Rzeki i jeziora polski

Jeziora
W naszym kraju przeważają jeziora małe o powierzchni 1-5 ha – jest ich ponad 3000,
ale zajmują tylko ok. 2% ogólnej powierzchni jezior. Jezior dużych (powierzchnia 100-1000 ha) i bardzo
dużych (powyżej 1000 ha) jest zaledwie ok. 500, ale zajmują blisko 70% ogólnej powierzchni
wszystkich jezior.

Do największych jezior w Polsce zaliczamy : Śniardwy, Mamry (cały kompleks), Łebsko, Dąbie, Nidzkie,
Miedwie, Jeziorak, Niegocin, Gardno, Wigry, Drawsko i wiele innych.

JEZIORO ŚNIARDWY
Śniardwy – największe jezioro w Polsce,
w woj
ewódz
twie

warmińsko-mazurskim, w powiatach: mrągowskim i piskim, położone w Krainie Wielkich Jezior

Mazurskich, w dorzeczu Pisy. Jest to jezioro polodowcowe, morenowe (moreny
dennej), wytopiskowe, z ośmioma wyspami. Największe z nich to: Szeroki Ostrów, Czarci
Ostrów, Wyspa Pajęcza i Kaczor. Z licznych zatok dwie południowe nazywane są
jeziorami: Warnołty i Seksty. Śniardwy są połączone z następującymi
jeziorami: Tuchlin, Łuknajno, Mikołajskim, Roś, Białoławki i Tyrkło. Połączone systemem kanałów
mazurskich, akwen ten tworzy Wielkie Jeziora Mazurskie.

Brzegi jeziora są stosunkowo niskie, zabagnione, oraz

porośnięte różnorodną roślinnością zanurzoną, przede
wszystkim występują: oczerety, trzcina i pałka
wąskolistna co czyni je trudno dostępnymi.

Oczerety - sitowie
Dno akwenu jest
kamienisto-piaszczyste, Pałka wąskolistna Trzcina
miejscami muliste. Wśród
roślinności dennej
odnajdziemy głównie
ramienice oraz rzadziej
występujące: rogatka,
rdestnicę i moczarka. Ramienica - glony

Rogatek

Moczarka
Rdestnica

Gatunki występujące w tym akwenie to przede wszystkim szczupak, okoń, lin i leszcz.

Szczupak
Okoń Lin Leszcz

Żyją tu liczne zwierzęta silnie powiązane zarówno z

wodą jak i z lądem, jak żaby i inne płazy, żółwie
błotne, zaskrońce oraz ptaki pływające i brodzące
(np. kaczki i gęsi, perkozy, czaple, bociany, kormorany
i wiele innych).
Dzikie kaczki i gęsi

Perkoz

Żółw błotny
 Zaskroniec

JEZIORO WIGRY

Wigry – jezioro rynnowe położone w północno-wschodniej Polsce w województwie

podlaskim na terenie Wigierskiego Parku Narodowego. Powstało w wyniku ostatniego
zlodowacenia 14 000 lat przed naszą erą. 2000-hektarowe jezioro o nieregularnej linii
brzegowej, znane z wędkarstwa, ptaków, plaż, wysepek i promów.

Teren jeziora to siedlisko zróżnicowanej

i bardzo licznej flory i fauny.
Dominującymi gatunkami roślin jest:
trzcina, oczerty, jeżogłówki, skrzypy oraz
kłoć wiechowata.

Skrzyp
 Na jeziorach można spotkać łabędzie,
kaczki krzyżówki, cyranki, cyraneczki,
perkozy, łyski oraz kurki wodne.

Łabędź
Cyranka

Cyraneczka

Łyska tzw. Kurka wodna

W wodach Parku występuje ponad 20 gatunków ryb, a wśród

nich sieja, sielawa, stynka oraz pstrąg potokowy, okoń i sum.

Sieja
 Sielawa
Sum
Pstrąg potokowy
Wśród roślin żyją larwy owadów (np. ważek i
komarów), ślimaki, pijawki, raki, małże.

Małża

Ważka

Nad brzegami jeziora Wigry możemy spotkać

Pijawka bobry które są pod ochroną.
Rak

Jezioro Gardno

Gardno – poligenetyczne jezioro

przybrzeżne, jezioro przymorskie
położone na Wybrzeżu Słowińskim w
województwie pomorskim. Od Morza
Bałtyckiego oddziela je piaszczysta
 mierzeja, przecięta przez Gardno rzeką Łupawą. Ma powierzchnię 2469 ha i maksymalną
głębokość 2,6 m. Stosunkowo jednak jest to jezioro płytkie. W większości miejsc jego
głębokość wynosi nie więcej niż 1,3 m. Co ciekawe, w części centralnej jeziora leży Wyspa
Kamienna o powierzchni 0,6 ha - obszar wyspy stanowi rezerwat przyrody. Ochronie
rezerwatu podlegają miejsca lęgowe kormorana czarnego i mewy srebrzystej.

Borówka bagienna

Olszyna bagienna

Zbiorowiska roślinne środowisk wodnych są również

Turzyca
szeroko rozprzestrzenione, aczkolwiek niezbyt
wyeksponowane w krajobrazie, ponieważ większość
występuje pod powierzchnią wód. Wyróżnić
Psianka tu
słodkogórz
można trzy grupy roślinności: skupienia drobnych
roślin pływających na powierzchni (rzęsa drobna,
trójrowkowa i garbata), zbiorowiska makrolitów
zakorzenionych w dnie o liściach wynurzonych i
Ręsa trójrowkowa pływających (lilia wodne, żabiciek, osoka i grzybień
północny) oraz zbiorowiska podwodne (rdestnica
połyskująca i nitkowata, zamętnica błotna).

Lilie wodne

Jezioro Gardno jest zaliczane do zbiorników typu

leszczowego. Obok leszczy występują w nich m.in.:
Zamętnica błotna
węgorze, płocie, szczupaki, okonie i jesiotry. Gatunki
morskie są reprezentowane przez belonę, flądrę czy
sieję bałtycką.
 Zamętnica błotna

Węgorz
Płoć
Jesiotr

Sieja bałtycka
Flądra

Belona
Wyjątkowo różnorodna jest fauna ptaków. Liczne wysepki
szuwarowe są zamieszkiwane przez mewy, którym często
towarzyszą inne ptaki, głównie kaczki. Najczęściej są to:
krzyżówka, krakwa, głowienka i czernica. Na obrzeżach
wysp gnieżdżą się: łyska, perkoz dwuczuby i łabędź niemy.
Stałym ptakiem lęgowym jest też mewa pospolita i
srebrzysta. Regularnie budują tu gniazda rybitwa czarna i
zwyczajna. Wśród gatunków rzadkich spotyka się tutaj
rybitwę popielatą, czubatą i wielkodziobą. Nieliczne
stanowiska lęgowe ma typowy dla wybrzeża ohar oraz
Rybitwa czarna kaczka hełmiatka. W ostatnich latach pojawił się tutaj
również kormoran czarny. Przedstawicielami ssaków
wodnych są piżmak i wydra.

Ohar

Kaczka hełmiatka

Kormoran czarny
 Wydra

RZEKI
Kaczka Głowienka
Współczesna sieć rzeczna jest wynikiem wielu procesów zmieniających
Kaczki krzyżówkirzeźbę Polski
pod koniec trzeciorzędu i w czwartorzędzie. Na układ dolin rzecznych na obszarach górskich i
wyżynnych wpłynęła głównie tektonika i litologia, a na nizinach zlodowacenia.

Charakterystyczną cechą układu sieci rzecznej na niżu są dwa wyraźne kierunki odpływu:
równoleżnikowy i południkowy. Do pierwszego należą pradoliny, powstałe w okresach
zlodowaceń. Natomiast drugi kształtował się w czasie ocieplenia między zlodowaceniami,
gdy ustalał się odpływ wód na północ. Południkowe odcinki dolin mają często charakter
przełomu lub wykorzystują fragmenty rynien jeziornych.

Polskie rzeki mają najczęściej swoje źródła w Karpatach i Sudetach. Obszarami źródliskowymi
są również wyżyny oraz pojezierza. Rzeki wypływające z pojezierzy spływają bezpośrednio do
Bałtyku lub są dopływami Wisły i Odry. Pas polskich nizin, będący tylko w niewielkim stopniu
strefą źródliskową niewielu rzek, jest jednak dla głównych rzek ważnym obszarem
tranzytowym.

Do najdłuższych rzek w Polsce zalicza się: Wisłę, Odrę, Wartę, Bug i Narew.

RZEKA BUG
 Bug – czwarta pod względem długości rzeka w Polsce, będąca dopływem Narwi,
przepływająca przez zachodnią Ukrainę, zachodnią Białoruś i wschodnią Polskę.

wowym walorem „Doliny Bugu” jest rzeka Bug wraz z szeroką na tym
, dobrze zachowaną doliną rzeczną z wysokimi krawędziami oraz z
żnymi lasami łęgowymi. Obszar obejmuje zarówno liczne starorzecza,
zne skarpy, lasy łęgowe (zwane też wodnymi lasami), podmokłe łąki,
wyspy, jak też kompleksy leśnie, rozległe pola, odłogi i zarośla śródpolne.

niejsze atuty przyrodnicze Doliny Bugu to:

gowe wierzbowo-topolowe – będące odpowiednikiem tropikalnych
eszczowych.
ecza Bugu (ok. 30 starorzeczy) zwane „bużyskami”
wy psammofitowe związane z piaszczystymi wydmami
a i pagórki morenowe z tego 22 wzniesienia są malowniczymi punktami
wymi
rzeczne Roślinność na terenie Doliny Bugu to:

 29% - lasy,
 1% - zadrzewienia i zakrzewienia,
 1% - bagna i nieużytki, uprawy rolne
– 36 %, łąki i pastwiska – 16%, 7% -
inne.

Zbiorowiska roślinne jakie występują to:

- zbiorowiska wodne
- zbiorowiska muraw kserotermicznych i
napiaskowych
- zbiorowiska leśne ( bór sosnowy, bór
mieszany, dąbrowa świetlista, grąd
Murawy nad Bugiem
miodownikowy, grąd właściwy, łęg
jesionowo-wiązowy, łęg jesionowo-
olszowy, topolina)
Rzadkie gatunki flory to:
krawawnik pagórkowy, czosnek skalny,
smagliczka kielichowata, modrzewnica
zwyczajna, wieżyczka gładka, marzanka
barwierska, aster gawędka, łoboda
oszczepowata szerokolistna, ostrzew
spłaszczony, turzyca gwiazdkowata,
turzyca żółta, dziewięćsił pospolity,
paprotnica krucha, świetlik łąkowy,
rumian żółty, dziurawiec rozezłany, Aster gawędka
wężymord stepowy, lilia złotogłów,
wawrzynek wilczełyko, arnika górska,
arcydzięgiel litwor, orlik pospolity,
ostrołodka kosmata, pluskwica
europejska, grzybienie białe,
 Na terenie Doliny Bugu stwierdzono występowanie
łącznie 118 ptaków lęgowych oraz 53 gatunki
ptaków na przelotach i zimujących. Stanowi to
ponad wszystkich 50% ptaków występujących w
Polsce.
Z korytem rzeki związane są min.: sieweczka rzeczna
i sieweczka obrożna, brzegówka, rybitwa białoczelna.
Ptaki nadrzeczne min.: remiz, dudek, krętogłów.
Ptaki nadbrzeżne min.: rycyk, czajka, trzciniak,
Sieweczka obrożna
czapla.
Ptaki w starorzeczach to min.: łabędź niemy, perkoz
dwuczuby, perkoz zausznik.
Ptaki leśne min.: puchacz, dzięcioł duży.
Do gatunków rzadkich i zagrożonych zaliczamy:
kraskę, błotniaka stawowego, bociana czarnego.

Dudek

Remiz

Krasek Błotniak stawowy

Na terenie Polski występuje 9 gatunków

gadów. Na terenie Doliny Bugu występuje:
jaszczurka zwinka, padalec zwyczajny,
 Na terenie Polski płazy reprezentowane
są przez 18 gatunków. Na obszarze
Doliny Bugu występuje 10 gatunków
płazów. Wszystkie płazy związane są ze
środowiskiem wodnym które
niezbędne jest do rozrodu.
Ropucha paskówka
Płazy te to: kumak nizinny, ropucha
szara, ropucha zielona, ropucha
Kumak nizinny
paskówka, rzekotka drzewna.

Rzekotka drzewna

W Bugu występuje ponad 40 gatunków Ropucha szara

ryb. Są to min.: szczupak, leszcz, płoć,
kleń, karp, sandacz, świnki. W
starorzeczach występuje 26 gatunków
ryb.
 RZEKA WISŁA

Wisła – najdłuższa rzeka Polski, a także

najdłuższa rzeka uchodząca do Morza
Bałtyckiego, o długości 1022 km. Wpływa
do Zatoki Gdańskiej, a jej średnioroczny
przepływ w odcinku ujściowym wynosi
1046 m³/s. Długość Wisły podawana w
źródłach ulega zmianie na przestrzeni
lat.

Dolina Środkowej Wisły jest siedliskiem 11

różnych kompleksów roślinnych, w tym
posiadających najwyższą wartość
przyrodniczą lasów łęgowych, które do dnia
dzisiejszego są najmniej poznanym przez
naukę typem środowisk roślinnych
występujących na świecie.

Dzikie, zarośnięte wiślane łęgi (wierzby,

olchy, topole i gęste trzcinowiska) są w chwili
obecnej najbogatszym w gatunki zwierząt
(ok. 300 gatunków) i roślin środowiskiem
Nadwiślane łęgi
leśnym w Europie, będącym równorzędnym
odpowiednikiem lasów deszczowych strefy
tropikalnej. W łęgu wiślanym znajduje
schronienie przeszło 60 proc. wszystkich
 Rzeka jest przyjazna różnego rodzaju roślinom:
Tam, gdzie brzeg Wisły jest niski i miękki, rosną
rośliny towarzyszące wodzie: jeżogłówki,
przetaczniki, kwitnące dużymi baldachami
kropidła i barszcze. W wodach rzeki spotykamy
natomiast: rdestnicę połyskującą, jaskier
rzeczny, moczarkę kanadyjską, wywłócznik,
rogatek, rdestnicę kędzierzawą oraz strzałkę
Jaskier rzeczny wodną. Tam, gdzie nie ma lasów łęgowych
Wisła płynie szerokimi łukami płaską, rozległą
doliną pośród łąk i wygonów. Granice doliny,
którą płynie rzeka wyznaczają na takim terenie
najczęściej: olsze czarne, wierzby białe, topole
białe i sporadycznie lipy.

Strzałka wodna
Moczarka kanadyjska

Wywłócznik rogatek

Dzisiaj Wisła ponownie staje się dużym

ekosystemem, gdzie żyją 44 gatunki ryb
(jesiotry zachodnie, łososie, trocie
wędrowne, brzany, sandacze, szczupaki,
Różanka
klenie, bolenie, jelce, certy, świnki,
leszcze, płocie, krąpie, liny, karasie,
 Ssaki (wydry, bobry, piżmaki, rzęsorki rzeczne,
karczowniki i szczury wędrowne), płazy (ropuchy szare,
żaby wodne i rzekotki), gady (żółwie błotne, zaskrońce),
skorupiaki, owady i larwy (ważki, jętki, widelnice,
ochotki i chruściki) ale i ok. 300 gatunków ptaków (180
gatunków lęgowych), z czego 2/3 to wszystkie gatunki
ptaków Polski (rybitwa czarna, czapla siwa, zimorodek,
jaskółka brzegówka, pliszka siwa, brodziec piskliwy i
kormoran czarny) w tym wiele zagrożonych w Europie i
Rzęsiorek rzeczny
Polsce. Ich istnienie zależy od czystości wody,
zachowania naturalnych żerowisk i lęgowisk w
środkowej dolinie Wisły, a także tego wszystkiego, co
znalazło się na dnie i wzdłuż brzegów rzeki.

Jętki

Widelnice