.D

Assistant Schools Division Superintendent

German E. Flora, Ph. D, CID Chief

Virgilio C. Boado, Ph. D, EPS in Charge of LRMS

Luisito V. Libatique, Ph. D, EPS in Charge of Filipino

Michael Jason D. Morales, PDO II

Claire P. Toluyen, Librarian II

 Sapulin

Magandang araw mahal kong mag-aaral! Nasisiguro kong nadagdagan na

naman ang iyong kaalaman dahil sa mga natutuhan mo sa nakalipas na aralin.
Handa ka na bang muling hasain ang iyong isip at matuto ng kapana-panabik na
mga aralin? Batid kong oo, kaya ano pang hinihintay mo? Atin nang simulan.

Isa sa pangunahing akda sa panitikang Pilipino ang El Filibusterismo ni Dr.

Jose P. Rizal. Ito ay isang nobelang panlipunang nilikha ng ating bayani na maingat
na tumatalakay sa mga ugali, paniniwala, kahinaan at katatagan ng mga Pilipino
noong panahon ng mga Kastila.

Sa Modyul 3 mo makikilala ang mga pangunahing tauhan ng El

Filibusterismo, na silang nagbigay sigla at buhay sa nobela. Mapag-aaralan mo rito
ang kanilang katangian at mahalagang papel na ginampanan upang isang
maipagmamalaking Obra Maestra ang nobelang ito.

Sa pag-aaral sa modyul na ito, inaasahang malilinang mo ang sumusunod:

Mga Pinakamahahalagang Kasanayang Pampagkatuto (MELCs):

1. Natutukoy ang papel na ginampanan ng mga tauhan sa akda sa pamamagitan
ng:
- Pagtugon sa mga pangyayari
- Pagtukoy sa mga tunggaliang naganap
- Pagtiyak sa tagpuan
- Pagtukoy sa wakas. (F10PB-IVb-c-87)
2. Nasusuri ang tauhan na may kaugnayan sa: mga hilig / interes, kawilihan /
kagalakan / kasiglahan, pagkainip / pagkayamot, pagkatakot, pagkapoot,
pagkaaliw / pagkalibang at iba pa. (F10PU-IVg-h-88)

Mga Tiyak na Layunin:

1. Nauuri ang dalawang personalidad sa pamamagitan ng Venn Diagram.
2. Nailalarawan ang damdamin ng mga tauhan ng El Filibusterismo sa
pamamagitan ng pagsusuri sa mga diyalogong binitawan ng mga ito.
3. Natutukoy at nakikilala ang pangyayaring naranasan ng mga tauhan ng El
Filibusterismo.

O ano kaibigan, handa ka na bang tumuklas ng bagong kaalaman? Kung

gayon, maaari ka nang magsimula sa mga gawain at aralin.
 Aralin
Pagkilala sa mga Tauhan
3.1 ng El Filibusterismo

Simulan

Bago ka magpatuloy sa aralin, magkakaroon ka muna ng paunang pagtataya.

Dito natin makikita kung ano mga nalalaman mo hinggil sa paksang tatalakayin.

Gawain 1: Paunang Pagtataya

A. Panuto: Sagutin ang tinutukoy ng mga pahayag. Isulat ang letra ng tamang sagot
sa iyong sagutang papel.
_____ 1. Siya ay isang mag-aalahas na mayaman. Ang tunay niyang katauhan
ay si Crisostomo Ibarra na bumalik upang maghiganti.
A. Simoun B. Isagani C. Basilio D. Quiroga

_____ 2. Siya ang kasintahan ni Paulita at pamangkin ni Padre Florentino.

A. Simoun B. Ben Zayb C. Isagani D. Macaraig

_____ 3. Naghahangad siya ng karapatan sa pagmamay-ari ng lupang sinasaka

na inaangkin ng mga prayle.
A. Tales B. Paulita C. Quiroga D. Tiyo Kiko

_____ 4. Isang Espanyol na nabubuhay na parang hampaslupa o pulubing

nanlilimahid upang hiyain ang kaniyang lahi.
A. Hermana Penchang C. Paciano
B. Tiyo Kiko D. Camaroncocido

_____ 5. Siya ang asawa ni Donya Victorina.

A. Imuthis C. Don Tiburcio
B. Don Fernando D. Quiroga

B. Panuto: Isulat ang Tama kung ang pahayag ay nagsasaad ng katotohanan at

isulat naman ang Mali kung hindi.
_____ 1. Ang El Filibusterismo ay binubuo ng 46 na kabanata.
_____ 2. Ang ibig-sabihin ng El Filibusterismo ay “Ang Paghahari ng
Kasakiman”.
_____ 3. Inihahandog ni Jose P. Rizal ang akdang El Filibusterismo para sa mga
Kastila.
_____ 4. Pag-ibig ang pangunahing tema ng El Filibusterismo.
_____ 5. Si Valentin Ventura ang tumulong kay Rizal upang mailimbag ang El
Filibusterismo.

Mahusay! Magpatuloy ka lang sa pagtuklas ng kaalaman sa kasunod na mga

gawain at aralin.
 Lakbayin

Sabi nila, maaari mong makilala ang isang tao batay lamang sa paraan ng
kaniyang pakikipagtalastasan, paraan ng kaniyang pagsagot at pagbitiw ng mga
salita. Sa gawaing ito, subukan mong kilalanin ang bawat tauhan ng El Filibusterismo
batay lamang sa diyalogong kanilang binitawan.

Gawain 2: Diyalogo Ko, Katangian Ko

Panuto: Ilarawan ang katangian ng tauhan at ibigay damdaming nangibabaw batay
sa mga diyalogong sinambit ng mga tauhan ng El Filibusterismo.

1. Naglagalag ako at nagsikap makaipon Katangian:

ng maraming salapi upang maisagawa
ang aking layon. Nagbalik upang
ibagsak ang masamang pamahalaan,
padaliin ang kaniyang pagkasira kahit
dumanak ang maraming dugo. -
Simoun
____________________________________
____________________________________
Damdaming nangibabaw:
____________________________________
____________________________________

2. Ang hangarin ko lamang ay gamutin ang
sakit ng aking mga kabayan. - Basilio
Katangian:
____________________________________
____________________________________
Damdaming nangibabaw:
____________________________________
____________________________________

3. Tiisin mo na. Ipagpalagay mo na lang na Katangian:

ang 30 pisong iyon ay natalo sa sugal o
kaya’y nahulog sa tubig at sinakmal ng
buwaya. – Tandang Selo
____________________________________
____________________________________
Damdaming nangibabaw:
____________________________________
____________________________________

4. Malalaman din niyang pinili ko pang ako
ang masanla kaysa masanla ang agnos
na bigay niya sa akin. – Juli
Katangian:
____________________________________
____________________________________
Damdaming nangibabaw:
____________________________________
____________________________________

5. Sa aki’y wala, ngunit ako’y naaawa sa
kanila. Sila’y mga tao ring katulad natin.
- Carolino
Katangian:
____________________________________
____________________________________
Damdaming nangibabaw:
____________________________________
____________________________________

Mahusay! Binabati kita’t naisagawa mo ang gawain. Ilan lamang ang mga
tauhang iyan sa mga tauhang ating kikilalanin pa. Ano pang hinihintay mo? Halina’t
kilalanin pa ang mga tauhang nagbigay kulay sa masining na akdang El
Filibusterismo.
 MGA TAUHAN NG EL FILIBUSTERISMO

Simoun - Dating si Basilio - Isang

Crisostomo Ibarra, binatang nakapag-
Mayamang mag- aral ng medisina
aalahas at tagapayo dahil sa sariling
ng Kapitan-Heneral. sikap. Nobyo ni Juli.

Paulita Gomez - Isagani - Isang

Katipan ni Isagani, makata at katipan ni
mayaman, maganda, Paulita Gomez.
pamangkin ni Donya Pamangkin ni Padre
Victorina. Naipakasal Florentino.
kay Juanito Pelaez.

Juli - Katipan ni Macaraig - Mayaman

Basilio, anak ni at isa sa
Kabesang Tales, pinakamasigasig na
nagpaalila upang magkaroon ng
matubos ang ama. Akademya ng Wikang
Kastila.

Ben Zayb - Don Custodio -

Manunulat at Pinakamasipag sa
mamamahayag na lahat ng
nagpapalagay sa sarili nagpapalagay, kilala
na siya lamang ang rin sa tawag na Buena
nag-iisip. Tinta.

Placido Penitente - Juanito Pelaez -

Nag-aaral ng Mapaglangis at
pagkamanananggol, kinagigiliwan ng mga
magaling sa Latin, propesor,
pinakamatalino sa mapanukso, kuba at
bayan ng Batangas, umaasa sa
hindi nagiliwan ng katalinuhan ng iba.
mga propesor kaya
binalak nang huminto
sa pag-aaral.

Mga larawan mula sa https://www.slideshare.net/acu_asya/el-filibusterismo-58316680

 IBA PANG MGA TAUHAN NG EL FILIBUSTERISMO

Padre Florentino – Amain ni Isagani. Isang mabait at mapagkumbabang pari.

Sinasabing kaya siya pumasok sa pagpapari dahil nabigo ito sa minamahal niyang
babae. Siya rin ang kumopkop sa sugatang si Simoun na kalaunan ay binawian din
ng buhay.
Padre Camorra – Mukhang artilyero. Mahilig siya sa mga magagandang dalaga.
Nagkukunwari siyang natitisod upang makapagsamantala.
Padre Salvi – Tinatawag na moscamuerta / patay na langaw. Siya’y mapagmanipula.
Umibig nang lubos kay Maria Clara at kompesor ng dalagang ito ni Kapitan Tiyago.
Gumawa ito ng plano upang mapabagsak si Ibarra na kalauna’y ni Simoun.
Padre Sibyla – Vice-Rector ng Unibersidad ng Santo Tomas. Salungat siya sa
pagpasa ng panukala ng mga mag-aaral na matuto ng wikang Kastila.
Padre Irene – Kaibigan at tagapayo ni Kapitan Tiyago, namamahala sa pagpapatayo
ng Akademya ng Wikang Kastila.
Padre Clemente – Pilit niyang kinukuha ang lupang sinasaka ni Kabesang Tales.
Padre Millon – Estriktong propesor sa klase sa pisika. Namamahiya sa klase.
Padre Fernandez – Isang paring Dominiko na bukas ang isip sa pagbabago lalo na
sa edukasyon ng mga mag-aaral.
Maria Clara – Katipan ni Crisostomo Ibarra / Simoun na nanatili sa kumbento.
Kabesang Tales – Naging Cabeza de Barangay, dating tahimik na tao, ngunit nang
angkinin ng mga prayle ang lupang sinasaka niya ay sumama siya sa mga tulisan.
Tandang Selo – Ama ni Kabesang Tales, ang kumupkop kay Basilio mula bata.
Tano / Carolino – Anak ni Kabesang Tales at kapatid ni Juli. Ipinadala sa Carolinas
at naglingkod bilang isang Guwardiya Sibil nang bumalik sa Pilipinas.
Ginoong Pasta – Isang abogadong sanggunian ng mga prayle kung may suliranin,
pinagsanggunian din ng mga mag-aaral tungkol sa pagpapatayo ng Akademya.
Quiroga – Isang intsik na kaibigan ng mga prayle, naghahangad na magkaroon ng
konsulado ng mga Intsik.
Donya Victorina – Pilipinang kumikilos at umaasal na tulad ng isang tunay na
Espanyola, puno ng kolerete sa mukha.
Don Tiburcio de Espadaña – Asawa ni Donya Victorina. Iniwan ang asawa dahil sa
pananakit nito. Isang huwad na mediko.
Don Timoteo Pelaez – Isang negosyante, masuwerteng nakabili ng bahay ni Kapitan
Tiyago, ama ni Juanito.
Kapitan Basilio – Naging kapitan ng bayan ng San Diego. Ama ni Sinang. Naging
kalaban noon ni Don Rafael sa isang usapin sa lupa.
Kapitan Heneral – Ang pinakamataas na pinuno ng bayan, sugo ng Espanya,
malapit na kaibigan ni Simoun.
Kapitan Tiyago – Ama-amahan ni Maria Clara. Nalulong sa bawal na gamot.
Hermana Penchang – Ang manang na ginawang katulong si Juli.
Hermana Bali – Naghimok kay Juli na humingi ng tulong kay Padre Camorra.
Sandoval – Isang Kastilang kawani na salungat sa mga ginagawa ng kaniyang mga
kababayan, nagpatuloy ng pag-aaral sa Pilipinas.
Pecson – Isang mag-aaral na palaisip subalit pesimistiko o laging may kabiguang
laging natatanaw sa hinaharap.
Tadeo – Isang ang mag-aaral na natutuwa sa tuwing walang klase.
Camaroncocido – Isang Espanyol na nabubuhay na parang hampaslupa o pulubing
nanlilimahid upang hiyain ang kaniyang lahi. Sinasabing siya’y tagapagbalita.
Tiyo Kiko – Nabubuhay sa paglalathala at pagdidikit ng kartel sa mga dulaan.
Mr. Jouy – Siya ang namumuno sa operetang Pranses na Les Cloches de Corneville.
Mr. Leeds – Isang Amerikanong nagtatanghal sa isang perya sa Quiapo. Kilala siya
dahil sa isang natatanging pagtatanghal na gumagamit ng isang ulong nagsasalita.
Imuthis – Ang mahiwagang ulong nagsasalita sa palabas ni Mr. Leeds.
Pepay – Ang mananayaw na sinasabing matalik na kaibigan ni Don Custodio.
Sinong – Ang kutserong binubog ng mga guwardiya sibil. Siya rin ang isa sa masugid
na dalaw ni Basilio nang nakakulong ito at nagbibigay sa kaniya ng balita sa mga
nagaganap sa labas.
Sinang – Anak ni Kapitan Basilio at kaibigan ni Maria Clara.
Serpolette – Isa sa mga tauhan sa opera. Kakilala ni Padre Irene.
Kabesang Andang – Ina ni Placido Penintente. Madalas niyang pahuyan ang
kaniyang anak.

Nakilala mo na ang iba’t ibang mga tauhan ng El Filibusterismo. Marahil sa

mga oras na ito ay nagkaroon ka na ng impormasyon hinggil sa kung sino sila at kung
ano ang papel na ginampanan nila sa nobelang El Filibusterismo. Upang mas
mapalalim pa ang pagkakakilala mo sa kanila, may may nakahandang gawain para
sa iyo.

Gawain 3: Sino Ako?

Panuto: Magsaliksik at suriin ang bawat sitwasyon o pangyayari sa bawat bilang at
tukuyin kung sino sa pagpipilian sa ibaba ang nakaranas ng ganoong
sitwasyon sa kaniyang buhay. Isulat ang sagot sa patlang.

Simoun Basilio Placido Penitente Juli Kabesang Tales

__________ 1. “Hindi man lang ako nakapag-aral dahil kinailangan kong magpaalipin
upang tubusin ang aking ama sa kaniyang pagkakautang. Nilabanan
ko ang takot at lumapit ako kay Padre Camorra upang matulungan ang
aking kasintahan.”
__________ 2. “Nagsikap ako upang paunlarin ang lupang aming hinawan, ngunit
inangkin ng isang korporasyon ng mga prayle. Ginawa ko ang lahat
upang walang tahasang pumasok sa aking lupain, ngunit ako’y hinuli
at di kalauna’y nakalaya at sumali sa rebolusyon. Ako’y nakilala bilang
kilabot ng Luzon na si Matanglawin.”
__________ 3. “Ako’y ulila mula sa aking ina at kapatid. Lumuwas ako ng Maynila at
doon nakita ako ni Kapitan Tiyago at ako’y kaniyang kinupkop at
pinag-aral ng medesina. Dalawang buwan na lamang at doktor na ako.
Makauuwi na ako sa aking bayan at pakakasal na ako kay Juli.”
__________ 4. “Ako ay isang mag-aaral ng Batciller en Artes sa Pamantasan ng Santo
Tomas. Ibig ko nang huminto sa pag-aaral ngunit nakiusap ang aking
ina na tapusin ang aking kurso dahil ako’y nasa ikaapat na taon na.
Pinakamahusay ako sa Latin at pakikipagtalo.”
__________ 5. “Ako’y nagbalik isang mayamang mag-aalahas, upang maghiganti sa
pamahalaang mapang-api. Pinalala ko ang kabulukan, dinagdagan ko
ang lason upang mamatay ang lawin na sa kaniya’y nanginginain.
Pinasigla ko ang kasamaan ng pamahalaan, ang kaniyang kalupitan,
ang kaniyang pangangamkam, at pininsala ko ang kabuhayan nang sa
gayon ay kumilos at maghimaksik ang bayan.”

Magaling! Tunay ngang ikaw ay may mapanuring pag-iisip. Naitugma mo nang

tama ang pangyayari sa tamang tauhan na nakaranas nito. Pahapyaw lamang ang
mga iyan sa mga papangyayaring kapana-panabik at talaga namang nakasisindak
na iyong matutuklasan sa mga susunod na aralin.
 Galugarin

Gawain 4: Ang mga tauhan ng El Filibusterismo sa kasalukuyan

Panuto: Gamit ang venn diagram Mamili ng dalawang tauhan mula sa El
Filibusterismo, uriin at ihambing sila sa kilalang mga personalidad sa ating
lipunan.
(Tauhan mula sa El Filibusterismo) (Kilalang Personalidad)

Pagkakatulad

Mahusay! Nagtagumpay kang muli sa pagsagot sa gawain. Ngayon ay mas

palalalimin pa mo pa ang iyong kasanayang pampagkatuto sa pamamagitan ng
pagsasagawa ng inaasahang awtput sa araling ito.

Palalimin

Para matiyak kung talagang naintindihan mo ang araling ating tinalakay,

isagawa mo ang inaasahang pagganap sa sagutang papel.

Gawain 5: GRASPS

Ikaw ay magsusulat ng isang talatang iskrip para sa isang

Goal
pagsasatao.
Role Ikaw ay magiging isang manunulat at manananghal.
Audience Guro, mga kapwa mag-aaral.
Ipagpalagay na ikaw ang napili bilang kinatawan ng iyong seksyon
Situation sa gaganaping pagsasatao ng mga karakter ng El Filibusterismo sa
iyong paaralan.
Product Iskrip para sa pagsasatao ng piling karakter ng El Filibusterismo.
A. Malinaw na nilalaman……………………………………..… 35 puntos
B. Estruktura ng pagkakasulat……...……..………....…......35 puntos
Standards C. May sapat na impormasyon o detalye….…………….……20 puntos
D. Dating sa mambabasa.…....……………………….…..…….10 puntos
Kabuoan.……….…………..……………….…..................100 puntos
 Sukatin

Mahusay! Binabati kita dahil nakaabot ka sa bahaging ito. Batid kong marami
kang natutuhan sa iba’t ibang mga aralin sa modyul na ito. Ngayon, tatayahin mo ang
iyong kaalaman sa nakalipas na mga aralin.

PANGWAKAS NA PAGTATAYA
Panuto: Basahin at piliin mo sa Kolum B ang tumutukoy sa mga salitang nasa
Kolum A. Isulat ang letra ng tamang sagot sa inyong sagutang papel.
KOLUM A KOLUM B
_____ 1. Pilipinang umaastang Espanyol, puno ng A. Don Custodio
kolorete sa mukha. B. Ben Zayb
_____ 2. Kilalang Buena Tinta. C. Huli
_____ 3. Mag-aaral na nawalan ng ganang mag-aral. D. Padre Florentino
_____ 4. Anak ni Kabesang Tales, Katipan ni Basilio. E. Paulita Gomez
_____ 5. Isang makata na kasintahan ni Paulita. F. Donya Victorina
_____ 6. Mangangalakal na Intsik. G. Juanito Pelaez
_____ 7. Manunulat at mamamahayag na H. Simoun
nagpapalagay sa sarili na siya lamang ang I. Quiroga
nag-iisip. J. Padre Cammora
_____ 8. Naghahangad ng pagmamay-ari sa lupa, K. Placido Penitente
sumama sa mga tulisan. L. Basilio
_____ 9. Mayamang mag-aaral na naikasal kay M. Tandang Selo
Paulita, kinagigiliwan ng mga propesor. N. Macaraig
_____ 10. Ama ni Kabesang Tales. O. Isagani
_____ 11. Abogado ng mga Prayle. P. G. Pasta
_____ 12. Amain ni Isagani. Q. Kabesang Tales
_____ 13. Mayamang dalaga na pamangkin ni Donya
Victorina.
_____ 14. Mayamang mag-aalahas n amula sa Europa.
_____ 15. Nakapag-aral ng medisina, nobyo ni Huli.

Binabati kita dahil matiyaga mong natapos ang mga

gawain sa modyul na ito. Nakilala mo ang katangian ng
bawat tauhan sa mababasa mong nobela. Ihanda mo
ngayon ang iyong sarili dahil atin nang mababasa ang
mga paunang kabanata ng nobelang El Filibusterismo sa
kasunod na Modyul – Modyul 4: Paghihiganti,
Katatagan at Paninindigan (Kabanata 1-8 ng El
Filibusterismo).
 ARALIN 3 (Pagkilala sa mga Tauhan ng El Filibusterismo)
SIMULAN
Gawain 1: Paunang Pagtataya
A. B.
1. A 1. Mali
2. C 2. Tama
3. A 3. Mali
4. D 4. Mali
5. C 5. Tama
LAKBAYIN
Gawain 2: Diyalogo Ko, Katangian Ko Iba-iba ang sagot
Gawain 3: Sino Ako?
1. Juli
2. Tales
3. Basilio
4. Placido Penitente
5. Simoun
GALUGARIN
Gawain 4: Ang mga tauhan ng El Iba-iba ang sagot
Filibusterismo sa kasalukuyan
PALALIMIN
Gawain 5: GRASPS Iba-iba ang sagot
SUKATIN
PANGWAKAS NA PAGTATAYA
1. F 11. P
2. A 12. D
3. K 13. E
4. C 14. H
5. O 15. L
6. I
7. B
8. Q
9. G
10.M
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Department of Education – Curriculum and Instruction Strand (2020). Most
Essential Learning Competencies. p. 254

Reyes, L.T., et.al (2002). El Filibusterismo ni Jose Rizal. Quezon City: Vibal Publishing
House, Inc. Pebrero 2021

Bandril, L.T., et.al. FILI El Filibusterismo. Quezon City: Phoenix Publishing House,
Inc. Pebrero 2021

Rota, R.M., et.al. (2000) El Filibusterismo. Bulacan: Trinitas Publishing, Inc. Pebrero
2021

El Filibusterismo – Tauhan at Katangian. Nahango noong Abril 5, 2021 mula sa

https://www.panitikan.com.ph/el-filibusterismo-tauhan-at-katangian

El Filibusterismo Reader’s Guide. Nahango noong Abril 5, 2021 mula sa

https://www.penguinrandomhouse.com/books/302595/el-filibusterismo-by-jose-
rizal/9780143106395/readers-guide/

Mga Larawan ng mga tauhan ng El Filibusterismo. Nahango noong Abril 5, 2021 mula
sa https://www.slideshare.net/winstonmarktinaya35/el-filibusterismo-ang-
paghahari-ng-kasakiman?qid=12f439e1-fb79-4f81-bd16-
f595fa404671&v=&b=&from_search=54